wvo kennis termen die je moet kennen.docx

# Organisaties en instanties binnen de jeugdhulpverlening Dit onderwerp verschaft een overzicht van de diverse organisaties en instanties die actief zijn binnen de jeugdhulpverlening in Vlaanderen, waarbij hun specifieke taken en doelgroepen worden toegelicht. ## 1. Organisaties en instanties binnen de jeugdhulpverlening ### 1.1 Algemene terminologie en concepten * **Aanklampend werken:** Een methodiek waarbij hulpverleners jongeren en gezinnen niet loslaten, kansen blijven aanreiken en het hulpverleningsproces actief blijven sturen. Dit omvat ook het continu bespreken van het welzijn en de veiligheid van kinderen en jongeren. * **Beroepsgeheim:** De plicht om vertrouwelijke informatie, verkregen door het beroep, geheim te houden. * **Discretieplicht:** Een lichtere vorm van beroepsgeheim, waarbij informatie wel gedeeld mag worden met gerechtigd personen (bv. zorgleerkracht die informatie deelt met schooldirectie bij suïcidedreiging). * **Decreet:** Een Vlaamse wet, goedgekeurd door het Vlaams Parlement. * **Wet:** Een Belgische wet, goedgekeurd door het federaal parlement. * **Ervaringsdeskundige:** Personen die zelf een traject in de GGZ hebben doorlopen, een eigen psychische kwetsbaarheid hebben en gemotiveerd zijn om andere cliënten te begeleiden in hun herstelproces. * **EBP (Evidence Based Praktijk):** Gewetensvol, expliciet en oordeelkundig gebruik van het beste recente wetenschappelijke bewijs bij het maken van keuzes over de zorg voor een individuele patiënt. * **Herstelgericht werken:** Een benadering die focust op de krachten van de hulpvrager en op het leren omgaan met uitdagingen, in plaats van enkel op 'genezen'. * **Indicatiestelling:** Het proces dat bepaalt welke hulp het meest aangewezen is voor een specifieke hulpvraag. * **Intervisie:** Een overleg tussen gelijkwaardige leden die een cliëntbespreking doen om hun aanpak te evalueren en te verbeteren. * **Maatwerk:** Tewerkstellingsplaatsen voor personen die niet terechtkunnen in het reguliere arbeidscircuit. * **Mantelzorger:** Iemand die zorgt voor een naaste die niet (meer) voor zichzelf kan zorgen. * **Methodiek:** Een duidelijk stappenplan om een cliënt te begeleiden, waarbij steeds dezelfde stappen worden doorlopen. * **Mobiele zorg:** Zorg die thuis of elders in de leefomgeving wordt aangeboden. * **Outreachend werken:** Hulpverlening die (ook) buiten de organisatie plaatsvindt, waarbij de professional naar de leefomgeving van de cliënt gaat. * **Residentiële behandeling:** Behandeling met opname en overnachting. * **Ambulante behandeling:** Behandeling zonder opname of overnachting. * **Sociotherapeut:** Het eerste aanspreekpunt voor cliënten die helpt bij de invulling van hun dagelijks leven, vooral toegepast binnen de psychiatrie en zorg voor mensen met een beperking. * **Stepped care principe:** Een principe waarbij cliënten niet te snel worden doorverwezen naar specialistische hulp, maar eerst wordt geprobeerd de problemen op een snellere, goedkopere en minder gespecialiseerde wijze aan te pakken. * **Subsidiariteitsbeginsel:** Het aanbieden van minimale zorg waar mogelijk, en pas intensievere zorg kiezen indien noodzakelijk. * **Techniek:** Een specifieke manier van werken die op elk moment van het begeleidingsproces ingezet kan worden (bv. exposure). * **Wachtverzachter in GGZ:** Een ervaringsdeskundige, hulpverlener of online begeleidingsprogramma die ondersteuning biedt aan zorgvragers die op een wachtlijst staan voor verdere hulpverlening. * **Zorgcontinuüm:** Een model dat beschrijft hoe het zorgbeleid kan worden uitgebouwd, bestaande uit vier fasen: brede basiszorg, verhoogde zorg, uitbreiding van zorg en individueel aangepast curriculum. * **Zorgcoördinator:** De persoon die het zorgbeleid vormgeeft en het zorgoverleg organiseert en voorzit. * **Zorggebruiker:** De cliënt of patiënt die gebruik maakt van de aangeboden zorg of hulpvraag stelt aan een zorgorganisatie. ### 1.2 Belangrijke organisaties en agentschappen #### 1.2.1 Agentschap Opgroeien Het **Agentschap Opgroeien** is een Vlaams agentschap dat een breed aanbod heeft voor preventieve gezinsondersteuning, kinderopvang, het groeipakket, pleegzorg, adoptie en jeugdhulp. Het richt zich ook op de aanpak van jongeren die delicten plegen. #### 1.2.2 Centra voor algemeen welzijnswerk (CAW) De **Centra voor algemeen welzijnswerk (CAW)** bieden algemene hulpverlening aan. Binnen de CAW vinden we onder andere het **JAC (Jongeren Advies Centrum)**, een onderafdeling die specifiek gericht is op jongeren. #### 1.2.3 Centra voor geestelijke gezondheidszorg (CGG) **Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg (CGG)** bieden hulpverlening aan mensen met psychische problemen. Ze hebben aparte teams voor volwassenen, ouderen, en kinderen en jongeren. Elk team bestaat uit psychiaters, psychologen en maatschappelijk werkers. Voorbeelden van CGG's zijn **Andante** (Antwerpen) en **De Pont** (Mechelen), en **VAGGA** (Antwerpen). #### 1.2.4 Centra voor leerlingenbegeleiding (CLB) **Centra voor leerlingenbegeleiding (CLB)** hebben als hoofdtaken leren en studeren, schoolloopbaan, gezondheid, en psychisch en sociaal functioneren van leerlingen. Er bestaan verschillende CLB's, zoals het **GO! CLB** (Gemeenschapsonderwijs) en het **VCLB** (Vrij onderwijs). #### 1.2.5 Centra voor kinderzorg en gezinsondersteuning (CKG) **Centra voor kinderzorg en gezinsondersteuning (CKG)** bieden pedagogische begeleiding aan gezinnen met opvoedings- of gezinsproblemen, zolang de problemen nog niet van dien aard zijn dat ze niet op korte termijn opgelost of verbeterd kunnen worden. Ze bieden zowel rechtstreeks toegankelijke als niet-rechtstreeks toegankelijke hulpverlening. #### 1.2.6 Centra voor ambulante revalidatie (CAR) In een **Centrum voor Ambulante Revalidatie (CAR)** kan men terecht voor multidisciplinaire diagnostiek en behandeling. Het team kan bestaan uit artsen, psychiaters, psychologen, ergotherapeuten, logopedisten, audiologen, psychomotorische therapeuten, kinesisten en maatschappelijk werkers. #### 1.2.7 Centra integrale jeugdzorg (CIG) De **Centra voor integrale gezinszorg (CIG)** bieden hulp aan gezinnen en (aanstaande) ouders met ernstige opvoedingsproblemen. De begeleiding richt zich op het gezin als geheel en omvat intensieve opvoedingshulp en gezinszorg. Ze hebben ook een specifiek aanbod voor tienerouders. Dit is niet-rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp. #### 1.2.8 Overige gespecialiseerde centra en voorzieningen * **ARKTOS:** Vlaams expertisecentrum voor kinderen en jongeren van 6 tot 25 jaar in kwetsbare situaties en personen met een beperking, waar aansluiting op school, werk en samenleving minder evident is. * **Awel:** Een hulplijn voor jongeren, bereikbaar via telefoon (102) of chat. * **Begeleidings- en gezinstehuis:** Een residentiële voorziening die kinderen en jongeren opvangt met als doel optimale ontwikkelingskansen te bieden in een aangepaste woon- en leefomgeving. Dit is niet-rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp. * **Blended hulpverlening:** Het gebruik van online tools als bijkomende methodiek in de hulpverlening, waarbij fysiek contact wordt gemengd met online hulp. * **CPAN:** Commissie testaangelegenheden Nederland die de kwaliteit van testmaterialen beoordeelt. * **CPZ (Centrum ter preventie van zelfdoding):** Een kenniscentrum, vormingsdienst en zelfmoordlijn (telefoonnummer: 1813). * **De sleutel:** Een therapeutische gemeenschap die zorg op maat biedt aan mensen met problemen door problematisch gebruik van illegale drugs. * **Eerstelijns psychologische ondersteuning (ELP-zorg):** Kortdurende, generalistische interventies gericht op vraagverheldering en het bevorderen van geestelijke gezondheid. Dit kan gaan om individuele of groepssessies, met of zonder de context van de rechthebbende, met een beperkt aantal sessies per jaar. * **Elegast:** Een grote organisatie in de bijzondere jeugdzorg in Antwerpen. * **FOD (Federale overheidsdienst):** Federale overheidsdienst. * **FOPEM:** Federatie van onafhankelijke pluralistische emancipatorische methodescholen (koepel onderwijs). * **Free clinic:** Een organisatie met een ambulant aanbod voor personen met ernstige afhankelijkheidsproblematiek aan illegale middelen. * **Gemengde voorzieningen:** Diensten die beslissen of de overheid moet tussenkomen in de hulpverlening. Dit zijn het OCJ (Ondersteuningscentrum Jeugdzorg) en het VK (Vertrouwenscentrum Kindermishandeling). * **Goeiemorgen:** Een initiatief voor een breder aanbod aan eerstelijnspsychologische hulp. * **Herstelgericht groepsoverleg (HERGO):** Overleg tussen jeugdrechter of sociale dienst jeugdrechtbank, minderjarige delictpleger en slachtoffer. * **Huis van het kind:** Een samenwerking tussen organisaties om gezinnen zo dicht mogelijk bij hun leefwereld te ondersteunen