PWP 2 technische uitrusting.pdf

# Inleiding tot ventilatie- en luchtbehandelingssystemen Dit onderwerp introduceert de basisconcepten van natuurlijke en mechanische ventilatie, de noodzaak van luchtverversing en de rol van luchtbehandelingsinstallaties in gebouwen [1](#page=1). ### 1.1 Noodzaak van luchtverversing Luchtverversing is essentieel in gebouwen om diverse redenen, waaronder het afvoeren van CO₂, vocht en vervuiling, en het aanvoeren van frisse lucht. Dit proces wordt gedekt door het V-gedeelte (ventilation) van luchtbehandelingssystemen [3](#page=3). ### 1.2 Soorten luchtbehandelingssystemen Luchtbehandelingssystemen omvatten verschillende functies, die vaak worden aangeduid met de letters H, V en AC [3](#page=3). #### 1.2.1 Verwarming (H - heating) Systemen die zorgen voor het verwarmen van binnenruimtes, zoals cv-ketels, warmtepompen of radiatoren [3](#page=3). #### 1.2.2 Ventilatie (V - ventilation) Het proces van luchtverversing in een ruimte [3](#page=3). #### 1.2.3 Airconditioning (AC - Air Conditioning) Systemen die zorgen voor het koelen en soms ook ontvochtigen van de lucht in een ruimte [3](#page=3). ### 1.3 Variaties in warmtebelasting en zonering De warmtebelasting in gebouwen kan variëren, wat invloed heeft op de regeling van luchtbehandelingssystemen [2](#page=2). #### 1.3.1 Belastingsvariatie voor het gehele gebouw Een centrale regeling of voorregeling kan de belasting door transmissie compenseren [2](#page=2). #### 1.3.2 Belastingsvariatie per gevel of gedeelte van een gevel * **Zoneregeling:** Dit omvat verzamelingen van lokalen met een vergelijkbare belasting, waarbij een gemeenschappelijke naregeling wordt voorzien [2](#page=2). #### 1.3.3 Belastingsvariatie per vertrek of moduul * **Moduul:** Individuele temperatuurregeling per vertrek wordt mogelijk gemaakt [2](#page=2). --- # Centrale verwarmingssystemen en hun componenten Centrale verwarmingssystemen (CV) zijn ontworpen om gebouwen efficiënt te verwarmen door middel van een centrale warmteopwekker, een distributiesysteem en afgifteapparatuur, gereguleerd door een controlesysteem [4](#page=4). ### 2.1 Algemene werking van een CV-systeem Een CV-systeem omvat doorgaans de volgende hoofdelementen: * **Warmteopwekker/ketel**: Deze produceert de warmte, meestal door verbranding van gas, gasolie, hout, of door middel van elektriciteit [4](#page=4). * **Distributiesysteem**: De opgewekte warmte wordt getransporteerd, meestal via water dat circuleert door leidingen [4](#page=4). * **Afgiftesysteem**: Dit zijn de toestellen die de warmte aan de ruimte afgeven, zoals radiatoren [4](#page=4). * **Regelsysteem**: Dit systeem beheert de temperatuur en de werking van de componenten [4](#page=4). * **Overige componenten**: Inclusief een expansievat, pomp en trekonderbreker [4](#page=4). ### 2.2 De thermostatische radiatorkraan (TRK) De thermostatische radiatorkraan is een essentieel onderdeel van het afgiftesysteem en regelt de temperatuur in individuele ruimtes [5](#page=5). #### 2.2.1 Functie en voordelen De TRK heeft als hoofdfunctie het automatisch regelen van de kamertemperatuur door warm water te mengen op basis van de ingestelde temperatuur. Dit leidt tot [5](#page=5): * **Energiezuinigheid**: Voorkomt onnodig verwarmen, wat leidt tot een lager energieverbruik [5](#page=5). * **Comfort**: Zorgt voor een constante temperatuur in elke ruimte [5](#page=5). * **Eenvoudige bediening**: Vaak bediend via een draaischijf met een schaalverdeling, bijvoorbeeld van 1 tot 5 [5](#page=5). #### 2.2.2 