12. Dienstencontract Wetsvoorstel boek 7 BW.pptx

# Introductie en algemene principes van het wetsvoorstel Boek 7 Dit deel van het wetsvoorstel voor Boek 7 van het Burgerlijk Wetboek beoogt een grondige modernisering van het contractenrecht, met focus op vereenvoudiging, herstructurering, integratie en coherentie, alsook een rechtsvergelijkend perspectief. ## 1. Doelstellingen van het wetsvoorstel Het wetsvoorstel voor Boek 7 kent een aantal algemene doelstellingen die de basis vormen voor de voorgestelde hervormingen: ### 1.1 Vereenvoudiging Een belangrijk principe is de zuinigheid van rechtsregels. Dit houdt in dat herhalingen van algemeen verbintenissenrecht worden geschrapt en afwijkingen hiervan kritisch worden bekeken om onnodige complexiteit te vermijden. ### 1.2 Herstructurering en integratie Het wetsvoorstel streeft naar een herstructurering en integratie van bestaande regels. Conformiteit vormt hierbij het basisidee voor alle koopgerelateerde stelsels. Een gemeenschappelijk regime voor dienstencontracten wordt geïntroduceerd. ### 1.3 Coherentie tussen verschillende benoemde contracten Er wordt gestreefd naar een grotere coherentie tussen de verschillende benoemde contracten. Zo is de verbintenis tot conforme levering van een goed van toepassing op koop, huur en dienstencontracten. Ook de regels voor huur en bruikleen worden op elkaar afgestemd. ### 1.4 Rechtsvergelijkend perspectief Bij de opstelling van het wetsvoorstel is rekening gehouden met een rechtsvergelijkend perspectief. Hierbij zijn onder meer het Weens Koopverdrag, Frans recht (avant projet Stoffel-Munck), Nederlands recht, Duits recht en de DCFR (Common Frame of Reference) bestudeerd. ## 2. Structuur van het wetsvoorstel: Titel 4 - Dienstencontract De voorgestelde structuur plaatst het dienstencontract onder Titel 4. Dit omvat een gemeenrechtelijk regime voor dienstencontracten, met specifieke regels voor: * Lastgeving * Bepaalde onroerende dienstencontracten, onderverdeeld in: * Dienstencontracten betreffende een onroerend bouwwerk * Woningbouwcontract (afhankelijk van de afronding van discussies hieromtrent) * Hotelbewaargeving (met inachtneming van het Verdrag van Parijs 1962) Het principe is om één regime uit te werken voor alle gemeenrechtelijke dienstencontracten, zoals aanneming, lastgeving en bewaargeving, met nog enkele specifieke regels waar nodig. > **Tip:** Het gemeenrechtelijk regime voor dienstencontracten beoogt een eengemaakte aanpak, waarbij specifieke regimes voor bewaargeving en lastgeving minder uitgewerkt worden om herhalingen te vermijden. ### 2.1 Vereenvoudiging in het licht van het gemeen contractenrecht De hervorming leidt tot de schrapping van herhalingen van het gemeen contractenrecht in de specifieke regimes. Verder worden afwijkende bepalingen die geen nut of verantwoording meer hebben, afgeschaft. Voorbeelden hiervan zijn de afschaffing van de formele voorwaarde voor prijsaanpassing (art. 1793 oud BW), de afschaffing van het zakelijk karakter van bewaargeving (art. 1919 oud BW) en het achterhaalde idee dat lastgeving om niet is (art. 1986 oud BW). ### 2.2 Afstemming regeling dienstencontracten op het kooprecht De regeling van het dienstencontract wordt afgestemd op het kooprecht, met aandacht voor conformiteit en termijnen. ### 2.3 Definitie van het dienstencontract Volgens artikel 7.4.1 is het dienstencontract een contract waarbij de opdrachtnemer zich ten aanzien van de opdrachtgever verbindt om een materiële of intellectuele opdracht te verrichten, zonder dat de opdrachtnemer zich in een ondergeschikt verband bevindt ten aanzien van de opdrachtgever. Dit kan onder bezwarende of kosteloze titel geschieden. De prijs is geen essentieel bestanddeel meer van het dienstencontract. > **Voorbeeld:** Een architect die een ontwerp uittekent voor een klant is een opdrachtnemer in een dienstencontract. Ook een advocaat die een zaak behandelt voor een cliënt valt hieronder. ### 2.4 Soorten dienstencontracten Artikel 7.4.2 voorziet in de erkenning van lastgeving, bewaargeving en aanneming (inclusief bouw) als specifieke soorten dienstencontracten. ### 2.5 Vermoeden onder bezwarende titel Artikel 7.4.3 stelt dat er een vermoeden van een bezwarende titel geldt indien de opdrachtnemer een onderneming is. Dit vermoeden kan echter door tegenbewijs worden weerlegd. ### 2.6 Samenwerkingsverbintenis Artikel 7.4.5 legt een wederzijdse samenwerkingsverbintenis op