rond opgroeien en opvoeden. * **Inloopteam (Integraal Laagdrempelig opvoedingsondersteuningspunt):** Bereikt en ondersteunt (aanstaande) gezinnen met jonge kinderen in een moeilijke leefsituatie, veelal kansarmoede, door middel van groepgerichte aanbod. * **ITP (Intersectorale toegangspoort):** Regelt de toegang tot langdurige, intensieve en gespecialiseerde jeugdhulpverlening waarvoor een toelating nodig is. * **Justitiehuis:** Zorgt voor de opvolging van daders op verzoek van gerechtelijke of administratieve overheden ter preventie van recidive. Biedt ook informatie en bijstand aan slachtoffers van strafbare feiten. * **Leersteuncentrum:** Biedt ondersteuning in het gewoon onderwijs voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften en hun schoolteam. * **LOGO (Lokaal gezondheidsoverleg):** Streeft Vlaamse gezondheidsdoelstellingen na. * **MSOC (Medisch sociaal opvangcentrum):** Biedt medische, psychologische en sociale begeleiding aan gebruikers van illegale drugs die het gevoel hebben nergens meer terecht te kunnen. * **OBC (Observatie- en behandlingscentrum):** Specifiek gericht op kinderen en jongeren met (een vermoeden van) een gedrags- en/of emotionele stoornis, en hun context. Dit is niet-rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp. * **OCJ (Ondersteuningscentrum Jeugdzorg):** Grijpt in bij situaties die onveilig of bedreigend zijn voor kinderen en/of gezinnen. * **OOOC (Onthaal-, oriëntatie- en observatiecentrum):** Een vorm van niet-rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp waar een diagnostisch onderzoek wordt opgestart op vraag van politie, parket of sociale dienst jeugdrechtbank. * **Overkophuizen:** Ontmoetingsplekken voor jongeren (12-25 jaar) gericht op vrije tijd, welbevinden en geestelijke gezondheidsbevordering. * **OVOK (Ouders van overleden kinderen):** Een organisatie voor ouders van overleden kinderen. * **PSY-107.be:** Een website met informatie over artikel 107 en initiatieven rond mobiel werken. * **REDICODI:** Een ezelsbruggetje voor remediëren, differentiëren, comenseren en dispenseren (soms ook STICORDI of REDICODIS gebruikt). * **Sensoa:** Vlaams expertisecentrum voor seksuele gezondheid. * **SGGG (Staten Generaal Geestelijke gezondheid):** Een organisatie van belanghebbenden binnen de geestelijke gezondheidszorg die een gedeelde visie wil uitdragen om GGZ beter af te stemmen op de patiënt. * **Similes:** Een familievereniging voor familieleden van personen met GGZ-problematiek. * **STUVO (Studentenvoorzieningen):** Biedt financiële en psychische ondersteuning in het hoger onderwijs. * **TEJO (Therapie voor jongeren):** Een gratis en anonieme dienst waar jongeren therapie kunnen krijgen van vrijwilligers. * **Tele-Onthaal:** Biedt een luisterend oor via telefoon of chat voor iedereen die ergens mee zit (nummer 106). * **Time-out:** Een gestructureerd en gemonitord aanbod gedurende twee weken, waarbij jongeren kunnen toewerken naar een hervatting van de dialoog met de betrokken voorziening. * **Trajectteam:** Een team dat gepaste hulpverlening of diagnostiek aanbiedt aan leerlingen wanneer de kennis van een ankerpersoon van de school overschreden wordt. * **VK (Vertrouwenscentrum kindermishandeling):** Gemandateerd als Centrum voor Hulpverlening bij kindermishandeling, seksueel misbruik en/of verwaarlozing. * **VAD (Vlaams expertisecentrum alcohol en andere drugs):** Expertisecentrum op het gebied van alcohol en drugs. * **VAPH (Vlaams agentschap voor personen met een handicap):** Kent budgetten en tegemoetkomingen toe aan personen met een handicap voor zorg en ondersteuning op maat. * **VDAB (Vlaamse dienst voor arbeidsbemiddeling en beroepsopleiding):** Dienst voor arbeidsbemiddeling en beroepsopleiding. * **VVSG (Vlaamse vereniging steden en gemeentes):** Een belangenorganisatie voor steden en gemeenten. * **VZW Emmaüs:** Een grote speler in de provincie Antwerpen op het gebied van zorg. * **Zit stil:** Kenniscentrum ADHD/ADD. #### 1.2.9 Psychiatrische ziekenhuizen en voorzieningen * **Bethanië:** Psychiatrisch ziekenhuis in Zoersel (onderdeel van groep Emmaüs). * **Broeders Alexianen:** Grote organisatie die GGZ-zorg aanbiedt in Vlaanderen. * **Elim:** Psychiatrisch ziekenhuis in Kapellen (onderdeel van Bethanië/Emmaüs). * **EPSI (Eenheid voor psychiatrische spoed crisisopvang):** Psychiatrische crisisopvang (residentieel). * **IBW (Initiatief beschut wonen):** Biedt woonvormen met begeleiding aan mensen met psychische problemen die geen permanent verblijf in een psychiatrisch ziekenhuis nodig hebben, maar wel hulp bij wonen en sociale vaardigheden. * **K-dienst (Kinderpsychiatrische afdeling):** Kinderpsychiatrische afdeling. * **KOPP (Kinderen van ouders met psychische problemen):** Een term die verwijst naar kinderen van ouders met psychische problemen. * **KOV (Kind van ouders met een verslaving):** Een term die verwijst naar kinderen van ouders met verslavingsproblematiek. * **Kruispunt:** Afdeling van CAW die eerste hulp biedt bij psychische en sociale problemen. * **Mobiele teams 2B:** Mobiel rehabilitatie- en herstelteam dat na een opname of begeleiding door een mobiel crisisteam kan worden ingezet. * **Mobiele teams 2A:** Mobiel crisisteam dat op vraag van een huisarts kan worden ingezet bij acute crisissituaties, met een beperkte behandeltijd. * **Multiversum:** Psychiatrische ziekenhuizen in de provincie Antwerpen (zuidrand Antwerpen). * **NAH (Niet aangeboren hersenletsel):** Verwijst naar niet-aangeboren hersenletsel. * **OPZ Geel (Openbaar psychiatrisch Zorgcentrum Geel):** Groot psychiatrisch ziekenhuis in regio Kempen. * **PAAZ (Psychiatrische afdeling algemeen ziekenhuis):** Een open afdeling in een algemeen ziekenhuis voor diverse psychische klachten, met mogelijkheden voor crisisopname, diagnostiek, oriëntatie of kortdurende psychotherapeutische behandeling. * **PVT (Psychiatrisch verzorgingstehuis):** Biedt begeleiding en verzorging aan personen met gestabiliseerde psychische problemen die niet meer nood hebben aan ziekenhuisopname, maar niet zelfstandig kunnen leven. * **PZ (Psychiatrisch ziekenhuis):** Ziekenhuis gespecialiseerd in psychiatrische zorg (bv. OPZ GEEL, UPZ Duffel). * **PZ Stuyvenberg:** Psychiatrisch ziekenhuis in de wijk Noord-Antwerpen. * **UKJA (Universitair kinder- en jeugdpsychiatrie Antwerpen):** Universitair centrum voor kinder- en jeugdpsychiatrie in Antwerpen. * **UPC Duffel (Universitair psychiatrisch centrum Duffel):** Universitair psychiatrisch centrum in Duffel. * **UPC Kortenberg (Universitair psychiatrisch centrum Kortenberg):** Universitair psychiatrisch centrum in Kortenberg (KU Leuven). ### 1.3 Bijzondere jeugdzorg en gerelateerde instanties * **BZJ (Bijzondere jeugdzorg):** Algemene term voor jeugdzorg die gericht is op specifieke problemen bij jongeren. * **CIG (Centrum Integrale jeugdzorg):** Zie sectie 1.2.7. * **CKG (Centrum voor kinderzorg en gezinsondersteuning):** Zie sectie 1.2.5. * **Elegast:** Grote organisatie in Antwerpen in de bijzondere jeugdzorg. * **GC-verslag (gemeenschappelijk curriculum verslag):** Betreft leersteun in het gewoon onderwijs en kan niet inschrijven in het buitengewoon onderwijs. * **GOK-decreet (Gelijke onderwijs kansen decreet):** Decreet dat gelijke onderwijskansen nastreeft. * **Guimardstraat:** Wordt soms gebruikt om te verwijzen naar de Koepel Katholiek Onderwijs Vlaanderen. * **Handelingsgericht werken:** Een benadering die effectief onderwijs en leerlingbegeleiding concreet maakt, om onderwijsprofessionals beter te laten omgaan met verschillen tussen leerlingen. * **Handelingsgerichte diagnostiek:** Een cyclisch proces van informatieverzameling, integratie en afweging om problemen, onderwijsbehoeften of hulpvragen te objectiveren, analyseren en verklaren voor adequate advisering. * **Hoogdringendheid:** Gedwongen hulpverlening door de jeugdrechtbank in acute crisissituaties (problematische opvoedingssituatie) zonder dat er sprake is van een delict. * **IAC (Individueel aangepast curriculum):** Een zorgniveau waarbij een overstap naar een school op maat met een specifieker aanbod een zinvol alternatief kan zijn als het zorgaanbod van de school onvoldoende is afgestemd op de onderwijsbehoeften van de leerling. * **IAC verslag (Individueel aangepast curriculum verslag):** Geeft de mogelijkheid om in te schrijven in buitengewoon onderwijs, alsook in gewoon onderwijs indien de maatregelen als redelijk worden beschouwd. * **IB (Interne begeleider):** Een opvoeder die een dossier van een jongere opvolgt en coacht. * **Inloopteam:** Zie sectie 1.2.8. * **ITP (Intersectorale toegangspoort):** Zie sectie 1.2.8. * **Jeugdhulpregie:** Zoekt een voorziening van niet-rechtstreeks toegankelijke hulpverlening die aansluit bij de hulpvraag. * **MANO (Maatschappelijke noodzaak):** De maatschappij vindt het nodig om tussenbeide te komen in een jeugdzorgtraject wanneer