Juridische20Aspecten.docx

## Inleiding tot het Vennootschapsrecht Het Vennootschapsrecht regelt de oprichting, werking, rechten en plichten van vennootschappen. Het **Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen (WVV)**, dat de wetgeving sinds 1 mei 2019 moderniseert en vereenvoudigt, vormt de basis. Een vennootschap is essentieel een juridische structuur die wordt gebruikt wanneer één of meerdere personen samenwerken om de baten en lasten van een economische activiteit te delen. ### De Kernconcepten: Rechtspersoonlijkheid en Aansprakelijkheid Een cruciaal onderscheid binnen het vennootschapsrecht is de **rechtspersoonlijkheid**. Dit bepaalt of een entiteit zelfstandig rechten en plichten kan dragen, los van haar oprichters of leden. Aansprakelijkheid is onlosmakelijk verbonden met rechtspersoonlijkheid; het bepaalt tot welk vermogen schuldeisers zich kunnen richten. Het WVV deelt vennootschappen in drie categorieën in, gebaseerd op hun rechtspersoonlijkheid en aansprakelijkheidsregime: 1. **Vennootschappen met volkomen rechtspersoonlijkheid**: * Voorbeelden: Besloten Vennootschap (BV), Naamloze Vennootschap (NV), Coöperatieve Vennootschap (CV). * Kenmerken: * Volledige rechtspersoonlijkheid. * Afgescheiden vermogen: Het vermogen van de vennootschap is gescheiden van dat van de vennoten. * Beperkte aansprakelijkheid: De persoonlijke vermogens van de vennoten zijn beschermd tegen schuldeisers van de vennootschap. * Onderscheid BV en NV: * **BV**: Flexibeler, geen minimumkapitaal vereist, aandelen minder vrij verhandelbaar. * **NV**: Hogere kapitaalvereisten (meestal EUR 61.500 in België), aandelen meestal vrij verhandelbaar (kan op beurs genoteerd worden), striktere bestuursstructuren. 2. **Vennootschappen met onvolkomen rechtspersoonlijkheid**: * Voorbeelden: Vennootschap onder firma (VOF), Commanditaire Vennootschap (CommV). * Kenmerken: * Afgescheiden vermogen (bij VOF en CommV). * Volledige rechtspersoonlijkheid (bij VOF en CommV). * Onbeperkte en hoofdelijke aansprakelijkheid van alle vennoten (bij VOF). * Bij CommV: Beherende vennoten zijn onbeperkt hoofdelijk aansprakelijk; stille vennoten zijn enkel aansprakelijk voor hun inbreng. * Vennootschapstype: VOF heeft enkel actieve vennoten; CommV kent beherende (actieve) en stille (passieve) vennoten. 3. **Vennootschappen zonder rechtspersoonlijkheid**: * Voorbeeld: Maatschap. * Kenmerken: * Geen rechtspersoonlijkheid. * Geen afgescheiden vermogen: De maten zijn direct gebonden door verbintenissen en hun privévermogen is aansprakelijk. * Onbeperkte en hoofdelijke aansprakelijkheid van de maten. * Kan tijdelijk zijn (bijvoorbeeld voor een specifiek project). * Geen oprichtingsformaliteiten zoals een notaris of startkapitaal nodig. ### De Evolutie van het Vennootschapsrecht Het huidige WVV is een gevolg van jarenlange evolutie, mede gedreven door Europese richtlijnen. Belangrijke wijzigingen hebben plaatsgevonden door: * Omzetting van Europese richtlijnen (1973, 1984, 1993). * Wijzigingen in 1991, 1995, 2002, 2010, 2016 met betrekking tot specifieke aspecten zoals aandeelhoudersrechten, corporate governance en financiële informatie. * Belangrijke hervormingen met betrekking tot ontbinding en vereffening. De Europese harmonisatie is een motor geweest, maar met wisselend succes. Het WVV beoogt met een focus op vereenvoudiging, modernisering, systematisering en flexibilisering de Belgische vennootschapsrechtelijke landschap te vernieuwen. ### De Vennootschap versus de Vereniging Het WVV maakt een duidelijk onderscheid tussen vennootschappen en verenigingen: * **Vennootschap (Art. 1:1 WVV)**: * Een rechtshandeling door één of meer personen (vennoten) die een inbreng doen met een eigen vermogen. * Voorwerp: één of meer welbepaalde activiteiten. * Doel: Rechtstreeks of onrechtstreeks vermogensvoordeel voor de