aan zowel de opdrachtgever als de opdrachtnemer, met het oog op de correcte uitvoering van de opdracht. * De opdrachtgever dient zorg te dragen voor de terbeschikkingstelling van instructies, inlichtingen, vergunningen en machtigingen. * De opdrachtnemer is verplicht informatie te verschaffen over de uitvoering en de mogelijkheid om conformiteit na te gaan. Deze samenwerking is gebaseerd op redelijke verwachtingen en de goede trouw. De opdrachtnemer mag de uitvoering weigeren van onaangepaste of manifest onredelijke instructies, of de uitvoering ervan uitvoeren met voorafgaand voorbehoud. Dit draagt bij aan de rechtszekerheid. ### 2.7 Verbintenissen van de opdrachtnemer Artikel 7.4.12, § 1 specificeert de verbintenissen van de opdrachtnemer: 1. De opdracht conform uitvoeren en leveren, en, desgevallend, de goederen bewaren. 2. De eigendom van het goed overdragen wanneer dit voortvloeit uit de aard of de strekking van het dienstencontract. 3. Instaan voor gevallen van uitwinning door eigen daad of door daden van derden die hem toerekenbaar zijn. 4. De opdrachtgever informeren en hem bij de levering van de opdracht de goederen teruggeven die hij in het kader van de uitvoering heeft ontvangen. 5. Samenwerken met andere opdrachtnemers. Daarnaast moet de opdrachtnemer, volgens artikel 7.4.12, § 2, de veiligheidsmaatregelen naleven die door de wet, de goede trouw en de gebruiken worden vereist. > **Tip:** De verbintenissen van de partijen zijn nu duidelijker bepaald en uitgebreider dan in de huidige regeling, wat de rechtszekerheid ten goede komt. ### 2.8 Conforme uitvoering en levering Artikel 7.4.14 definieert de verbintenis tot conforme uitvoering en levering van de opdracht. Deze omvat zowel de conforme uitvoering van de opdracht zelf, als de levering van de opdracht aan de opdrachtgever. Deze verbintenis strekt zich ook uit tot de accessoria van de opdracht. Artikel 7.4.15 werkt het conformiteitsbegrip verder uit. De opdracht is conform wanneer deze beantwoordt aan: 1. Wat het contract bepaalt (contractspecificaties). 2. Wat de opdrachtgever redelijkerwijze kan verwachten (technische normen, regels van de kunst). De opdrachtnemer staat in voor elk conformiteitsgebrek dat minstens in de kiem bestaat bij de levering, zelfs indien het gebrek pas later aan het licht komt, voor zover dit gebrek te wijten is aan een toerekenbare niet-nakoming van de opdrachtnemer. > **Voorbeeld:** Een aannemer levert een gebouw waarvan de fundering onvoldoende is. Zelfs als dit gebrek pas na de oplevering zichtbaar wordt, kan de opdrachtgever de aannemer aanspreken als het gebrek bij de levering al aanwezig was en te wijten is aan de fout van de aannemer. **Belangrijk onderscheid met koop en huur:** In tegenstelling tot koop en huur, waar sprake is van een garantieverbintenis waarbij de verkoper/verhuurder moet instaan voor een gebrek bij levering, heeft men bij dienstencontracten een inspannings- of resultaatsverbintenis, afhankelijk van de omstandigheden. De opdrachtnemer garandeert dus niet de afwezigheid van gebreken op zichzelf, maar wel de conformiteit van zijn prestatie volgens de contractuele specificaties en redelijke verwachtingen. ### 2.9 Opeenvolging van termijnen (vergelijking met koop) Het wetsvoorstel introduceert een opeenvolging van termijnen die vergelijkbaar is met die in het kooprecht: * **Conformiteitstermijn (art. 7.4.17):** Tien jaar vanaf de aanvaarding van de afgewerkte opdracht. Dit is geen garantietermijn vanaf levering zoals bij koop. * **Kennisgevingstermijn (art. 7.4.18):** Een redelijke termijn vanaf de ontdekking van het gebrek. Bij zichtbare gebreken wordt een onmiddellijke kennisgeving als redelijk beschouwd. Geen kennisgeving leidt tot verlies van het recht van de opdrachtgever (implicerend dat het gebrek wordt aanvaard). * **Verjaringstermijn (art. 7.4.19):** Twee jaar vanaf de kennisgeving. De term "redelijke termijn" om te vorderen wordt verlaten. ### 2.10 Eigendomsoverdracht en risico-overgang * **Eigendomsoverdracht (art. 7.4.24):** Bij een opdracht tot vervaardiging of bouw van een goed, leidt de aanvaarding van de afgewerkte opdracht door de opdrachtgever tot eigendomsoverdracht. Een uitzondering hierop is natrekking in geval van incorporatie van bouwmaterialen in een goed waarop de opdrachtgever reeds een zakelijk recht heeft. * **Risico-overgang (art. 7.4.25):** Het risico gaat over op de opdrachtgever op het moment van de