2 Aan de slag!_stud(1).pptx

# Starten als zelfstandige, ambtenaar of werknemer Dit gedeelte biedt een overzicht van de verschillende paden die iemand kan bewandelen om professioneel actief te worden, namelijk als zelfstandige, ambtenaar of werknemer. ## 1. Starten als zelfstandige Om als zelfstandige te starten, zijn er verschillende administratieve stappen noodzakelijk: * **Inschrijving bij de KBO (Kruispuntbank van Ondernemingen):** Dit gebeurt via een ondernemingsloket en resulteert in een ondernemingsnummer. * **Sociaal statuut van zelfstandige:** Je moet nagaan of je een sociaal statuut als zelfstandige nodig hebt. * **Inschrijving bij de BTW:** Indien van toepassing, moet je je registreren voor de btw. * **Inschrijving bij een sociaal verzekeringsfonds:** Dit kan een vrij te kiezen fonds zijn (zoals Acerta, Securex, Group S) of de Nationale Hulpkas voor de Sociale Verzekering der Zelfstandigen (HSVZ). * **Inschrijving bij een ziekenfonds of de Nationale Hulpkas Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (HZIV).** * **Verzekering beroepsaansprakelijkheid:** Dit is vaak noodzakelijk, afhankelijk van het beroep. * **Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen (VAPZ):** Dit is een optionele aanvulling op je pensioen. Indien je personeel wilt aanwerven, moet je je ook inschrijven als werkgever bij de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ) via een sociaal secretariaat. > **Tip:** Het sociale statuut van zelfstandige is cruciaal voor je sociale zekerheid en pensioenopbouw. ## 2. Werken bij de overheid (ambtenaar) Om als ambtenaar aangesteld te worden, moet aan een reeks voorwaarden voldaan worden: * **Slagen voor een vergelijkend wervingsexamen of een vergelijkende selectie:** Dit is de meest gebruikelijke manier om toegang te krijgen tot overheidsfuncties. Geslaagde kandidaten worden gerangschikt op basis van hun resultaten. * **Medische geschiktheid:** Er kan een medische keuring vereist zijn. * **Proeftijd doorlopen:** Na aanstelling volgt er een proefperiode. * **Vereiste diploma's en getuigschriften:** Specifieke opleidingen kunnen noodzakelijk zijn. * **Burgerlijke en politieke rechten genieten:** Je mag geen burgerlijke of politieke rechten ontzegd zijn. * **Onberispelijk gedrag:** Een blanco strafblad is vaak een vereiste. * **Nationaliteit:** Soms is de Belgische nationaliteit vereist. * **Afleggen van de eed:** Dit is de formele aanvaarding van het ambt. Kandidaten die slagen voor een vergelijkende selectie kunnen tot twee jaar na de selectieproef aangesteld worden zonder een nieuwe selectie te moeten afleggen. ## 3. Werken als werknemer Voor werknemers is het belangrijk om zich in te schrijven als werkzoekende bij de bevoegde regionale dienst: * **VDAB (Vlaanderen), Actiris (Brussels Hoofdstedelijk Gewest), Forem (Wallonië), ADG (Duitstalige gemeenschap):** Deze diensten bieden arbeidsbemiddeling, beroepsopleiding en loopbaanbegeleiding. * **Belang van inschrijving:** * Toegang tot vacatures en ondersteuning bij je zoektocht. * Mogelijkheid tot het volgen van gratis opleidingen. * Recht op een beroepsinschakelings- of werkloosheidsuitkering van de RVA (Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening), mits aan de voorwaarden voldaan wordt. De beroepsinschakelingstijd begint pas te lopen na inschrijving. * Behoud van recht op kinderbijslag (voor kinderen onder 25 jaar die nog studeren). * Recht op een goedkoop treinticket. Na inschrijving volgt het proces van solliciteren en aanwerving. ## 4. Werken als freelancer Werken als freelancer kan interessant zijn voor opdrachtgevers omdat ze zo expertise en kennis kunnen inkopen zonder de verplichtingen van een werkgever (zoals sociale bijdragen en werkgeversbijdragen). Dit kan op twee manieren: * **Als zelfstandige in hoofdberoep of bijberoep:** Dit is het meest formele statuut waarbij je zelf verantwoordelijk bent voor je administratie en belastingen. * **Via een payrollsysteem (bv. Smart of Tentoo):** Dit wordt soms gebruikt voor freelancers zonder zelfstandigenstatuut, of via een 'interimkantoor'. Dit regelt de administratieve rompslomp, maar houdt een percentage van je inkomsten af. **Gevaar: Schijnzelfstandigheid.** Dit doet zich voor wanneer er feitelijk sprake is van een gezagsverhouding zoals bij een werknemer, maar het contract als freelance wordt aangemerkt. Dit is een vorm van een verdoken arbeidsovereenkomst en is illegaal. ### Solliciteren als werknemer of freelancer Het sollicitatieproces, ongeacht het type contract, vereist een goede voorbereiding: * **Curriculum Vitae (CV):** * **Doel:** Een gestructureerd overzicht van je levensloop, opleidingen en ervaringen, relevant voor de functie. * **Inhoud:** Persoonlijke gegevens, studies, ervaringen (jobs, stages), persoonlijke doelstellingen. Een LinkedIn-profiel of relevante hobby's kunnen ook opgenomen worden. * **Formaat:** Maximaal twee bladzijden, aantrekkelijk en duidelijk gestructureerd. * **"Don'ts":** Schrijffouten, leugens, te lange of vage teksten, geen volzinnen, een onprofessioneel e-mailadres. * **Motivatiebrief:** * **Focus:** Benadruk