vennoten. * **Vereniging (Art. 1:2 WVV)**: * Een overeenkomst tussen twee of meer personen (leden) waarbij inbreng kan, maar niet hoeft. * Voorwerp: één of meer welbepaalde activiteiten. * Doel: Belangeloos doel. Rechtstreeks of onrechtstreeks vermogensvoordeel aan stichters, bestuurders of enig ander persoon, tenzij in het kader van het belangeloos doel, is op straffe van nietigheid verboden. Geen of te lage tegenprestatie is een onrechtstreekse uitkering. * **Stichting (Art. 1:3 WVV)**: * Een rechtshandeling waarbij één of meer personen een stichting oprichten. * Voorwerp: één of meer welbepaalde activiteiten. * Doel: Belangeloos doel. Rechtstreeks of onrechtstreeks een vermogensvoordeel toekennen aan stichters of bestuurders is verboden. **Belangrijk examenpunt**: Hoewel een VZW een ideëel doel nastreeft, mag het winst maken. Deze winst mag echter niet worden uitgekeerd aan de leden. Beter is de naam "vereniging zonder verdelingswinstoogmerk". Zowel vennootschappen als verenigingen (sinds de recente wetswijzigingen) kunnen nu failliet verklaard worden. ### De Vennootschaps- en Verenigingsvormen Het WVV biedt een verscheidenheid aan rechtsvormen: * **Personenvennootschappen**: Maatschap, VOF, CommV. De nadruk ligt op de persoon van de vennoot. Kenmerken zijn o.a. de persoonlijke aansprakelijkheid en de impact van het vertrek of overlijden van een vennoot. * **Kapitaalvennootschappen**: BV, CV, NV. De nadruk ligt op het ingebrachte kapitaal. Kenmerken zijn o.a. beperkte aansprakelijkheid en een grotere overdraagbaarheid van aandelen. De **uiteindelijke begunstigde (UBO - Ultimate Beneficial Owner)** is cruciaal voor antiwitwaswetgeving. Het vereist dat vennootschappen, vzw's en stichtingen nauwkeurige en actuele informatie verzamelen over de natuurlijke personen die uiteindelijke zeggenschap hebben. ## Oprichting en Openbaarmakingsformaliteiten De oprichting van een rechtspersoon vereist specifieke formaliteiten, variërend naargelang de rechtsvorm. ### Vormvereisten * **Akten**: Rechtspersonen worden opgericht bij authentieke akte (notariële akte) of een onderhandse akte. * **Authentieke Akte Verplicht**: Voor bepaalde vormen zoals de BV, CV, NV, SE en SCE is een authentieke akte verplicht op straffe van nietigheid. * **Nietigheid bij Formele Fout**: Niet-naleving van de vormvereisten, met name het ontbreken van een verplichte authentieke akte, leidt tot nietigheid van de oprichting. ### Verkrijging van Rechtspersoonlijkheid * **Neerlegging bij de Griffie**: Een rechtspersoon verkrijgt rechtspersoonlijkheid vanaf de datum waarop de wettelijk vereiste stukken (oprichtingsakte, statuten, etc.) zijn neergelegd bij de griffie van de ondernemingsrechtbank. * **Publicatie en KBO-inschrijving**: Na neerlegging zorgt de griffie voor publicatie (o.a. in het Belgisch Staatsblad) en inschrijving in de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO). ### Openbaarmakingsformulier en Publicatie * **Dossier bij de Griffie**: Elke rechtspersoon heeft een dossier bij de griffie dat wettelijk verplichte akten en stukken bevat. Gecoördineerde statutenversies worden in een openbare databank bewaard. * **Publicatieplicht**: Bepaalde akten (oprichtingsakte, statutenwijziging) moeten worden neergelegd bij de griffie en een uittreksel ervan wordt gepubliceerd in de Bijlagen bij het Belgisch Staatsblad binnen de 10 dagen. Dit dient voor transparantie en rechtszekerheid voor derden. * **Inhoud van Bekendmaking**: Uittreksels van belangrijke documenten (oprichtingsakte, statutenwijzigingen, bestuurders) worden gepubliceerd om derden te informeren. ### Website en E-mail * Een e-mailadres of website kan worden vermeld in de oprichtingsakte voor snelle communicatie, met uitzondering van genoteerde vennootschappen waar deze gegevens al publiek beschikbaar zijn. ### Taal * Statuten en andere officiële