aanvaarding van de afgewerkte opdracht door de opdrachtgever. ### 2.11 Onroerend dienstencontract Bij onroerende dienstencontracten worden specifieke regels voorzien: * **Voorlopige en definitieve oplevering (art. 7.4.48):** Een oplevering in twee fasen (voorlopig en definitief) is niet verplicht, behalve bij woningbouw conform de Woningbouwwet. Bij onroerende bouwwerken geldt een aanvullende regel: de inontvangstneming wordt vermoed plaats te vinden bij de voorlopige oplevering, en de aanvaarding bij de definitieve oplevering. De aanvaarding van een onroerend bouwwerk houdt tevens de aanvaarding in van het ontwerp en de controle op het werk door de architect. * **Stabiliteitsbedreigende conformiteitsgebreken (art. 7.4.49):** Dit artikel herneemt de essentie van artikel 1792 oud BW en herstructureert de toepassing ervan in lijn met de artikelen 7.4.15 tot 7.4.19. Conformiteitsgebreken die de stabiliteit of stevigheid van het onroerend bouwwerk in het gedrang brengen of dreigen te brengen, dienen te worden aangepakt binnen tien jaar vanaf de aanvaarding. De vervaltermijn valt samen met de conformiteitstermijn, en er geldt geen aparte kennisgevingstermijn. De aansprakelijkheid voor deze gebreken geldt enkel indien ze te wijten zijn aan een toerekenbare niet-nakoming van de opdrachtnemer. Bevrijdingsbedingen die absolute nietigheid beogen, zijn nietig omdat ze van openbare orde zijn. Artikel 7.4.15, dat geen bevrijding toestaat voor fouten van hulppersonen, wordt hierbij uitgebreid toegepast. Het is wel toegelaten om de aansprakelijkheid te verzwaren of uit te breiden. --- # Het gemeenrechtelijke dienstencontract Dit onderwerp behandelt de algemene regels voor dienstencontracten, waarbij de nadruk ligt op de definitie, de verschillende soorten, het vermoeden van bezwarende titel, de samenwerkingsverbintenis tussen partijen en de specifieke verbintenissen van de opdrachtnemer. ### 2.1 Algemene beginselen van het wetsvoorstel Het wetsvoorstel tot invoeging van Boek 7 'Bijzondere contracten' in het Burgerlijk Wetboek streeft naar vereenvoudiging door het principe van zuinigheid van rechtsregels te hanteren. Dit betekent dat herhalingen van het algemeen verbintenissenrecht worden vermeden en afwijkingen van het algemeen verbintenissenrecht kritisch worden bekeken. Daarnaast is er sprake van herstructurering en integratie, waarbij de conformiteit het basisidee vormt voor alle koopstelsels, inclusief dienstencontracten. Er wordt gestreefd naar coherentie tussen verschillende benoemde contracten, zoals de verbintenis tot conforme levering die zowel bij koop, huur als dienstencontracten centraal staat. Ook de regels voor huur en bruikleen worden op elkaar afgestemd. Een rechtsvergelijkend perspectief is meegenomen, met aandacht voor het Weens Koopverdrag, Franse, Nederlandse en Duitse recht, evenals de Capitant en DCFR. Het wetsvoorstel voorziet in een Titel 4, gewijd aan het dienstencontract, met specifieke regimes voor lastgeving, bepaalde onroerende dienstencontracten, en hotelbewaargeving, naast de algemene regels voor het gemeenrechtelijke dienstencontract (art. 7.4.5-7.4.33). ### 2.2 Het gemeenrechtelijke dienstencontract: algemene regels #### 2.2.1 Definitie en aard van het dienstencontract Het dienstencontract wordt gedefinieerd als een contract waarbij de opdrachtnemer zich ten aanzien van de opdrachtgever verbindt om een materiële of intellectuele opdracht te verrichten, zonder dat de opdrachtnemer zich in een ondergeschikt verband bevindt ten aanzien van de opdrachtgever. De term "dienst" omvat zowel diensten als de levering van goederen die een bijkomend karakter hebben ten opzichte van de dienst. De prijs is geen essentieel bestanddeel meer van het dienstencontract; het kan zowel onder bezwarende als kosteloze titel worden gesloten. #### 2.2.2 Soorten dienstencontracten Het regime van het dienstencontract is van toepassing op diverse contracten, waaronder lastgeving, bewaargeving en aanneming (inclusief bouw). De algemene regels voor dienstencontracten worden toegepast, met aanvullende specifieke regels waar nodig. > **Tip:** Het samenbrengen van aanneming, lastgeving en bewaargeving onder één regime vereenvoudigt de regelgeving, maar het is belangrijk om de specifieke kenmerken van elk contract te blijven erkennen. #### 2.2.3 Vermoeden van bezwarende titel Indien de opdrachtnemer een onderneming is, geldt er een wettelijk vermoeden dat het