Les 10.3 GROEPSOPDRACHT_B_Contractwerk en excursie.pptx

# Contractwerk Contractwerk is een didactische werkvorm waarbij leerlingen een individueel activiteitenpakket krijgen dat ze zelfstandig, met keuze in duur en volgorde, afwerken. ## 1. Contractwerk ### 1.1 Doel van contractwerk Het hoofddoel van contractwerk is het formeel vastleggen van een activiteitenpakket voor elke leerling gedurende een bepaalde periode. Dit pakket is bedoeld om zelfstandig te worden afgewerkt, waarbij de leerling zelf de duur en de volgorde van de activiteiten bepaalt. ### 1.2 Inhoud van contractwerk De inhoud van contractwerk kent een duidelijke structuur die zowel verplichte als keuze-activiteiten omvat: * **Verplicht en keuze:** Dit betekent dat er een kern van taken is die elke leerling moet volbrengen, aangevuld met optionele activiteiten waaruit leerlingen kunnen kiezen. Dit biedt ruimte voor zowel de basisvereisten als individuele interesses. * **Moetjes en magjes:** Dit is een synoniem voor de verplichte en keuze-activiteiten, waarbij "moetjes" de verplichte opdrachten aanduiden en "magjes" de facultatieve opdrachten. * **Vakgebonden en overschrijdend:** De opdrachten kunnen specifiek gericht zijn op één vakgebied of juist vakoverstijgend zijn, wat de integratie van kennis en vaardigheden bevordert. ### 1.3 Verloop van contractwerk Het succesvol implementeren van contractwerk vereist een doordachte organisatie en specifieke afspraken: * **Vastleggen in uurrooster:** De geplande contractwerkuren worden opgenomen in het uurrooster van de leerlingen, wat zorgt voor structuur en continuïteit. * **Differentiatie:** Contractwerk leent zich uitstekend voor differentiatie. Leerlingen kunnen op hun eigen tempo werken en kiezen uit activiteiten die aansluiten bij hun niveau en leerstijl. * **Materialen:** Alle benodigde materialen voor de contractwerkpakketten moeten beschikbaar zijn voor de leerlingen. * **Klasafspraken:** Duidelijke afspraken over werkgedrag, samenwerking (indien van toepassing) en het gebruik van leermiddelen zijn essentieel. * **Klasinrichting:** De fysieke inrichting van het klaslokaal kan worden aangepast om een stimulerende leeromgeving te creëren die zelfstandig werken ondersteunt. ### 1.4 Rol van de leerkracht bij contractwerk De leerkracht speelt een cruciale, maar veranderende rol in een contractwerksituatie: * **Kracht van bevestiging bij evaluatie ('Ik kan het!' (groeimindset)):** De leerkracht valideert en bevestigt de inspanningen en successen van de leerlingen. Dit draagt bij aan een groeimindset, waarbij leerlingen geloven in hun vermogen om te leren en te verbeteren. * **Belang van reflectie/zelfevaluatie (i.f.v. zelfsturing en autonomie):** De leerkracht stimuleert leerlingen om actief te reflecteren op hun leerproces en hun eigen werk te evalueren. Dit is essentieel voor de ontwikkeling van zelfsturing en autonomie. > **Tip:** Zorg ervoor dat de keuze-activiteiten voldoende uitdagend en motiverend zijn om leerlingen te prikkelen. > **Tip:** Wees als leerkracht een facilitator en coach, in plaats van enkel een kennisoverdrager. Bied ondersteuning waar nodig, maar laat leerlingen de ruimte om zelfstandig te ontdekken. --- # Excursie als didactische werkvorm De excursie is een buitenschoolse didactische werkvorm die gericht is op het integreren van de realiteit in de schoolse leeromgeving, en die aanzienlijke voorbereiding en organisatie van de leerkracht vereist. ### 2.1 Kenmerken van een excursie Een excursie als didactische werkvorm wordt gekenmerkt door de volgende aspecten: * **Buitenschoolse activiteit:** Het vindt plaats buiten de reguliere schoolmuren, wat een afwisseling biedt van de dagelijkse leeromgeving. * **Pedagogisch