BA1_smvH1,2_OM.pdf

# Wat is onderzoek en het onderzoeksproces Dit gedeelte definieert onderzoek, de kenmerken ervan en beschrijft het algemene onderzoeksproces met zijn verschillende fasen, van probleemoriëntatie tot rapportering. Het onderscheidt ook fundamenteel en praktijkgericht onderzoek. ## 1. Wat is onderzoek en het onderzoeksproces Onderzoek kan worden gedefinieerd als een doelbewuste en methodische zoektocht naar nieuwe kennis in de vorm van antwoorden op vooraf gestelde vragen. Het is een systematische aanpak, wat betekent dat het volgens een geplande werkwijze wordt uitgevoerd [2](#page=2). ### 1.1 Kenmerken van onderzoek Onderzoek kenmerkt zich door drie hoofdelementen [2](#page=2): 1. Een duidelijk doel [2](#page=2). 2. Gegevens die systematisch worden verzameld [2](#page=2). 3. Gegevens die systematisch worden geïnterpreteerd [2](#page=2). Een methode is een systematische en doelgerichte werkwijze om gegevens te verzamelen, analyseren en interpreteren. Een techniek is een specifieke activiteit om gegevens te verzamelen, zoals een enquête, interview, observatie, test of simulatie [2](#page=2). ### 1.2 Doel van onderzoek in organisaties Onderzoek in organisaties kan verschillende doelen dienen, waarbij een onderscheid wordt gemaakt tussen fundamenteel en praktijkgericht onderzoek [2](#page=2). #### 1.2.1 Fundamenteel onderzoek Fundamenteel onderzoek is gericht op wetenschappelijke doelen en het uitbreiden van theorieën. Dit type onderzoek wordt voornamelijk uitgevoerd in academische kringen en is gericht op de bredere wetenschappelijke gemeenschap. De onderzoeker zoekt niet primair naar een oplossing voor één specifiek probleem, maar wil algemene inzichten ontwikkelen die breed toepasbaar zijn over verschillende sectoren [2](#page=2). > **Voorbeeld:** Een onderzoeker wil de vraag onderzoeken: "Wat is de meest effectieve manier voor een organisatie om te herstellen van een verstoring in de dienstverlening?" Het doel is om richtlijnen te ontwikkelen die breed inzetbaar zijn, ongeacht de specifieke economische sector [2](#page=2). #### 1.2.2 Praktijkgericht onderzoek Praktijkgericht onderzoek, ook wel toegepast onderzoek genoemd, wordt uitgevoerd naar aanleiding van specifieke problemen of vraagstukken die voortkomen uit het management van bedrijven, de overheid of andere organisaties. Het doel is om een concreet probleem binnen een specifieke organisatie op te lossen [2](#page=2). > **Voorbeeld:** Als de verkoop daalt of het absenteïsme stijgt, kan praktijkgericht onderzoek worden ingezet om de oorzaken te achterhalen en oplossingen te vinden [2](#page=2). ### 1.3 Het onderzoeksproces Het onderzoeksproces is de systematische manier waarop onderzoek wordt uitgevoerd en bestaat uit verschillende fasen. Hoewel het proces niet altijd een strikt standaard verloop kent, is vooruit plannen essentieel, bijvoorbeeld door de data-analyse en rapportage te overwegen voordat met de dataverzameling wordt begonnen [2](#page=2). De belangrijkste fasen van het onderzoeksproces zijn [2](#page=2): 1. **Oriëntatie op probleem en context:** Het verkrijgen van informatie over de opdrachtgever en de situatie waarin het probleem zich voordoet [3](#page=3). 2. **Formulering van onderzoeksdoelstelling en vraagstelling:** Het definiëren van de centrale vraag, de onderzoeksdoelstelling en eventuele deelvragen. Dit omvat ook het onderzoeken waarom investeren in onderzoek zinvol is [2](#page=2) . 3. **Kritische literatuurstudie:** Het verkennen van wat er reeds bekend is over het onderwerp [2](#page=2). 4. **Methodologische verantwoording inclusief operationalisering:** Het beschrijven van de gemaakte keuzes in de aanpak van het onderzoek. Dit omvat het bepalen van de eenheden, variabelen, uitwerken van begrippen, operationaliseren, definiëren van relaties tussen variabelen en hypothesevorming [2](#page=2) . 5. **Dataverzameling:** Het verzamelen van gegevens, bijvoorbeeld door middel van interviews of observaties [2](#page=2). 6. **Data-analyse:** Het verwerken en analyseren van verzamelde gegevens, waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen kwantitatieve en kwalitatieve gegevens [2](#page=2). 