Productkennis drugs TVD.docx

# Natuurlijke verdovende middelen en hun effecten Dit topic biedt een gedetailleerd overzicht van diverse natuurlijke verdovende middelen, hun oorsprong, gebruikswijzen en de effecten die ze teweegbrengen. ## 1. Natuurlijke verdovende middelen en hun effecten ### 1.1 Opium Opium is een natuurlijk verdovend middel dat wordt gewonnen uit de onrijpe zaaddoos van de papaverplant (*Papaver somniferum*). Het sap uit de zaaddozen bevat diverse alkaloïden, zoals morfine en codeïne, die krachtige pijnstillende en kalmerende eigenschappen hebben en medisch worden ingezet voor pijnbestrijding. * **Gebruikswijze:** Opium wordt opgelost in vloeistof en gedronken, of gerookt. * **Effecten en risico's:** Opium is zeer verslavend. Langdurig gebruik kan leiden tot lichamelijke afhankelijkheid en een moeilijk te doorbreken verslaving. ### 1.2 Peyote Peyote is een bolvormige cactus zonder stekels, afkomstig uit Noord-Mexico en Zuid-Amerika, die in bloei een kleine roze bloem krijgt. De werkzame stof is mescaline. * **Gebruikswijze:** De cactussen worden in plakken gesneden en kunnen zowel vers als gedroogd gegeten worden, of verwerkt worden tot thee. De smaak is extreem vies en bitter. Het middel behoudt zijn werkzaamheid langdurig. * **Effecten:** Mescaline is een hallucinogeen dat de waarneming verandert. Na 30-60 minuten treden de effecten op, waarbij het eerste uur tot anderhalf uur soms gepaard gaat met misselijkheid en braken. Kleuren worden intenser, en er treden wisselende, kleurige patronen en geometrische figuren op. De hallucinogene piekeffecten duren 4 tot 6 uur, waarna men binnen 8 tot 12 uur weer redelijk nuchter is. ### 1.3 Cannabis Marihuana bestaat uit de gedroogde en gemalen bladeren en bloemtoppen van de vrouwelijke cannabisplant, rijk aan harsklieren. De kleur varieert van grijsgroen tot groenbruin en het heeft een kenmerkende, vaak zoete geur. #### 1.3.1 Shatter Shatter is een zeer sterk cannabisconcentraat, gemaakt uit de werkzame stoffen van de cannabisplant (vooral THC). Het heeft een glasharde, amberkleurige structuur en betekent letterlijk "breken" of "versplinteren". * **THC-gehalte:** Kan variëren van 70% tot 90%. * **Gebruikswijze:** Meestal gebruikt via dabbing (verdampen op een hete plaat en de damp inademen). * **Effecten:** Veel krachtiger dan wiet of hasj. #### 1.3.2 Live Resin Live resin is een cannabisconcentraat dat wordt gemaakt van vers geoogste, direct ingevroren cannabisplanten. Dit proces behoudt veel terpenen (aromatische stoffen). * **Kenmerken:** Plakkerige, harsachtige textuur met een sterke geur en smaak. Het THC-gehalte is hoog, maar het aroma- en smaakprofiel zijn rijker dan bij bijvoorbeeld shatter of wax. * **Gebruikswijze:** Gebruik via dabbing of verdampen (vape). Populair bij gebruikers die naast de high ook veel belang hechten aan smaak en geur. * **Effecten en risico's:** Zeer krachtige high door het hoge THC-gehalte. De sterkere smaak kan leiden tot intensiever gebruik en verhoogt de kans op negatieve bijwerkingen zoals angst, paranoia en hartkloppingen. #### 1.3.3 Snowballs Snowballs zijn een zeer sterke en luxe vorm van cannabisproduct die meerdere concentraten combineert. Een cannabis-top wordt gedoopt in olie of concentraat (zoals hash-olie of live resin), daarna bedekt met kief (kristallen van de cannabisplant) en soms extra besprenkeld met THC-isolaat, wat een wit, poederig uiterlijk geeft. * **THC-gehalte:** Kan 60% tot 90% bedragen. * **Effecten:** Zeer krachtige, vaak overweldigende high voor onervaren gebruikers. Grote kans op tolerantie en afhankelijkheid bij frequent gebruik. Risico op negatieve bijwerkingen zoals angst, paranoia en hartkloppingen. #### 1.3.4 THCA Isolatie In de rauwe cannabisplant bevindt zich voornamelijk THCA, dat niet psychoactief is. Pas bij verhitting verandert THCA in THC, wat de bekende "high" veroorzaakt. * **Gebruikswijze:** Kan rauw geconsumeerd worden (bijvoorbeeld in smoothies of capsules) zonder high, maar met mogelijke medische effecten. Bij verhitting of verdamping wordt het psychoactief (THC). ### 1.4 Paddenstoelen en truffels Paddenstoelen en truffels zijn onderdelen van schimmels die psilocybine of psilocine bevatten, stoffen die een hallucinogene trip opwekken en de waarneming van de werkelijkheid veranderen. Deze middelen worden al duizenden jaren wereldwijd gebruikt in verschillende culturen. * **Gebruikswijze:** Worden rauw gegeten of verwerkt in thee. Paddenstoelen zijn de bovengrondse delen, truffels de ondergrondse opslagplaatsen van de schimmel. * **Effecten:** Visuele effecten, lichamelijke effecten zoals ontspannen spieren en grote pupillen, hoofdpijn of misselijkheid. De specifieke effecten zijn afhankelijk van de sterkte en hoeveelheid van de substantie, de gebruiker en de omgeving. ### 1.5 Efedra Efedra is een plant die groeit in woestijngebieden in China en Zuidwest-Amerika. De takjes bevatten de werkzame stof efedrine. * **Effecten:** Efedrine stimuleert de afgifte van noradrenaline in de hersenen, wat het sympathische zenuwstelsel activeert. Dit leidt tot een verhoging van hartslag, bloeddruk en lichaamstemperatuur, verwijding van de bronchiën en de vrijmaking van extra energie. Deze effecten kunnen lang aanhouden. * **Gebruik:** Efedrine is een basisproduct in de aanmaak van methamfetamine. ### 1.6 Ayahuasca Ayahuasca is een Zuid-Amerikaanse hallucinogene drank die al eeuwenlang door inheemse volken uit het Amazonegebied wordt gebruikt in religieuze rituelen, beschouwd als een medicijn om contact te maken met goddelijke entiteiten. * **Bereiding:** Gemaakt uit de liaan van de slingerplant *Banisteriopsis caapi* en de bladeren van *Psychotria viridis*. * **Effecten:** Zorgt in de juiste dosering voor een sterke roes met visuele hallucinaties en droomachtige visioenen. De beginfase kan onplezierig zijn met misselijkheid, duizeligheid, hevig zweten of overgeven. Vanuit traditionele interpretatie wordt overgeven gezien als een reiniging. ### 1.7 Qat/Khat Qat of khat is een plantaardig product met een stimulerende werking, lijkend op een laurierblad. De takjes met bladeren worden in bundeltjes verkocht en worden sedert de oudheid gebruikt in Jemen, Somalië, Ethiopië en Kenia. * **Gebruikswijze:** Gebruikers kauwen op de bladeren. Om effect te hebben, moeten de bladeren vers zijn (binnen 48 uur na plukken). Het sap uit de bladeren wordt doorgeslikt, en