Belangrijke aandachtspunten Het is cruciaal om te weten dat een TRK niet gecombineerd mag worden met een kamerthermostaat in dezelfde ruimte. Beide apparaten proberen de temperatuur te regelen en kunnen elkaar daardoor tegenwerken, wat leidt tot inefficiënte werking en temperatuurschommelingen [5](#page=5). --- # Soorten luchtbehandelingsinstallaties en systemen Dit studieonderdeel behandelt de verschillende typen luchtbehandelingsinstallaties en systemen, inclusief ventilatoren, klimaatplafonds en de opbouw van luchtgroepen. ## 3. Soorten luchtbehandelingsinstallaties en systemen Luchtbehandelingssystemen en -installaties zijn cruciaal voor het reguleren van de binnenluchtkwaliteit en thermische omstandigheden in gebouwen. Dit gedeelte bespreekt diverse systemen, waaronder ventilatoren met twee- en vierpijpssytemen, en klimaatplafonds, evenals de algemene opbouw van luchtgroepen [15](#page=15) [16](#page=16) [17](#page=17) [21](#page=21) [6](#page=6) [7](#page=7) [8](#page=8) [9](#page=9). ### 3.1 Ventilatiesystemen #### 3.1.1 Twee-pijps systemen (Ventilo) Twee-pijps systemen, ook wel bekend als "Ventilo", maken gebruik van twee leidingen om water naar de toestellen te transporteren. Dit systeem kan zowel verwarmen als koelen, maar niet tegelijkertijd in dezelfde zone. De omschakeling tussen verwarmen en koelen gebeurt via een omstelling van een zeswegventiel [7](#page=7). #### 3.1.2 Vier-pijps systemen (Ventilo) Vier-pijps systemen bieden meer flexibiliteit doordat ze vier leidingen gebruiken: twee voor aanvoerwater (warm of koud) en twee voor retourwater. Dit maakt gelijktijdig verwarmen en koelen in verschillende zones mogelijk. Ook bij dit systeem regelt een zeswegventiel de aanvoer van verwarmd of gekoeld water naar de toestellen [8](#page=8) [9](#page=9). ### 3.2 Klimaatplafondsystemen Klimaatplafondsystemen maken gebruik van het plafond voor thermische klimatisatie. Deze systemen kunnen zowel koelen als verwarmen door middel van geïntegreerde leidingen in het plafond [15](#page=15). #### 3.2.1 Koelplafondsystemen Koelplafonds geven koelvermogen af wanneer ze worden gevoed met koud water. Bij een volledige belegging van het plafond met activeringsleidingen kan een koelvermogen van ongeveer 95 W/m² worden bereikt, met een aanvoertemperatuur van 15°C tot 18°C en een binnentemperatuur van 26°C [15](#page=15). #### 3.2.2 Verwarmingplafondsystemen Verwarmingsplafonds geven verwarmingsvermogen af wanneer ze worden gevoed met warm water. Bij een volledige belegging kan een verwarmingsvermogen van ongeveer 105 W/m² worden bereikt, met een aanvoertemperatuur van 45°C tot 35°C en een binnentemperatuur van 21°C [15](#page=15). **Voorbeeld van plaatsing:** Een klimaatplafond kan worden geïntegreerd met ventilatie-, leiding- en elektriciteitsvoorzieningen [16](#page=16). **Kostenindicatie:** De prijs voor een klimaatplafondsysteem wordt geschat op ongeveer 45 euro per vierkante meter [15](#page=15). > **Tip:** Hoewel een 100% belegging van het plafond met activeringsleidingen theoretisch mogelijk is, is dit in de praktijk vaak niet haalbaar [15](#page=15). ### 3.3 Opbouw van luchtgroepen Luchtbehandelingscentrales, ook wel luchtgroepen genoemd, zijn complexe installaties die verantwoordelijk zijn voor het behandelen van de lucht in een gebouw. Ze omvatten diverse componenten die de lucht filteren, verwarmen, koelen, bevochtigen en ontvochtigen. De exacte opbouw kan variëren afhankelijk van de specifieke eisen van de installatie [21](#page=21) [22](#page=22) [23](#page=23) [24](#page=24) [25](#page=25) [26](#page=26) [27](#page=27). --- # Batterijen in luchtgroepen: verwarming en koeling Dit deel behandelt de constructie en specifieke voorschriften voor batterijen die in luchtgroepen worden gebruikt voor zowel verwarmings- als koelingsdoeleinden. ### 4.1 Constructie van de batterij De basale constructie van een batterij in een luchtgroep bestaat uit meerdere componenten die samenwerken om warmteoverdracht te faciliteren. De belangrijkste onderdelen zijn [30](#page=30): * **Behuizing **: Dit vormt de buitenstructuur die de interne componenten beschermt en integreert in het luchtgroepsysteem [1](#page=1) [30](#page=30). * **Buizen **: Hierin circuleert het warmteoverdrachtmedium (zoals water of koelmiddel). De buizen zijn het directe contactpunt voor de luchtstroom [2](#page=2) [30](#page=30). * **Lamellen **: Deze worden rond de buizen bevestigd om het contactoppervlak met de lucht te vergroten, wat de efficiëntie van de warmteoverdracht aanzienlijk verbetert [30](#page=30) [3](#page=3). * **Afvoercollector **: Dit onderdeel verzamelt het medium dat door de buizen heeft gestroomd en leidt het weg [30](#page=30) [4](#page=4). ### 4.2 Specifieke voorschriften voor koelbatterijen Voor koelbatterijen, met name die gebruikt worden voor ontvochtiging, gelden aanvullende en specifieke constructievoorschriften conform de norm NBN EN 13053 (Artikel 6.4.4). Deze voorschriften zijn cruciaal om efficiëntie te garanderen en problemen zoals condensvorming te voorkomen [40](#page=40). * **Dampdichte isolatie**: Er moet dampdichte isolatie worden aangebracht rond de buizen, met name op de plaatsen waar de buizen door de wand van de luchtgroep gaan (wanddoorvoer). Dit voorkomt ongewenste warmte-uitwisseling met de omgeving en het binnendringen van vocht [40](#page=40). * **Vermijden van condens**: Het is essentieel om de vorming van condens tussen de beplating van de panelen te vermijden. Dit vereist een correcte thermische isolatie en afdichting [40](#page=40). * **Reinigbaarheid**: De batterij moet langs beide zijden reinigbaar zijn. Dit kan worden gerealiseerd door bijvoorbeeld de batterij uit de constructie te kunnen schuiven. Regelmatige reiniging is noodzakelijk voor het behoud van de efficiëntie en hygiëne [40](#page=40). * **Gedemonteerde druppelafscheider**: De druppelafscheider die condens opvangt, moet gedemonteerd kunnen worden voor reiniging. Dit is een belangrijk onderdeel van het onderhoud [40](#page=40). * **Collector materiaal**: Voor zowel koper/koper (Cu/Cu) als koper/aluminium (Cu/Al) batterijen moeten de collectoren van koper (Cu) zijn vervaardigd. Dit materiaal garandeert compatibiliteit en duurzaamheid van de verbindingen [40](#page=40). --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Natuurlijke ventilatie | Een ventilatiemethode die gebruikmaakt van drukverschillen en temperatuurverschillen in de lucht om luchtcirculatie in een gebouw te creëren zonder mechanische hulp. | | Mechanische ventilatie | Een ventilatiemethode die gebruikmaakt van ventilatoren en andere mechanische apparatuur om luchtstromen in een gebouw te controleren en te reguleren, voor zowel aan- als afvoer van lucht. | | Luchtbehandelingsinstallatie | Een systeem dat ontworpen is om de eigenschappen van de lucht in een gebouw te controleren, zoals temperatuur, vochtigheid en zuiverheid, door middel van verwarming, koeling, bevochtiging, ontvochtiging en filtratie. | | Warmtebelastingsvariaties | Veranderingen in de hoeveelheid warmte die