7. **Rapportering en presentatie:** Het vastleggen en presenteren van de onderzoeksresultaten, bijvoorbeeld in een onderzoeksrapport [2](#page=2). ### 1.4 Kwaliteit in onderzoek De kwaliteit van onderzoek wordt beoordeeld aan de hand van verschillende criteria, met als doel het onderzoek zo hoog mogelijk van kwaliteit te maken door het volgens methodologische regels op te zetten en uit te voeren [3](#page=3). Belangrijke kwaliteitscriteria zijn [3](#page=3): * **Controleerbaarheid:** Het onderzoek moet transparant zijn, zodat beoordeeld kan worden wat er tijdens het onderzoek is gedaan. Hoe minder informatie hierover beschikbaar is, hoe minder geloofwaardig het onderzoek [3](#page=3). * **Betrouwbaarheid en validiteit:** Validiteit vraagt of gemeten is wat men wilde meten, terwijl betrouwbaarheid verwijst naar de accuraatheid en nauwkeurigheid van de meting [3](#page=3). * **Objectiviteit:** Het onderzoek moet vanuit een neutraal standpunt worden uitgevoerd, waarbij vooroordelen en subjectieve selectie worden vermeden. De onderzoeker mag zich niet laten leiden door eigen meningen of voorkeuren, noch die van de opdrachtgever, omdat dit een vertekend beeld van de werkelijkheid kan opleveren [3](#page=3). * **Ethiek:** Dit betreft de gedragsnormen in het onderzoek, waarbij betrokkenen (zoals mensen) op een correcte en respectvolle manier worden behandeld [3](#page=3). > **Tip:** Bij het opstellen van een onderzoeksvoorstel worden de aanleiding, het doel, de uitvoering en andere relevante aspecten beschreven. Een goed onderzoeksonderwerp moet relevant zijn (waardevolle bijdrage leveren, ongeacht de uitkomst) en haalbaar zijn binnen de gestelde beperkingen zoals tijd en middelen [3](#page=3). --- # Kwaliteit en ethiek in onderzoek Dit onderwerp belicht de essentiële criteria voor het waarborgen van de kwaliteit van onderzoek, evenals de ethische overwegingen die daarbij komen kijken [1](#page=1) [3](#page=3). ### 1.1 Kenmerken van goed onderzoek Goed onderzoek streeft naar een zo hoog mogelijke kwaliteit, wat betekent dat het methodologisch correct is opgezet en uitgevoerd [3](#page=3). #### 1.1.1 Kwaliteitscriteria De kwaliteit van onderzoek wordt beoordeeld aan de hand van specifieke criteria: * **Controleerbaarheid**: Dit verwijst naar de transparantie van het onderzoek, waarbij het inzichtelijk moet zijn wat er tijdens het onderzoek is gedaan. Hoe minder gegevens en processen inzage geboden kan worden, hoe minder geloofwaardig het onderzoek wordt geacht [1](#page=1) [3](#page=3). * **Betrouwbaarheid en validiteit**: * Validiteit betreft de vraag of gemeten is wat men ook werkelijk wilde meten [3](#page=3). * Betrouwbaarheid ziet toe op de accuraatheid en nauwkeurigheid van de metingen [3](#page=3). * **Objectiviteit**: Onderzoek dient vanuit een neutraal standpunt te worden gevoerd, waarbij oordelen en subjectieve selectie worden vermeden. De onderzoeker mag zich niet laten leiden door persoonlijke meningen of voorkeuren, aangezien dit kan leiden tot een vertekend beeld van de werkelijkheid. Tevens mag geen weging van methodiek, informatie of bronnen plaatsvinden op basis van eigen voorkeuren of die van de opdrachtgever [1](#page=1) [3](#page=3). * **Ethiek**: Dit criterium omvat de gedragsnormen binnen het onderzoek. Personen die bij het onderzoek betrokken zijn, dienen met respect te worden behandeld en op een correcte manier te worden benaderd [1](#page=1) [3](#page=3). > **Tip:** Een gebrek aan controleerbare informatie kan de geloofwaardigheid van een onderzoek direct ondermijnen. Zorg dus altijd voor een duidelijke en traceerbare documentatie van je onderzoeksproces. #### 1.1.2 Kenmerken van een goed onderzoeksonderwerp De keuze van een onderzoeksonderwerp is afhankelijk van de specifieke situatie. Twee belangrijke criteria voor een goed onderzoeksonderwerp zijn: 1. **Relevantie**: De mate waarin het onderwerp een waardevolle bijdrage levert, ongeacht de uiteindelijke uitkomst van het onderzoek [3](#page=3). 