documenten moeten worden opgesteld in de officiële taal van de zetel van de rechtspersoon. ## Nietigheid Nietigheid kan een rechtspersoon ongeldig maken. ### Procedure en Gevolgen van Nietigheid * **Rechterlijke Uitspraak Vereist**: Nietigheid kan enkel door een rechterlijke beslissing worden uitgesproken. * **Gevolgen Vanaf de Uitspraak**: De nietigheid werkt niet retroactief, maar pas vanaf de uitspraak van de rechter. * **Tegenwerpelijkheid aan Derden**: De nietigheid kan aan derden worden tegengeworpen na bekendmaking volgens de wettelijke voorschriften, ter bescherming van derden te goeder trouw. ### Nietigheidsgronden (Art. 2:42 WVV) * **Vormfouten**: Besluiten zijn nietig bij onregelmatigheden in de totstandkoming, mits de fout de beraadslaging kon beïnvloeden of met bedrieglijk opzet gebeurde. * **Wets- of Statutenschending**: Besluiten zijn nietig bij strijdigheid met dwingende wetsbepalingen of statuten, tenzij een andere sanctie is voorzien. ### Nietigheid van Stemmen (Art. 2:43 WVV) * Een stem is nietig bij strijdigheid met wet of statuten. Indien deze stem de stemming kon beïnvloeden, leidt dit tot nietigheid van het besluit. ### Procedure en Gevolgen (Art. 2:44, 2:46, 2:48 WVV) * **Bevoegde Rechter**: De ondernemingsrechtbank spreekt de nietigheid uit. * **Wie kan vorderen**: De rechtspersoon zelf of elke persoon met belang. * **Termijn**: De vordering moet binnen zes maanden na de dag waarop het besluit kan worden ingeroepen, worden ingesteld. * **Algemene Werking**: Het vonnis van nietigheid werkt in principe *erga omnes* (tegenover iedereen) en *ex tunc* (terugwerkend in de tijd). * **Bescherming Derden**: De rechter kan een uitzondering maken als de nietigheid derden te goeder trouw schaadt. ## Bestuur Het bestuur is cruciaal voor de werking en vertegenwoordiging van de rechtspersoon. ### Vertegenwoordiging (Art. 2:49 e.v. WVV) * Het bestuursorgaan vertegenwoordigt de rechtspersoon. Interne of statutaire beperkingen zijn slechts tegenwerpelijk aan derden na publicatie. * **Dagelijks Bestuur**: Specifieke bevoegdheid voor handelingen van dagelijks bestuur, tegenwerpelijk na publicatie. * **Bijzondere Volmachten**: Mogelijk voor specifieke handelingen, tegenwerpelijk wanneer voorgelegd. ### Regels Beraadslaging (Art. 2:41 e.v. WVV) * **Collegiaal Bestuur**: Beslissingen worden genomen als college, meestal bij meerderheid, tenzij statuten anders bepalen. * **Vergaderingen**: Vereisen geldige bijeenroeping. Onthoudingen tellen niet mee voor de meerderheid. * **Belangenconflict**: Een bestuurder met een tegenstrijdig belang mag niet deelnemen aan de beraadslaging en dit moet worden vermeld in de notulen. ### Bestuurdersaansprakelijkheid (Art. 2:56 e.v. WVV) * **Aansprakelijkheid**: Bestuurders zijn aansprakelijk voor fouten in de uitoefening van hun mandaat, zowel contractueel als buitencontractueel. Er is collectieve aansprakelijkheid bij collegiaal bestuur. * **Norm**: De zorgvuldige en normale bestuurder in dezelfde omstandigheden. * **Beperking van Aansprakelijkheid**: Er geldt een wettelijk aansprakelijkheidsplafond per feit, afhankelijk van de grootte van de onderneming, maar dit geldt niet bij zware fout, bedrog, herhaaldelijke lichte fouten of fiscale/sociale inbreuken. ### Bezoldiging van Leden van het Bestuursorgaan (Art. 2:50 WVV) * De financiële en andere voorwaarden rond de bezoldiging van bestuurders worden vastgelegd. In vennootschappen wordt een bezoldigd mandaat vermoed, tenzij statuten anders bepalen. In verenigingen is bezoldiging mogelijk, maar voorzichtigheid is geboden om onrechtstreekse uitkeringen te vermijden. ### Vaste Vertegenwoordiger (Art. 2:55 WVV) * Een rechtspersoon die lid is van een bestuursorgaan moet worden vertegenwoordigd door een natuurlijke persoon. Een natuurlijke persoon kan slechts éénmaal zetelen in het bestuursorgaan (als vaste vertegenwoordiger). ## Geschillenregeling Geschillen tussen vennoten kunnen via specifieke procedures worden opgelost. ### Geschillenregeling in NV en BV (Art. 2:61 e.v. WVV) * **Procedure**: De voorzitter van de ondernemingsrechtbank treedt op, vergelijkbaar met een kort geding. * **Uitsluiting**: Een aandeelhouder kan de uitsluiting van een andere aandeelhouder vorderen om strategische redenen of bij ernstige conflicten. * **Uittreding**: Een aandeelhouder kan eisen dat zijn aandelen worden overgenomen door andere aandeelhouders of de vennootschap. * **Prijsbepaling**: De rechter bepaalt de prijs, eventueel bijgestaan door een deskundige. De prijs wordt bepaald op het moment van de overdracht, met mogelijke correcties indien het resultaat kennelijk onredelijk zou zijn. ### De Coöperatieve Vennootschap (CV) * De geschillenregeling uit boek 2 WVV is niet van toepassing op de CV, maar de statuten kunnen specifieke regels bevatten. ## Jaarrekening en Controle De jaarrekening biedt een getrouw beeld van de financiële toestand van de vennootschap. ### De Jaarrekening en het Jaarverslag (Art. 3:1, 3:5 WVV) * **Jaarrekening**: Elke vennootschap, vzw of stichting moet jaarlijks een jaarrekening opstellen, bestaande uit de balans, resultatenrekening en toelichting. Deze moet een getrouw beeld geven van de financiële situatie. * **Jaarverslag**: Het bestuur legt verantwoording af over de toestand van het bedrijf, de cijfers, de belangrijkste gevaren en onzekerheden. ### Openbaarmakingsverplichtingen (Art. 3:10 e.v., 3:20 e.v. WVV) * **Belgische Vennootschappen**: De jaarrekening moet binnen 30 dagen na goedkeuring, uiterlijk 7 maanden na het jaareinde, worden neergelegd bij de Nationale Bank van België (NBB) en is online raadpleegbaar. * **Buitenlandse Vennootschappen**: Moeten hun eigen jaarrekening neerleggen bij de NBB indien ze ook kantoren in België hebben. ### Geconsolideerde Jaarrekening (Art. 3:21 e.v. WVV) * Voor groepen van moeder- en dochtervennootschappen wordt één gezamenlijke jaarrekening opgesteld, die de financiële toestand van de hele groep weergeeft. ### Controle van de Jaarrekening (Art. 3:58 e.v. WVV) * **Benoeming Commissaris**: Verplicht voor grote vennootschappen, benoemd door de Algemene Vergadering. Enkel een erkende bedrijfsrevisor mag benoemd worden. * **Bezoldiging**: Vastgelegd bij benoeming, zonder andere voordelen om onafhankelijkheid te waarborgen. * **Ontslag**: Enkel om geldige, objectieve redenen. * **Bevoegdheden**: De commissaris heeft toegang tot alle documenten en informatie. * **Aansprakelijkheid**: Voor beroepsfouten, met een wettelijk maximum (cap), behalve bij opzet of bedrog. * **Oordeel Commissaris**: De commissaris geeft een oordeel over de jaarrekening (zonder voorbehoud, met voorbehoud, afkeurend, of onthouding). Het verslag moet beschikbaar zijn voor aandeelhouders. ### Controle op de Geconsolideerde Jaarrekening (Art. 3:76 WVV) * Specifieke controle van de geconsolideerde cijfers door de commissaris, die een geconsolideerd verslag opstelt. ### Controle in Vennootschappen met Ondernemingsraad (Art. 3:83 WVV) * De commissaris controleert ook de economische en financiële informatie die aan de ondernemingsraad wordt verstrekt. ### Individuele Controle- en Onderzoeksbevoegdheden Vennoten (Art. 3:101 WVV) * Alleen van toepassing in vennootschappen zonder commissaris. Elke vennoot heeft persoonlijk recht op inzage en controle, met bijstand van een expert. ## Specifieke Vennootschapsvormen ### Maatschap, VOF, CommV (Boek IV WVV) Deze vennootschappen, behorend tot de **personenvennootschappen**, kenmerken zich door de centrale rol van de vennoten. * **Maatschap (Art. 4:1, 4:2 WVV)**: * Geen rechtspersoonlijkheid, geen afgescheiden vermogen, onbeperkt hoofdelijk aansprakelijk (tenzij stille vennoot). * Drie varianten: Gewone, Tijdelijke, Stille. * **VOF (Art. 4:22 WVV)**: * Volledige rechtspersoonlijkheid, afgescheiden vermogen, onbeperkt hoofdelijk aansprakelijk. Alle vennoten treden naar buiten. * **CommV (Art. 4:22 WVV)**: * Volledige rechtspersoonlijkheid, afgescheiden vermogen. Beherende vennoten onbeperkt hoofdelijk aansprakelijk; stille vennoten beperkt tot hun inbreng. **Gelijkenissen**: Beide zijn personenvennootschappen met focus op samenwerking, (*intuitu personae*), en volgen dezelfde basisregels rond toetreding, uittreding, overdracht, ontbinding en vereffening. **Verschillen**: Vormvereisten, publicatie, en het onderscheid tussen beherende en stille vennoten bij de CommV. ### De Besloten Vennootschap (BV) De BV is de **standaardvennootschap** geworden, flexibel en met een kapitaalloos regime. * **Oprichting**: Eén oprichter volstaat, geen minimumkapitaal, wel een **toereikend aanvangsvermogen** (ondersteund door een financieel plan) is verplicht. * **Inbreng**: Kan in geld of natura. Inbreng in geld moet **100% volstort** zijn. Inbreng in natura vereist een verslag van een revisor. * **Aandelen**: Volledige en onvoorwaardelijke plaatsing is dwingend. * **Effecten**: Aandelen zijn in principe op naam. Andere effecten zoals obligaties zijn mogelijk. * **Bestuur**: Eén of meer bestuurders, benoemd door de Algemene Vergadering. Ruime bevoegdheden, met transparantie bij belangenconflicten. * **Algemene Vergadering (AV)**: Heeft residuaire bevoegdheden; belangrijke beslissingen zoals statutenwijziging, winstbestemming vereisen AV-goedkeuring. * **Vermogen Bescherming**: De BV kent een **Netto-actieftest** en een **Liquiditeitstest** vóór elke uitkering om het vermogen te beschermen. * **Alarmbelprocedure**: Treedt in werking bij negatief netto-actief of liquiditeitsproblemen, met verplichting tot bijeenroeping van de AV. ### De Coöperatieve Vennootschap (CV) De CV is gebaseerd op het **coöperatieve gedachtegoed** en is gericht op het bevredigen van de behoeften van haar leden. * **Oprichting**: Minstens 3 personen, toereikend vermogen vereist, ondersteund door een financieel plan. Oprichting via **authentieke akte**. * **Effecten**: Aandelen zijn op naam en met stemrecht (1 aandeel = 1 stem, tenzij statuten anders bepalen). Grote statutaire vrijheid voor overdracht. * **Bestuur**: Een of meerdere bestuurders, benoemd door de AV. Bezoldiging is mogelijk. * **Algemene Vergadering**: Beslist over wettelijk toegewezen bevoegdheden, met nadruk op gelijke behandeling van aandeelhouders. * **Vermogen Bescherming**: Netto-actieftest en liquiditeitstest zijn van toepassing vóór uitkeringen. * **Nietigheid**: Specifieke gronden, zoals oprichting door minder dan drie personen of ontbreken van coöperatief oogmerk. ### De Naamloze Vennootschap (NV) De NV is een **gesofisticeerde samenwerkingsvorm**, vaak gebruikt voor grotere ondernemingen en beursgenoteerde entiteiten. * **Kapitaal**: Vereist een minimumkapitaal van EUR 61.500. Inbreng in geld moet voor minstens 25% gestort zijn, in natura volledig. Geen inbreng in nijverheid. * **Oprichting**: Via **authentieke akte**, met specifieke verslaggeving bij inbreng in natura. * **Effecten**: Aandelen zijn in principe vrij overdraagbaar, tenzij statuten beperkingen opleggen. Diverse effecten zoals obligaties en winstbewijzen zijn mogelijk. * **Bestuur**: Monistisch (Raad van Bestuur) of duaal (Raad van Toezicht en Directieraad). * **Alarmbelprocedure**: Drie alarmbellen waarschuwen voor financiële problemen en vereisen actie van het bestuur (bijeenroepen AV, ontbinding). * **Winstuitkering**: Gebaseerd op kapitaalbescherming (Netto-actieftest) en liquiditeitstest. Er geldt een wettelijke reserve. ## Ontbinding, Vereffening en Insolventie ### Ontbinden en Vereffening * **Vrijwillige Ontbinding**: Beslist door de Algemene Vergadering, met specifieke