verankerd:** De excursie moet passen binnen het pedagogisch project van de school en zowel een onderwijzend als een opvoedend doel dienen. * **Variabiliteit:** Er is veel variatie mogelijk op het gebied van tijdsduur, groepsgrootte, specifieke leerdoelen en vakgebondenheid. * **Motivatie:** Excursies kunnen zeer motiverend werken doordat ze abstracte leerstof verbinden met concrete, realistische ervaringen. * **Voorbereiding en organisatie:** Een succesvolle excursie vraagt om een grondige voorbereiding en een gedegen organisatie door de leerkracht. * **Kostprijs:** De financiële kosten van een excursie moeten haalbaar zijn en in verhouding staan tot het verwachte leereffect. ### 2.2 Voorbereiding van een excursie De voorbereiding van een excursie omvat diverse cruciale stappen om een vlotte en leerrijke ervaring te garanderen: * **Afstemming op het pedagogisch project:** Zorg ervoor dat de inhoud en de doelen van de excursie aansluiten bij de algemene visie en doelstellingen van de school. * **Duidelijke leerdoelen:** Definieer heldere, meetbare leerdoelen die de leerlingen tijdens de excursie moeten bereiken. Dit helpt bij het sturen van de focus en bij de latere evaluatie. * **Organisatorische aspecten:** * **Locatiekeuze:** Selecteer een geschikte locatie die de leerdoelen ondersteunt. * **Vervoer:** Regel het benodigde vervoer naar en van de locatie. * **Tijdsplanning:** Maak een gedetailleerd tijdschema, inclusief reistijden, geplande activiteiten ter plaatse en eventuele pauzes. * **Groepsindeling:** Bepaal hoe de leerlingen worden ingedeeld, indien dit relevant is voor de activiteiten. * **Financiële planning:** * **Budgettering:** Stel een realistisch budget op voor de kosten (vervoer, toegang, materiaal, etc.). * **Communicatie naar ouders:** Informeer ouders tijdig over de kosten en vraag om toestemming. Zorg ervoor dat de kosten betaalbaar zijn voor alle leerlingen. * **Veiligheid:** * **Risicoanalyse:** Identificeer potentiële risico's op de locatie en tijdens het transport. * **Veiligheidsmaatregelen:** Neem passende veiligheidsmaatregelen om deze risico's te minimaliseren. * **Contactgegevens:** Zorg dat noodnummers en contactgegevens van leerlingen en begeleiders beschikbaar zijn. * **Voorbereiding van de leerlingen:** * **Informatie:** Geef de leerlingen voldoende informatie over de excursie, de locatie, de verwachtingen en de activiteiten. * **Voorkennis:** Zorg dat de leerlingen de nodige voorkennis hebben om de ervaring optimaal te benutten. * **Opdrachten:** Stel eventuele voorbereidende opdrachten of vragenlijsten op die de leerlingen tijdens de excursie kunnen invullen. * **Voorbereiding van de leerkracht:** * **Contact met de locatie:** Indien nodig, neem contact op met de ontvangende instantie om afspraken te maken over rondleidingen, activiteiten of specifieke informatie. * **Materialen:** Zorg dat alle benodigde materialen (opdrachten, notitieboekjes, camera's, etc.) aanwezig zijn. * **Begeleiding:** Regel voldoende begeleiders, afhankelijk van de groepsgrootte en de aard van de excursie. > **Tip:** Een goede voorbereiding is essentieel om een excursie niet alleen leerrijk, maar ook veilig en plezierig te maken voor alle betrokkenen. > **Voorbeeld:** Een excursie naar een lokaal museum kan leerlingen de kans geven om historische objecten in levenden lijve te aanschouwen, wat een dieper begrip creëert dan enkel het lezen over deze objecten in een schoolboek. De leerkracht bereidt dit voor door vooraf informatie te verzamelen over de relevante collecties, leerlingen opdrachten te geven om specifieke artefacten te onderzoeken, en contact op te nemen met het museum voor een mogelijke rondleiding op maat. --- # Classificatie van didactische