2. **Haalbaarheid**: De mate waarin het gestelde doel van het onderzoek bereikt kan worden binnen de bestaande beperkingen, zoals tijd, middelen (apparatuur, budget, etc.) [3](#page=3). > **Tip:** Een relevant en haalbaar onderwerp vormt de basis voor een succesvol onderzoeksproject. ### 1.2 Het onderzoeksproces en -voorstel Onderzoek is een proces met een duidelijk doel, waarbij een onderzoeker systematisch gegevens verzamelt en interpreteert. Onderzoek verloopt doorgaans in verschillende fasen, hoewel dit proces niet altijd een strikt lineair karakter heeft [3](#page=3). #### 1.2.1 Soorten onderzoek Er zijn twee hoofdtypes van onderzoek te onderscheiden: * **Fundamenteel onderzoek**: Dit type onderzoek is gericht op wetenschappelijke doelen en het uitbreiden van kennis, wat kan leiden tot de ontwikkeling of uitbreiding van wetenschappelijke theorieën [1](#page=1) [3](#page=3). * **Praktijkgericht onderzoek**: Dit onderzoek wordt uitgevoerd naar aanleiding van een specifiek probleem en is vaak gericht op het oplossen van problemen binnen de praktijk, zoals in het bedrijfsleven [1](#page=1) [3](#page=3). > **Tip:** Begrijp het verschil tussen fundamenteel en praktijkgericht onderzoek om de aard en het doel van je eigen onderzoek beter te positioneren. #### 1.2.2 Ontwerpen van een onderzoeksvoorstel Een onderzoeksvoorstel is een document dat de geplande aspecten van een onderzoeksproject uiteenzet, waaronder de aanleiding, het doel en de voorgestelde uitvoering. Het opstellen ervan bestaat uit drie hoofdonderdelen [3](#page=3): 1. **Oriëntatie op probleem en context**: Dit omvat het verzamelen van informatie over de opdrachtgever en de context van het probleem, waarbij niet alle informatie direct relevant zal zijn [3](#page=3). 2. **Formuleren van opdracht, onderzoeksdoelstelling en vraagstelling**: * Het definiëren van de opdracht is een cruciale eerste stap [3](#page=3). * Vervolgens worden de centrale vraag, de onderzoeksdoelstelling en eventuele deelvragen geformuleerd [1](#page=1) [3](#page=3). 3. **Schrijven van het onderzoeksvoorstel**: Dit deel bevat gedetailleerde informatie over het beoogde onderzoek, inclusief: * **Titel**: Een duidelijke en beknopte titel voor het onderzoek [1](#page=1). * **Aanleiding en probleembeschrijving**: Gebaseerd op de oriëntatie op het probleem [1](#page=1). * **Onderzoeksvragen en –doelstellingen**: De centrale en eventuele deelvragen en de bijbehorende doelstellingen [1](#page=1). * **Methode**: De gekozen methodologie en technieken voor gegevensverzameling en -interpretatie [1](#page=1). * **Tijdschema**: Een planning van de verschillende fasen van het onderzoek [1](#page=1). * **Middelen**: Een opsomming van de benodigde middelen en een beoordeling van de haalbaarheid van het onderzoek hiermee [1](#page=1). * **Referenties**: Een lijst van gebruikte bronnen [1](#page=1). #### 1.2.3 Uitwerken van het onderzoeksontwerp Binnen het kader van het onderzoeksvoorstel dient het onderzoeksontwerp verder uitgewerkt te worden, wat onder andere inhoudt: * **Eenheden bepalen**: Definiëren van de objecten of individuen die onderzocht worden [1](#page=1). * **Variabelen bepalen**: Identificeren van de kenmerken die gemeten of geobserveerd zullen worden [1](#page=1). * **Begrippen uitwerken**: Helder definiëren van de kernbegrippen die in het onderzoek worden gebruikt [1](#page=1). * **Operationaliseren**: Het vertalen van abstracte concepten naar meetbare indicatoren [1](#page=1). * **Relaties tussen variabelen**: Onderzoeken van de verbanden die er bestaan tussen de geïdentificeerde variabelen [1](#page=1). * **Hypothesevorming**: Het formuleren van toetsbare aannames over de relaties tussen variabelen [1](#page=1). --- # Het ontwerpen van een onderzoeksvoorstel Het opstellen van een onderzoeksvoorstel is een gestructureerd proces dat begint bij het oriënteren op het probleem en de context, het formuleren van duidelijke onderzoeksdoelstellingen en -vragen, en culmineert in het uitwerken van het onderzoeksontwerp en het schrijven van het uiteindelijke voorstel [3](#page=3). ### 2.1 Kenmerken van een goed onderzoeksonderwerp De relevantie en haalbaarheid zijn twee