vormvereisten en publicatie. * **Gerechtelijke Ontbinding**: Uitgesproken door de rechtbank op verzoek van een belanghebbende, lid, of Openbaar Ministerie, omwille van wettige redenen, strijdigheid met de wet, of na faillissement. * **Ontbinding van Rechtswege**: Bij verstrijken van een bepaalde termijn of het plaatsvinden van een statutair omschreven gebeurtenis. * **Vereffening (Liquidatie)**: Na ontbinding blijft de entiteit rechtspersoonlijkheid behouden voor de vereffening. Een vereffenaar wordt aangesteld om activa te realiseren, schulden te betalen, en het saldo te verdelen. * **Turbovereffening**: Een snelle procedure waarbij ontbinding en sluiting van de vereffening in één akte gebeuren, mits strenge voorwaarden (geen vereffenaar, schuldenvrij, unanimiteit). ### Insolventie * **Wetboek Economisch Recht (WER)**: Regelt insolventie. Doel is het saneren van ondernemingen in moeilijkheden of het uit het handelsverkeer halen van niet te redden ondernemingen. * **Opsporing**: Kamers voor ondernemingen in moeilijkheden en "knipperlichten" signaleren financiële problemen. * **Gerechtelijke Reorganisatie**: Bij tijdelijke bedreiging van continuïteit. Biedt bescherming tegen schuldeisers en kent drie mogelijkheden: minnelijk akkoord, collectief akkoord, of overdracht onder gerechtelijk gezag. * **Faillissement**: Bij duurzame betalingsonmacht en geschokt krediet. Leidt tot aanstelling van een curator, verlies van beheer door de gefailleerde, en een collectieve beslagprocedure. ## Aandeelhoudersovereenkomsten Aandeelhoudersovereenkomsten zijn **contracten** tussen aandeelhouders die de relatie, het functioneren en het bestuur van de vennootschap regelen. Ze vullen de statuten aan en bieden een flexibeler kader voor afspraken. ### Kernclausules * **Overdracht van aandelen**: Regelt hoe aandelen verkocht of overgedragen kunnen worden (bv. *tag along*, *drag along*, voorkooprecht, goedkeuringsclausules). Specifieke regels gelden per vennootschapstype (BV, CV, NV). * **Organisatie van macht (Governance)**: Stemafspraken, bepalingen over het bestuur en de Algemene Vergadering. * **Winst(verlies)verdelingen**: Afspraken over de besteding van winsten en de draagwijdte van verliezen. * **Geschillenregeling**: Procedurele afspraken voor het oplossen van conflicten (bemiddeling, arbitrage, gerechtelijke procedure). ### Verhouding met Statuten * Statuten zijn gepubliceerd en tegenwerpelijk aan derden. * Aandeelhoudersovereenkomsten zijn contractueel, niet gepubliceerd, en primair bindend voor de partijen. Bepaalde clausules moeten echter in de statuten worden opgenomen voor hun geldigheid en tegenwerpelijkheid. ## Bedrijfsovername en Due Diligence Bij een bedrijfsovername is grondig onderzoek essentieel. ### Overnametechnieken * **Share Deal**: Overname van aandelen van de vennootschap. * **Asset Deal**: Overname van specifieke activa en activiteiten van de vennootschap. * **Andere technieken**: Fusie, splitsing, inbreng. ### Risico's en Due Diligence * **Risico's**: Productorganen, bodemverontreiniging, personeelsproblemen, panden, geschillen, financiële risico's, fiscale risico's, mededingingsrecht. * **Due Diligence**: Een grondig onderzoek (boekenonderzoek) om de betrouwbaarheid van de verkoper, de financiële positie en de potentiële risico's van de vennootschap in te schatten. * **Voorafgaande Afspraken**: Geheimhoudingsverklaring (NDA), Exclusiviteit, Intentieverklaring (LOI). ### Juridische Bescherming bij Overname * **Gemeen Recht**: Biedt beperkte bescherming bij een *share deal* (focus op de aandelen, niet het onderliggende vermogen). Vrijwaring voor uitwinning en verborgen gebreken zijn vaak ontoereikend. * **Wilsgebreken**: Dwaling, geweld, bedrog kunnen leiden tot nietigheid, maar zijn moeilijk te bewijzen. * **Contractuele Bescherming**: Essentieel om specifieke verklaringen