de gekauwde bladeren worden als een balletje tegen de binnenkant van de wang in de mond gehouden. Tijdens een gebruikssessie worden 3 tot 6 uur lang zo'n 100 tot 300 gram qatbladeren gekauwd. ### 1.8 Ether Ether (diethylether) is een brandbare, kleurloze vloeistof met explosieve damp. * **Historisch gebruik:** Werd tot het midden van de 20e eeuw gebruikt als narcosemiddel, maar door bijwerkingen en explosiegevaar nu bijna niet meer. In de tweede helft van de 19e eeuw werd het als roesmiddel gebruikt door kleine hoeveelheden te drinken, wat een effect had dat vergelijkbaar, maar krachtiger, onvoorspelbaarder en gevaarlijker was dan alcohol. ### 1.9 Heroïne Heroïne, ook bekend als 'smack', 'horse', 'hero', 'bruine' en 'brown sugar', is een krachtig verdovend middel. * **Gebruikswijze:** * **Intraveneus:** Heroïne wordt opgelost in water met een zwak zuur (zoals citroensap), verwarmd in een lepel en vervolgens in een ader gespoten. * **Chinezen:** Heroïne wordt verhit op zilverpapier en de damp wordt geïnhaleerd via een kokertje. * Zelden gesnoven of gerookt. ### 1.10 Amfetamines Amfetamines zijn stimulerende middelen die het centrale zenuwstelsel beïnvloeden door de afgifte van neurotransmitters zoals dopamine en noradrenaline te verhogen. Ze worden gebruikt om alertheid en energie te verhogen en soms voorgeschreven voor aandoeningen zoals ADHD en narcolepsie. * **Recreatief gebruik:** Kan leiden tot verslaving en ernstige gezondheidsproblemen. Voorbeelden zijn speed, crystal meth en XTC. * **Medisch gebruik:** Breed medisch ingezet en vrij verkrijgbaar voor astma en ademhalingsproblemen (verwijden luchtwegen), neussprays en verkoudheidstabletten (ontzwellend), en als stimulerend middel bij vermoeidheid, depressie en om af te slanken (onderdrukt honger). Massaal gebruikt door soldaten tijdens WO II om langer wakker en alert te blijven. ### 1.11 LSD LSD (lysergeenzuurdiethylamide) is een krachtig psychoactief middel dat behoort tot de klasse van de hallucinogenen. * **Gebruikswijze:** Meestal in zeer kleine hoeveelheden oraal ingenomen. * **Effecten:** Veroorzaakt veranderingen in bewustzijn, waarneming en stemming, waaronder visuele en auditieve hallucinaties, een verstoorde tijdsbeleving en verhoogde gevoeligheid voor zintuiglijke prikkels. ### 1.12 Ketamine Ketamine is een synthetisch narcosemiddel dat, in tegenstelling tot andere narcosemiddelen, de ademhaling en hartslag slechts zeer beperkt onderdrukt. * **Effecten:** Heeft ook een hallucinogene werking. ### 1.13 Barbituraten/Tranquillizers #### 1.13.1 Barbituraten Barbituraten zijn geneesmiddelen die het centrale zenuwstelsel onderdrukken. Ze werden vroeger veel gebruikt als slaapmiddelen en sedativa, maar worden tegenwoordig minder toegepast vanwege het risico op verslaving en een zeer kleine therapeutische breedte (kleine marge tussen effectieve en dodelijke dosis). #### 1.13.2 Tranquillizers (Kalmeringsmiddelen) Tranquillizers verminderen de activiteit van het centrale zenuwstelsel en worden gebruikt om angst, stress en soms slapeloosheid te behandelen. * **Soorten:** * **Anxiolytica** (zoals benzodiazepines) verminderen angst. * **Antipsychotica** worden gebruikt voor de behandeling van ernstige psychische aandoeningen. * **Effect:** Downer/inhiberend. ### 1.14 Methadon/Subutex Methadon (merknaam Mephenon®) en Subutex® (buprenorfine) zijn in België erkende vervangmiddelen voor heroïne. Het zijn chemisch bereide opiumachtige stoffen met een vergelijkbare werking als heroïne. * **Doel:** Voorkomen van ontwenningsverschijnselen bij het stoppen met heroïne. Na enkele weken gebruik verdwijnt de verdovende werking, waardoor emoties weer helder worden ervaren. * **Verkrijgbaarheid:** Als siroop, pilvorm en inspuitbare oplossing. ### 1.15 Crack Crack, of basecoke, is een bewerkte vorm van cocaïne die rookbaar is gemaakt. In het lichaam zijn crack/basecoke en cocaïne chemisch hetzelfde, maar door het roken komt cocaïne veel sneller in de hersenen, wat leidt tot een sneller, intenser en verslavender effect. * **Gebruikswijze:** Roken, vaak met een pijpje ("basen"). * **Impact:** Effect voelbaar binnen 7-10 seconden. * **Effecten:** Vergelijkbaar met snuifcocaïne, maar veel intenser: plezier, extase, opwinding, spraakmoeilijkheden, superieur gevoel. Na enkele minuten nemen de fijne effecten af, gevolgd door een "crash" met neerslachtigheid, irritatie en een sterke drang om weer te gebruiken. ### 1.16 Cannabisvariëteiten: Sativa en Indica De classificatie van cannabis in Sativa en Indica duidt op verschillende effecten: * **Sativa:** Meer stimulerend, energiek, resulterend in een "head high". * **Indica:** Meer ontspannend, kalmerend, resulterend in een "body high". --- # Synthetische en bewerkte stimulerende en verdovende middelen Dit topic behandelt synthetische en bewerkte middelen, zoals amfetamines, LSD, ketamine, crack en heroïne, inclusief hun werking en risico's. ### 2.1 Natuurlijke verdovende middelen * **Opium:** * Winning: Afkomstig uit de onrijpe zaaddoos van de papaverplant (Papaver somniferum). Het sap bevat alkaloïden met pijnstillende en kalmerende eigenschappen. * Bekende alkaloïden: Morfine en codeïne. * Gebruikswijze: Opgelost in vloeistof en gedronken of gerookt. * Risico's: Kan leiden tot lichamelijke afhankelijkheid en een moeilijk te doorbreken verslaving. * **Peyote:** * Beschrijving: Een bolvormige cactus zonder stekels, groeiend in Mexico en zuidelijk Amerika. Bevat mescaline als werkzame stof. * Gebruikswijze: In plakken gesneden, vers of gedroogd gegeten, of verwerkt tot thee. De smaak is extreem vies en bitter. De werkzaamheid blijft behouden bij bewaring. * Effecten: Mescaline is een hallucinogeen. Verandert de waarneming (zien, horen, voelen). * Werkingsduur: Begint na 30-60 minuten. * Beginfase (eerste 1-1.5 uur): Kan misselijkheid en braken veroorzaken. * Hoogtepunt (4-6 uur): Intensere kleuren, wisselende patronen, geometrische figuren. * Nuchterheid: Na 8-12 uur. ### 2.2 Cannabis en cannabisconcentraten * **Marihuana:** * Beschrijving: Gedroogde en gemalen bladeren en bloemtoppen van de vrouwelijke cannabisplant, die hars afscheiden. Variërende kleur (grijsgroen tot groenbruin) met een herkenbare, zoete geur. * **Shatter:** * Beschrijving: Een sterk cannabisconcentraat, voornamelijk van THC. Heeft een glasharde, amberkleurige structuur. De naam betekent "breken" of "versplinteren". * THC-gehalte: Zeer hoog, vaak 70–90%. * Gebruikswijze: Door dabbing (verdampen op een hete plaat en de damp inademen). * Effecten: Veel krachtiger dan wiet of hasj. * **Live Resin:** * Beschrijving: Een cannabisconcentraat gemaakt van vers geoogste, direct ingevroren planten. Behoudt veel terpenen (aromatische stoffen). * Textuur en geur: Vaak plakkerig, harsachtig met een sterke geur en smaak. * THC-gehalte: Hoog, maar met een rijker aroma en smaakprofiel dan shatter of wax. * Gebruikswijze: Via dabbing of verdampen (vape). Populair bij gebruikers die waarde hechten aan smaak en geur. * Risico's: Zeer krachtige high door hoog THC-gehalte. Sterkere smaak kan leiden tot intensiever gebruik. * **Snowballs:** * Beschrijving: Een zeer sterke en luxe vorm van cannabisproduct die meerdere concentraten combineert. Een cannabis-top (bud) gedoopt in olie/concentraat (bijv. hash-olie, live resin), bedekt met kief, en soms besprenkeld met THC-isolaat (waardoor het er wit en poederig uitziet). * THC-gehalte: Kan 70-90% bedragen. * Effecten: Zeer krachtige high, vaak overweldigend voor onervaren gebruikers. * Risico's: Grote kans op tolerantie en afhankelijkheid bij frequent gebruik. Risico op negatieve bijwerkingen zoals angst, paranoia, hartkloppingen. * **THC-A Isolate:** * Beschrijving: THCA zit in rauwe cannabis en is niet psychoactief. Verwarmen zet THCA om in THC, wat de "high" veroorzaakt. * Gebruikswijze: Kan rauw geconsumeerd worden (bv. in smoothies of capsules) voor mogelijke medische effecten zonder high. Verhit of verdampt wordt het psychoactief. ### 2.3 Psychedelica en hallucinogenen * **Paddenstoelen/Truffels (Psilocybine/Psilocine):** * Beschrijving: Onderdelen van schimmels die psilocybine of psilocine bevatten, wat een hallucinogene trip opwekt. Worden al duizenden jaren gebruikt in verschillende culturen. * Gebruikswijze: Rauw gegeten of verwerkt in thee. Paddenstoelen zijn de bovengrondse vruchtlichamen, truffels zijn de ondergrondse opslagplaatsen van de schimmel. * Effecten: Visuele en lichamelijke effecten, ontspannen spieren, grote pupillen. Kan leiden tot hoofdpijn of misselijkheid. De effecten zijn afhankelijk van sterkte, hoeveelheid, gebruiker en omgeving. * **Ayahuasca:** * Beschrijving: Een Zuid-Amerikaanse hallucinogene drank, traditioneel gebruikt in religieuze rituelen door Indianenvolken uit het Amazonegebied. Gemaakt van de liaan Banisteriopsis caapi en de bladeren van Psychotria viridis. * Effecten: Sterke roes met visuele hallucinaties en droomachtige visioenen. * Beginfase: Vaak onplezierig met misselijkheid, duizeligheid, hevig zweten of braken. Braken wordt traditioneel gezien als een reiniging. * **LSD (Lysergeenzuurdiethylamide):** * Beschrijving: Een krachtig psychoactief middel uit de klasse van de hallucinogenen. * Gebruikswijze: Meestal in zeer kleine hoeveelheden oraal ingenomen. * Effecten: Veranderingen in bewustzijn, waarneming en stemming. Kan visuele en auditieve hallucinaties, verstoorde tijdsbeleving en verhoogde gevoeligheid voor zintuiglijke prikkels opwekken. ### 2.4 Stimulerende middelen * **Amfetamines:** * Werking: Stimuleren het centrale zenuwstelsel door de afgifte van neurotransmitters zoals dopamine en noradrenaline te verhogen. * Medisch gebruik: Verhoging van alertheid en energie, soms voorgeschreven voor ADHD en narcolepsie. * Andere toepassingen: * Astma & ademhalingsproblemen: Verwijden de luchtwegen (bv. efedrine), vroeger verwerkt in astma-inhalatoren. * Neussprays & verkoudheidstabletten: Amfetamine-achtige stoffen (bv. benzedrine) werden gebruikt tegen verstopping. * Stimulerend middel: Voorgeschreven bij vermoeidheid, depressie en ter onderdrukking van honger. * Militair gebruik: Massaal ingezet tijdens WO II om alertheid te verhogen. * Bekende vormen: Speed, crystal meth, XTC. * Risico's: Kan bij recreatief gebruik leiden tot verslaving en ernstige gezondheidsproblemen. * **Efedra:** * Beschrijving: Een plant uit China en Zuidwest-Amerika. De takjes bevatten de werkzame stof efedrine. * Werking: Stimuleert in de hersenen de afgifte van noradrenaline, wat het sympathische zenuwstelsel activeert. * Effecten: Verhoogde hartslag, bloeddruk en lichaamstemperatuur; verwijde bronchiën; vrijmaking van extra energie. Deze effecten kunnen lang aanhouden. * Relevantie: Efedrine is een basisproduct in de aanmaak van methamfetamine. * **Qat/Khat:** * Beschrijving: Plantaardig product met een stimulerende werking, lijkend op een laurierblad. Traditioneel gebruikt in Jemen, Somalië, Ethiopië en Kenia. * Gebruikswijze: De takjes met bladeren worden vers gekauwd. Het sap wordt doorgeslikt. De gekauwde bladeren worden als een balletje tegen de binnenkant van de wang gehouden. Maximale effectiviteit binnen 48 uur na oogst. Een gebruikssessie duurt 3 tot 6 uur, waarbij 100 tot 300 gram bladeren wordt gekauwd. * Werkzaamheid: Vereist verse bladeren voor effect. ### 2.5 Verdovende middelen (Downers/Inhibitoire middelen) * **Barbituraten/Tranquillizers:** * **Barbituraten:** * Beschrijving: Klasse geneesmiddelen die het centrale zenuwstelsel onderdrukken. * Gebruik: Vroeger vaak voorgeschreven als slaapmiddelen en sedativa. * Risico's: Hoog risico op verslaving en een zeer kleine therapeutische breedte (kleine marge tussen effectieve en dodelijke dosis). Worden tegenwoordig minder vaak gebruikt. * **Tranquillizers (Kalmeringsmiddelen):** * Beschrijving: Geneesmiddelen die de activiteit van het centrale zenuwstelsel verminderen. Gebruikt voor angst, stress en slapeloosheid. * Soorten: * Anxiolytica (bv. benzodiazepines/benzo's): Verminderen angst. * Antipsychotica: Behandelen ernstige psychische aandoeningen. * **Methadon/Subutex:** * Beschrijving: Erkende vervangmiddelen voor heroïne in België. Dit zijn volledig chemisch bereide opiumachtige stoffen. * Werking: Vergelijkbaar met heroïne. Zorgen voor het uitblijven van ontwenningsverschijnselen bij stoppen met heroïne. Na enkele weken neemt de verdovende werking af, waardoor emoties weer helder worden ervaren. * Verkrijgbaarheid: Als siroop, in pilvorm en als injecteerbare oplossing. * **Heroïne:** * Andere benamingen: 'smack', 'horse', 'hero', 'bruine', 'brown sugar'. * Gebruikswijze: * Intraveneus: Oplossen in water met een zwak zuur (bv. citroensap), verwarmen in een lepel, en injecteren in een ader. * Chinezen: Verhitten op zilverpapier en de damp inhaleren via een kokertje. * Zelden