cruciale criteria voor een goed onderzoeksonderwerp. Relevantie meet de waardevolle bijdrage van het onderzoek, ongeacht de uitkomst, terwijl haalbaarheid aangeeft in hoeverre het doel bereikt kan worden binnen de gestelde beperkingen zoals tijd en middelen [3](#page=3). ### 2.2 Het ontwerpen van een onderzoeksvoorstel Een onderzoeksvoorstel is een document dat de planning voor een onderzoeksproject uiteenzet, inclusief de aanleiding, het doel, de uitvoering en de verwachte resultaten. Het opstellen ervan omvat drie hoofdonderdelen: oriëntatie op het probleem en de context, het formuleren van de opdracht en onderzoeksdoelstellingen/vraagstellingen, en het schrijven van het voorstel zelf [3](#page=3). #### 2.2.1 Oriëntatie op probleem en context De eerste stap is het oriënteren op de opdrachtgever en het probleem. Dit omvat het verzamelen van informatie over de opdrachtgever, producten, diensten, markten, organisatiestructuur, missie, visie en kengetallen om het onderzoek beter af te stemmen. Het probleem moet goed in kaart worden gebracht door de huidige situatie te vergelijken met de gewenste situatie, waarbij de oorzaken en gevolgen worden gescheiden. Een probleem wordt gedefinieerd als een onwenselijke of onzekere situatie [3](#page=3) [4](#page=4). #### 2.2.2 Formuleren van de opdracht, onderzoeksdoelstellingen en vraagstellingen Na de oriëntatie wordt de opdracht uitgewerkt. Dit proces bestaat uit het formuleren van een centrale vraag, de onderzoeksdoelstelling, deelvragen, het onderzoeksmodel en de definitieve deelvragen [4](#page=4). ##### 2.2.2.1 Formuleren van de centrale vraag De centrale vraag omschrijft in een specifieke, open vraag wat onderzocht moet worden en mondt uit in het eindproduct van het onderzoek. Het is belangrijk om de reikwijdte van het onderzoek af te bakenen [4](#page=4). ##### 2.2.2.2 Formuleren van de onderzoeksdoelstelling De onderzoeksdoelstelling is een eenduidige zin die de exacte verwachting weergeeft van het op te leveren eindresultaat. Deze doelstelling dient SMART te zijn (Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch, Tijdgebonden), waarbij ook haalbaarheid en relevantie belangrijk zijn [4](#page=4). ##### 2.2.2.3 Formuleren van deelvragen De centrale vraag wordt opgedeeld in deelvragen, die helpen de centrale vraag te beantwoorden. Deelvragen onderscheiden zich van enquêtevragen; enquêtevragen helpen deelvragen te beantwoorden. Er zijn drie soorten vragen te onderscheiden [5](#page=5): 1. **Verkennende vragen:** Gericht op het verkrijgen van nieuwe inzichten, vaak door literatuuronderzoek, gesprekken met experts of interviews [5](#page=5). > **Voorbeeld:** Wat is de mening van werknemers over de bonussystemen in hun bedrijf [5](#page=5)? 2. **Beschrijvende vragen:** Gericht op het nauwkeurig verslag geven van iets [5](#page=5). > **Voorbeeld:** Hoeveel procent van de werknemers kiest voor een bedrijfswagen [5](#page=5)? 3. **Verklarende vragen:** Gericht op het verklaren van verbanden tussen variabelen [5](#page=5). > **Voorbeeld:** Wat is de invloed van bonussystemen op de motivatie van werknemers [5](#page=5)? ##### 2.2.2.4 Uitwerken van het onderzoeksontwerp Het onderzoeksontwerp omvat diverse stappen: 1. **Eenheden bepalen:** De entiteiten (individuen, groepen, organisaties etc.) waarop het onderzoek betrekking heeft. Er wordt onderscheid gemaakt tussen de eenheid van analyse (over wie/wat een uitspraak wordt gedaan) en de eenheid van observatie (waar informatie wordt verzameld) [5](#page=5). 2. **Variabelen bepalen:** Kenmerken van een eenheid die meetbaar zijn. Dit kunnen eigenschappen van een individu zijn, zoals geslacht of leeftijd [5](#page=5). 3. **Begrippen uitwerken:** Het voorzien van passende beschrijvingen om verwarring te voorkomen, wat ook wel stipuleren wordt genoemd [5](#page=5). 4. **Operationaliseren:** Het meetbaar maken van abstracte concepten, waarbij indicatoren worden gebruikt als directe of indirecte meetbare variabelen [5](#page=5). 5. **Relaties tussen variabelen:** Het nadenken over de samenhang tussen variabelen, zoals veroorzaken of leiden tot, wat met name bij verklarende vragen relevant is. Een theorie beschrijft een oorzaak- en gevolgverband tussen variabelen [5](#page=5). 