en waarborgen van de verkoper op te nemen in het overnamecontract (bv. correctheid jaarrekeningen, afwezigheid van geschillen, fiscale naleving). Hierin worden ook sanctioneringsmechanismen, verjaringstermijnen, en aansprakelijkheidsbeperkingen vastgelegd. ## Formules en Berekeningen ### Kernconcepten * **Fractiewaarde (FW)**: $$FW = \frac{\text{Kapitaal}}{\text{Aantal Aandelen}}$$ * De nominale waarde van een aandeel, gebaseerd op het oorspronkelijke kapitaal. * **Netto-actief (NA)**: $$NA = \text{Totaal Actief} - (\text{Schulden} + \text{Voorzieningen})$$ * Het werkelijke vermogen van de vennootschap na aftrek van alle verplichtingen. * **Intrinsieke waarde**: $$ \text{Intrinsieke Waarde} = \frac{NA}{\text{Aantal Aandelen}} $$ * De werkelijke waarde van een aandeel, gebaseerd op het netto-actief. * **Winstuitkering**: Mogelijk indien de **Netto-actieftest** en de **Liquiditeitstest** worden voldaan. * **Netto-actieftest**: Het netto-actief mag na uitkering niet negatief zijn, en niet lager dan eventuele wettelijke of statutaire onbeschikbare reserves. * **Liquiditeitstest**: De vennootschap moet kunnen aantonen dat ze de komende 12 maanden haar opeisbare schulden kan betalen. ### Alarmbelprocedure (NV en BV) De alarmbelprocedure activeert specifieke verplichtingen voor het bestuur wanneer de financiële gezondheid van de vennootschap in gevaar komt. * **Alarmbel 1**: Netto-actief daalt onder de helft van het kapitaal (NV) of dreigt negatief te worden (BV). Verplichting tot bijeenroepen AV binnen 2 maanden. * **Alarmbel 2**: Netto-actief daalt onder een kwart van het kapitaal (NV) of dreigt sterk negatief te worden (BV). * **Alarmbel 3**: Netto-actief daalt onder het wettelijk minimumkapitaal (NV). ## Kernverschillen tussen Vennootschapsvormen | Aspect | Maatschap | VOF | CommV | BV | CV | NV | |---|---|---|---|---|---|---| | **Rechtspersoonlijkheid** | Nee | Ja (onvolkomen) | Ja (onvolkomen) | Ja (volkomen) | Ja (volkomen) | Ja (volkomen) | | **Afgescheiden Vermogen** | Nee | Ja | Ja | Ja | Ja | Ja | | **Aansprakelijkheid Vennoten** | Onbeperkt/hoofdelijk | Onbeperkt/hoofdelijk/subsidiair | Onbeperkt/hoofdelijk/subsidiair (uitz. stille) | Beperkt | Beperkt | Beperkt | | **Minimum Oprichters** | 2 | 2 | 2 | 1 | 3 | 2 | | **Kapitaalvereisten** | Nee | Nee | Nee | Nee (toereikend aanvangsvermogen) | Nee (toereikend aanvangsvermogen) | Min. EUR 61.500 | | **Overdraagbaarheid Aandelen** | Niet van toepassing | Beperkt (unanimiteit of statuten) | Beperkt (unanimiteit of statuten) | Beperkt (statuten) | Grote statutaire vrijheid | Vrij (tenzij statuten beperken) | ## Conclusie Het vennootschapsrecht is complex en dynamisch, met specifieke regels voor elke rechtsvorm. Een grondige kennis van de kernbegrippen zoals rechtspersoonlijkheid, aansprakelijkheid, en de procedures rond oprichting, bestuur, geschillen, en ontbinding is cruciaal. De recente hervormingen in het WVV bieden meer flexibiliteit, maar vereisen tegelijkertijd een grotere verantwoordelijkheid en aandacht voor contractuele afspraken en transparantie. ### Veelvoorkomende fouten om te vermijden * **Verwarring tussen vennootschaps- en verenigingsdoelen**: Begrijp het onderscheid tussen vermogensvoordeel voor vennoten en het belangeloze doel van verenigingen. * **Onderschatting van aansprakelijkheid**: Begrijp de implicaties van de verschillende aansprakelijkheidsregimes (onbeperkt vs. beperkt). * **Onvoldoende Due Diligence**: Zonder grondig onderzoek bij overnames kunnen onverwachte risico's leiden tot aanzienlijke financiële verliezen. * **Verkeerde toepassing van alarmbelprocedures**: Het negeren van financiële noodsignalen kan leiden tot bestuurdersaansprakelijkheid. * **Niet-naleving van openbaarmakingsverplichtingen**: Dit kan leiden tot sancties en niet-tegenwerpelijkheid tegenover derden. * **Vergeten van vormvereisten bij oprichting**: Specifieke rechtsvormen vereisen authentieke akten op straffe van nietigheid. * **Onvoldoende kennis van de bescherming van derden**: Begrijpen hoe de wet derden beschermt, met name bij nietigheid, faillissement, of gebrekkige publiciteit. * **Gebrek aan duidelijke aandeelhoudersafspraken**: Zonder duidelijke aandeelhoudersovereenkomsten kunnen conflicten ontstaan over stemgedrag, aandelenoverdracht, en winstverdeling.