je motivatie en sterktes specifiek voor het bedrijf en de functie. * **Inhoud:** Weinig verwijzing naar studies of ervaringen (dit staat in de CV). Vermeld duidelijk de functie waarop je solliciteert. * Kan een spontane sollicitatie zijn. * **Het gesprek:** * **Voorbereiding:** Kom op tijd, kleed je gepast, ken de naam van je contactpersoon, bekijk de website van het bedrijf. * **Tijdens het gesprek:** Wees ontspannen, luister goed, geef doordachte antwoorden. Bereid zelf vragen voor over het verdere verloop, de reden van de vacature, verloning en extralegale voordelen. Vermijd vragen over vakantie- en uurregelingen in een eerste gesprek. * **Selectietesten:** Dit kunnen kennistesten, persoonlijkheidstesten of een assessmentcentrum zijn. ### De aanwerving Verschillende kanalen kunnen leiden tot een aanwerving: * Interne rekrutering * Referrals (aanbevelingen) * Adverteren (jobboards, vacaturesites, sociale media) * Externe rekruteringspartners (selectiebureaus, uitzendbureaus) * Publieke arbeidsbemiddeling (VDAB, Le Forem, Actiris) * Jobbeurzen en campusrekrutering #### Regels voor de werkgever (WG) tijdens de selectieprocedure: * **Informatie verschaffen:** Voldoende informatie geven over de arbeidsplaats. * **Geen discriminatie:** Verbod op discriminerende behandeling op basis van federale en Vlaamse antidiscriminatiewetten. Dit geldt ook voor de inhoud van gesprekken (bv. geen vragen over seksuele geaardheid of politieke voorkeur). * **Respect voor persoonlijke levenssfeer:** Alleen relevante informatie vragen (relevantiecriterium). * **Vertrouwelijkheid:** Alle inlichtingen over de sollicitant vertrouwelijk behandelen. * **Selectiekosten:** Deze zijn ten laste van de werkgever. * **Verplaatsingskosten:** Deze worden zoveel mogelijk beperkt, maar de werkgever draagt de kosten voor de sollicitant. * **Afschriften:** Eensluidend verklaarde afschriften mogen pas na afloop van de selectieprocedure gevraagd worden. * **Productieve proef:** Mag, mits deze niet langer duurt dan nodig, onbezoldigd is en slechts toevallig productief is. * **Redelijke termijn:** De selectieprocedure moet binnen een redelijke termijn afgerond worden. * **Informeren van niet-aangeworven kandidaten:** Kandidaten die voldoen aan de functie-eisen maar niet aangeworven worden, moeten schriftelijk en binnen een redelijke termijn geïnformeerd worden. Hierbij moet ook de datum, het uur en de reden van niet-indienstneming vermeld worden. * **Taalgebruik:** Nederlands is de officiële taal in de Vlaamse Gemeenschap. Het testen van taalkennis is toegestaan. > **Tip:** Het is essentieel dat werkgevers zich houden aan de antidiscriminatiewetgeving en de privacy van sollicitanten respecteren. #### Regels voor de werknemer (WN) tijdens de selectieprocedure: * **Ter goeder trouw meewerken:** De sollicitant moet meewerken aan de procedure en alle noodzakelijke (beroeps- en studieverleden) gegevens verschaffen (spreekplicht). * **Vertrouwelijkheid:** De sollicitant moet vertrouwelijke informatie met discretie behandelen. ### Het contract (arbeidsovereenkomst) Een arbeidsovereenkomst ontstaat in principe door wilsovereenstemming over loon, arbeid en het werken onder gezag (consensualisme). De contractvrijheid wordt echter ingeperkt door dwingend recht in de arbeidswetgeving. * **Vormvereisten:** Hoewel er geen algemeen geschrift vereist is (mondeling, schriftelijk of stilzwijgend), is een geschrift wel verplicht voor specifieke overeenkomsten (bv. bepaalde duur, deeltijdse arbeid, studentenarbeid) en bepaalde bedingen (bv. proefbeding, concurrentiebeding). * **Elektronische handtekening:** Sinds 2007 mogelijk mits akkoord van beide partijen. * **Minderjarigen:** Kunnen arbeidsovereenkomsten afsluiten en loon ontvangen, maar er is een verbod op kinderarbeid voor kinderen jonger dan 15 jaar of nog onderworpen aan voltijdse leerplicht, tenzij voor opvoeding of vorming. --- # Werken als freelancer Dit gedeelte bespreekt de specifieke aspecten van werken als freelancer, inclusief de voordelen voor opdrachtgevers, de gevaren van schijnzelfstandigheid en de bijbehorende administratieve rompslomp. ### 2.1 Voordelen voor de opdrachtgever Werken met freelancers biedt opdrachtgevers de mogelijkheid om extra kennis en expertise in huis te halen op een relatief kosteneffectieve manier. Opdrachtgevers hoeven geen sociale bijdragen of werkgeversbijdragen te betalen voor het inzetten van freelancers. ### 2.2 Het gevaar van schijnzelfstandigheid Een significant risico bij het werken als freelancer is de situatie van schijnzelfstandigheid. Dit treedt op wanneer er feitelijk sprake is van een werkgeversrelatie in plaats van een opdrachtgeversrelatie. In dergelijke gevallen is er sprake van een verdoken arbeidsovereenkomst die niet voldoet aan de vereisten van een echte freelanceopdracht. Dit is altijd het geval bij een duidelijke gezagsverhouding tussen de partijen. ### 2.3 Administratieve rompslomp en alternatieven #### 2.3.1 Freelancer zonder zelfstandigenstatuut Voor freelancers die niet het statuut van zelfstandige willen of kunnen aannemen, bestaan