dienstencontract onder bezwarende titel is gesloten. Dit vermoeden kan echter door tegenbewijs worden weerlegd. #### 2.2.4 De samenwerkingsverbintenis De opdrachtgever en de opdrachtnemer zijn tot wederzijdse samenwerking verplicht met het oog op de correcte uitvoering van de opdracht. De opdrachtgever dient de nodige informatie, instructies, vergunningen en machtigingen ter beschikking te stellen. De opdrachtnemer is verplicht om de opdrachtgever te informeren over de uitvoering van de opdracht en de mogelijkheid om conformiteit te toetsen. Beide partijen dienen redelijke verwachtingen te koesteren en te handelen te goeder trouw. De opdrachtnemer mag de uitvoering weigeren indien de instructies onaangepast of manifest onredelijk zijn, of hij kan met een voorafgaand voorbehoud uitvoeren. > **Tip:** Deze samenwerkingsverbintenis draagt bij aan de rechtszekerheid en voorkomt geschillen door een proactieve communicatie tussen partijen te stimuleren. #### 2.2.5 Verbintenissen van de opdrachtnemer De verbintenissen van de opdrachtnemer zijn uitgebreid bepaald. Deze omvatten in de eerste plaats het conform uitvoeren en leveren van de opdracht, en desgevallend, het bewaren van de goederen. Indien de aard of strekking van het dienstencontract dit meebrengt, dient de opdrachtnemer ook de eigendom van het goed over te dragen. Hij staat in voor gevallen van uitwinning die hem toerekenbaar zijn, zowel door eigen daden als door daden van derden. Verder is de opdrachtnemer verplicht om de opdrachtgever informatie te verschaffen en de goederen die hij in het kader van de opdracht heeft ontvangen, bij levering terug te geven. Tot slot dient de opdrachtnemer samen te werken met andere opdrachtnemers die betrokken zijn bij de uitvoering van de opdracht. De opdrachtnemer neemt tevens de veiligheidsmaatregelen die de wet, de goede trouw en de gebruiken vereisen. > **Tip:** De verbintenissen van de partijen zijn nu duidelijker bepaald en uitgebreider dan in de huidige regeling, wat de rechtszekerheid ten goede komt. #### 2.2.6 Conforme uitvoering en levering De verbintenis tot conforme uitvoering en levering van de opdracht omvat zowel de conformiteit van de uitvoering van de opdracht zelf als de levering van de opdracht aan de opdrachtgever. Dit geldt ook voor de accessoria (bijkomstige elementen) van de opdracht. De opdracht is conform wanneer deze beantwoordt aan wat het contract bepaalt (specificaties) en aan wat de opdrachtgever redelijkerwijs kan verwachten, zoals technische normen en regels van de kunst. De opdrachtnemer staat in voor elk conformiteitsgebrek dat bij de levering reeds in de kiem aanwezig is, zelfs indien het gebrek pas later aan het licht komt, mits het gebrek te wijten is aan een toerekenbare niet-nakoming van de opdrachtnemer. Dit verschilt van koop en huur, waar een garantieverbintenis bestaat en de verkoper/verhuurder instaat voor gebreken bij levering. Bij dienstencontracten gaat het eerder om een inspannings- of resultaatsverbintenis naargelang de omstandigheden. > **Tip:** Het is cruciaal om het verschil te onthouden tussen de garantieverbintenis in koop en huur en de meer op inspanning of resultaat gerichte verbintenis in dienstencontracten. #### 2.2.7 Termijnen voor conformiteit Er geldt een conformiteitstermijn van tien jaar vanaf de aanvaarding van de afgewerkte opdracht. Dit is geen garantietermijn vanaf de levering, zoals bij koop. Na ontdekking van een gebrek geldt een kennisgevingstermijn van een redelijke termijn. Bij zichtbare gebreken wordt "redelijk" als "onmiddellijk" geïnterpreteerd; indien er geen kennisgeving plaatsvindt, verliest de opdrachtgever zijn recht, wat neerkomt op een aanvaarding van het gebrek. De verjaringstermijn voor vorderingen bedraagt twee jaar vanaf de kennisgeving. De "redelijke termijn" om te vorderen wordt verlaten. #### 2.2.8 Eigendomsoverdracht en risico-overgang Bij een opdracht tot vervaardiging of bouw van een goed leidt de aanvaarding van de afgewerkte opdracht door de opdrachtgever tot eigendomsoverdracht. Een uitzondering hierop is de natrekking in geval van incorporatie van bouwmaterialen in een goed waarop de opdrachtgever reeds een zakelijk recht heeft. Het risico gaat over op de opdrachtgever op het ogenblik van de aanvaarding van de afgewerkte opdracht. #### 2.2.9 Onroerend dienstencontract: oplevering en stabiliteitsbedreigende gebreken Bij onroerende dienstencontracten is er sprake