gesnoven of gerookt. ### 2.6 Bewerkt cocaïnemiddel * **Crack (Basecoke):** * Beschrijving: Een bewerkte vorm van cocaïne die rookbaar is gemaakt. In het lichaam is crack chemisch gelijk aan cocaïne. * Gebruikswijze: Roken (met een pijpje, "basen"). * Impact: Voelbaar binnen 7-10 seconden. * Effecten: Intensere versie van de effecten van snuifcocaïne, waaronder plezier, extase, opwinding, spraakmoeilijkheden en een superieur gevoel. * "Crash": Na enkele minuten nemen de positieve effecten af, gevolgd door neerslachtigheid, irritatie en een sterke behoefte aan hernieuwd gebruik. ### 2.7 Overige middelen * **Ether (Diethyl-ether):** * Beschrijving: Een brandbare, kleurloze vloeistof met explosieve dampen. * Historisch gebruik: Tot midden 20e eeuw als narcosemiddel (nu bijna niet meer gebruikt vanwege bijwerkingen en explosiegevaar). In de tweede helft van de 19e eeuw ook als roesmiddel gebruikt. * Effecten: Vergelijkbaar met alcohol, maar krachtiger, onvoorspelbaarder en gevaarlijker. Gebruik door kleine hoeveelheden te drinken. * **Ketamine:** * Beschrijving: Een synthetisch narcosemiddel. * Kenmerken: Onderdrukt ademhaling en hartslag zeer beperkt vergeleken met andere narcosemiddelen. * Effecten: Heeft ook een hallucinogene werking. ### 2.8 Cannabisvariëteiten en hun effecten (Sativa vs. Indica) | Sativa | Indica | | :--------------------------- | :----------------------------- | | Meer stimulerend, energiek | Meer ontspannend, kalmerend | | "Head high" (mentaal effect) | "Body high" (lichamelijk effect) | --- # Plant-afgeleide stimulerende middelen en hun medicinale toepassingen Dit topic verkent de aard, effecten en toepassingen van verschillende planten die stimulerende stoffen bevatten, met nadruk op hun historische en medicinale context. ### 3.1 Stimulerende middelen van planten Verschillende planten produceren van nature stoffen met stimulerende effecten, die al eeuwenlang worden gebruikt voor medicinale, recreatieve of rituele doeleinden. #### 3.1.1 Efedra Efedra is een plant die voornamelijk voorkomt in woestijngebieden van China en het zuidwesten van Amerika. De takjes van de plant bevatten de werkzame stof efedrine. * **Werkingsmechanisme:** Efedrine stimuleert de afgifte van noradrenaline in de hersenen, wat leidt tot activatie van het sympathische zenuwstelsel. * **Fysiologische effecten:** Dit resulteert in een verhoogde hartslag, bloeddruk en lichaamstemperatuur. De bronchiën verwijden zich en er wordt extra energie vrijgemaakt. Deze effecten kunnen langdurig aanhouden. * **Medicinale en andere toepassingen:** Efedrine is een basisproduct in de aanmaak van methamfetamine. Historisch werd het ook gebruikt in astma-inhalatoren en neussprays ter verlichting van verstopping, mede door de luchtwegverwijdende eigenschappen. #### 3.1.2 Qat (Khat) Qat, of khat, is een plantaardig product dat stimulerende eigenschappen bezit. De vorm van qat lijkt op een laurierblad en de takjes met bladeren worden in bundeltjes verkocht. Het wordt sedert de oudheid in Jemen, Somalië, Ethiopië en Kenia gebruikt. * **Gebruikswijze:** Gebruikers kauwen op de bladeren. Om effectief te zijn, moeten de bladeren vers zijn; het meeste effect wordt verkregen binnen 48 uur na de oogst. Omdat qat alleen vers goed werkt, wordt het voornamelijk gebruikt in de regio's waar de struik groeit. Het sap uit de bladeren wordt doorgeslikt, terwijl de gekauwde bladeren als een balletje tegen de binnenkant van de wang worden gehouden. Tijdens een gebruikssessie worden gedurende 3 tot 6 uur ongeveer 100 tot 300 gram qatbladeren gekauwd. #### 3.1.3 Cocaïne en afgeleiden (Crack) Cocaïne is een stimulerende drug die wordt gewonnen uit de bladeren van de cocaplant. Crack, of basecoke, is een bewerkte vorm van cocaïne die rookbaar is gemaakt. * **Vorm en werking:** Crack is bewerkt om het roken mogelijk te maken. Hoewel de chemische samenstelling in het lichaam vergelijkbaar is met die van gesnoven cocaïne, zorgt het roken voor een veel snellere opname in de hersenen, wat resulteert in een intenser, sneller en verslavender effect. * **Gebruikswijze:** Crack wordt gerookt, vaak met een pijpje ("basen"). * **Effecten en impact:** De effecten zijn binnen 7 tot 10 seconden voelbaar en lijken op die van gesnoven cocaïne, maar zijn veel intenser. Gebruikers ervaren plezier, extase, opwinding, spraakmoeilijkheden en een superieur gevoel. Na enkele minuten nemen de positieve effecten af, wat leidt tot een "crash" met neerslachtigheid, irritatie en een sterke drang om opnieuw te gebruiken. ### 3.2 Planten met hallucinogene eigenschappen Verschillende planten en schimmels bevatten stoffen die de waarneming kunnen veranderen, wat leidt tot hallucinogene effecten. #### 3.2.1 Peyote Peyote is een bolvormige cactus zonder stekels die oorspronkelijk groeit in Noord-Mexico en Zuid-Amerika. De cactus bevat mescaline, de werkzame stof. * **Gebruikswijze:** De cactussen worden meestal in plakken gesneden en kunnen zowel vers als gedroogd worden gegeten, of verwerkt worden tot thee. De smaak wordt als buitengewoon vies en bitter omschreven. Het middel verliest zijn werkzaamheid niet bij langdurige bewaring. * **Effecten:** Mescaline is een hallucinogeen dat de waarneming verandert. Gebruikers zien, horen en/of voelen dingen anders dan ze in werkelijkheid zijn. Na 30-60 minuten treden de effecten op, waarbij het eerste uur tot anderhalf uur soms onaangenaam kan zijn, met mogelijke misselijkheid en braken. Kleuren worden intenser, wisselende patronen en geometrische figuren worden waargenomen. De piekeffecten van de hallucinaties duren 4 tot 6 uur, waarna gebruikers na 8 tot 12 uur weer redelijk nuchter zijn. #### 3.2.2 Paddenstoelen (Paddo's/Truffels) Paddo's en truffels zijn onderdelen van schimmels die psilocybine of psilocine bevatten, stoffen die bij mensen een hallucinogene trip opwekken. Door deze stoffen ervaren mensen de werkelijkheid op een andere manier. * **Traditioneel gebruik:** Paddo's worden al duizenden jaren over de hele wereld gebruikt in verschillende culturen. * **Gebruikswijze:** Ze kunnen rauw worden gegeten of verwerkt worden in thee. Paddo's zijn de paddenstoelen zelf, terwijl truffels de ondergrondse opslagplaats van de schimmel zijn. * **Effecten:** Gebruikers kunnen visuele effecten ervaren, zoals ontspannen spieren en grote pupillen. Mogelijke bijwerkingen zijn hoofdpijn of misselijkheid. De specifieke effecten