## Woordenlijst | Term | Definitie | |---|---| | Vennootschap | Een organisatievorm waarbij één of meerdere personen samenwerken om de baten en lasten van een economische activiteit te delen, met als doel het creëren van winst en het laten groeien van het bedrijf. | | Rechtspersoonlijkheid | Het juridische vermogen van een entiteit om eigen rechten en plichten te hebben, zelfstandig te handelen in het rechtsverkeer, contracten te sluiten en in rechte op te treden als eiser of verweerder, los van de natuurlijke personen die eraan verbonden zijn. | | Aansprakelijkheid | De juridische verplichting van een persoon of entiteit om in te staan voor schulden, verplichtingen of veroorzaakte schade, zowel met het eigen vermogen als eventueel met het privévermogen. | | Afgescheiden vermogen | Een juridisch afgescheiden vermogen dat toebehoort aan de vennootschap zelf en losstaat van het privévermogen van de vennoten, waardoor schuldeisers van de vennootschap zich in principe enkel op dit vennootschapsvermogen kunnen verhalen. | | Bestuursorgaan | Het orgaan binnen een rechtspersoon dat belast is met het dagelijks bestuur en de vertegenwoordiging van de rechtspersoon tegenover derden, en dat verantwoordelijk is voor de strategische beslissingen en het operationele beleid. | | Algemene Vergadering (AV) | Het hoogste orgaan van een vennootschap of vereniging, waar de aandeelhouders of leden beslissingen nemen over belangrijke aangelegenheden zoals de goedkeuring van de jaarrekening, de benoeming van bestuurders, en statutenwijzigingen. | | Nietigheid | De juridische sanctie die een rechtshandeling of besluit ongeldig verklaart, waardoor deze geacht wordt nooit te hebben bestaan of geen rechtsgevolgen te hebben. | | Vereffening | Het proces van het te gelde maken van de bezittingen van een ontbonden vennootschap of vereniging, het voldoen van schulden, en het verdelen van het eventuele overschot onder de rechthebbenden. | | Fusie | De juridische samenvoeging van twee of meer vennootschappen tot één nieuwe of voortbestaande vennootschap. | | Splitsing | De juridische handeling waarbij een vennootschap haar vermogen of een deel daarvan overdraagt aan één of meer bestaande of nieuwe vennootschappen. | | UBO (Ultimate Beneficial Owner) | De natuurlijke persoon of personen die uiteindelijk zeggenschap hebben over of een aanzienlijk belang hebben in een vennootschap, vereniging of stichting, wat cruciaal is voor de bestrijding van witwassen en terrorismefinanciering. | | Oprichtersaansprakelijkheid | De aansprakelijkheid die kan rusten op de personen die een vennootschap hebben opgericht, met name wanneer de oprichting ernstige gebreken vertoont of het aanvangsvermogen ontoereikend was. | | Intuitu personae | Een kenmerk van personenvennootschappen waarbij het vertrouwen tussen de vennoten centraal staat, wat consequenties heeft voor zaken als de overdraagbaarheid van aandelen en de impact van het overlijden van een vennoot. | | Leonijns beding | Een bepaling in een overeenkomst die één partij volledig uitsluit van de winst of een disproportioneel deel van de winst toekent aan een andere partij, wat in het Belgische recht verboden is om eerlijke verdeling te waarborgen. | | Gouden handdruk | Een financiële vergoeding die wordt toegekend aan een bestuurder bij het beëindigen van zijn mandaat, vaak als onderdeel van een overname of herstructurering. |