er alternatieve constructies. Dit kan via een payrollsysteem, vaak aangeduid als een 'interimkantoor' voor freelancers, of via specifieke systemen zoals die van Smart of Tentoo. Deze systemen regelen de administratieve rompslomp, maar houden een percentage van de inkomsten in. #### 2.3.2 Combinatie met werknemers- of ambtenarenstatuut Het is ook mogelijk om als freelancer te werken in combinatie met een hoofdberoep als werknemer of ambtenaar. In dit geval wordt er gesproken van een freelancer in bijberoep. Bij een combinatie met een werknemerscontract is het belangrijk om eventuele concurrentiebedingen in het contract goed te controleren. ### 2.4 Algemene overwegingen voor freelancers Bij het zelf solliciteren naar freelanceopdrachten zijn er diverse aspecten waarmee rekening gehouden moet worden: * **Wat zoek ik?** Het is cruciaal om duidelijk te definiëren welke soort opdrachten men zoekt en welke expertise men kan bieden. * **Motivatiebrief:** Een beknopte motivatiebrief van ongeveer 12-15 regels kan nuttig zijn, waarin men zichzelf introduceert, aangeeft wat men zoekt en een overzicht geeft van behaalde successen. Concrete voorbeelden, zoals een Excel-overzicht van opdrachten, kunnen de ervaringen onderbouwen. Eerlijkheid en het omschrijven van passie zijn belangrijk. Creativiteit kan lonen, mits origineel. * **Curriculum Vitae (CV):** Een gestructureerd CV dat de opleidingen en ervaringen die relevant zijn voor de functie benadrukt, is essentieel. Het CV mag maximaal twee bladzijden lang zijn en moet een aantrekkelijke en duidelijke structuur hebben. Belangrijke inhoud omvat persoonlijke gegevens, studies, relevante werkervaring (inclusief stages en vakantiejobs), en eventueel persoonlijke doelstellingen, een LinkedIn-profiel en relevante hobby's die vaardigheden aantonen. Vermijd schrijffouten, leugens, een te lang of te vaag CV, en gebruik geen volzinnen. Een professioneel e-mailadres is tevens vereist. * **Het gesprek:** Voorbereiding is cruciaal. Kom op tijd, kleed je gepast en zorg dat je de naam van de contactpersoon bij de hand hebt. Het is raadzaam om de website van de opdrachtgever te bekijken om kennis te nemen van de activiteiten en concurrenten. Tijdens het gesprek is het belangrijk om ontspannen te zijn, goed te luisteren en doordacht te antwoorden. Het stellen van relevante vragen over het verdere verloop van de selectieprocedure of de reden van de vacature kan getuigen van interesse. Vragen over verlof en uurregelingen kunnen beter worden uitgesteld. * **Selectietesten:** Afhankelijk van de opdracht kunnen diverse testen worden afgenomen, zoals kennistesten, persoonlijkheidstesten of assessment centers. Websites zoals VDAB en 123test.nl kunnen hierbij ondersteunen. #### 2.4.1 Productieve praktische proef Een productieve praktische proef, waarbij de freelancer daadwerkelijk werk verricht dat nuttig kan zijn voor de opdrachtgever, is toegestaan onder bepaalde voorwaarden. Deze proef mag niet langer duren dan strikt noodzakelijk, moet onbezoldigd zijn, en mag slechts toevallig productief zijn. #### 2.4.2 Afronding van de selectieprocedure De selectieprocedure dient binnen een redelijke termijn te worden afgerond. Sollicitanten die voldoen aan de functie-eisen maar niet worden aangeworven, dienen schriftelijk en binnen een redelijke termijn te worden geïnformeerd. De reden van niet-indienstneming dient te worden vermeld, met name voor werklozencontrole. #### 2.4.3 Taalgebruik In Vlaanderen is Nederlands de officiële taal. Het testen van taalkennis is toegestaan. #### 2.4.4 Verplichtingen van de werknemer De freelancer (werknemer in dit kader) dient te goeder trouw mee te werken aan de procedure en alle noodzakelijke gegevens over beroeps- en studieverleden te verschaffen (spreekplicht). Vertrouwelijke gegevens dienen nadien met discretie te worden behandeld. #### 2.4.5 Verplichte documenten en kosten * **Overhandiging eensluidend verklaarde afschriften:** Dit is een kopie van een origineel document dat door een bevoegde overheidsambtenaar is gecontroleerd en als gelijk aan het origineel is verklaard met een officiële stempel. Deze verklaring is niet meer altijd vereist voor federale en Vlaamse overheidsdiensten, maar kan nog steeds nodig zijn voor privébedrijven of buitenlandse instanties. * **Selectiekosten:** Alle selectiekosten zijn ten laste van de werkgever. * **Verplaatsingskosten:** Verplaatsingskosten voor de sollicitant dienen zoveel mogelijk beperkt te worden. * **Bewijsstukken:** Stukken en documenten die aan de sollicitatie werden gevoegd, dienen gedurende een redelijke termijn ter beschikking te worden gehouden van de sollicitant. > **Tip:** Het is essentieel om op de hoogte te zijn van de regelgeving rondom werving en selectie om discriminatie te voorkomen en een eerlijke procedure te garanderen. > **Tip:** Zorg ervoor dat je een duidelijke scheiding hebt tussen opdrachten als freelancer en een eventuele werknemersrelatie om schijnzelfstandigheid te vermijden. > **Voorbeeld:** Een opdrachtgever vraagt een freelancer om elke dag van 9 tot 17 uur op kantoor te werken, leiding