de hulpverlening niet goed loopt door gebrek aan medewerking van jongere of ouders. * **M-decreet (Maatregelen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften-decreet):** Decreet met maatregelen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. * **MOF (Misdrijf omschreven feit):** Wordt gebruikt in de bijzondere jeugdzorg. * **NRTJ (niet-rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp):** Hulpverlening die toegankelijk wordt na doorverwijzing van de intersectorale toegangspoort. * **OBC (Observatie- en behandlingscentrum):** Zie sectie 1.2.8. * **OCJ (Ondersteuningscentrum Jeugdzorg):** Zie sectie 1.2.8. * **OOOC (Onthaal-, oriëntatie- en observatiecentrum):** Zie sectie 1.2.8. * **OLO-Rotonde VZW:** Grote organisatie in Noord-Antwerpen in de bijzondere jeugdzorg, onderwijs & personen met een handicap. * **Ondersteunend GGZ-beroep:** Moet met voorschrift en onder supervisie handelingen uitvoeren gericht op preventie, opsporen of stellen van een psychodiagnose en personen behandelen of begeleiden. * **Ontwikkelingsdoelen:** Minimumdoelstellingen die nagestreefd worden in het onderwijs. * **Overkophuizen:** Zie sectie 1.2.8. * **OV 1 (Opleidingsvorm 1):** Gericht op maatschappelijk functioneren en participeren met ondersteuning, met focus op zelfredzaamheid, communicatie, senso-motoriek en sociale vorming. * **OV 2 (Opleidingsvorm 2):** Gericht op maatschappelijk functioneren en participeren met ondersteuning, en op tewerkstelling in een omgeving waar ondersteuning voorzien is. * **OV 3 (Opleidingsvorm 3):** Gericht op zelfstandig functioneren en het leren van een beroep. * **OV 4 (Opleidingsvorm 4):** Algemeen, beroeps-, kunst- en technisch onderwijs gericht op het voortzetten van studies of werken op de gewone arbeidsmarkt. * **OV4-verslag (opleidingsvorm 4- verslag):** Volgt het gewoon curriculum en kan ingedeeld worden in verschillende types van buitengewoon onderwijs. Kan inschrijven in buitengewoon onderwijs, alsook in gewoon onderwijs indien de maatregelen redelijk zijn. * **PAB (Persoonlijk assistentie budget):** Een zorgbudget dat door het VAPH wordt toegekend aan personen met een erkende handicap om zorg en ondersteuning op maat te financieren. * **PPC (psychopedagogisch consulent):** Functie binnen CLB voor psycholoog of orthopedagoog. * **PPW (psychopedagogisch werker):** Functie binnen CLB voor psychologisch consulent. * **PSY-107.be:** Zie sectie 1.2.8. * **REDI**CODI: Zie sectie 1.3. * **RTJ (Rechtstreeks toegankelijke hulp):** Hulp waar men zonder veel administratie en aanvraagprocedure terecht kan. * **SDJ (Sociale dienst Jeugdrechtbank):** Doet maatschappelijk onderzoek in opdracht van de jeugdrechtbank. * **STICORDI:** Zie sectie 1.3. * **TEJO (Therapie voor jongeren):** Zie sectie 1.2.8. * **Time-out:** Zie sectie 1.2.8. * **Trajectteam:** Zie sectie 1.2.8. * **Type 2:** Leerling met een IQ lager dan 60 en belangrijke beperkingen in sociaal aanpassingsgedrag, die zich uiten voor de leeftijd van 18 jaar. * **Type 3:** Leerling met emotionele of gedragsstoornis, IQ boven de 60, met problematiek van ADH, ODD, angststoornis, stemmingsstoornis of hechtingsstoornis. * **Type 4:** Leerling met een motorische beperking. * **Type 6:** Leerling met een visuele beperking. * **Type 7:** Leerling met een spraakstoornis (kinderafasie of ontwikkelingsafasie). * **Type 9:** Leerling met ASS zonder verstandelijke beperking. * **Type basisaanbod:** Voor leerlingen waarvoor redelijke aanpassingen in het gewoon onderwijs ontoereikend en disproportioneel zijn; geen specifieke diagnose of IQ-criteria verbonden. * **Uitbreiding van zorg:** Een zorgfase waarbij het schoolteam versterking nodig heeft omdat hun inspanningen onvoldoende resultaat opleveren. Het CLB wordt betrokken bij de individuele probleemanalyse. * **VK (Vertrouwenscentrum kindermishandeling):** Zie sectie 1.2.8. * **VOS (Verontrustende opvoedingssituatie):** Situatie die aanleiding geeft tot verontrusting. ### 1.4 Onderwijs-gerelateerde organisaties en concepten * **CLB (Centrum voor leerlingenbegeleiding):** Zie sectie 1.2.4. * **CLB's van het gemeenschapsonderwijs (GO! CLB):** CLB's die behoren tot het gemeenschapsonderwijs. * **CLB's van het vrije onderwijs (VCLB):** CLB's die behoren tot het vrije onderwijs. * **Consultatieve leerlingbegeleiding:** Een gesprek tussen leraar en begeleider over een leerling, waarbij de begeleider de leraar helpt een professioneel werkprobleem aan te pakken. * **COS (Centrum voor ontwikkelingsstoornissen):** Een multidisciplinair team dat gespecialiseerde onderzoeken verricht. * **Eindtermen:** Beknopte omschrijvingen van de kennis, inzichten en vaardigheden waarover een leerling of student aan het einde van een opleiding minimaal zou moeten beschikken. * **FOPEM (federatie van onafhankelijke pluralistische emancipatorische methodescholen):** Koepel van onderwijsscholen. * **GC-verslag:** Zie sectie 1.3. * **GO! (Gemeenschapsonderwijs):** Het gemeenschapsonderwijs. * **GOK-decreet:** Zie sectie 1.3. * **Guimardstraat:** Zie sectie 1.3. * **Handelingsgericht werken:** Zie sectie 1.3. * **Handelingsgerichte diagnostiek:** Zie sectie 1.3. * **IAC:** Zie sectie 1.3. * **IAC verslag:** Zie sectie 1.3. * **IB (Interne begeleider):** Zie sectie 1.3. * **Leersteuncentrum:** Zie sectie 1.2.8. * **M-decreet:** Zie sectie 1.3. * **Ontwikkelingsdoelen:** Zie sectie 1.3. * **OVSG (onderwijsvereniging van steden en gemeenten):** Koepel van onderwijsinstellingen. * **OV 1, OV 2, OV 3, OV 4:** Zie sectie 1.3. * **OV4-verslag:** Zie sectie 1.3. * **POV (Provinciaal onderwijs Vlaanderen):** Koepel van onderwijsinstellingen. * **REDI**CODI: Zie sectie 1.3. * **STICORDI:** Zie sectie 1.3. * **STUVO (Studentenvoorzieningen):** Zie sectie 1.2.8. * **Type 2, 3, 4, 6, 7, 9, basisaanbod:** Zie sectie 1.3. * **Uitbreiding van zorg:** Zie sectie 1.3. * **Verhoogde zorg:** Een zorgfase waarbij het schoolteam zelf haar deskundigheid inzet om leerlingen de nodige ontwikkelingskansen en -stimulansen te bieden, bij voorkeur door de klasleerkracht, eventueel ondersteund door het zorgteam. * **Zorgcontinuüm:** Zie sectie 1.1. * **Zorgcoördinator:** Zie sectie 1.1. * **Zorgleerkracht:** De persoon die individuele ondersteuning biedt aan de leerling of leerkracht. ### 1.5 Terminologie rond GGZ en psychische gezondheid * **Ambulante behandeling:** Zie sectie 1.1. * **Andante:** CGG in Antwerpen. * **ARKTOS:** Zie sectie 1.2.8. * **Autonoom GGZ-beroep:** Een beroep dat zelfstandig handelingen mag uitvoeren gericht op preventie, opsporen of stellen van een psychodiagnose en personen kan behandelen of begeleiden bij psychisch of psychosomatisch lijden. * **Bethanië:** Psychiatrisch ziekenhuis in Zoersel (valt onder groep Emmaüs). * **Blended hulpverlening:** Zie sectie 1.2.8. * **Broeders Alexianen:** Grote organisatie die GGZ-zorg aanbiedt in Vlaanderen. * **CAR (Centrum voor ambulante revalidatie):** Zie sectie 1.2.6. * **CGG (Centrum voor geestelijke gezondheidszorg):** Zie sectie 1.2.3. * **De Pont:** CGG in Mechelen. * **DSM (Diagnostics and statistical Manual of mental disorders):** Amerikaans classificatiesysteem voor psychische aandoeningen. * **Eerstelijns psychologische ondersteuning (ELP-zorg):** Zie sectie 1.2.8. * **Eerstelijnspsychologische behandeling van lichte tot matige problemen (ELP-zorg):** Richt zich op een assessment van de vraag en stelt doelstellingen op die verder gaan dan het versterken van de veerkracht. * **Elim:** Psychiatrisch ziekenhuis in Kapellen (valt onder Bethanië). * **ELP (Eerstelijnspsychologische zorg):** Zie sectie 1.2.8. * **EMD (Elektronisch medisch dossier):** Elektronisch medisch dossier. * **Ervaringsdeskundige:** Zie sectie 1.1. * **EBP (Evidence based praktijk):** Zie sectie 1.1. * **FRGGZ (Federale raad Geenstelijke gezondheidszorg):** Schrijft adviezen voor de minister omtrent GGZ-beleid. * **Free clinic:** Zie sectie 1.2.8. * **GGZ (Geestelijke gezondheidszorg):** Geestelijke gezondheidszorg. * **IBW (Initiatief beschut wonen):** Zie sectie 1.2.9. * **K-dienst (Kinderpsychiatrische afdeling):** Zie sectie 1.2.9. * **KOPP (Kinderen van ouders met psychische problemen):** Zie sectie 1.2.9. * **KOV (Kind van ouders met een verslaving):** Zie sectie 1.2.9. * **Kruispunt:** Zie sectie 1.2.9. * **Mobiele teams 2A & 2B:** Zie sectie 1.2.9. * **MSOC (Medisch sociaal opvangcentrum):** Zie sectie 1.2.8. * **Multiversum:** Psychiatrische ziekenhuizen in provincie Antwerpen (zuidrand Antwerpen). * **NAH (Niet aangeboren hersenletsel):** Zie sectie 1.2.9. * **Netwerk SARA (Samenwerkingsverband gemeenschapsgerichte geestelijke gezondheidszorg Regio Antwerpen):** Samenwerkingsverband voor gemeenschapsgerichte geestelijke gezondheidszorg in de regio Antwerpen. * **Online apps Vlaanderen:** Website waar de kwaliteit van apps rond GGZ kan worden opgezocht. * **Ondersteunend GGZ-beroep:** Zie