6. **Hypothesenvorming:** Een hypothese is een toetsbare veronderstelling over het verband tussen concepten, die wordt getoetst tegen een nulhypothese [5](#page=5). * **Deductieve onderzoeksmethode:** Gebruikt een bestaande theorie om een hypothese te formuleren en te toetsen [5](#page=5). * **Inductieve onderzoeksmethode:** Ontwikkelt een theorie op basis van dataverzameling door observatie [5](#page=5). #### 2.2.3 Een onderzoeksvoorstel schrijven Een goed geschreven onderzoeksvoorstel helpt ideeën te organiseren en dient twee doelen: het overtuigen van de opdrachtgever van de haalbaarheid en relevantie van het onderzoek, en het vormen van een contract tussen onderzoeker en opdrachtgever. Het voorstel bestaat uit de volgende onderdelen [6](#page=6): 1. **Titel:** Geeft de inhoud van het voorstel zo goed mogelijk weer [6](#page=6). 2. **Aanleiding en probleembeschrijving:** Beschrijft de aanleiding, de context, de essentiële kenmerken van de opdracht, de gewenste versus de huidige situatie, en de informatiebehoefte. Ook de bekendheid met relevante literatuur wordt aangetoond [6](#page=6). 3. **Onderzoeksvragen en -doelstellingen:** Werkt de informatiebehoefte uit door specifieke vragen te stellen die het onderzoeksdoel verduidelijken, inclusief oorzaken, gevolgen en achterliggende variabelen [6](#page=6). 4. **Methode:** Beschrijft hoe het onderzoek wordt uitgevoerd en waarom de gekozen methode het meest geschikt is om de doelstellingen te bereiken, zodat de lezer de zorgvuldige afweging begrijpt [6](#page=6). 5. **Tijdschema:** Verdeelt het onderzoek in fasen en meet de haalbaarheid. Een Gantt-diagram is een veelgebruikt visueel hulpmiddel voor het plannen van taken over tijd [6](#page=6). 6. **Middelen:** Geeft inzicht in de benodigde financiën, toegang tot gegevens, uitrusting, software en vaardigheden, wat ook bijdraagt aan het meten van haalbaarheid [6](#page=6). 7. **Referenties:** Een lijst van gebruikte bronnen, waarbij correcte verwijzing cruciaal is [6](#page=6). ### 2.3 Kwaliteit in onderzoek Onderzoek dient zo hoog mogelijke kwaliteit te hebben, wat betekent dat het volgens methodologische regels is opgezet en uitgevoerd. De kwaliteitscriteria zijn [3](#page=3): 1. **Controleerbaarheid:** De mate waarin de onderzoeksactiviteiten transparant en inzichtelijk zijn voor beoordeling. Hoe minder gegevens inzichtelijk zijn, hoe minder geloofwaardig het onderzoek [3](#page=3). 2. **Betrouwbaarheid en validiteit:** Validiteit meet of wordt gemeten wat bedoeld werd te meten, terwijl betrouwbaarheid de accuraatheid en nauwkeurigheid van de meting betreft [3](#page=3). 3. **Objectiviteit:** Het onderzoek moet vanuit een neutraal standpunt worden gevoerd, zonder oordelen of subjectieve selectie. Subjectiviteit leidt tot een vertekend beeld [3](#page=3). 4. **Ethiek:** Het respectvol behandelen van betrokkenen en het hanteren van gedragsnormen [3](#page=3). > **Tip:** Een goed onderzoeksvoorstel is niet alleen een beschrijving van wat er gedaan gaat worden, maar ook een overtuigend document dat de waarde en uitvoerbaarheid van het voorgestelde onderzoek aantoont [6](#page=6). --- # Formuleren van onderzoeksdoelstellingen en vraagstellingen Dit onderdeel van het onderzoeksproces richt zich op het helder definiëren van wat er precies onderzocht moet worden, de centrale vraag die daarbij centraal staat, en de specifieke doelstellingen die met het onderzoek nagestreefd worden [4](#page=4). ### 2.3.2.1 Formuleren centrale vraag De centrale vraag omschrijft in een specifieke, open vraag wat er onderzocht moet worden. Het antwoord op de centrale vraag mondt uit in het eindproduct van het onderzoek, zoals de formulering van de opdracht dat aangeeft. Het is essentieel om de centrale vraag goed af te bakenen, om duidelijk aan te geven wat wel en niet precies onderzocht wordt [4](#page=4). ### 2.3.2.2 Formuleren onderzoeksdoelstelling De onderzoeksdoelstelling vat in één zin de exacte verwachting samen omtrent het opleveren