te geven aan een team en deel te nemen aan teamvergaderingen. Dit kan wijzen op een gezagsverhouding en mogelijk schijnzelfstandigheid. Een echte freelanceopdracht zou flexibeler zijn qua tijden en werklocatie, en meer gericht zijn op specifieke resultaten. --- # Zelf solliciteren en het aanwervingsproces Deze sectie behandelt de strategieën voor zelf solliciteren, de opbouw van een cv en motivatiebrief, het sollicitatiegesprek, selectietesten en het uiteindelijke aanwervingsproces. ### 3.1 Zelf solliciteren Zelf solliciteren, ook wel proactief solliciteren genoemd, houdt in dat je zelf initiatief neemt om een baan te vinden, in plaats van te wachten op vacatures. Dit vereist een proactieve houding en het aanbieden van je diensten aan potentiële werkgevers. #### 3.1.1 Solliciteren in de event wereld: tips & trucs Specifiek voor de event wereld, maar ook toepasbaar in andere sectoren, zijn de volgende tips: * **Definieer je zoektocht:** Weet wat je zoekt in termen van functie, sector en werkomgeving. * **Motivatiebrief:** Een korte, krachtige brief van 12-15 regels is vaak effectiever. Focus op: * Wie je bent. * Wat je zoekt. * Een overzicht van je prestaties, geconcretiseerd met voorbeelden (bv. een excel sheet met projectdetails). * Wees eerlijk en beschrijf je passie. * **Netwerken:** Benut je netwerk optimaal. * **Creativiteit:** Originele en creatieve benaderingen kunnen lonen. * **LinkedIn:** Gebruik je LinkedIn-profiel als een aanvulling op je sollicitatie. #### 3.1.2 Benodigdheden voor zelf solliciteren Voor zelf solliciteren heb je de volgende documenten en vaardigheden nodig: * Curriculum vitae (cv) * Motivatiebrief * Vaardigheid om een sollicitatiegesprek te voeren * Mogelijk: vaardigheid om selectietesten af te leggen ### 3.2 Curriculum vitae (cv) Het cv is een gestructureerd overzicht van de levensloop van een kandidaat, met de nadruk op opleidingen en ervaringen die relevant zijn voor de functie. #### 3.2.1 Doel van het cv Het belangrijkste doel van een cv is het in de verf zetten van de opleidingen en ervaringen die noodzakelijk zijn voor de specifieke functie waarop gesolliciteerd wordt. #### 3.2.2 Inhoud van het cv Een standaard cv bevat doorgaans de volgende onderdelen: * Persoonlijke gegevens * Studies (schoolloopbaan, bijkomende opleidingen, stages, getuigschriften) * Ervaring (vorige en huidige jobs, eventueel stages en vakantiejobs) * Persoonlijke doelstellingen (beroepswens) * Eventueel: LinkedIn profiel, hobby's (die relevantie kunnen hebben voor de functie, bv. leidinggevende ervaring in een jeugdbeweging) #### 3.2.3 Wat te vermijden in een cv Er zijn enkele belangrijke "don'ts" bij het opstellen van een cv: * Schrijffouten en grammaticale fouten. * Leugens of overdreven claims. * Een te lange opsomming van informatie (maximaal twee bladzijden). * Te vage beschrijvingen van taken en verantwoordelijkheden. * Geen volzinnen gebruiken; het cv moet visueel aantrekkelijk zijn. * Een onprofessioneel e-mailadres. #### 3.2.4 Structuur en presentatie van het cv Het cv moet een aantrekkelijke en duidelijke structuur hebben. Het gebruik van volzinnen wordt vermeden ten gunste van een meer visuele en beknopte weergave. ### 3.3 Motivatiebrief De motivatiebrief is gericht op het overtuigen van de potentiële werkgever waarom jij de geschikte kandidaat bent voor de specifieke functie en het bedrijf. #### 3.3.1 Focus van de motivatiebrief De brief moet de focus leggen op het bedrijf waar je solliciteert en jouw specifieke motivaties en sterktes die aansluiten bij de organisatie. Er is weinig verwijzing naar studies of ervaringen, aangezien deze al in de cv staan. #### 3.3.2 Spontane sollicitaties Bij een spontane sollicitatie is het belangrijk om duidelijk de desbetreffende functie te vermelden die je ambieert. ### 3.4 Het sollicitatiegesprek Het sollicitatiegesprek is een cruciaal onderdeel van het aanwervingsproces waarin zowel de werkgever als de werknemer elkaar beter leren kennen. #### 3.4.1 Voorbereiding op het gesprek Een goede voorbereiding is essentieel: * Kom op tijd. * Kleed je gepast voor de functie en het bedrijf. * Zorg dat je de correcte naam van je contactpersoon kent. * Bestudeer de website van de onderneming: hun activiteiten, producten/diensten, concurrenten en recente ontwikkelingen. #### 3.4.2 Tijdens het gesprek * Wees ontspannen en luister aandachtig naar de vragen. * Geef doordachte antwoorden; vermijd korte "ja" of "nee" antwoorden, maar raas ook niet door. * Bereid eigen vragen voor over het verdere verloop van de selectieprocedure, de reden voor het ontstaan van de vacature, etc. * Wees ook voorbereid om vragen te beantwoorden over verloning en extralegale voordelen, maar stel zelf bij voorkeur geen vragen over vakantie- en uurregelingen in dit stadium. ### 3.5 Selectietesten Selectietesten worden gebruikt om de competenties, kennis en persoonlijkheid van kandidaten objectief te beoordelen. #### 3.5.1 Soorten selectietesten Veelvoorkomende soorten selectietesten zijn: * **Kennistest:** Toetst specifieke kennis die vereist is voor de functie. * **Persoonlijkheidstest:** Beoordeelt