van een voorlopige en definitieve oplevering. Dit is niet verplicht, behalve bij woningbouw. In geval van een onroerend bouwwerk geldt een aanvullende regel: de inontvangstneming vindt vermoedelijk plaats bij de voorlopige oplevering en de aanvaarding bij de definitieve oplevering. De aanvaarding van een onroerend bouwwerk impliceert tevens de aanvaarding van het ontwerp en de controle op het werk door de architect. Betreffende stabiliteitsbedreigende conformiteitsgebreken wordt artikel 1792 van het oud Burgerlijk Wetboek geherstructureerd en toegepast met de nieuwe bepalingen. Conformiteitsgebreken die de stabiliteit of stevigheid van het bouwwerk in het gedrang brengen of dreigen te brengen, doen zich voor binnen tien jaar vanaf de aanvaarding. De vervaltermijn valt samen met de conformiteitstermijn, en er geldt geen aparte kennisgevingstermijn. De aansprakelijkheid geldt voor gebreken die te wijten zijn aan een toerekenbare niet-nakoming van de opdrachtnemer. Bevrijdingsbedingen voor deze gebreken zijn absoluut nietig en behoren tot de openbare orde. Er kan geen bevrijding zijn voor fouten van hulppersonen, maar het uitbreiden of verzwaren van de aansprakelijkheid is wel toegelaten. --- # Conforme uitvoering, levering en conformiteitsgebreken bij dienstencontracten Dit deel van het studiemateriaal behandelt de kernconcepten van conforme uitvoering en levering, het conformiteitsbegrip, en de aansprakelijkheid voor conformiteitsgebreken binnen de context van dienstencontracten, met specifieke aandacht voor de termijnen en de verschillen met de regimes van koop en huur. ### 3.1 Het dienstencontract: een overzicht Het wetsvoorstel beoogt een vereenvoudigd, geherstructureerd en geïntegreerd regime voor bijzondere contracten, waaronder het dienstencontract. Het centrale idee van conformiteit is een fundament voor diverse contracten, waaronder koop, huur en dienstencontracten. Het wetsvoorstel streeft naar coherentie tussen deze contracttypes. #### 3.1.1 Definitie en reikwijdte Het dienstencontract wordt gedefinieerd als een contract waarbij de opdrachtnemer zich ertoe verbindt om een materiële of intellectuele opdracht te verrichten voor de opdrachtgever, zonder dat er een ondergeschikt verband bestaat tussen beide partijen. Het contract kan zowel bezwarend als kosteloos zijn, waarbij de prijs geen essentieel bestanddeel meer is. Soorten dienstencontracten die onder dit regime vallen, zijn onder meer lastgeving, bewaargeving en aanneming (inclusief bouw). Bij een onderneming als opdrachtnemer wordt het contract vermoed onder bezwarende titel te zijn, tenzij het tegendeel wordt bewezen. #### 3.1.2 Samenwerkingsverbintenis Zowel de opdrachtgever als de opdrachtnemer zijn verplicht tot wederzijdse samenwerking bij de uitvoering van de opdracht. Dit houdt in dat de opdrachtgever de nodige instructies, inlichtingen en vergunningen moet verstrekken, terwijl de opdrachtnemer informatie over de uitvoering dient te verschaffen en de mogelijkheid tot conformiteitscontrole moet bieden. Redelijke verwachtingen en de goede trouw zijn hierbij leidend. De opdrachtnemer mag de uitvoering weigeren indien de instructies onaangepast of onredelijk zijn, of kan met voorafgaand voorbehoud uitvoeren. #### 3.1.3 Verbintenissen van de opdrachtnemer De verbintenissen van de opdrachtnemer omvatten, conform art. 7.4.12, § 1: 1. De opdracht conform uitvoeren en leveren, en desgevallend, de goederen bewaren. 2. De eigendom van het goed overdragen indien dit voortvloeit uit de aard of strekking van het dienstencontract. 3. Instaan voor gevallen van uitwinning door eigen daden of door toerekenbare daden van derden. 4. De opdrachtgever informeren en bij levering de goederen teruggeven die hij in het kader van de opdracht heeft ontvangen. 5. Samenwerken met andere opdrachtnemers. Daarnaast moet de opdrachtnemer de veiligheidsmaatregelen nemen die vereist zijn door de wet, de goede trouw en de gebruiken (art. 7.4.12, § 2). ### 3.2 Conforme uitvoering en levering De verbintenis tot conforme uitvoering en levering van de opdracht omvat twee elementen: de conforme uitvoering van de opdracht zelf en de levering ervan aan de opdrachtgever. Ook de accessoria van de opdracht vallen hieronder. #### 3.2.1 Het conformiteitsbegrip Een opdracht is conform wanneer deze beantwoordt aan: 1. De contractuele bepalingen (specificaties). 