van het eindresultaat van het onderzoek. Voor het formuleren van een goede onderzoeksdoelstelling kunnen de SMART-criteria worden gehanteerd [4](#page=4): * **Specifiek:** De verwachtingen moeten exact beschreven worden; hoe exacter, hoe beter [4](#page=4). * **Meetbaar:** Er moet duidelijk zijn hoe bewezen wordt dat de doelstelling behaald is [4](#page=4). * **Acceptabel/Haalbaar:** De doelstelling moet realistisch en uitvoerbaar zijn binnen de gegeven context [4](#page=4). * **Relevant:** De doelstelling moet relevant zijn voor het probleem en de opdrachtgever [4](#page=4). * **Tijdgebonden:** De doelstelling moet een specifiek moment aangeven waarop deze behaald dient te worden [4](#page=4). Een voorbeeld van een onderzoeksdoelstelling is: "Advies geven aan hotel California op welke wijze zij door middel van HRM personeel kunnen binden aan een organisatie." De bijbehorende onderzoeksvraag zou dan zijn: "Op welke wijze kan hotel California door middel van HRM personeel binden aan de organisatie?" [4](#page=4). ### 2.3.2.3 Formuleren van deelvragen De centrale vraag wordt doorgaans opgedeeld in meerdere deelvragen. Enquêtevragen zijn niet hetzelfde als deelvragen; enquêtevragen dienen ter beantwoording van de deelvragen. Er kunnen drie soorten vragen onderscheiden worden, afhankelijk van het doel van het onderzoek [5](#page=5): * **Verkennende vragen:** Deze vragen worden gesteld bij verkennend onderzoek, met als doel nieuwe inzichten te verkrijgen. Methoden hiervoor zijn onder andere literatuuronderzoek, gesprekken met experts en interviews [5](#page=5). > **Voorbeeld:** Wat is de mening van werknemers over de bonussystemen in hun bedrijf [5](#page=5)? * **Beschrijvende vragen:** Deze vragen zijn gericht op het nauwkeurig verslag geven van iets, kenmerkend voor beschrijvend onderzoek [5](#page=5). > **Voorbeeld:** Hoeveel procent van de werknemers kiest voor een bedrijfswagen [5](#page=5)? * **Verklarende vragen:** Deze vragen beogen een verband tussen variabelen te verklaren, en vormen de basis voor verklarend onderzoek [5](#page=5). > **Voorbeeld:** Wat is de invloed van bonussystemen op de motivatie van werknemers [5](#page=5)? ### 2.3.2.4 Uitwerken onderzoeksontwerp Na het formuleren van de vragen en doelstellingen, volgt het uitwerken van het onderzoeksontwerp, wat de volgende elementen omvat [4](#page=4) [5](#page=5): 1. **Eenheden bepalen:** Dit zijn de personen of zaken waarop het onderzoek betrekking heeft. Eenheden kunnen individuen, groepen, organisaties, culturen, etc. zijn. De **eenheid van analyse** is waarover een uitspraak wordt gedaan in het onderzoek, terwijl de **eenheid van observatie** de eenheid is waarbij informatie wordt verzameld (vaak de steekproef) [5](#page=5). 2. **Variabelen bepalen:** Variabelen zijn kenmerken van een eenheid die meetbaar zijn. Ze bepalen wat er bestudeerd zal worden. Voorbeelden zijn geslacht, leeftijd of nationaliteit [5](#page=5). 3. **Begrippen uitwerken:** Het is cruciaal om begrippen passend te beschrijven om verwarring te voorkomen. **Stipuleren** betekent het duidelijk en specifiek beschrijven wat er met een term bedoeld wordt binnen het onderzoek [5](#page=5). 4. **Operationaliseren:** Dit proces maakt abstracte concepten meetbaar. Als een concept niet direct meetbaar is, worden **indicatoren** gebruikt. Indicatoren zijn direct meetbare variabelen die helpen bij het meten van indirect overkoepelende variabelen [5](#page=5). 5. **Relaties tussen variabelen:** Hierbij wordt nagedacht over de samenhang, oorzakelijkheid of andere verbanden tussen variabelen. Verklarende vragen leiden tot het onderzoeken van deze verbanden. Een **theorie** is een beschrijving van een oorzaak- en gevolgverband tussen twee of meer variabelen, al dan niet getest [5](#page=5). 