sectie 1.3. * **OPZ Geel (Openbaar psychiatrisch Zorgcentrum Geel):** Zie sectie 1.2.9. * **Outreachend werken:** Zie sectie 1.1. * **PAAZ (Psychiatrische afdeling algemeen ziekenhuis):** Zie sectie 1.2.9. * **PANGG 0-18 (samenwerkingsverband geestelijke gezondheid kinderen & jongeren in de provincie Antwerpen):** Samenwerkingsverband voor kinder- en jeugdpsychiatrie in de provincie Antwerpen. * **Psyche:** Organisatie die actief is op diverse domeinen binnen de geestelijke gezondheidszorg en initiatieven lanceert ter bevordering van herstelgerichte zorg en mentale gezondheid. * **PVT (Psychiatrisch verzorgingstehuis):** Zie sectie 1.2.9. * **PZ (Psychiatrisch ziekenhuis):** Zie sectie 1.2.9. * **PZ Stuyvenberg:** Zie sectie 1.2.9. * **SGGG (Staten Generaal Geestelijke gezondheid):** Zie sectie 1.2.8. * **Similes:** Zie sectie 1.2.8. * **Sociotherapeut:** Zie sectie 1.1. * **Stigma:** Negatieve sociale stempel met een ingrijpende invloed op hoe mensen met psychische problemen zichzelf en door anderen worden gezien. * **TG (Therapeutische gemeenschap):** Langdurige residentiële behandelingsprogramma's voor ernstige problemen zoals drugsverslaving of persoonlijkheidsstoornis. * **UKJA (Universitair kinder- en jeugdpsychiatrie Antwerpen):** Zie sectie 1.2.9. * **UPC Duffel:** Zie sectie 1.2.9. * **UPC Kortenberg:** Zie sectie 1.2.9. * **VAGGA:** CGG in Antwerpen. * **VAD (Vlaams expertisecentrum alcohol en andere drugs):** Zie sectie 1.2.8. * **VDIP (Vroegdetectie en interventie Psychaitische (psychotische) stoornis):** Vroegdetectie en interventie bij psychiatrische (psychotische) stoornis. * **VVKP (Vlaamse vereniging voor klinisch psychologen):** Vlaamse vereniging voor klinisch psychologen. * **Wachtverzachter in GGZ:** Zie sectie 1.1. * **WZC (Woonzorgcentrum):** Woonzorgcentrum. ### 1.6 Overige relevante organisaties en instanties * **AGION:** Agentschap voor integrale projectontwikkeling in het onderwijs. * **AGVV:** Agentschap voor Vergunningen en Veiligheid. * **Agentschap opgroeien:** Zie sectie 1.2.1. * **Arktos:** Zie sectie 1.2.8. * **BPC (Beroepsvereniging voor psychologisch consulenten):** Beroepsvereniging voor psychologisch consulenten. * **CAW (Centrum voor algemeen welzijnswerk):** Zie sectie 1.2.2. * **CLB (Centrum voor leerlingenbegeleiding):** Zie sectie 1.2.4. * **CLR (commissie inzake leerlingenrechten):** Commissie waar ouders klacht kunnen indienen bij bijvoorbeeld weigering van inschrijving wegens handicap. * **Decreet:** Zie sectie 1.1. * **EMD (Elektronisch medisch dossier):** Zie sectie 1.1. * **FOD (Federale overheidsdienst):** Zie sectie 1.2.8. * **Gezondheidsraad:** Adviesorgaan voor de overheid inzake gezondheidsbeleid. * **GO! (Gemeenschapsonderwijs):** Zie sectie 1.4. * **Herstelgericht werken:** Zie sectie 1.1. * **Huis van het kind:** Zie sectie 1.2.8. * **Inloopteam:** Zie sectie 1.2.8. * **Intersectorale toegangspoort (ITP):** Zie sectie 1.2.8. * **Justitiehuis:** Zie sectie 1.2.8. * **KB 78 (Koninklijk Besluit 78):** Wet betreffende de uitoefening van de gezondheidszorgberoepen. * **KCE (Federaal kenniscentrum voor de gezondheidszorg):** Onderzoeksinstelling die wetenschappelijke adviezen geeft over de gezondheidszorg. * **LOGO (Lokaal gezondheidsoverleg):** Zie sectie 1.2.8. * **Maatwerk:** Zie sectie 1.1. * **MDO (Multi-disciplinair overleg):** Multi-disciplinair overleg. * **MDT (Multi-disciplinair team):** Multi-disciplinair team. * **MDV (Multi disciplinair verslag):** Multi-disciplinair verslag. * **NGO (non governmental organization):** Niet-gouvernementele organisatie (bv. 11.11.11). * **OCMW (Openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn):** Openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn. * **PAB (Persoonlijk assistentie budget):** Zie sectie 1.3. * **PMT (Psychomotorische therapie):** Psychomotorische therapie. * **POV (Provinciaal onderwijs Vlaanderen):** Zie sectie 1.4. * **Redelijke aanpassingen:** Aanpassingen die getoetst worden op hun redelijkheid inzake financiële impact, organisatorische impact, frequentie, duur en impact op omgeving en andere gebruikers. * **RIZIV (Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering):** Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering. * **RVA (Rijdsdienst voor arbeidsvoorziening):** Rijksdienst voor arbeidsvoorziening. * **SDJ (Sociale dienst Jeugdrechtbank):** Zie sectie 1.3. * **Sensoa:** Zie sectie 1.2.8. * **SGGG:** Zie sectie 1.2.8. * **STUVO (Studentenvoorzieningen):** Zie sectie 1.2.8. * **tele-onthaal:** Zie sectie 1.2.8. * **Trajectteam:** Zie sectie 1.2.8. * **VAGGA:** Zie sectie 1.2.9. * **VAPH (Vlaams agentschap voor personen met een handicap):** Zie sectie 1.2.8. * **VDAB (Vlaamse dienst voor arbeidsbemiddeling en beroepsopleiding):** Zie sectie 1.2.8. * **VVKP (Vlaamse vereniging voor klinisch psychologen):** Zie sectie 1.2.9. * **VVSG (Vlaamse vereniging steden en gemeentes):** Zie sectie 1.2.8. * **VZW Emmaüs:** Zie sectie 1.2.8. * **Wet:** Zie sectie 1.1. * **WHO (World health organization):** Wereldgezondheidsorganisatie. ### 1.7 Verschillende vormen van hulpverlening * **Ambulante behandeling:** Zie sectie 1.1. * **Begeleidings- en gezinstehuis:** Zie sectie 1.2.8. * **Blended hulpverlening:** Zie sectie 1.2.8. * **Eerstelijns psychologische ondersteuning (ELP-zorg):** Zie sectie 1.2.8. * **Eerstelijnspsychologische behandeling van lichte tot matige problemen:** Zie sectie 1.2.9. * **Gemeenschapsgerichte interventies:** Groepsbegeleiding voor personen met een niet-expliciete zorgvraag, gericht op zelfzorg, veerkracht en psycho-educatie. * **Hoogdringendheid:** Zie sectie 1.3. * **Huis van het kind:** Zie sectie 1.2.8. * **Inloopteam:** Zie sectie 1.2.8. * **Mobiele zorg:** Zie sectie 1.1. * **NRTJ (niet-rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp):** Zie sectie 1.3. * **OBC (Observatie- en behandlingscentrum):** Zie sectie 1.2.8. * **OOOC (Onthaal-, oriëntatie- en observatiecentrum):** Zie sectie 1.2.8. * **Outreachend werken:** Zie sectie 1.1. * **Residentiële behandeling:** Zie sectie 1.1. * **RTJ (Rechtstreeks toegankelijke hulp):** Zie sectie 1.3. * **Time-out:** Zie sectie 1.2.8. * **Wachtverzachter in GGZ:** Zie sectie 1.1. ### 1.8 Wetgeving en beleidskaders * **Artikel 107:** Een subsectie van KB 78 binnen de GGZ, gericht op beddenafbouw en meer ambulante zorg vanuit ziekenhuizen in plaats van residentiële zorg. * **Decreet:** Zie sectie 1.1. * **GOK-decreet (Gelijke onderwijs kansen decreet):** Zie sectie 1.3. * **KB 78 (Koninklijk Besluit 78):** Zie sectie 1.6. * **M-decreet (Maatregelen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften-decreet):** Zie sectie 1.3. * **Wet:** Zie sectie 1.1. --- # Concepten en methodieken in de hulpverlening Dit onderwerp verkent de diverse concepten, methodieken en werkmethodes die centraal staan in de hulpverlening, met een focus op ambulante behandelingen, blended hulpverlening en handelingsgericht werken. ### 2.1 Algemene concepten en methodieken * **Aanklampend werken:** Een proactieve benadering waarbij hulpverleners jongeren en gezinnen niet loslaten, kansen blijven aanreiken en het hulpverleningsproces actief blijven vasthouden en sturen. Het welzijn en de veiligheid van kinderen en jongeren worden hierbij continu bespreekbaar gemaakt. * **Ambulante behandeling:** Hulpverlening die plaatsvindt zonder dat er sprake is van opname of overnachting. * **Beroepsgeheim:** De wettelijke plicht voor bepaalde professionals om informatie die hen toevertrouwd is in de uitoefening van hun beroep geheim te houden. * **Discretieplicht:** Een lichtere vorm van beroepsgeheim, waarbij informatie wel gedeeld mag worden met personen die gerechtigd zijn deze te ontvangen, bijvoorbeeld in situaties van suïcidedreiging waarbij de directeur van een school geïnformeerd moet worden. * **EBP (Evidence Based Praktijk):** Het gewetensvol, expliciet en oordeelkundig gebruik van het beste recente wetenschappelijke bewijs bij het maken van keuzes over de zorg voor een individuele patiënt. * **Handelingsgericht werken:** Een benadering die effectief onderwijs en leerlingbegeleiding concreet maakt, zodat onderwijsprofessionals beter om kunnen gaan met overeenkomsten en verschillen tussen leerlingen. * **Handelingsgerichte diagnostiek:** Een cyclisch proces van informatieverzameling, integratie en afweging met als doel problemen, onderwijsbehoeften of hulpvragen te objectiveren, analyseren en verklaren ten behoeve van adequate advisering voor actie. * **Herstelgericht werken:** Een benadering die zich richt op de krachten van de hulpvrager en op het leren omgaan met uitdagingen, in plaats van enkel te focussen op 'genezen'. * **Indicatiestelling:** Het proces waarbij bepaald wordt welke hulp het meest aangewezen is voor een specifieke hulpvraag. * **Intervisie:** Een proces waarbij gelijkwaardige leden een cliëntbespreking