persoonlijkheidskenmerken, gedragspatronen en motivaties. * **Assessmentcentrum:** Een uitgebreide selectiemethode die verschillende oefeningen, simulaties en gesprekken kan omvatten om een breed scala aan competenties te evalueren. * **Praktische proef/work-sample:** Een taak die representatief is voor de dagelijkse werkzaamheden, om de praktische vaardigheden van de kandidaat te beoordelen. Dit kan ook productief zijn, zolang het niet langer duurt dan noodzakelijk, onbezoldigd is en slechts toevallig productief. #### 3.5.2 Nuttige bronnen voor testen Handige websites om je voor te bereiden op selectietesten zijn: * VDAB (zoek naar "test jezelf" of opleidingen) * 123test.nl ### 3.6 De aanwerving en het aanwervingsproces Het aanwervingsproces omvat de stappen die een werkgever neemt om een geschikte kandidaat te vinden en aan te werven. #### 3.6.1 Rekruteringskanalen Werkgevers gebruiken diverse kanalen om personeel te werven: * **Interne rekrutering:** Vacatures intern bekendmaken. * **Referrals:** Aanbevelingen van huidige werknemers. * **Adverteren:** Plaatsen van vacatures in kranten, online jobboards of sociale media. * **Externe rekruteringspartners:** Uitzendbureaus, selectiebureaus, publieke arbeidsbemiddeling (zoals VDAB, Le Forem, Actiris). * **Headhunting:** Gerichte benadering van potentiële kandidaten. * **Jobbeurzen en campusrekrutering:** Direct contact met studenten en werkzoekenden. * **Jobboards en vacaturesites:** Websites zoals Stepstone, Monster, Vacature. * **Sociale media:** Gebruik van platforms zoals LinkedIn. #### 3.6.2 Courante selectie-instrumenten Naast de eerder genoemde testen, worden ook de volgende instrumenten gebruikt: * **Gestandaardiseerd sollicitatieformulier:** Een uniform formulier voor alle kandidaten. * **Screenen van cv's:** Initiële beoordeling van de cv's. * **Referenties:** Nagaan van de achtergrond en prestaties bij vorige werkgevers. * **Assessment centers:** Zoals eerder besproken. #### 3.6.3 Regels voor de werkgever tijdens de selectieprocedure De werkgever moet zich aan diverse regels houden om een eerlijke en legale procedure te garanderen, conform CAO's nr. 38 tot 38sexies: * **Géén fictieve arbeidsplaatsen:** De vacature moet echt zijn. * **Voldoende informatie verschaffen:** De sollicitant moet geïnformeerd worden over de arbeidsplaats. * **Verbod op discriminerende behandeling:** Discriminatie op basis van geslacht, ras, leeftijd, godsdienst, geaardheid, etc. is verboden. Dit wordt onderbouwd door federale antidiscriminatiewetten en Vlaamse antidiscriminatiedecreten. > **Tip:** Hoewel veel dienstencheque-ondernemingen nog ingaan op discriminerende klantenvragen, blijft discriminatie een uitdaging, met name in de zorgsector. Nieuwe gidsen over diversiteit en gelijke behandeling bij personeelswerving zijn beschikbaar. * **Respect voor de persoonlijke levenssfeer:** Vragen over seksuele geaardheid, politieke voorkeur of medische informatie (tenzij relevant voor de functie, zoals bij veiligheidsfuncties of functies met verhoogde waakzaamheid) zijn niet toegestaan. Medisch onderzoek voor beeldschermwerk is niet langer vereist. * **Vertrouwelijkheid:** Alle informatie over de sollicitant moet vertrouwelijk behandeld worden. * **Selectiekosten:** Kosten gerelateerd aan de selectieprocedure (bv. testen) zijn ten laste van de werkgever. * **Verplaatsingskosten:** Verplaatsingskosten van de sollicitant moeten zoveel mogelijk beperkt worden en waar mogelijk vergoed. * **Eensluidend verklaarde afschriften:** Deze zijn enkel vereist na afloop van de selectieprocedure en niet vooraf. Een eensluidend verklaard afschrift is een kopie die door een bevoegde ambtenaar is gecontroleerd en als gelijk aan het origineel is verklaard. Deze regel kan verschillen voor federale en Vlaamse overheidsdiensten versus private bedrijven. * **Ter beschikking houden van documenten:** Stukken die aan de sollicitatie zijn gevoegd, moeten gedurende een redelijke termijn ter beschikking blijven van de sollicitant. * **Productieve praktische proef:** Mag, mits deze niet langer duurt dan nodig, onbezoldigd is en slechts toevallig productief. * **Redelijke termijn:** De selectieprocedure moet binnen een redelijke termijn worden afgerond. * **Informeren over niet-aanname:** Sollicitanten die voldoen aan de functie-eisen maar niet worden aangeworven, moeten schriftelijk en binnen een redelijke termijn worden geïnformeerd. * **Bewijsstuk werklozencontrole:** Bij een niet-indienstneming is een verplichte vermelding van datum, uur en reden van niet-indienstneming vereist. * **Taalgebruik:** In Vlaanderen is Nederlands de officiële taal. Het testen van taalkennis mag. #### 3.6.4 Regels voor de werknemer tijdens de selectieprocedure Ook de sollicitant heeft plichten: * **Ter goeder trouw meewerken:** Medewerking verlenen aan de procedure en alle noodzakelijke, correcte gegevens verschaffen (spreekplicht). * **Discretie:** Vertrouwelijke informatie die tijdens de procedure verkregen wordt, met discretie behandelen. #### 3.6.5 Het contract Een arbeidsovereenkomst ontstaat in