2. Wat de opdrachtgever redelijkerwijs mag verwachten, gebaseerd op technische normen en de regels van de kunst. De opdrachtnemer staat in voor elk conformiteitsgebrek dat minstens in de kiem aanwezig was bij de levering, zelfs indien het gebrek pas later aan het licht komt, mits het gebrek te wijten is aan een toerekenbare niet-nakoming van de opdrachtnemer. > **Tip:** In tegenstelling tot koop en huur, waar sprake is van een garantieverbintenis, rust bij dienstencontracten eerder een inspannings- of resultaatsverbintenis, afhankelijk van de omstandigheden. ### 3.3 Conformiteitsgebreken en aansprakelijkheid #### 3.3.1 Opeenvolging van termijnen (vergelijking met koop) De regeling van de termijnen bij conformiteitsgebreken in dienstencontracten kent parallellen met die in het kooprecht, maar met specifieke nuances. ##### 3.3.1.1 Conformiteitstermijn Er geldt een termijn van tien jaar vanaf de aanvaarding van de afgewerkte opdracht. Dit is geen garantietermijn vanaf de levering zoals bij koop. ##### 3.3.1.2 Kennisgevingstermijn De opdrachtgever dient het gebrek binnen een redelijke termijn na ontdekking ervan te melden. Bij zichtbare gebreken is de melding onmiddellijk vereist. Het niet naleven van deze kennisgevingstermijn leidt tot verlies van het recht voor de opdrachtgever, wat neerkomt op een aanvaarding van het gebrek. ##### 3.3.1.3 Verjaringstermijn De verjaringstermijn bedraagt twee jaar vanaf de kennisgeving van het gebrek. De specifieke bepaling van een 'redelijke termijn' om te vorderen wordt verlaten. #### 3.3.2 Eigendomsoverdracht en risico-overgang Bij een opdracht tot vervaardiging of bouw van een goed, leidt de aanvaarding van de afgewerkte opdracht door de opdrachtgever tot eigendomsoverdracht. Een uitzondering hierop is natrekking bij incorporatie van bouwmaterialen in een goed waarop de opdrachtgever reeds een zakelijk recht heeft. Het risico gaat over op de opdrachtgever vanaf het moment van aanvaarding van de afgewerkte opdracht. #### 3.3.3 Stabiliteitsbedreigende conformiteitsgebreken bij onroerende dienstencontracten Artikel 7.4.49 van het wetsvoorstel regelt specifiek de aansprakelijkheid voor conformiteitsgebreken die de stabiliteit of stevigheid van een onroerend bouwwerk in het gedrang brengen of dreigen te brengen. Deze bepaling is een herneming en herstructurering van artikel 1792 oud BW. * **Ontstaan gebrek:** Conformiteitsgebreken die de stabiliteit bedreigen, moeten zich voordoen binnen tien jaar vanaf de aanvaarding van het bouwwerk. * **Vervaltermijn:** De vervaltermijn van deze aansprakelijkheid valt samen met de conformiteitstermijn van tien jaar. * **Geen kennisgevingstermijn:** Voor deze specifieke gebreken geldt geen aparte kennisgevingstermijn. * **Toerekenbaarheid:** Het gebrek moet te wijten zijn aan een toerekenbare niet-nakoming van de opdrachtnemer. * **Openbare orde:** Bevrijdingsbedingen voor dergelijke gebreken zijn absoluut nietig, aangezien dit van openbare orde is. * **Hulpzaken:** Conform artikel 7.4.15, kan de opdrachtnemer zich niet bevrijden voor fouten begaan door hulppersonen. Het is wel toegelaten om de aansprakelijkheid uit te breiden of te verzwaren. #### 3.3.4 Onroerend dienstencontract en oplevering Bij onroerende dienstencontracten, en in het bijzonder bij woningbouw, kan een onderscheid gemaakt worden tussen voorlopige en definitieve oplevering. Hoewel niet altijd verplicht, is dit bij woningbouw wel het geval (conform de Wet Breyne). Bij onroerende bouwwerken geldt een aanvullend vermoeden dat de inontvangstneming plaatsvindt bij de voorlopige oplevering en de aanvaarding bij de definitieve oplevering. De aanvaarding van een onroerend bouwwerk impliceert tevens de aanvaarding van het ontwerp en de controle op het werk door de architect. > **Example:** Indien een aannemer een nieuwbouwwoning oplevert en de bouwheer de definitieve oplevering aanvaardt, dan worden alle conformiteitsgebreken die op dat moment niet zichtbaar waren, maar die de stabiliteit van het gebouw niet bedreigen, geacht te zijn aanvaard indien ze binnen de kennisgevingstermijn niet gemeld werden. Stabiliteitsbedreigende gebreken vallen hier echter buiten en kunnen nog tot tien jaar na aanvaarding worden ingeroepen, mits ze toerekenbaar zijn aan de aannemer. --- # Specifieke regels voor onroerende dienstencontracten en stabiliteitsbedreigende gebreken Hieronder volgt een studiehandleiding voor het specifieke onderwerp "Specifieke regels voor onroerende dienstencontracten en