werkvormen De classificatie van didactische werkvormen erkent in de praktijk de realiteit van variaties, tussenvormen en combinaties. ### 2.1 Contractwerk Contractwerk is een didactische werkvorm waarbij voor elke leerling een formeel vastgelegd activiteitenpakket voor een bepaalde periode wordt opgesteld. De leerling kiest zelfstandig de duur en de volgorde om dit pakket af te werken. #### 2.1.1 Inhoud van contractwerk De inhoud van contractwerk omvat zowel verplichte als keuze-activiteiten, en kan worden onderverdeeld in "moetjes" en "magjes". Daarnaast kan het vakgebonden of overschrijdend zijn. #### 2.1.2 Verloop van contractwerk Het verloop van contractwerk vereist een duidelijke vastlegging in het uurrooster. Differentiatie in materialen, klasafspraken en de inrichting van het klaslokaal zijn hierbij van belang. #### 2.1.3 Rol van de leerkracht bij contractwerk De rol van de leerkracht bij contractwerk is cruciaal voor het bevorderingen van een groeimindset door middel van de kracht van bevestiging ("Ik kan het!"). Het belang van reflectie en zelfevaluatie, in het belang van zelfsturing en autonomie, wordt sterk benadrukt. > **Tip:** Een goede voorbereiding en duidelijke afspraken zijn essentieel voor een vlot verloop van contractwerk. ### 2.2 Excursie Een excursie is een buitenschoolse werkvorm die past binnen het pedagogisch project van de school en zowel onderwijzend als opvoedend van aard is. #### 2.2.1 Kenmerken van een excursie Er is veel variatie mogelijk in tijdsduur, groepsgrootte, doel en vakgebondenheid van een excursie. Excursies zijn motiverend omdat ze de realiteit in de school brengen. #### 2.2.2 Randvoorwaarden voor een excursie Een excursie vraagt aanzienlijke voorbereiding en organisatie van de leerkracht. De kostprijs moet haalbaar zijn en in verhouding staan tot het leereffect. --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Didactische werkvormen | Methodes en activiteiten die door leerkrachten worden gebruikt om leerlingen kennis, vaardigheden en attitudes bij te brengen, aangepast aan het leertraject. | | Contractwerk | Een didactische werkvorm waarbij voor elke leerling een activiteitenpakket voor een bepaalde periode formeel wordt vastgelegd, waarna de leerling zelfstandig de duur en volgorde bepaalt om dit af te werken. | | Activiteitenpakket | Een verzameling van taken of opdrachten die een leerling binnen een bepaalde tijd moet volbrengen, vaak met een combinatie van verplichte en keuze-elementen. | | Groeimindset | Een psychologische overtuiging die stelt dat talenten en intelligentie kunnen worden ontwikkeld door toewijding, inspanning en strategieën, in tegenstelling tot een vaste mindset. | | Zelfsturing | Het vermogen van een leerling om zelfstandig het eigen leerproces te organiseren, te reguleren en te evalueren, met een focus op autonomie en verantwoordelijkheid. | | Autonomie | Het zelfbeschikkingsrecht en de vrijheid van een individu om eigen keuzes te maken en beslissingen te nemen, vooral in relatie tot het eigen leerproces. | | Excursie | Een buitenschoolse educatieve activiteit die wordt georganiseerd buiten de schoolmuren, om leerlingen in direct contact te brengen met de realiteit en specifieke leerdoelen te bereiken. | | Vakgebondenheid | De mate waarin een didactische werkvorm of activiteit specifiek gericht is op de inhoud en methodes van een bepaald schoolvak. | | Pedagogisch project | Het geheel van doelstellingen, waarden en principes die de onderwijsinstelling hanteert en die als leidraad dienen voor het onderwijsbeleid en de onderwijspraktijk. | | Leereffect | Het resultaat of de impact die een leeractiviteit of werkvorm heeft op de kennis, vaardigheden of attitude van de leerling. |