zijn afhankelijk van de sterkte en hoeveelheid van het middel, de gebruiker en de omgeving. #### 3.2.3 Ayahuasca Ayahuasca is een Zuid-Amerikaanse hallucinogene drank die al eeuwenlang door inheemse volken uit het Amazonegebied wordt gebruikt in religieuze rituelen. Het wordt beschouwd als een medicijn om contact te leggen met andere entiteiten. * **Samenstelling:** De drank wordt gemaakt uit twee planten: de liaan van de slingerplant *Banisteriopsis caapi* vormt de basis, aangevuld met de bladeren van *Psychotria viridis*. * **Effecten:** Ayahuasca, in de juiste dosering, veroorzaakt een sterke roes met visuele hallucinaties en droomachtige visioenen. De beginfase van de ervaring is vaak onplezierig met symptomen als misselijkheid, duizeligheid, hevig zweten of braken. Vanuit de traditionele interpretatie wordt braken gezien als een reinigingsproces. #### 3.2.4 LSD LSD (Lysergeenzuurdiethylamide) is een krachtig psychoactief middel dat behoort tot de klasse van de hallucinogenen. Het wordt meestal in zeer kleine hoeveelheden ingenomen en veroorzaakt veranderingen in bewustzijn, waarneming en stemming. * **Toediening:** LSD wordt oraal ingenomen. * **Effecten:** Het middel kan visuele en auditieve hallucinaties opwekken, evenals een verstoorde tijdsbeleving en een verhoogde gevoeligheid voor zintuiglijke prikkels. #### 3.2.5 Ketamine Ketamine is een synthetisch narcosemiddel met ook een hallucinogene werking. * **Kenmerken:** In tegenstelling tot andere narcosemiddelen onderdrukt ketamine de ademhaling en hartslag slechts zeer beperkt. ### 3.3 Cannabis en cannabisconcentraten Cannabis, bestaande uit de gedroogde bladeren en bloemtoppen van de vrouwelijke plant, bevat kleine kliertjes die hars afscheiden. Deze hars bevat psychoactieve stoffen, voornamelijk THC. #### 3.3.1 Cannabis (Wiet/Hasj) Marihuana bestaat uit de gedroogde en gemalen bladeren en bloemtoppen van de vrouwelijke cannabisplant. De kleur varieert van grijsgroen tot groenbruin en heeft een kenmerkende, vaak zoete geur. #### 3.3.2 Cannabisconcentraten Cannabisconcentraten zijn zeer sterke extracten die de werkzame stoffen van de cannabisplant, met name THC, bevatten. * **Shatter:** Dit is een glasharde, amberkleurige substantie die letterlijk kan breken of versplinteren. Shatter heeft een zeer hoog THC-gehalte, vaak tussen 70% en 90%. Het wordt meestal gebruikt door middel van "dabbing", waarbij het wordt verhit op een hete plaat en de damp wordt geïnhaleerd. De effecten zijn veel krachtiger dan die van wiet of hasj. * **Live Resin:** Dit concentraat verschilt van shatter door de productiemethode. Het wordt gemaakt van vers geoogste, direct ingevroren cannabisplanten, in plaats van gedroogde planten. Hierdoor blijven veel terpenen (aromatische stoffen) behouden. Live resin heeft vaak een plakkerige, harsachtige textuur en een sterk aroma en smaakprofiel, dat rijker is dan bij bijvoorbeeld shatter of wax. Het THC-gehalte is hoog, maar het aroma en de smaak zijn de onderscheidende factoren. Gebruik vindt plaats via dabbing of verdamping (vaping). Het is populair bij gebruikers die naast de 'high' ook veel belang hechten aan smaak en geur. De effecten en risico's omvatten een zeer krachtige high door het hoge THC-gehalte en een sterkere smaak die het risico op intensief gebruik kan verhogen. * **Snowballs:** Dit is een zeer sterke en luxe vorm van cannabisproduct die meerdere concentraten combineert. Een cannabis-top (bud) wordt ondergedompeld in olie of concentraat (zoals hash-olie of live resin), daarna bedekt met een laag kief (kristallen van de cannabisplant). Soms wordt het extra besprenkeld met THC-isolaat, wat het een wit, poederachtig uiterlijk geeft, lijkend op een "sneeuwbal". Het is veel sterker dan gewone cannabisbloemen, met een THC-gehalte dat kan variëren van 60% tot 90%. Dit leidt tot een zeer krachtige high, die vaak overweldigend kan zijn voor onervaren gebruikers. Frequent gebruik kan leiden tot tolerantie en afhankelijkheid, met een verhoogd risico op negatieve bijwerkingen zoals angst, paranoia en hartkloppingen. * **THC-A Isolaat:** In de rauwe cannabisplant bevindt zich voornamelijk THCA. THCA is niet psychoactief; het wordt pas psychoactief (omgezet in THC) wanneer het wordt verhit. THCA kan rauw worden geconsumeerd (bijvoorbeeld in smoothies of capsules), wat geen high veroorzaakt maar mogelijk wel medicinale effecten heeft. Bij verhitting of verdamping wordt het psychoactief. #### 3.3.3 Cannabis typen Er wordt een onderscheid gemaakt tussen sativa en indica, die verschillende effecten teweegbrengen: * **Sativa:** Meer stimulerend, energiek, resulterend in een "head high". * **Indica:** Meer ontspannend, kalmerend, resulterend in een "body high". ### 3.4 Synthetische stimulerende middelen met plantencomponenten of toepassingen Hoewel synthetisch, zijn sommige stimulerende middelen afgeleid van of hebben ze verbanden met plantenextracten, en worden ze soms medisch ingezet. #### 3.4.1 Amfetamines Amfetamines zijn stimulerende middelen die het centrale zenuwstelsel beïnvloeden door de afgifte van neurotransmitters zoals dopamine en noradrenaline te verhogen. * **Medische toepassingen:** Ze worden gebruikt om alertheid en energie te verhogen en worden soms voorgeschreven voor aandoeningen zoals ADHD (aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit) en narcolepsie. * **Historische en andere toepassingen:** * **Astma & ademhalingsproblemen:** Amfetamine en verwante stoffen zoals efedrine verwijden de luchtwegen en werden in de jaren 1920-1930 verwerkt in astma-inhalatoren. * **Neussprays & verkoudheidstabletten:** Amfetamine-achtige stoffen, zoals benzedrine, zaten in neussprays om verstopping tegen te gaan en waren in de jaren 1930 vrij verkrijgbaar bij de apotheek zonder voorschrift. * **Stimulerend middel:** Ze werden voorgeschreven bij vermoeidheid, depressie en om af te slanken (door het onderdrukken van honger). Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden ze massaal gebruikt door soldaten om langer wakker en alert te blijven. * **Recreatief gebruik:** Recreatief gebruik kan leiden tot verslaving en ernstige gezondheidsproblemen. Voorbeelden zijn speed, crystal meth, en XTC. ### 3.5 Medicinale en verdovende middelen met plantenwortels Sommige krachtige middelen, zowel medisch als recreatief gebruikt, hebben hun oorsprong in planten. #### 3.5.1 Opiaten (uit Papaver somniferum) Oopium is een natuurlijk verdovend middel dat wordt gewonnen uit de onrijpe zaaddoos van de papaverplant (*Papaver somniferum*). Het sap bevat verschillende alkaloïden met krachtige pijnstillende en kalmerende eigenschappen. * **Medicinale toepassingen:** De alkaloïden, waarvan morfine en codeïne de bekendste zijn, worden gebruikt in de geneeskunde voor pijnbestrijding. * **Gebruik en risico's:** Oopium kan worden opgelost in vloeistof en gedronken of gerookt. Het middel is echter zeer verslavend. Langdurig gebruik kan leiden tot lichamelijke afhankelijkheid en een moeilijk te doorbreken verslaving. #### 3.5.2 Heroïne Heroïne is een zeer verslavende, synthetische opioïde die wordt afgeleid van morfine. Andere benamingen zijn onder andere 'smack', 'horse', 'hero', 'bruine' en 'brown sugar'. * **Gebruikswijze:** * **Intraveneus:** Heroïne wordt opgelost in water met een zwak zuur (zoals citroensap) en verwarmd in een lepel. Vervolgens wordt het in een ader gespoten. * **Chinezen:** De heroïne wordt verhit op een stuk zilverpapier en de damp wordt geïnhaleerd via een kokertje. * Minder gebruikelijk is snuiven of roken. #### 3.5.3 Barbituraten en Tranquillizers (Kalmeringsmiddelen) Hoewel niet direct plant-afgeleid in hun eindvorm, hebben deze klassen van geneesmiddelen effecten die soms worden vergeleken met of geassocieerd worden met de effecten van bepaalde plantenextracten (downers/inhiberend). * **Barbituraten:** Dit is een klasse van geneesmiddelen die het centrale zenuwstelsel onderdrukken. Ze werden vroeger vaak voorgeschreven als slaapmiddelen en sedativa. Tegenwoordig worden ze minder vaak gebruikt vanwege het risico op verslaving en een zeer kleine therapeutische breedte (kleine marge tussen een effectieve en een dodelijke dosis). * **Tranquillizers (Kalmeringsmiddelen):** Deze geneesmiddelen verminderen de activiteit van het centrale zenuwstelsel en worden gebruikt om angst, stress en soms slapeloosheid te behandelen. * **Anxiolytica:** Zoals benzodiazepines (benzo's), die angst verminderen. * **Antipsychotica:** Voor de behandeling van ernstige psychische aandoeningen. #### 3.5.4 Methadon/Subutex Methadon en Subutex zijn chemisch bereide, opiumachtige stoffen die in België erkend zijn als vervangmiddel voor heroïne. Ze hebben een vergelijkbare werking als heroïne en helpen bij het voorkomen van ontwenningsverschijnselen bij het stoppen met heroïne. * **Effecten:** Na enkele weken gebruik verdwijnt de verdovende werking, waardoor personen emoties weer op een heldere manier beleven. * **Toediening:** Methadon en Subutex zijn verkrijgbaar als siroop, in pilvorm en als injecteerbare oplossing. ### 3.6 Andere plantaardige middelen #### 3.6.1 Ether Ether (diethyl-ether) is een brandbare, kleurloze vloeistof met een explosief damp. * **Historisch gebruik:** Tot het midden van de 20e eeuw werd ether gebruikt als narcosemiddel, maar vanwege bijwerkingen en explosiegevaar wordt dit zelden nog gedaan. In de tweede helft van de 19e eeuw werd ether ook enige tijd als roesmiddel gebruikt. Het drinken van kleine hoeveelheden gaf een effect dat vergelijkbaar was met alcohol, maar veel krachtiger, onvoorspelbaarder en gevaarlijker. --- # Medicinale en therapeutische middelen met verdovende eigenschappen Dit onderdeel van de studiegids bespreekt diverse middelen met verdovende, kalmerende of pijnstillende eigenschappen, hun oorsprong, bereiding, gebruikswijzen, effecten en risico's in medische en therapeutische contexten. ### 4.1 Opium en opiumderivaten * **Opium:** Dit is een natuurlijk voorkomend verdovend middel, gewonnen uit de onrijpe zaaddoos van de papaverplant ($Papaver\ somniferum$). Het sap bevat alkaloïden met krachtige pijnstillende en kalmerende eigenschappen. * **Bekende alkaloïden:** Morfine en codeïne. * **Gebruikswijze:** Kan opgelost in vloeistof worden gedronken of gerookt. * **Risico's:** Zeer verslavend, kan leiden tot lichamelijke afhankelijkheid. * **Methadon en Subutex:** * **Omschrijving:** Erkend als vervangmiddelen voor heroïne in België. Het zijn volledig chemisch bereide opiumachtige stoffen. * **Werking:** Ze hebben een gelijkaardige werking als heroïne en voorkomen ontwenningsverschijnselen bij het stoppen met heroïne. Na enkele weken gebruik verdwijnt de verdovende werking en worden emoties weer helder ervaren. * **Vormen:** Verkrijgbaar als siroop, in pilvorm en als inspuitbare oplossing. ### 4.2 Barbituraten en tranquillizers * **Barbituraten:** * **Omschrijving:** Een klasse geneesmiddelen die het centrale zenuwstelsel onderdrukken. * **Gebruik:** Vroeger veelvoorkomend als slaapmiddel en sedativum. Tegenwoordig minder gebruikt. * **Risico's:** Hoog risico op verslaving en een zeer kleine therapeutische breedte (kleine marge tussen effectieve en dodelijke dosis). Deze middelen worden gecategoriseerd als 'downers' of inhibitoir. * **Tranquillizers (Kalmeringsmiddelen):** * **Omschrijving:** Geneesmiddelen die de activiteit van het centrale zenuwstelsel verminderen. * **Gebruik:** Behandelen angst, stress en soms slapeloosheid. Gecategoriseerd als 'downers' of inhibitoir. * **Soorten:** * Anxiolytica: Verminderen angst (bv. benzodiazepines). * Antipsychotica: Behandelen ernstige psychische aandoeningen. ### 4.3 Ether * **Omschrijving:** Een brandbare, kleurloze vloeistof met explosieve dampen (diethylether). * **Historisch gebruik:** Werd tot het midden van de 20e eeuw gebruikt als narcosemiddel, maar wordt daarvoor nu bijna niet meer gebruikt vanwege bijwerkingen en explosiegevaar. * **Recreatief gebruik:** In de tweede helft van de 19e eeuw werd het gedronken als roesmiddel, met een krachtig, onvoorspelbaar en gevaarlijk effect, vergelijkbaar met alcohol. ### 4.4 Cannabis en cannabisconcentraten * **Marihuana:** Bestaat uit gedroogde en gemalen bladeren en bloemtoppen van de vrouwelijke cannabisplant, rijk aan hars. De kleur varieert van grijsgroen tot groenbruin en heeft een herkenbare, zoete geur. * **Cannabisconcentraten:** * **Shatter:** Een zeer sterk extract uit de werkzame stoffen van de cannabisplant (vooral THC). Heeft een glasharde, amberkleurige structuur. Bevat vaak 70–90% THC en wordt meestal gebruikt door dabbing (verdampen op een hete plaat). Effecten zijn veel krachtiger dan bij wiet of hasj. * **Live Resin:** Gemaakt van vers geoogste, direct ingevroren cannabisplanten, waardoor veel terpenen (aromatische stoffen) behouden