houden om te evalueren wat ze anders of beter kunnen doen in de begeleiding van de cliënt. * **Maatwerk:** Tewerkstellingsplaatsen voor personen die niet in het reguliere arbeidscircuit terechtkunnen, zoals mensen uit opleidingsvorm 2. * **Methode:** Een duidelijk stappenplan dat wordt gevolgd om een cliënt te begeleiden, waarbij steeds dezelfde stappen worden doorlopen (bv. het KOP-model). * **Mobiele zorg:** Zorg die aan huis of elders in de leefomgeving van de cliënt wordt aangeboden. * **Outreachend werken:** Hulpverlening die (ook) buiten de muren van de organisatie plaatsvindt, waarbij de professional zich naar de context of leefomgeving van de cliënt beweegt. * **Residentiële behandeling:** Hulpverlening die plaatsvindt met opname en overnachting. * **Stepped care principe:** Een principe waarbij cliënten niet te snel naar zeer specifieke en specialistische hulp worden doorverwezen, maar eerst geprobeerd wordt de problemen op een snellere, goedkopere en minder gespecialiseerde manier aan te pakken. * **Subsidiariteitsbeginsel:** Het principe van het aanbieden van minimale zorg waar mogelijk, en alleen overgaan op intensievere zorg indien dit noodzakelijk is. * **Supervisie:** Een cliëntbespreking onder leiding van een persoon met een verdergaande specialisatie, gericht op het eigen aandeel en het toepassen van nieuwe technieken om de cliëntbegeleiding te verbeteren. Kan ook betrekking hebben op het uitvoeren van een opdracht onder supervisie van een autonoom GGZ-beroep. * **Techniek:** Een specifieke manier van werken die op elk moment in het begeleidingsproces kan worden ingezet (bv. exposure). * **Wachtverzachter in GGZ:** Een ervaringsdeskundige, hulpverlener of online begeleidingsprogramma die ondersteuning biedt aan een zorgvrager terwijl deze op een wachtlijst staat voor gepaste hulpverlening. * **Zorgcontinuüm:** Beschrijft hoe het zorgbeleid in de basisschool kan worden uitgebouwd, bestaande uit brede basiszorg, verhoogde zorg, uitbreiding van zorg en individueel aangepast curriculum. ### 2.2 Specifieke concepten en methodieken #### 2.2.1 Blended hulpverlening * **Definitie:** Het gebruik van online tools als aanvullende methodiek in de hulpverlening. Dit houdt in dat fysiek contact wordt gemengd met online hulpverlening, vaak door het gebruik van apps of websites als onderdeel van de begeleiding. * **Toepassingen:** Online apps Vlaanderen biedt een website waar de kwaliteit van apps rond GGZ kan worden opgezocht. PSY-107.be is een website met informatie over artikel 107 en initiatieven rond mobiel werken. #### 2.2.2 Ambulante en mobiele teams * **Ambulante revalidatie (CAR):** Centra voor Ambulante Revalidatie bieden multidisciplinaire diagnostiek en behandeling door een team van specialisten, waaronder artsen, psychologen, therapeuten en maatschappelijk werkers. * **Mobiele teams 2A (crisisteam):** Deze teams kunnen op vraag van een huisarts ingezet worden bij acute crisissituaties. Ze bestaan uit een multidisciplinair team en bieden hulp gedurende een beperkte periode van maximaal drie weken. * **Mobiele teams 2B (rehabilitatie en herstel):** Deze teams kunnen ingezet worden na een opname of begeleiding door een mobiel crisisteam. Ze bestaan uit een multidisciplinair team en komen frequent langs, met een behandeltijd die zo kort als mogelijk, maar zo lang als nodig is. #### 2.2.3 Kwaliteitsborging en classificatie * **COTAN:** De Commissie testaangelegenheden Nederland beoordeelt de kwaliteit van testmaterialen. * **DSM (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders):** Een Amerikaans classificatiesysteem voor psychische aandoeningen. * **KB 78 (Koninklijk Besluit 78):** Wet betreffende de uitoefening van de gezondheidszorgberoepen. Artikel 107 hieruit stimuleert de afbouw van bedden in de GGZ en de groei van ambulante zorg. #### 2.2.4 Onderwijsgerelateerde concepten * **Brede basiszorg:** De zorg die iedere leerkracht biedt aan alle leerlingen om met kwaliteitsonderwijs optimale ontwikkelingskansen na te streven. De school stimuleert de ontwikkeling van alle leerlingen en probeert problemen te voorkomen. * **Eindtermen:** Beknopte omschrijvingen van de kennis, inzichten en vaardigheden waarover een leerling of student aan het einde van een opleiding minimaal zou moeten beschikken. * **GC-verslag (Gemeenschappelijk curriculum verslag):** Betreft leersteun in het gewoon onderwijs; geen inschrijving in het buitengewoon onderwijs. * **IAC verslag (Individueel aangepast curriculum verslag):** Mogelijkheid tot inschrijving in buitengewoon onderwijs, en in gewoon onderwijs indien de maatregelen als redelijk worden beschouwd. * **Leersteuncentrum:** Biedt ondersteuning in het gewoon onderwijs voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften en hun schoolteam. * **Ontwikkelingsdoelen:** Doelstellingen die een school nastreeft, maar die niet noodzakelijk door elke leerling behaald hoeven te worden, in tegenstelling tot eindtermen. * **REDICODI:** Een ezelsbruggetje voor remediëren, differentiëren, compenseren en dispenseren, gebruikt bij het aanpassen van leerstof. Soms wordt ook STICORDI of REDICODIS gebruikt. * **STICORDI:** Een ezelsbruggetje voor stimuleren, compenseren, remediëren, differentiëren en dispenseren. * **Type 2, 3, 4, 6, 7, 9:** Classificaties van leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften, gebaseerd op IQ en/of gedrags- en emotionele stoornissen, motorische, visuele of spraakbeperkingen, of ASS. * **Type basisaanbod:** Voor leerlingen waarbij redelijke aanpassingen in het gewoon onderwijs ontoereikend en disproportioneel zijn, zonder specifieke diagnose of IQ-criteria. * **Verhoogde zorg:** Het schoolteam zet eigen deskundigheid in om leerlingen de nodige ontwikkelingskansen en -stimulansen te bieden, bij voorkeur door de klasleerkracht binnen de normale klascontext, eventueel ondersteund door het zorgteam. * **Zorgcontinuüm:** Beschrijft vier fasen van zorgbeleid in de basisschool: brede basiszorg, verhoogde zorg, uitbreiding van zorg en individueel aangepast curriculum. #### 2.2.5 Organisaties en instanties * **Agentschap opgroeien (SPP):** Vlaams agentschap dat preventieve gezinsondersteuning, kinderopvang, groeipakket, pleegzorg, adoptie en jeugdhulp aanbiedt. * **Ankerteam (CLB):** Een contactpersoon binnen het CLB voor elke school, die alle vragen vanuit die school ontvangt. * **ARKTOS (SPP):** Vlaams expertisecentrum voor kwetsbare kinderen en jongeren van 6 tot 25 jaar en personen met een beperking die moeite hebben met aansluiting op school, werk en samenleving. * **Awel (SPP):** Hulplijn voor jongeren, telefonisch bereikbaar op 102 of via chat. * **Begeleidings- en gezinstehuis (SPP):** Biedt residentiële opvang voor kinderen en jongeren met als doel optimale ontwikkelingskansen te bieden in een aangepaste woon- en leefomgeving. * **Blended hulpverlening (KLP):** Gebruik van online tools als aanvullende methodiek, waarbij fysiek contact wordt gemengd met online hulp. * **Brede basiszorg (SPP):** Zorgcontinuüm - zorg die iedere leerkracht biedt aan alle leerlingen om optimale ontwikkelingskansen na te streven. * **CAW (Centrum voor algemeen welzijnswerk):** Algemene welzijnsinstelling. * **CBAW (Contextbegeleiding in functie van autonoom wonen) (SPP):** Ondersteunt jongeren vanaf 17 jaar bij de stap naar zelfstandig wonen. * **CGG (Centrum voor geestelijke gezondheidszorg) (KLP):** Biedt hulpverlening aan mensen met psychische problemen, met aparte teams voor volwassenen, ouderen en kinderen/jongeren. * **CIG (Centra voor integrale gezinszorg) (SPP):** Bieden hulp aan gezinnen en (aanstaande) ouders met ernstige opvoedingsproblemen. * **CKG (centra voor kinderzorg en gezinsondersteuning) (SPP):** Bieden pedagogische begeleiding aan gezinnen met opvoedings- of gezinsproblemen. * **CLB (Centrum voor leerlingenbegeleiding) (SPP):** Richt zich op leren en studeren, schoolloopbaan, gezondheid en psychisch/sociaal functioneren. * **CLB van het gemeenschapsonderwijs (GO! CLB) (SPP):** Het CLB verbonden aan het gemeenschapsonderwijs. * **CLB van het vrije onderwijs (VCLB) (SPP):** Het CLB verbonden aan het vrije onderwijs. * **CLZ (Centrum voor leerlingenbegeleiding):** Hoofd taken zijn leren en studeren, schoolloopbaan, gezondheid & psychisch en sociaal functioneren. * **COS (Centrum voor ontwikkelingsstoornissen) (SPP):** Biedt multidisciplinair onderzoek door gespecialiseerde artsen, psychologen, logopedisten, kinesitherapeuten en maatschappelijk assistenten. * **CPZ (Centrum ter preventie van zelfdoding) (KLP):** Kenniscentrum, vormingsdienst en zelfmoordlijn (1813). * **De sleutel (KLP):** Therapeutische gemeenschap voor mensen met problemen door problematisch gebruik van illegale drugs. * **Eerstelijns psychologische ondersteuning (ELP-zorg) (KLP):** Kortdurende, generalistische interventies gericht op vraagverheldering en bevordering van