stabiliteitsbedreigende gebreken". ## 4. Specifieke regels voor onroerende dienstencontracten en stabiliteitsbedreigende gebreken Dit onderdeel behandelt de specifieke regels die van toepassing zijn op dienstencontracten met betrekking tot onroerende bouwwerken, inclusief de procedure van voorlopige en definitieve oplevering, en de aansprakelijkheid voor gebreken die de stabiliteit van het bouwwerk aantasten. ### 4.1 Dienstencontracten betreffende een onroerend bouwwerk #### 4.1.1 Algemene principes Het wetsvoorstel introduceert een gemeenschappelijk regime voor dienstencontracten, inclusief specifieke afdelingen voor bepaalde onroerende dienstencontracten. Dit strekt tot vereenvoudiging, herstructurering en integratie van bestaande regels, met een focus op het conformiteitsbeginsel. De regels voor dienstencontracten zijn afgestemd op het kooprecht, wat impliceert dat concepten als conformiteit en termijnen ook hier van belang zijn. * **Definitie dienstencontract**: Een contract waarbij de opdrachtnemer zich ten aanzien van de opdrachtgever verbindt om een materiële of intellectuele opdracht te verrichten, zonder dat er een ondergeschikt verband bestaat tussen de partijen. Dit kan zowel onder bezwarende als kosteloze titel gebeuren. De prijs is geen essentieel bestanddeel meer. * **Soorten dienstencontracten**: Lastgeving, bewaargeving en aanneming (inclusief bouw) vallen onder dit gemeenschappelijk regime. * **Vermoeden onder bezwarende titel**: Indien de opdrachtnemer een onderneming is, wordt vermoed dat het contract onder bezwarende titel is aangegaan, al is tegenbewijs mogelijk. * **Samenwerkingsverbintenis**: Beide partijen zijn verplicht tot wederzijdse samenwerking. De opdrachtgever moet nodige instructies, inlichtingen en vergunningen ter beschikking stellen, terwijl de opdrachtnemer informatie moet verschaffen over de uitvoering en de mogelijkheid tot conformiteitscontrole moet bieden. Redelijke verwachtingen en te goeder trouw handelen staan centraal. #### 4.1.2 Verbintenissen van de opdrachtnemer De opdrachtnemer heeft een reeks verbintenissen, waaronder: 1. De opdracht conform uitvoeren en leveren, en desgevallend de goederen bewaren. 2. De eigendom van het goed overdragen indien dit voortvloeit uit de aard of strekking van het contract. 3. Instaan voor gevallen van uitwinning, zowel door eigen handelen als door toerekenbare daden van derden. 4. De opdrachtgever informeren en bij levering de goederen teruggeven die in het kader van de opdracht zijn ontvangen. 5. Samenwerken met andere opdrachtnemers. Daarnaast moet de opdrachtnemer de veiligheidsmaatregelen nemen die de wet, de goede trouw en de gebruiken vereisen. #### 4.1.3 Conformiteit en levering De verbintenis tot conforme uitvoering en levering omvat zowel de conforme uitvoering van de opdracht als de levering ervan aan de opdrachtgever. Dit geldt ook voor de accessoria van de opdracht. * **Conformiteitsbegrip**: Een opdracht is conform wanneer deze beantwoordt aan de contractuele specificaties en aan wat de opdrachtgever redelijkerwijze kan verwachten (technische normen, regels van de kunst). * **Aansprakelijkheid voor gebreken**: De opdrachtnemer staat in voor elk conformiteitsgebrek dat reeds bij de levering aanwezig was (in de kiem bestaat), zelfs indien het pas later aan het licht komt, mits het gebrek te wijten is aan een toerekenbare niet-nakoming van de opdrachtnemer. Dit verschilt van koop en huur, waar sprake is van een garantieverbintenis. #### 4.1.4 Termijnen en verjaring * **Conformiteitstermijn**: Tien jaar vanaf de aanvaarding van de afgewerkte opdracht. Dit is geen garantietermijn vanaf levering zoals bij koop. * **Kennisgevingstermijn**: Een redelijke termijn vanaf de ontdekking van het gebrek. Bij zichtbare gebreken is onmiddellijke kennisgeving vereist; anders verliest de opdrachtgever zijn recht. * **Verjaringstermijn**: Twee jaar vanaf de kennisgeving. De algemene regel van een "redelijke termijn" om te vorderen wordt verlaten. #### 4.1.5 Eigendomsoverdracht en risico-overgang * **Eigendomsoverdracht**: Bij een opdracht tot vervaardiging of bouw van een goed gaat de eigendom over op het moment van aanvaarding van de afgewerkte opdracht door de opdrachtgever. Een uitzondering geldt bij natrekking ingeval van incorporatie in een goed waarop de opdrachtgever een zakelijk recht heeft. * **Risico-overgang**: Het risico gaat over op de opdrachtgever op het ogenblik