blijven. Heeft vaak een plakkerige, harsachtige textuur en een rijker aroma en smaakprofiel dan shatter of wax. Gebruik via dabbing of verdampen. Populair bij gebruikers die waarde hechten aan smaak en geur. THC-gehalte is hoog. * **Snowballs:** Een zeer sterke vorm van cannabisproduct die meerdere concentraten combineert: een cannabis-top (bud) gedipt in olie of concentraat, bedekt met kief (kristallen), en soms besprenkeld met THC-isolaat. Kan 60–90% THC bevatten en veroorzaakt een zeer krachtige, vaak overweldigende high. Groot risico op tolerantie, afhankelijkheid en negatieve bijwerkingen zoals angst en paranoia. * **THC-A Isolaat:** De niet-psychoactieve vorm van THC die in rauwe cannabisplanten voorkomt. Wordt psychoactief (THC) na verhitting. Kan rauw worden geconsumeerd voor mogelijke medische effecten zonder high. * **Sativa vs. Indica:** * **Sativa:** Meer stimulerend, energiek, veroorzaakt een "head high". * **Indica:** Meer ontspannend, kalmerend, veroorzaakt een "body high". ### 4.5 Hallucinogenen * **Peyote:** * **Omschrijving:** Een bolvormige cactus zonder stekels, groeiend in Noord-Mexico en Zuid-VS. Bevat mescaline als werkzame stof. * **Gebruikswijze:** Plakken van de cactus worden vers of gedroogd gegeten, of verwerkt tot thee. De smaak is extreem vies en bitter. Bevat mescaline. * **Effecten:** Mescaline is een hallucinogeen dat de waarneming verandert. Effecten beginnen na 30-60 minuten, met mogelijke misselijkheid in het eerste uur. Kleuren worden intenser, men ziet patronen en geometrische figuren. Hallucinogene piekeffecten duren 4 tot 6 uur; nuchterheid treedt op na 8 tot 12 uur. * **Paddo's/Truffels:** * **Omschrijving:** Onderdelen van schimmels die psilocybine of psilocine bevatten, wat een hallucinogene trip opwekt. Paddenstoelen (paddo's) groeien op schimmels; truffels zijn de ondergrondse opslagplaatsen van de schimmel. * **Gebruikswijze:** Rauw gegeten of verwerkt in thee. * **Effecten:** Veranderde waarneming, visuele en lichamelijke effecten zoals ontspannen spieren, grote pupillen, hoofdpijn of misselijkheid. De effecten hangen af van sterkte, hoeveelheid, gebruiker en omgeving. * **Ayahuasca:** * **Omschrijving:** Een Zuid-Amerikaanse hallucinogene drank, gebruikt in religieuze rituelen van inheemse volkeren uit het Amazonegebied. * **Bereiding:** Gemaakt van de liaan $Banisteriopsos\ caapi$ en de bladeren van $Psychotria\ viridis$. * **Effecten:** Zorgt voor een sterke roes met visuele hallucinaties en droomachtige visioenen. Het begin kan onplezierig zijn met misselijkheid, duizeligheid, zweten of braken. Braken wordt traditioneel gezien als een reiniging. * **LSD (Lysergeenzuurdiethylamide):** * **Omschrijving:** Een krachtig psychoactief middel uit de klasse van de hallucinogenen. * **Gebruikswijze:** Meestal ingenomen in zeer kleine hoeveelheden, oraal. * **Effecten:** Veroorzaakt veranderingen in bewustzijn, waarneming en stemming, met visuele en auditieve hallucinaties, verstoorde tijdsbeleving en verhoogde gevoeligheid voor zintuiglijke prikkels. ### 4.6 Stimulerende middelen * **Efedra:** * **Omschrijving:** Een plant waarvan de takjes de werkzame stof efedrine bevatten. Groeit in woestijnen in China en Zuidwest-Amerika. * **Werking:** Efedrine stimuleert de afgifte van noradrenaline, waardoor het sympathische zenuwstelsel wordt geactiveerd. Dit leidt tot een verhoogde hartslag, bloeddruk en lichaamstemperatuur, verwijde bronchiën en vrijgemaakte energie. Deze effecten kunnen lang aanhouden. * **Toepassing:** Een basisproduct in de aanmaak van meth. * **Amfetamines:** * **Omschrijving:** Stimulerende middelen die het centrale zenuwstelsel beïnvloeden door de afgifte van neurotransmitters zoals dopamine en noradrenaline te verhogen. * **Medisch gebruik:** Voorgeschreven voor aandoeningen zoals ADHD en narcolepsie, om alertheid en energie te verhogen. Gebruikt in astma-inhalatoren (jaren 1920-1930) en neussprays/verkoudheidstabletten (jaren 1930) om verstopping tegen te gaan. Voorgeschreven bij vermoeidheid, depressie en om af te slanken (onderdrukt honger). * **Recreatief gebruik:** Kan leiden tot verslaving en ernstige gezondheidsproblemen (bv. speed, meth, XTC). * **Historisch gebruik:** Massaal gebruikt door soldaten tijdens WO II om alertheid te behouden. * **Qat/Khat:** * **Omschrijving:** Plantaardig product met een stimulerende werking, lijkend op een laurierblad. Vooral gebruikt in Jemen, Somalië, Ethiopië en Kenia. * **Gebruikswijze:** Kauwen op de bladeren. De bladeren moeten vers zijn (meeste effect binnen 48 uur). Het sap uit de bladeren wordt doorgeslikt. Gebruikers kauwen 3 tot 6 uur lang 100 tot 300 gram bladeren. * **Effecten:** Stimulerend. * **Cocaïne (Crack/Basecoke):** * **Omschrijving:** Crack of basecoke is een bewerkte vorm van cocaïne die rookbaar is. In het lichaam vervalt het onderscheid tussen crack en cocaïne. * **Gebruikswijze:** Roken met een pijpje ("basen"). * **Impact:** Voelbaar binnen 7-10 seconden. * **Effecten:** Sneller, intenser en verslavender dan snuifcocaïne. Veroorzaakt plezier, extase, opwinding, spraakmoeilijkheden en een superieur gevoel. Na enkele minuten treden de fijne effecten af, gevolgd door een "crash" met neerslachtigheid, irritatie en een drang om opnieuw te gebruiken. ### 4.7 Andere verdovende middelen * **Heroïne:** * **Andere benamingen:** Smack, horse, hero, bruine, brown sugar. * **Gebruikswijze:** * Intraveneus: Oplossen in water en een zwak zuur (bv. citroensap), verwarmen, en injecteren in een ader. * Chinezen: Verhitten op zilverpapier en inhaleren via een kokertje. * Zelden gesnoven of gerookt. * **Ketamine:** * **Omschrijving:** Een synthetisch narcosemiddel. * **Kenmerken:** Onderdrukt de ademhaling en hartslag slechts zeer beperkt. Heeft ook een hallucinogene werking. ### 4.8 Overige * **Cannabis:** De tekst vermeldt ook "cannabis" zonder specificatie van de vorm, wat duidt op algemeen gebruik van marihuana of hasj. * **Heroïne (contextueel):** Hoewel niet primair een medicijn, wordt de link gelegd met methadon en Subutex als vervangmiddelen. * **Alcohol (impliciet):** De vergelijking van ether met alcohol suggereert dat alcohol ook een verdovend middel is, hoewel niet specifiek in detail behandeld binnen dit topic. * **Tabak (impliciet):** De context van roken bij heroïne (chinezen) en crack impliceert gebruik van tabaksproducten als drager of middel om te