geestelijke gezondheid. * **ELP (Eerstelijnspsychologische zorg) (KLP):** Kortdurende, generalistische interventies gericht op vraagverheldering en bevordering van geestelijke gezondheid. * **EMD (Elektronisch medisch dossier) (algemeen):** Digitaal medisch patiëntendossier. * **Ervaringsdeskundige (KLP):** Personen met eigen GGZ-traject en psychische kwetsbaarheid die gemotiveerd zijn om cliënten te begeleiden in hun herstel. * **FOD (Federale overheidsdienst) (algemeen):** Federale overheidsdienst. * **Free clinic (KLP):** Organisatie met ambulant aanbod voor personen met ernstige afhankelijkheidsproblematiek aan illegale middelen. * **Gemandateerde voorziening (SPP):** Diensten die beslissen over overheidsinterventie in de hulpverlening, zoals OCJ en VK. * **GGZ (Geestelijke gezondheidszorg) (KLP):** Algemene term voor zorg gericht op de geestelijke gezondheid. * **Huis van het kind (SPP):** Samenwerkingsverband van organisaties die gezinnen ondersteunen rond opgroeien en opvoeden. * **IBW (Initiatief beschut wonen) (KLP):** Biedt begeleiding voor mensen met psychische problemen die geen permanent verblijf in een psychiatrisch ziekenhuis nodig hebben, maar wel hulp bij wonen en sociaal vaardig worden. * **Inloopteam (SPP):** Integraal laagdrempelig opvoedingsondersteuningspunt dat gezinnen met jonge kinderen in moeilijke leefsituaties bereikt en ondersteunt. * **Intersectorale toegangspoort (ITP) (SPP):** Regelt de toegang tot langdurige, intensieve en gespecialiseerde jeugdhulpverlening. * **Justitiehuis (KLP):** Zorgt voor opvolging van daders, informatie en bijstand aan slachtoffers, en informatieverstrekking over gerechtelijke zaken. * **K-dienst (Kinderpsychiatrische afdeling) (KLP):** Afdeling gespecialiseerd in kinderpsychiatrie. * **KOPP (Kinderen van ouders met psychische problemen) (KLP):** Specifieke problematiek rond kinderen van ouders met psychische problemen. * **KOV (Kind van ouders met een verslaving) (KLP):** Specifieke problematiek rond kinderen van ouders met een verslaving. * **Kruispunt (KLP):** Afdeling van CAW die eerste hulp biedt bij psychische en sociale problemen. * **Leersteuncentrum (SPP):** Biedt ondersteuning in het gewoon onderwijs voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften en hun schoolteam. * **LOGO (Lokaal gezondheidsoverleg) (KLP):** Streeft Vlaamse gezondheidsdoelstellingen na. * **MANO (Maatschappelijke noodzaak) (SPP):** De reden waarom de samenleving tussenkomt in een jeugdhulptraject. * **Mantelzorger (KLP):** Iemand die zorgt voor een naaste die niet (meer) voor zichzelf kan zorgen. * **MDO (Multi-disciplinair overleg) (algemeen):** Overleg tussen verschillende disciplines. * **MDT (Multi-disciplinair team) (algemeen):** Team bestaande uit professionals uit verschillende disciplines. * **MDV (Multi disciplinair verslag) (algemeen):** Verslag opgesteld door een multidisciplinair team. * **Mobiele teams 2B (KLP):** Mobiel rehabilitatie- en herstelteam dat ingezet kan worden na een opname of begeleiding. * **MSOC (Medisch sociaal opvangcentrum) (KLP):** Biedt medische, psychologische en sociale begeleiding aan gebruikers van illegale drugs. * **Multiversum (KLP):** Psychiatrische ziekenhuizen in de provincie Antwerpen (zuidrand Antwerpen). * **NAH (Niet aangeboren hersenletsel) (KLP):** Letsel aan de hersenen na geboorte. * **NRTJ (niet-rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp) (SPP):** Hulpverlening die toegankelijk wordt na een doorverwijzing van de intersectorale toegangspoort. * **OBC (observatie- en behandlingscentrum) (SPP):** Gericht op kinderen en jongeren met (vermoeden van) gedrags- en/of emotionele stoornissen en hun context. * **OCJ (Ondersteuningscentrum Jeugdzorg) (SPP):** Grijpt in bij onveilige of bedreigde situaties voor kind en/of gezin. * **Ondersteunend GGZ-beroep (KLP):** Een GGZ-beroep dat met voorschrift en onder supervisie handelingen uitvoert. * **Online apps Vlaanderen (algemeen):** Website waar kwaliteit van GGZ-apps kan worden opgezocht. * **OOOC (Onthaal-, oriëntatie- en observatiecentrum) (SPP):** Vorm van niet-rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp voor een kind of jongere, waarvoor de politie, het parket of de sociale dienst van de jeugdrechtbank een diagnostisch onderzoek vraagt. * **OPZ Geel (Openbaar psychiatrisch Zorgcentrum Geel) (KLP):** Groot psychiatrisch ziekenhuis in de regio Kempen. * **Overkophuizen (SPP/KLP):** Ontmoetingsplekken voor jongeren (12-25 jaar) die focussen op vrije tijd, welbevinden en geestelijke gezondheidsbevordering. * **PAAZ (Psychiatrische afdeling algemeen ziekenhuis) (KLP):** Open afdeling in een algemeen ziekenhuis voor diverse psychische klachten, gericht op crisisopname, diagnostiek, oriëntatie of kortdurende psychotherapeutische behandeling. * **PANGG 0-18 (algemeen):** Samenwerkingsverband geestelijke gezondheid kinderen & jongeren in de provincie Antwerpen. * **PMT (Psychomotorische therapie) (KLP):** Een therapeutische discipline. * **PPC (Psychopedagogisch consulent) (SPP):** Functie binnen het CLB voor psycholoog of orthopedagoog. * **PPW (Psychopedagogisch werker) (SPP):** Functie binnen het CLB voor psychologisch consulent. * **PSY-107.be (KLP):** Website met informatie over artikel 107 en initiatieven rond mobiel werken. * **Psyche (KLP):** Organisatie actief in de geestelijke gezondheidszorg, gericht op herstelgerichte zorg en mentale gezondheid. * **PVT (Psychiatrisch verzorgingstehuis) (KLP):** Biedt begeleiding en verzorging aan personen met gestabiliseerde psychische problemen die niet meer in een ziekenhuis hoeven te verblijven, maar niet zelfstandig kunnen leven. * **PZ (Psychiatrisch ziekenhuis) (KLP):** Ziekenhuis gespecialiseerd in psychiatrische zorg. * **REDICODI-maatregelen (SPP):** Maatregelen die getoetst worden op hun redelijkheid qua financiële, organisatorische impact, frequentie, duur en impact op de omgeving. * **Residentiële behandeling (algemeen):** Behandeling met opname/overnachting. * **RIZIV (Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering) (KLP):** Belgische overheidsinstelling voor ziekte- en invaliditeitsverzekering. * **RTJ (Rechtstreeks toegankelijke hulp) (SPP):** Laagdrempelige jeugdhulpverlening waar men zelfstandig terecht kan voor informatie, hulp of ondersteuning. * **SDJ (Sociale dienst Jeugdrechtbank) (SPP):** Doet maatschappelijk onderzoek in opdracht van de jeugdrechtbank. * **Sensoa (KLP):** Vlaams expertisecentrum voor seksuele gezondheid. * **SGGG (Staten Generaal Geestelijke gezondheid) (SPP/KLP):** Organisatie van belanghebbenden binnen de GGZ om een gedeelde visie te ontwikkelen. * **Similes (KLP):** Familievereniging voor familieleden van personen met GGZ-problematiek. * **Sociotherapeut (KLP):** Eerste aanspreekpunt voor cliënten, helpt bij invulling van het dagelijks leven, vooral toegepast binnen de psychiatrie. * **STUVO (Studentenvoorzieningen) (SPP):** Financiële en psychische ondersteuning in het Hoger Onderwijs. * **TEJO (Therapie voor jongeren) (SPP/KLP):** Gratis en anonieme dienst waar jongeren therapie kunnen krijgen van vrijwilligers. * **Tele-Onthaal (algemeen):** Biedt een helpend gesprek via telefoon of chat voor iedereen die luisterend oor zoekt of zich zorgen maakt (nummer 106). * **TG (Therapeutische gemeenschap) (KLP):** Langdurige residentiële behandelingsprogramma's voor ernstige problemen zoals drugsverslaving of persoonlijkheidsstoornissen. * **Time-out (SPP):** Biedt gedurende twee weken een gestructureerd en gemonitord aanbod om de dialoog met betrokken voorzieningen te hervatten en te heroriënteren. * **Trajectteam (SPP):** Verwerkt begeleidingsvragen die de expertise van een anker van een school overschrijden. * **UKJA (Universitair kinder- en jeugdpsychiatrie Antwerpen) (KLP):** Universitair centrum voor kinder- en jeugdpsychiatrie. * **UPC Duffel (Universitair psychiatrisch centrum Duffel) (KLP):** Universitair psychiatrisch centrum. * **UPC Kortenberg (Universitair psychiatrisch centrum Kortenberg) (KULeuven) (KLP):** Universitair psychiatrisch centrum. * **VAD (Vlaams expertisecentrum alcohol en andere drugs) (algemeen):** Expertisecentrum voor alcohol en drugs. * **VAPH (Vlaams agentschap voor personen met een handicap) (SPP):** Biedt budgetten en tegemoetkomingen voor personen met een handicap om zorg op maat te financieren. * **VDAB (Vlaamse dienst voor arbeidsbemiddeling en beroepsopleiding) (algemeen):** Dienst voor arbeidsbemiddeling en opleiding. * **VDIP (Vroegdetectie en interventie Psychaitische (psychotische) stoornis) (KLP):** Vroegtijdige detectie en interventie bij psychiatrische (psychotische) stoornissen. * **VK (Vertrouwenscentrum kindermishandeling) (SPP):** Gemandateerd centrum voor hulpverlening bij kindermishandeling, seksueel misbruik en/of verwaarlozing. * **VOS (Verontrustende opvoedingssituatie) (SPP):** Situatie die aanleiding