van de aanvaarding van de afgewerkte opdracht. ### 4.2 Oplevering en stabiliteitsbedreigende gebreken #### 4.2.1 Voorlopige en definitieve oplevering Bij onroerende dienstencontracten is een oplevering in twee fasen mogelijk: voorlopig en definitief. Dit is niet verplicht, tenzij bij woningbouw. * **Vermoeden**: Bij onroerende bouwwerken wordt vermoed dat de inontvangstneming plaatsvindt bij de voorlopige oplevering en de aanvaarding bij de definitieve oplevering. * **Aanvaarding**: De aanvaarding van een onroerend bouwwerk impliceert ook de aanvaarding van het ontwerp en de controle op het werk door de architect. > **Tip:** De dubbele oplevering biedt een gefaseerde acceptatie en controle van het bouwwerk, wat cruciaal is voor de rechtszekerheid. #### 4.2.2 Stabiliteitsbedreigende conformiteitsgebreken Dit onderdeel herneemt artikel 1792 van het oude Burgerlijk Wetboek en past de principes van conformiteit toe zoals bepaald in de nieuwe artikelen 7.4.15 tot 7.4.19. * **Toepassingsgebied**: Dit regime is van toepassing op conformiteitsgebreken die de stabiliteit of stevigheid van een onroerend bouwwerk in het gedrang brengen of dreigen te brengen. * **Termijn**: De gebreken moeten zich manifesteren binnen tien jaar vanaf de aanvaarding van het bouwwerk. De vervaltermijn valt samen met de conformiteitstermijn. * **Kennisgeving**: Er is geen specifieke kennisgevingstermijn vereist. * **Aansprakelijkheid**: De opdrachtnemer is aansprakelijk voor deze gebreken, mits ze te wijten zijn aan een toerekenbare niet-nakoming. * **Openbare orde**: De bepalingen inzake stabiliteitsbedreigende gebreken zijn van openbare orde. Bevrijdingsbedingen zijn absoluut nietig. Dit betekent dat de opdrachtnemer zich niet kan bevrijden van zijn aansprakelijkheid voor dergelijke gebreken. De opdrachtnemer kan zijn aansprakelijkheid wel uitbreiden of verzwaren. De regel dat de opdrachtnemer niet aansprakelijk is voor fouten van hulppersonen is in dit kader niet van toepassing. > **Voorbeeld:** Een scheur in een dragende muur die de stabiliteit van een huis in gevaar brengt, zal onder dit regime vallen, zelfs indien het gebrek pas acht jaar na de oplevering zichtbaar wordt. --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Dienstencontract | Een overeenkomst waarbij een opdrachtnemer zich verbindt om een materiële of intellectuele opdracht uit te voeren voor een opdrachtgever, zonder dat er een ondergeschikt verband bestaat tussen hen. | | Opdrachtnemer | De partij die zich ertoe verbindt om een opdracht uit te voeren in een dienstencontract. | | Opdrachtgever | De partij die een opdracht verleent en de opdrachtnemer verbindt tot het uitvoeren van een opdracht in een dienstencontract. | | Conformiteit | De eigenschap van een uitgevoerde opdracht om te voldoen aan wat het contract bepaalt en aan wat de opdrachtgever redelijkerwijs kan verwachten, inclusief technische normen en regels van de kunst. | | Conformiteitsgebrek | Een tekortkoming in de uitvoering van een opdracht die ervoor zorgt dat deze niet voldoet aan de contractuele bepalingen of aan de redelijke verwachtingen van de opdrachtgever. | | Ondergeschikt verband | Een relatie waarbij de ene partij instructies ontvangt van en zich schikt naar de andere partij, wat kenmerkend is voor arbeidsovereenkomsten maar niet voor dienstencontracten. | | Bezwarende titel | Een overeenkomst die voor beide partijen voordelen en nadelen met zich meebrengt, waarbij er een wederzijdse prestatie is. | | Kosteloze titel | Een overeenkomst waarbij slechts één partij een voordeel geniet zonder daar een tegenprestatie voor te leveren. | | Samenwerkingsverbintenis | Een wederzijdse verplichting tussen de opdrachtgever en opdrachtnemer om met elkaar samen te werken teneinde de opdracht correct uit te voeren. | | Eigendomsoverdracht | De juridische handeling waarbij het eigendomsrecht van een goed overgaat van de ene partij op de andere, wat kan gebeuren bij de aanvaarding van een afgewerkte opdracht tot vervaardiging of bouw. | | Risico-overgang | Het moment waarop het risico van tenietgaan of beschadiging van het geleverde goed overgaat van de opdrachtnemer op de opdrachtgever, meestal bij de aanvaarding van de opdracht. | | Stabiliteitsbedreigende conformiteitsgebreken | Gebreken die de stabiliteit of stevigheid van een onroerend bouwwerk aantasten of dreigen aan te tasten, en waarvoor specifieke aansprakelijkheidsregels gelden. |