6. **Hypothesenvorming:** Een **hypothese** is een toetsbare veronderstelling over het verband tussen twee of meerdere gebeurtenissen of concepten. Deze wordt getoetst tegen de **nulhypothese**, die stelt dat de veronderstelling niet juist is (ook wel alternatieve hypothese genoemd) [5](#page=5). * De **deductieve onderzoeksmethode** gebruikt een bestaande theorie of model om een hypothese te formuleren en vervolgens te toetsen met een onderzoek [5](#page=5). * De **inductieve onderzoeksmethode** ontwikkelt een theorie op basis van dataverzameling door observatie van de omgeving [5](#page=5). --- # Uitwerken van het onderzoeksontwerp Dit onderdeel beschrijft de essentiële stappen en elementen die nodig zijn voor het concretiseren van een onderzoeksontwerp, van de definitie van onderzoekseenheden en variabelen tot het formuleren van hypothesen. ### 5.1 Deelvragen formuleren Nadat de centrale onderzoeksvraag is vastgesteld, wordt deze opgedeeld in meer specifieke deelvragen. Het is belangrijk om onderscheid te maken tussen deelvragen en enquêtevragen; enquêtevragen dienen ter ondersteuning van het beantwoorden van de deelvragen. Er worden drie soorten vragen onderscheiden [5](#page=5): * **Verkennende vragen:** Deze zijn gericht op het verkrijgen van nieuwe inzichten en worden gebruikt in verkennend onderzoek. Methoden hiervoor zijn onder andere literatuuronderzoek, gesprekken met experts en interviews [5](#page=5). * **Voorbeeld:** Wat is de mening van werknemers over de bonussystemen in hun bedrijf [5](#page=5)? * **Beschrijvende vragen:** Deze vragen beogen een nauwkeurig verslag te geven van een fenomeen [5](#page=5). * **Voorbeeld:** Hoeveel procent van de werknemers kiest voor een bedrijfswagen [5](#page=5)? * **Verklarende vragen:** Deze vragen richten zich op het verklaren van verbanden tussen variabelen [5](#page=5). * **Voorbeeld:** Wat is de invloed van bonussystemen op de motivatie van werknemers [5](#page=5)? ### 5.2 Uitwerken onderzoeksontwerp Het uitwerken van het onderzoeksontwerp omvat de volgende kernelementen: #### 5.2.1 Eenheden bepalen Eenheden zijn de personen of zaken waarop het onderzoek betrekking heeft. Dit kunnen individuen, groepen, duo's, organisaties of culturen zijn. Hierin wordt onderscheid gemaakt tussen [5](#page=5): * **Eenheid van analyse:** Dit is de entiteit waarover uitspraken gedaan zullen worden in het onderzoek [5](#page=5). * **Eenheid van observatie:** Dit is de entiteit waar de informatie daadwerkelijk wordt verzameld, wat vaak neerkomt op de steekproef [5](#page=5). #### 5.2.2 Variabelen bepalen Een variabele is een meetbaar kenmerk van een eenheid. Voordat het onderzoek begint, moet bepaald worden welke kenmerken bestudeerd zullen worden. Wanneer kenmerken meetbaar worden gemaakt, worden het variabelen. Voorbeelden van variabelen zijn geslacht, leeftijd en nationaliteit, welke eigenschappen van een individu beschrijven [5](#page=5). #### 5.2.3 Begrippen uitwerken Het is essentieel om begrippen uit te werken en te voorzien van een passende beschrijving om verwarring te voorkomen. Dit proces, **stipuleren** genoemd, houdt in dat er op een duidelijke en specifieke manier wordt beschreven wat met een bepaalde term binnen de context van het onderzoek wordt bedoeld [5](#page=5). #### 5.2.4 Operationaliseren Operationaliseren betekent het meetbaar maken van abstracte concepten. Wanneer een concept niet direct meetbaar is, wordt gebruik gemaakt van indicatoren. Indicatoren zijn direct meetbare variabelen die helpen om indirect een overkoepelend variabelen te meten [5](#page=5). #### 5.2.5 Relaties tussen variabelen Bij het beschrijven van variabelen wordt nagedacht over de relaties die tussen deze variabelen bestaan, zoals samenhang, leiden tot, of veroorzaken. Verbanden tussen variabelen worden onderzocht naar aanleiding van verklarende onderzoeksvragen. Een theorie wordt gedefinieerd als een beschrijving van een oorzaak- en gevolgverband tussen twee of meer variabelen, die al dan niet getest is [5](#page=5). #### 5.2.6 Hypothesevorming Een hypothese is een toetsbare veronderstelling over het verband tussen twee of meerdere gebeurtenissen of concepten. Deze veronderstelling kan worden getoetst aan de hand van een nulhypothese, die stelt dat deze veronderstelling niet juist is; dit wordt ook wel de alternatieve hypothese genoemd [5](#page=5). > **Tip:** Het onderscheid tussen de deductieve en inductieve onderzoeksmethode