geeft tot bezorgdheid over de opvoeding. * **VVKP (Vlaamse vereniging voor klinisch psychologen) (KLP):** Beroepsvereniging voor klinisch psychologen. * **vzw Emmaüs (algemeen):** Grote speler in de provincie Antwerpen op het gebied van zorg. * **WZC (Woonzorgcentrum) (KLP):** Centrum voor wonen en zorg. * **Zorgleerkracht (SPP):** Biedt individuele ondersteuning aan leerlingen of leerkrachten. ### 2.3 Belangrijke concepten in de hulpverlening #### 2.3.1 Blended hulpverlening * **Concept:** De integratie van online hulpmiddelen en methoden in de traditionele hulpverlening. Dit kan variëren van het gebruik van apps voor oefeningen tot online consultaties die fysieke afspraken aanvullen. * **Doel:** Het verhogen van de toegankelijkheid, het flexibeler maken van de hulpverlening en het inspelen op de digitale leefwereld van cliënten. #### 2.3.2 Ambulante behandeling en mobiele teams * **Ambulante behandeling:** Kenmerkt zich door de afwezigheid van opname. De hulpverlening vindt plaats in de setting van de cliënt of op een externe locatie, zonder overnachting. Dit draagt bij aan het principe van zo licht mogelijke zorg waar mogelijk. * **Mobiele teams:** Deze teams verplaatsen zich naar de cliënt, wat essentieel is voor outreachend werken. Ze kunnen ingezet worden in crisissituaties (mobiele teams 2A) of voor rehabilitatie en herstel na een opname (mobiele teams 2B). Het doel is om zorg te bieden binnen de natuurlijke leefomgeving van de cliënt. #### 2.3.3 Handelingsgericht werken en diagnostiek * **Handelingsgericht werken:** Dit concept legt de nadruk op het concretiseren van effectief onderwijs en leerlingbegeleiding. Het stelt onderwijsprofessionals in staat om beter in te spelen op de individuele verschillen tussen leerlingen. * **Handelingsgerichte diagnostiek:** Een cyclisch proces dat begint met het verzamelen van informatie over de cliënt en zijn omgeving. Deze informatie wordt vervolgens geïntegreerd en afgewogen om problemen, onderwijsbehoeften of hulpvragen te objectiveren, analyseren en verklaren. Het einddoel is het formuleren van adequate handelingsadviezen. #### 2.3.4 Zorgcontinuüm en differentiatie * **Zorgcontinuüm:** Dit model beschrijft een gestructureerde aanpak van zorg binnen onderwijsinstellingen, opgedeeld in vier fasen: brede basiszorg, verhoogde zorg, uitbreiding van zorg en individueel aangepast curriculum. Het zorgt voor een geleidelijke opschaling van ondersteuning op basis van de behoeften van de leerling. * **Differentiatie:** Binnen het onderwijs en de hulpverlening is differentiatie cruciaal. Dit houdt in dat het aanbod wordt aangepast aan de specifieke noden van de cliënt of leerling. Concepten zoals 'redelijke aanpassingen' en de verschillende 'types' (Type 2 t.e.m. Type 9, en Type basisaanbod) onderstrepen het belang van een geïndividualiseerde aanpak. #### 2.3.5 Herstelgericht werken * **Concept:** De focus ligt op het benutten van de krachten van de hulpvrager en het aanleren van strategieën om met uitdagingen om te gaan. Dit gaat verder dan enkel het behandelen van symptomen en streeft naar een verbetering van de algehele levenskwaliteit. Dit sluit aan bij het idee van 'empowerment' binnen de hulpverlening. #### 2.3.6 Organisatorische structuren en samenwerking * **Gemandateerde voorzieningen (OCJ en VK):** Deze instanties spelen een cruciale rol in het waarborgen van de veiligheid en het welzijn van kinderen, door te beslissen over overheidsinterventie in hulpverleningssituaties. * **Intersectorale toegangspoort (ITP):** Cruciaal voor de toegang tot meer gespecialiseerde en intensieve jeugdhulp, waarvoor een doorverwijzing nodig is. * **Netwerken en samenwerkingsverbanden:** Organisaties zoals Agentschap Opgroeien, CAW's, CGG's, CLB's en diverse centra (bv. CAR, CIG, CKG) werken vaak samen in netwerken om een integraal zorgaanbod te garanderen. Concepten als 'blended hulpverlening' en 'mobiele teams' faciliteren deze samenwerking en een meer outreachende zorg. --- **Tip:** Begrijp de kernprincipes achter elke methodiek en hoe deze zich verhouden tot de cliëntgerichte benadering. Het is belangrijk om te weten welke organisaties welke rol spelen binnen het hulpverleningslandschap. **Tip:** Oefen met het toepassen van deze concepten in casuïstiek om je begrip te verdiepen. Welke methodiek is het meest geschikt voor welk type probleem of cliënt? **Tip:** Let goed op de specifieke definities van termen zoals 'methode' versus 'techniek' om nuances in de hulpverleningspraktijk te doorgronden. --- # Onderwijsgerelateerde termen Dit onderwerp biedt een gedetailleerd overzicht van essentiële termen en concepten die cruciaal zijn voor het begrijpen van het onderwijslandschap, van basiszorg tot specifieke opleidingsvormen en ondersteuningsmechanismen. ### 3.1 Brede basiszorg en het zorgcontinuüm * **Brede basiszorg:** Dit is de fundamentele zorg die elke leerkracht biedt aan alle leerlingen. Het doel is om door middel van kwaliteitsonderwijs optimale ontwikkelingskansen na te streven. Een school stimuleert de ontwikkeling van leerlingen via een krachtige leeromgeving, tracht problemen te voorkomen en werkt actief aan het verminderen van risicofactoren en het versterken van beschermende factoren. * **Zorgcontinuüm:** Dit concept beschrijft hoe het zorgbeleid in een school kan worden uitgebouwd. Het omvat vier fasen: 1. **Brede basiszorg:** Zie bovenstaande definitie. 2. **Verhoogde zorg:** In deze fase zet het schoolteam de eigen deskundigheid in om leerlingen de nodige ontwikkelingskansen en -stimulansen te bieden. Bij voorkeur realiseert de klasleerkracht deze zorg binnen de normale klascontext, zo nodig ondersteund door het zorgteam. 3. **Uitbreiding van zorg:** Wanneer de inspanningen van het schoolteam, ouders en de leerling onvoldoende resultaat opleveren, is versterking nodig. Er is nood aan bijkomende inzichten in de onderwijsleersituatie. Het schoolteam en de leerling/ouders besluiten het CLB-team te betrekken bij de individuele probleemanalyse. Het CLB richt zich op de onderwijs- en opvoedingsbehoeften van de individuele leerling en op de ondersteuningsbehoeften van de leerkracht(en) en de ouders. 4. **Individueel aangepast curriculum (IAC):** Als het zorgaanbod van de school nog steeds onvoldoende is afgestemd op de onderwijsbehoeften van de leerling, of wanneer de school onvoldoende draagvlak heeft om adequaat in te gaan op de zorgvraag, kan een overstap naar een school op maat met een meer specifiek aanbod een zinvol alternatief zijn. Een IAC-verslag kan gebruikt worden voor inschrijving in buitengewoon onderwijs of in gewoon onderwijs indien de maatregelen als redelijk worden beschouwd. ### 3.2 Centrum voor leerlingenbegeleiding (CLB) en gerelateerde rollen * **Centrum voor leerlingenbegeleiding (CLB):** De hoofdtaken van het CLB omvatten leren en studeren, schoolloopbaan, gezondheid, en psychisch en sociaal functioneren van leerlingen. * **CLB van het gemeenschapsonderwijs (GO! CLB):** Specifieke CLB-organisaties verbonden aan het gemeenschapsonderwijs. * **CLB van het vrije onderwijs (VCLB):** Specifieke CLB-organisaties verbonden aan het vrije onderwijs. * **Ankerteam:** Elk schoolteam heeft een "anker" vanuit het CLB. Deze persoon ontvangt alle vragen van een specifieke school en fungeert als eerste contactpersoon. Medewerkers die anker zijn, maken deel uit van het ankerteam. * **Trajectteam:** Indien een anker van een school een begeleidingsvraag heeft die zijn kennis overschrijdt, geeft hij deze door aan het trajectteam. Dit team biedt dan de gepaste hulpverlening of diagnostiek aan de leerling of leerkracht. * **Consultatieve leerlingbegeleiding:** Dit betreft een gesprek tussen een leraar en een begeleider over een specifieke leerling. De begeleider helpt de leraar bij het aanpakken van een professioneel werkprobleem. * **Zorgcoördinator:** Deze persoon geeft vorm aan het zorgbeleid en organiseert en zit het zorgoverleg voor. * **Zorgleerkracht:** De persoon die individuele ondersteuning biedt aan de leerling of leerkracht. * **Interne begeleider (IB):** Een van de opvoeders die een dossier van een jongere opvolgt en coacht. * **Psychopedagogisch consulent (PPC):** Een functie binnen het CLB, vergelijkbaar met een psycholoog of orthopedagoog. * **Psychopedagogisch werker (PPW):** Een functie binnen het CLB, vergelijkbaar met een psychologisch consulent. ### 3.3 Opleidingsvormen in het buitengewoon onderwijs * **Ontwikkelingsdoelen:** Dit zijn minimumdoelstellingen die worden nagestreefd in het (buitengewoon) onderwijs. In tegenstelling tot eindtermen, die door elke leerling behaald moeten worden, is een ontwikkelingsdoel een doel dat de school nastreeft, maar niet noodzakelijk door elke leerling bereikt hoeft te worden. * **Eindtermen:** Beknopte omschrijvingen van de kennis, inzichten en vaardigheden waarover een leerling of student aan het einde van een