door een gebouw wordt opgenomen of afgegeven, veroorzaakt door factoren zoals zonlicht, interne warmtebronnen, of de buitentemperatuur. | | Transmissie (warmte) | Het proces waarbij warmte door een gebouwschil (muren, dak, vloer, ramen) van een warmer naar een kouder gebied stroomt. | | Zoneregeling | Een regelsysteem dat verschillende delen van een gebouw (zones) onafhankelijk van elkaar kan verwarmen of koelen, gebaseerd op de specifieke warmtebehoefte van elke zone. | | Moduul (ruimte) | Een zelfstandige eenheid binnen een gebouw, vaak een individuele kamer of vertrek, die eigen temperatuurregeling kan hebben. | | Individuele temperatuurregeling | De mogelijkheid om de temperatuur in specifieke ruimtes of zones van een gebouw onafhankelijk van andere ruimtes aan te passen. | | Centrale verwarming (CV) | Een verwarmingssysteem waarbij warmte wordt opgewekt op één centrale locatie (meestal een ketel) en vervolgens via een distributiesysteem naar verschillende ruimtes in een gebouw wordt geleid. | | Warmteopwekker | Het apparaat dat warmte genereert voor een verwarmingssysteem, zoals een cv-ketel, warmtepomp of elektrische verwarming. | | Distributiesysteem | Het netwerk van leidingen of kanalen dat de opgewekte warmte vanuit de warmteopwekker naar de afgiftesystemen in de verschillende ruimtes transporteert. | | Afgiftesysteem | De toestellen in de ruimtes die de warmte van het distributiesysteem afgeven aan de lucht, zoals radiatoren, convectoren of vloerverwarming. | | Regelsysteem | Het systeem dat de werking van de verwarmingsinstallatie controleert en aanpast om de gewenste temperatuur te handhaven. | | Expansievat | Een vat dat overtollig watervolume opvangt dat ontstaat door uitzetting van het water bij verwarming in een gesloten verwarmingssysteem, om drukpieken te voorkomen. | | Trekonderbreker | Een apparaat in verbrandingsapparatuur dat voorkomt dat rookgassen terugstromen in de ruimte. | | Thermostatische radiatorkraan | Een kraan op een radiator die automatisch de waterstroom naar de radiator regelt om de ingestelde kamertemperatuur te handhaven. | | Luchtbehandelingsunit (LBK) | Een gecombineerd systeem dat lucht behandelt door middel van filteren, verwarmen, koelen, bevochtigen en ontvochtigen, en dit vervolgens verspreidt via een ventilatiesysteem. | | Vloerverwarming | Een verwarmingssysteem waarbij verwarmingsleidingen onder de vloer worden aangelegd om de ruimte op te warmen via de vloer. | | Klimaatplafond | Een plafond dat geïntegreerd is met systemen voor verwarming en koeling, vaak door middel van waterleidingen in het plafond die de luchttemperatuur reguleren. | | Koelplafond | Een type klimaatplafond dat specifiek ontworpen is om ruimtes te koelen door middel van koelelementen in het plafond. | | Luchtgroep | Een component binnen een luchtbehandelingsinstallatie die de luchtstroom behandelt, inclusief functies als verwarmen, koelen, filteren en mengen van lucht. | | Batterij (verwarmings-/koelbatterij) | Een warmtewisselaar in een luchtbehandelingssysteem die lucht verwarmt of koelt door middel van een medium (meestal water of koelmiddel) dat door buizen met lamellen stroomt. | | Dampdichte isolatie | Isolatiemateriaal dat de doorgang van waterdamp beperkt, essentieel om condensvorming te voorkomen in bepaalde constructies zoals koelbatterijen. | | Druppelafscheider | Een onderdeel in luchtbehandelingssystemen dat vochtdruppels uit de luchtstroom scheidt, met name belangrijk na koelbatterijen om te voorkomen dat water wordt meegevoerd. |