is hier relevant. De **deductieve onderzoeksmethode** start met een bestaande theorie of model om een hypothese te formuleren, waarna een onderzoek wordt ontworpen om deze hypothese te toetsen. De **inductieve onderzoeksmethode** ontwikkelt daarentegen een theorie op basis van het verzamelen van data door observatie van de omgeving [5](#page=5). --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Onderzoek | Een doelbewuste en methodische zoektocht naar nieuwe kennis in de vorm van antwoorden op vooraf gestelde vragen, uitgevoerd volgens een geplande werkwijze. | | Methode | Een systematische en doelgerichte werkwijze om gegevens te verzamelen, te analyseren en te interpreteren in het kader van een onderzoek. | | Techniek | Een specifieke activiteit die wordt gebruikt om gegevens te verzamelen, zoals een enquête, interview, observatie of test. | | Fundamenteel onderzoek | Onderzoek met een wetenschappelijk doel, gericht op het uitbreiden van theorieën en het ontwikkelen van algemeen toepasbare richtlijnen, vaak uitgevoerd aan universiteiten. | | Praktijkgericht onderzoek | Onderzoek dat wordt uitgevoerd naar aanleiding van een specifiek probleem, vaak uit het bedrijfsleven of de overheid, met als doel een concrete oplossing te vinden. | | Onderzoeksproces | Een reeks van fasen die een onderzoeker doorloopt bij het uitvoeren van onderzoek, beginnend bij oriëntatie en eindigend met rapportering, hoewel het proces niet altijd lineair verloopt. | | Controleerbaarheid | Een kwaliteitscriterium in onderzoek dat aangeeft in hoeverre het onderzoek transparant is en of de uitgevoerde stappen beoordeeld kunnen worden door anderen. | | Betrouwbaarheid | Een kwaliteitscriterium dat verwijst naar de accuraatheid en nauwkeurigheid van de metingen die in een onderzoek worden verricht. | | Validiteit | Een kwaliteitscriterium dat de vraag beantwoordt of datgene wordt gemeten wat daadwerkelijk bedoeld werd te meten in een onderzoek. | | Objectiviteit | Het uitvoeren van onderzoek vanuit een neutraal standpunt, waarbij oordelen en subjectieve selecties worden vermeden om een vertekend beeld van de werkelijkheid te voorkomen. | | Ethiek | Gedragsnormen die in acht genomen moeten worden bij onderzoek, met name met betrekking tot het respectvol en correct behandelen van betrokken personen of dieren. | | Onderzoeksvoorstel | Een document dat de geplande elementen van een onderzoeksproject beschrijft, waaronder de aanleiding, het doel, de methode, en het tijdschema, met als doel het onderzoek te organiseren en de haalbaarheid te overtuigen. | | Centraal vraag | Een specifieke open vraag die omschrijft wat precies onderzocht moet worden en die leidt tot het eindproduct van het onderzoek. | | Onderzoeksdoelstelling | Een eenduidige zin die de exacte verwachting weergeeft van het op te leveren eindresultaat van een onderzoek, ideaal is deze SMART (Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch, Tijdgebonden). | | Deelvraag | Een vraag die voortkomt uit de centrale vraag en helpt om het onderzoek op te delen in behapbare onderdelen om zo tot een antwoord op de centrale vraag te komen. | | Eenheid | Datgene of degene waarop een onderzoek betrekking heeft, dit kunnen individuen, groepen, organisaties of culturen zijn. | | Variabele | Een meetbaar kenmerk van een eenheid dat wordt bestudeerd in een onderzoek, zoals geslacht, leeftijd of nationaliteit. | | Operationaliseren | Het proces waarbij abstracte concepten meetbaar worden gemaakt, vaak door middel van indicatoren als deze niet direct meetbaar zijn. | | Hypothese | Een toetsbare veronderstelling over het verband tussen twee of meer gebeurtenissen of concepten, die wordt geformuleerd om getoetst te worden in het onderzoek. | | Deductieve onderzoeksmethode | Een onderzoeksmethode waarbij een bestaande theorie of model wordt gebruikt om een hypothese te formuleren die vervolgens wordt getoetst met een ontworpen onderzoeksmethode. | | Inductieve onderzoeksmethode | Een onderzoeksmethode waarbij een theorie wordt ontwikkeld op basis van data verzameld door de directe waarneming van de omgeving. |