principe door consensualisme: zodra er wilsovereenstemming is over loon, arbeid en het werken onder gezag van de werkgever. * **Vormvereisten:** Meestal is geen geschrift vereist (mondeling, schriftelijk of stilzwijgend). Echter, voor bepaalde overeenkomsten (bv. bepaalde duur, deeltijdse arbeid, uitzendarbeid, vervangingsovereenkomst) en bedingen (bv. proefbeding, scholingsbeding, concurrentiebeding) is een geschrift wel vereist. * **Elektronische handtekening:** Sinds 2007 mogelijk mits akkoord van beide partijen. * **Minderjarigen:** Minderjarigen vanaf een bepaalde leeftijd kunnen een arbeidsovereenkomst afsluiten en loon ontvangen, met inachtneming van het verbod op kinderarbeid. Kinderen jonger dan 15 jaar of nog onderworpen aan voltijdse leerplicht mogen geen arbeid verrichten buiten het kader van hun opvoeding of vorming. #### 3.6.6 Werken als freelancer Werken als freelancer kan voordelen bieden voor zowel de opdrachtgever (extra kennis, expertise, lagere kosten qua sociale bijdragen) als de freelancer zelf. * **Gevaar van schijnzelfstandigheid:** Dit doet zich voor wanneer er sprake is van een verdoken arbeidsovereenkomst met een duidelijke gezagsverhouding, in plaats van een echte opdrachtovereenkomst. Dit is illegaal. * **Payrollsystemen:** Organisaties zoals Smart of Tentoo kunnen fungeren als tussenpersoon voor freelancers, waarbij zij de administratieve rompslomp regelen tegen een percentage van de inkomsten. #### 3.6.7 Starten als zelfstandige Voordat men als zelfstandige kan starten, zijn er diverse inschrijvingen en formaliteiten: * Inschrijving bij de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO) via een ondernemingsloket voor een ondernemingsnummer. * Sociale statuut als zelfstandige. * Inschrijving bij de Belasting (BTW). * Inschrijving bij een sociaal verzekeringsfonds (bv. Acerta, Securex, Group S) of de Nationale Hulpkas voor de Sociale Verzekering der Zelfstandigen (HSVZ). * Inschrijving bij een ziekenfonds of de Nationale Hulpkas voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (HZIV). * Overwegen van een verzekering beroepsaansprakelijkheid. * Eventueel: Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen (VAPZ). * Bij personeel: inschrijving als werkgever bij de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ) via een sociaal secretariaat. #### 3.6.8 Werken bij de overheid (ambtenaar) Om als ambtenaar aangesteld te worden, zijn er specifieke voorwaarden: * Slagen voor een vergelijkend wervingsexamen. * Medische geschiktheid. * Doorlopen van een proeftijd. * Deelnemen aan een vergelijkende selectie, waarbij geslaagde kandidaten gerangschikt worden. Kandidaten kunnen tot 2 jaar na de selectieproef aangesteld worden zonder nieuwe selectie. * Beschikken over vereiste diploma's en getuigschriften. * Burgerlijke en politieke rechten genieten. * Van onberispelijk gedrag zijn. * Soms is de Belgische nationaliteit vereist. * Het afleggen van de eed. #### 3.6.9 Werken als werknemer Bij het starten als werknemer is inschrijving als werkzoekende bij de relevante openbare instelling belangrijk: * **VDAB:** Voor Vlaanderen. Biedt arbeidsbemiddeling, beroepsopleiding en loopbaanbegeleiding. * **Actiris:** Voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. * **Forem:** Voor Wallonië. * **ADG:** Voor de Duitstalige gemeenschap. Deze inschrijving biedt voordelen zoals een gratis digitaal treinbiljet, recht op een beroepsinschakelings- of werkloosheidsuitkering van de RVA (na een beroepsinschakeltijd van 12 maanden indien men nog geen werk heeft), en het behoud van kinderbijslag (<25 jaar en afgestudeerd). --- # Het arbeidscontract Dit gedeelte behandelt de totstandkoming van een arbeidsovereenkomst, de vormvereisten, het bewijs, de elektronische handtekening en de mogelijkheid voor minderjarigen om een contract af te sluiten. ### 4.1 Totstandkoming van een arbeidsovereenkomst Een arbeidsovereenkomst ontstaat in principe door consensualisme, wat betekent dat er een overeenkomst is zodra er wilsovereenstemming is over de arbeid, het loon en het werken onder gezag. De contractvrijheid wordt echter sterk ingeperkt door het dwingende karakter van de wet op de arbeidsovereenkomsten. ### 4.2 Vormvereisten en bewijs #### 4.2.1 Algemene regel In principe is er geen geschrift vereist voor een arbeidsovereenkomst. Deze kan zowel uitdrukkelijk (mondeling of schriftelijk) als stilzwijgend tot stand komen. Het bewijs van de overeenkomst kan geleverd worden door middel van getuigenbewijs of vermoedens. #### 4.2.2 Uitzonderingen op de algemene regel (geschrift vereist) Een geschrift (contract) is wel vereist in de volgende gevallen, waarbij getuigenbewijs vervolgens niet is toegelaten: * **Bij bepaalde overeenkomsten:** * Overeenkomsten van bepaalde duur. * Overeenkomsten voor een bepaald werk. * Studenten- en uitzendarbeid. * Deeltijdse arbeid. * Vervangingsovereenkomsten. * **Voor bepaalde bedingen:** * Proefbeding (enkel bij studenten- en uitzendarbeid). * Scholingsbeding. * Concurrentiebeding. ### 4.3 Elektronische handtekening Sinds 2007 is de elektronische handtekening