roken. ### 4.9 Medische toepassingen en risico's * **Amfetamine en verwante stoffen (bv. efedrine):** * **Medische toepassingen:** Verwijden de luchtwegen, gebruikt bij astma en bronchitis. Verwerkt in astma-inhalatoren (jaren 1920–1930). Amfetamine-achtige stoffen in neussprays (jaren 1930). Stimulans bij vermoeidheid, depressie, en ter onderdrukking van honger. * **Risico's bij recreatief gebruik:** Verslaving en ernstige gezondheidsproblemen. * **Ketamine:** Synthetisch narcosemiddel met beperkte onderdrukking van vitale functies en hallucinogene werking. * **Barbituraten:** Vroeger gebruikt als slaapmiddelen en sedativa, nu minder vanwege verslavingsrisico en kleine therapeutische breedte. * **Tranquillizers:** Gebruikt voor angst, stress en slapeloosheid. * **Methadon/Subutex:** Erkend als vervangmiddel voor heroïne, ter voorkoming van ontwenningsverschijnselen. > **Tip:** Let op de verschillende categorieën van middelen: opiumderivaten, hallucinogenen, stimulerende middelen, en middelen die het centrale zenuwstelsel onderdrukken (downers). De bereidingswijze en toedieningsvorm hebben significante invloed op de snelheid van inwerking en intensiteit van de effecten. > **Tip:** Het is essentieel om onderscheid te maken tussen de natuurlijke oorsprong van middelen zoals opium en peyote, en de volledig synthetische middelen zoals methadon en barbituraten. Dit kan relevant zijn voor de interpretatie van hun werking en risico's. > **Tip:** Concentreer je op de specifieke effecten (bv. verhoogde alertheid, veranderde waarneming, pijnstilling, kalmering) en de bijbehorende risico's (bv. verslaving, tolerantie, fysieke/psychische afhankelijkheid, acute bijwerkingen) van elk middel. --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Opium | Een natuurlijk voorkomend verdovend middel, gewonnen uit de onrijpe zaaddoos van de papaverplant (Papaver somniferum), dat krachtige pijnstillende en kalmerende eigenschappen heeft door de aanwezige alkaloïden zoals morfine en codeïne. | | Peyote | Een bolvormige cactus zonder stekels die mescaline bevat, een hallucinogeen dat de waarneming verandert, met effecten die variëren van misselijkheid tot intense visuele patronen. | | Mescaline | De werkzame stof in de peyote cactus, behorend tot de klasse van hallucinogenen, die veranderingen in zien, horen en voelen veroorzaakt. | | Cannabis | Een plant waarvan de gedroogde bladeren en bloemtoppen, marihuana genoemd, gebruikt worden. De plant produceert een hars met psychoactieve stoffen, voornamelijk THC. | | Shatter | Een sterk cannabisconcentraat met een hoog THC-gehalte, gemaakt uit de werkzame stoffen van de cannabisplant, vaak gebruikt door middel van dabbing voor een krachtige high. | | Live Resin | Een cannabisconcentraat gemaakt van vers geoogste en direct ingevroren cannabisplanten, wat resulteert in behoud van veel terpenen, waardoor het een rijk aroma en smaakprofiel heeft. | | Snowballs | Een zeer sterke cannabisproductvorm die meerdere concentraten combineert, zoals een cannabis-top gedipt in olie of concentraat en bedekt met kief, wat resulteert in een zeer krachtige high. | | THCA Isolate | De niet-psychoactieve vorm van THC die aanwezig is in de rauwe cannabisplant; het wordt psychoactief (THC) wanneer het wordt verhit. | | Paddo’s/Truffels | Onderdelen van schimmels die psilocybine of psilocine bevatten, stoffen die een hallucinogene trip opwekken en de waarneming van de werkelijkheid veranderen. | | Psilocybine/Psilocine | Psychoactieve stoffen die voorkomen in paddo’s en truffels en die bij inname een hallucinogene trip veroorzaken. | | Efedra | Een plant waarvan de takjes de werkzame stof efedrine bevatten, die het sympathische zenuwstelsel stimuleert en effecten zoals een verhoogde hartslag en bloeddruk kan veroorzaken. | | Efedrine | Een stimulerende stof uit de efedraplant die het sympathische zenuwstelsel activeert, wat leidt tot verhoogde hartslag, bloeddruk en vrijmaking van energie. | | Ayahuasca | Een Zuid-Amerikaanse hallucinogene drank, gemaakt van de liaan Banisteriopsos caapi en de bladeren van Psychotria viridis, gebruikt in rituelen voor visuele hallucinaties en droomachtige visioenen. | | Qat/Khat | Een plantaardig product met een stimulerende werking, verkregen uit de bladeren van de qatstruik, dat traditioneel wordt gekauwd en voornamelijk in landen waar de struik groeit wordt gebruikt. | | Ether (diethyl-ether) | Een brandbare, kleurloze vloeistof die vroeger als narcosemiddel werd gebruikt en ook als roesmiddel kon dienen, met effecten vergelijkbaar met alcohol maar veel krachtiger en gevaarlijker. | | Heroïne | Een sterk verslavend verdovend middel, gewonnen uit opium, dat intraveneus, via inhalatie (chinezen) of zelden gesnoven of gerookt wordt gebruikt. | | Amfetamines | Stimulerende middelen die het centrale zenuwstelsel beïnvloeden door de afgifte van neurotransmitters te verhogen, vaak gebruikt om alertheid en energie te verhogen, maar met risico op verslaving. | | LSD (Lysergeenzuurdiethylamide) | Een krachtig psychoactief middel dat behoort tot de klasse van de hallucinogenen, oraal ingenomen, en dat veranderingen in bewustzijn, waarneming en stemming veroorzaakt. | | Ketamine | Een synthetisch narcosemiddel met ook een hallucinogene werking, dat de ademhaling en hartslag slechts beperkt onderdrukt in vergelijking met andere narcosemiddelen. | | Barbituraten | Een klasse geneesmiddelen die het centrale zenuwstelsel onderdrukken, vroeger vaak gebruikt als slaapmiddelen en sedativa, maar met een hoog risico op verslaving. | | Tranquillizers (Kalmeringsmiddelen) | Geneesmiddelen die de activiteit van het centrale zenuwstelsel verminderen en worden gebruikt om angst, stress en slapeloosheid te behandelen, onderverdeeld in anxiolytica en antipsychotica. | | Methadon/Subutex | Erkende vervangmiddelen voor heroïne in België, chemisch bereide opiumachtige stoffen die ontwenningsverschijnselen verminderen en verkrijgbaar zijn in verschillende vormen. | | Crack (basecoke) | Een bewerkte vorm van cocaïne die rookbaar is gemaakt, wat zorgt voor een sneller, intenser en verslavender effect door de snelle opname in de hersenen. | | Sativa | Een soort cannabis die over het algemeen meer stimulerend, energiek en een "head high" effect veroorzaakt. | | Indica | Een soort cannabis die over het algemeen meer ontspannend, kalmerend en een "body high" effect veroorzaakt. |