toegestaan voor arbeidsovereenkomsten, mits er akkoord is van beide partijen. Dit is vastgelegd in artikel 3bis van de wet op de arbeidsovereenkomsten. ### 4.4 Arbeidsovereenkomsten door minderjarigen Minderjarigen kunnen een arbeidsovereenkomst afsluiten en loon ontvangen. Hierbij is het echter cruciaal om het verbod op kinderarbeid in acht te nemen. Kinderen jonger dan 15 jaar, of jongeren die nog onderworpen zijn aan de voltijdse leerplicht, mogen geen arbeid verrichten buiten het kader van hun opvoeding of vorming. > **Tip:** Hoewel een mondelinge overeenkomst in principe geldig is, is het voor beide partijen sterk aan te raden om een schriftelijk contract op te stellen om latere discussies over de arbeidsvoorwaarden te voorkomen. > **Tip:** Controleer steeds de inhoud van een concurrentiebeding zorgvuldig voordat je een contract tekent, aangezien dit je toekomstige tewerkstellingsmogelijkheden kan beperken. --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | KBO | Koninklijk Besluit Ondernemingen. Een centraal register waar bedrijven zich moeten inschrijven om een ondernemingsnummer te verkrijgen. | | Ondernemingsnummer | Een uniek identificatienummer dat wordt toegekend aan elke geregistreerde onderneming in België, noodzakelijk voor officiële transacties. | | Sociaal statuut zelfstandige | De juridische en financiële regels waaraan zelfstandigen moeten voldoen, inclusief sociale bijdragen en verzekeringen. | | BTW | Belasting over de Toegevoegde Waarde. Een indirecte belasting op de consumptie die wordt geheven op de verkoop van goederen en diensten. | | RSVZ | Rijksinstituut voor de Sociale Verzekering der Zelfstandigen. Een overheidsinstelling die de sociale zekerheid voor zelfstandigen regelt. | | SVZ | Sociaal Verzekeringsfonds. Een instelling die de inning van sociale bijdragen voor zelfstandigen verzorgt. | | ZIV | Ziekte- en Invaliditeitsverzekering. Verzekering die de kosten dekt voor medische zorgen en uitkeringen bij ziekte of invaliditeit. | | VAPZ | Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen. Een aanvullend pensioenproduct speciaal voor zelfstandigen, met fiscale voordelen. | | RSZ | Rijksdienst voor Sociale Zekerheid. De overheidsinstelling die de sociale zekerheid voor werknemers beheert. | | Sociaal secretariaat | Een private dienstverlener die werkgevers ondersteunt bij de loonadministratie en sociale verplichtingen. | | Ambtenaar | Een persoon die in dienst is van de overheid en publieke taken uitoefent. | | Vergelijkend wervingsexamen | Een selectieprocedure waarbij kandidaten worden getest op hun kennis en vaardigheden om te bepalen wie het meest geschikt is voor een functie. | | Proeftijd | Een periode aan het begin van een arbeidsovereenkomst waarin zowel de werkgever als de werknemer de geschiktheid van de samenwerking kunnen beoordelen. | | Burgerlijke en politieke rechten | De rechten die een burger het recht geven om deel te nemen aan het politieke leven en beschermd te zijn door de wet. | | Wervingsreserve | Een lijst van geslaagde kandidaten die na een selectieprocedure in aanmerking komen voor een aanstelling binnen een bepaalde periode. | | VDAB | Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding. Een openbare instelling die werkzoekenden ondersteunt bij het vinden van werk en loopbaanbegeleiding. | | Arbeidsbemiddeling | Het proces waarbij werkgevers en werkzoekenden met elkaar in contact worden gebracht. | | Beroepsopleiding | Training gericht op het verwerven van specifieke vaardigheden en kennis voor een bepaald beroep. | | Loopbaanbegeleiding | Begeleiding die gericht is op het helpen van individuen bij het plannen en ontwikkelen van hun carrière. | | RVA | Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening. De overheidsinstantie die werkloosheidsuitkeringen uitbetaalt. | | Kinderbijslag | Een financiële tegemoetkoming voor ouders met kinderen. | | Actiris | De openbare dienst voor arbeidsbemiddeling in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. | | Forem | De openbare dienst voor arbeidsbemiddeling in Wallonië. | | ADG | Arbeitsamt der Deutschsprachigen Gemeinschaft. De openbare dienst voor arbeidsbemiddeling in de Duitstalige Gemeenschap. | | Freelancer | Een zelfstandige professional die diensten levert aan verschillende opdrachtgevers zonder in vaste dienst te zijn. | | Concurrentiebeding | Een clausule in een arbeidsovereenkomst die een werknemer verbiedt om na het einde van de overeenkomst bij een concurrent te gaan werken. | | Payrolsysteem | Een dienst waarbij een externe partij de salarisadministratie en sociale formaliteiten voor een werkgever regelt. | | Schijnzelfstandige | Iemand die als zelfstandige wordt aangemerkt maar in feite onder gezag werkt, wat leidt tot een verdoken arbeidsovereenkomst. | | Gezag | De macht of het recht om te bevelen en te controleren. | | Curriculum vitae (cv) | Een document met een overzicht van de opleidingen, ervaringen en vaardigheden van een persoon. | | Motivatiebrief | Een brief waarin een kandidaat zijn motivatie voor een specifieke functie en organisatie uitlegt. | | Sollicitatiegesprek | Een gesprek tussen een werkgever en een kandidaat om de geschiktheid voor een functie te beoordelen. | | Selectietesten | Tests die worden gebruikt om de kennis, vaardigheden en persoonlijkheid van een kandidaat te evalueren. | | Kennistest | Een test die de kennis van een kandidaat over een bepaald onderwerp evalueert. | | Persoonlijkheidstest | Een test die de persoonlijkheidskenmerken van een kandidaat beoordeelt. | | Assessmentcentrum | Een methode waarbij kandidaten worden geobserveerd in verschillende simulaties en oefeningen om hun gedrag en competenties te beoordelen. | | Interne rekrutering | Het werven van personeel uit de eigen organisatie. | | Referrals | Aanbevelingen van bestaande medewerkers voor nieuwe kandidaten. | | Externe rekruteringspartners | Bedrijven die gespecialiseerd zijn in het werven van personeel. | | Headhunting | Het actief benaderen van gekwalificeerde kandidaten die niet actief op zoek zijn naar werk. | | Uitzendbureau | Een bureau dat tijdelijk personeel levert aan bedrijven. | | Selectiebureau | Een bureau dat bedrijven helpt bij het selecteren van kandidaten. | | Publieke arbeidsbemiddeling | Diensten aangeboden door de overheid om werkzoekenden te helpen bij het vinden van werk. | | Jobbeurzen | Evenementen waar werkgevers en werkzoekenden elkaar kunnen ontmoeten. | | Jobboard | Een online platform waar vacatures worden geplaatst. | | Sociale media | Online platforms die worden gebruikt voor communicatie en netwerken, ook voor werving. | | Gestandaardiseerd sollicitatieformulier | Een standaardformulier dat door alle kandidaten moet worden ingevuld. | | Screenen van cv’s | Het beoordelen van cv’s om te bepalen welke kandidaten voldoen aan de functie-eisen. | | Psychometrische testen | Tests die psychologische kenmerken meten, zoals intelligentie en persoonlijkheid. | | Referenties | Informatie van eerdere werkgevers of personen die de kandidaat goed kennen. | | Work-samples en praktische proef | Werkstukken of opdrachten die de vaardigheden van de kandidaat demonstreren. | | Precontractuele fase | De periode voorafgaand aan het sluiten van een arbeidsovereenkomst. | | Cao’s | Collectieve Arbeidsovereenkomsten. Afspraken tussen werkgeversorganisaties en werknemersorganisaties over arbeidsvoorwaarden. | | Discriminatie | Ongelijke behandeling van personen op basis van bepaalde kenmerken. | | Relevanctiecriterium | Het principe dat informatie die bij een sollicitatie wordt gevraagd, relevant moet zijn voor de functie. | | Preventieadviseur-arbeidsarts (PA-AA) | Een professional die adviseert over gezondheid en veiligheid op het werk. | | Eensluidend verklaard afschrift | Een kopie van een document die door een bevoegde persoon is geverifieerd als gelijk aan het origineel. | | Redelijke termijn | Een periode die als acceptabel wordt beschouwd binnen een bepaalde context, bijvoorbeeld voor het afronden van een selectieprocedure. | | Werklozencontrole | Controle door de overheid om te verifiëren of werklozen aan de voorwaarden voldoen om een uitkering te ontvangen. | | Consensualisme | Het principe dat een overeenkomst geldig is zodra er wilsovereenstemming is tussen partijen, ongeacht de vorm. | | Arbeidsovereenkomst | Een overeenkomst tussen een werkgever en een werknemer waarbij de werknemer zich verbindt om arbeid te verrichten in ruil voor loon. | | Dwingend karakter van de WAO | De wettelijke regels van de Wet Arbeidsovereenkomsten die niet door partijen kunnen worden gewijzigd. | | Vormvereisten | De wettelijk voorgeschreven vormen waaraan een overeenkomst moet voldoen om geldig te zijn. | | Getuigenbewijs | Het bewijs geleverd door getuigen in een gerechtelijke procedure. | | Vermoedens | Conclusies die men mag trekken op basis van bepaalde feiten. | | Bepaalde duur/bepaald werk | Arbeidsovereenkomsten die eindigen op een specifieke datum of na het voltooien van een specifieke taak. | | Studenten- en uitzendarbeid | Tijdelijke arbeidsovereenkomsten voor studenten en via uitzendbureaus. | | Deeltijdse arbeid | Arbeid waarbij de werknemer minder uren werkt dan een voltijdse werknemer. | | Vervangingsovereenkomst | Een arbeidsovereenkomst bedoeld om tijdelijk een werknemer te vervangen die afwezig is. | | Proefbeding | Een beding dat de mogelijkheid biedt om de overeenkomst tijdens een proefperiode te beëindigen. | | Scholingsbeding | Een beding waarbij een werknemer zich verplicht tot het volgen van opleidingen. | | Concurrentiebeding | Een clausule die een werknemer verbiedt om na het einde van de arbeidsovereenkomst bij een concurrent te werken. | | Elektronische handtekening | Een digitale handtekening die juridische waarde heeft. | | Minderjarige | Een persoon die de wettelijke leeftijd van meerderjarigheid nog niet heeft bereikt. | | Kinderarbeid | Arbeid verricht door kinderen, vaak onder de wettelijke minimumleeftijd en schadelijk voor hun ontwikkeling. | | Spreekplicht | De verplichting van een kandidaat om relevante informatie te verstrekken tijdens een sollicitatieprocedure. | | Discretie | Het geheimhouden van vertrouwelijke informatie. |