opleiding minimaal zou moeten beschikken. Dit zijn de streefdoelen van wat een leerling, student of cursist 'kent, snapt en kan' na voltooiing van een opleiding of cursus. * **Opleidingsvorm 1 (OV 1):** Gericht op maatschappelijk functioneren en participeren in een omgeving waar ondersteuning voorzien is, en eventueel op arbeidsdeelname in een dergelijke omgeving. De leeractiviteiten richten zich voornamelijk op de ontwikkeling van zelfredzaamheid, communicatiemogelijkheden, senso-motoriek en sociale vorming. * **Opleidingsvorm 2 (OV 2):** Gericht op maatschappelijk functioneren en participeren in een omgeving met ondersteuning, en op tewerkstelling in een werkomgeving waar ondersteuning voorzien is. Dit betekent betaalde arbeid verrichten in een werkomgeving die is afgestemd op de capaciteiten, beperkingen, arbeidswensen en ontwikkelingsmogelijkheden van personen met een arbeidshandicap. * **Opleidingsvorm 3 (OV 3):** Gericht op zelfstandig functioneren en het leren van een beroep. * **Opleidingsvorm 4 (OV 4):** Algemeen, beroeps-, kunst- en technisch onderwijs, gericht op het voortzetten van studies of werken op de gewone arbeidsmarkt, al dan niet met ondersteuning. * **OV4-verslag:** Een verslag dat het gewone curriculum van het basis- of secundair onderwijs volgt. Een leerling kan hiermee ingedeeld worden in een van de verschillende types van buitengewoon onderwijs, of inschrijven in gewoon onderwijs indien de maatregelen als redelijk worden beschouwd. * **Type basisaanbod:** Dit type is bedoeld voor leerlingen waarvoor de redelijke aanpassingen in het gewoon onderwijs ontoereikend en disproportioneel zijn. Er is geen specifieke diagnose of IQ-criteria aan dit type verbonden. * **Type 2:** Leerlingen met een IQ lager dan 60 en belangrijke beperkingen in sociaal aanpassingsgedrag, waarbij deze problemen zich voor de leeftijd van 18 jaar uiten. * **Type 3:** Leerlingen met een emotionele of gedragsstoornis, en een IQ boven de 60. Problematiek kan gerelateerd zijn aan ADHD, ODD, angststoornis, stemmingsstoornis of hechtingsstoornis. * **Type 4:** Leerlingen met een motorische beperking. * **Type 6:** Leerlingen met een visuele beperking. * **Type 7:** Leerlingen met een spraakstoornis (kinder- of ontwikkelingsafasie). * **Type 9:** Leerlingen met ASS (autismespectrumstoornis) zonder verstandelijke beperking. ### 3.4 Juridische en beleidskaders * **Decreet:** Een decreet is een Vlaamse wet, goedgekeurd door het Vlaams Parlement. * **Wet:** Een wet is een Belgische wet, goedgekeurd door het federale parlement. * **GOK-decreet (Gelijke onderwijs kansen decreet):** Een decreet dat gelijke onderwijskansen nastreeft. * **M-decreet (Maatregelen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften-decreet):** Een decreet dat maatregelen vastlegt voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. * **Commissie inzake leerlingenrechten (CLR):** Ouders kunnen hier klacht indienen, bijvoorbeeld bij weigering van inschrijving door een handicap. * **KB 78 (Koninklijk Besluit 78):** Wet betreffende de uitoefening van de gezondheidszorgberoepen. * **Artikel 107:** Een subsectie van KB 78. Binnen de GGZ werkt men aan beddenafbouw en streeft men naar meer ambulante zorg vanuit ziekenhuizen in plaats van residentiële zorg. * **Subsidiariteitsbeginsel:** Dit principe houdt in dat minimale zorg wordt aangeboden waar mogelijk, en dat intensievere zorg alleen wordt gekozen indien dit noodzakelijk is. * **Gemandateerde voorziening:** Diensten die beslissen of de overheid moet tussenkomen in de hulpverlening. De twee gemandateerde voorzieningen zijn OCJ (ondersteuningscentrum Jeugdzorg) en VK (vertrouwenscentrum Kindermishandeling). * **MANO (Maatschappelijke noodzaak):** De maatschappij vindt het nodig tussenbeide te komen in een traject in de jeugdzorg, bijvoorbeeld als de hulpverlening niet goed loopt omdat een jongere of zijn ouders niet meer willen of kunnen meewerken. ### 3.5 Ondersteunings- en hulpverleningsinstanties * **Centrum voor leerlingenbegeleiding (CLB):** Hoofdtaken zijn leren en studeren, schoolloopbaan, gezondheid & psychisch en sociaal functioneren. * **Centrum voor leerlingenbegeleiding (SPP):** Specifieke aanduiding voor CLB binnen de context van "Specifieke Pedagogische Projecten". * **Agentschap Opgroeien:** Vlaams agentschap met een aanbod voor preventieve gezinsondersteuning, kinderopvang, groeipakket, pleegzorg, adoptie en jeugdhulp, inclusief de aanpak van jongeren die delicten plegen. * **Huis van het kind:** Organisaties werken hier samen om gezinnen zo dicht mogelijk bij hun leefwereld te ondersteunen. Zij bieden ondersteuning rond opgroeien en opvoeden. Huizen van het Kind zijn erkend en gesubsidieerd door Opgroeien. * **Inloopteam (Integraal Laagdrempelig opvoedingsondersteuningspunt):** Bereikt en ondersteunt (aanstaande) gezinnen met jonge kinderen in een moeilijke leefsituatie, vaak kansarmoede. Speelt in op de kracht van het samenbrengen van gezinnen door groepsgerichte aanbiedingen. * **Leersteuncentrum:** Biedt ondersteuning in het gewoon onderwijs voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften en hun schoolteam. * **Ondersteuningscentrum Jeugdzorg (OCJ):** Grijpt in bij situaties die onveilig of bedreigend zijn voor een kind en/of gezin. * **Vertrouwenscentrum kindermishandeling (VK):** Gekwalificeerd als Centrum voor Hulpverlening bij kindermishandeling, seksueel misbruik en/of verwaarlozing. * **Centrum voor algemeen welzijnswerk (CAW):** Biedt algemene welzijnsondersteuning. * **Jongeren Advies Centrum (JAC):** Een onderafdeling van het CAW. * **Centrum voor kinderzorg en gezinsondersteuning (CKG):** Biedt pedagogische begeleiding aan gezinnen met opvoedings- of gezinsproblemen, zolang de problemen nog op korte termijn oplosbaar zijn. Biedt zowel rechtstreeks toegankelijke als niet rechtstreeks toegankelijke hulpverlening. * **Centra voor integrale gezinszorg (CIG):** Bieden hulp aan gezinnen en (aanstaande) ouders met ernstige opvoedingsproblemen. De begeleiding richt zich op het gezin als geheel en omvat intensieve opvoedingshulp en gezinszorg. Bieden ook specifieke begeleiding aan tienerouders. Niet rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp. * **Observatie- en behandlingscentrum (OBC):** Richt zich specifiek tot kinderen en jongeren met (een vermoeden van) een gedrags- en/of emotionele stoornis, en hun context. Niet rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp. * **Onthaal-, oriëntatie- en observatiecentrum (OOOC):** Een vorm van niet-rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp voor kinderen of jongeren. De politie, het parket of de sociale dienst van de jeugdrechtbank vragen een OOOC om een diagnostisch onderzoek te starten. * **Centrum voor ambulante revalidatie (CAR):** Biedt multidisciplinaire diagnostiek en behandeling door een team van artsen, psychiaters, psychologen, ergotherapeuten, logopedisten, audiologen, psychomotorische therapeuten, kinesisten en maatschappelijk werkers. * **Centrum voor ontwikkelingsstoornissen (COS):** Een multidisciplinair team (gespecialiseerde artsen, psychologen of orthopedagogen, logopedisten, kinesitherapeuten en maatschappelijk assistenten) verricht gespecialiseerde onderzoeken. * **Centrum voor geestelijke gezondheidszorg (CGG):** Biedt hulpverlening aan mensen met psychische problemen. Er zijn aparte teams voor volwassenen, ouderen en kinderen/jongeren, elk bestaande uit psychiaters, psychologen en maatschappelijk werkers. * **Andere CGG-vermeldingen:** Andante (CGG Antwerpen), De Pont (CGG Mechelen), VAGGA (CGG Antwerpen). * **Centrum voor integrale jeugdzorg (CIG):** Zie CIG hierboven. * **Begeleidings- en gezinstehuis:** Vangt kinderen en jongeren op in residentieel verband. De hulpverlening beoogt optimale ontwikkelingskansen te bieden in een aangepaste woon- en leefomgeving, met maximale betrokkenheid van de context. Dit is niet rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp. * **Jeugdhulpregie:** Zoekt een voorziening van niet rechtstreeks toegankelijke hulpverlening die aansluit bij de hulpvraag. * **Intersectorale toegangspoort (ITP):** Regelt de toegang tot langdurige, intensieve en gespecialiseerde vormen van jeugdhulpverlening, waarvoor een toelating nodig is (bv. internaat voor kinderen met een handicap, pleeggezin). * **Therapeutische gemeenschap (TG):** Biedt langdurige residentiële behandelingsprogramma's voor personen met ernstige problemen zoals drugsverslaving of persoonlijkheidsstoornis. De sleutel is een voorbeeld hiervan. * **Initiatief beschut wonen (IBW):** Begeleidt mensen met psychische problemen die geen permanent verblijf in een psychiatrisch ziekenhuis nodig hebben, maar wel hulp nodig hebben om te wonen en sociaal vaardig te worden. Biedt een woonvorm met begeleiding. * **Psychiatrisch verzorgingstehuis (PVT):** Biedt begeleiding en verzorging aan personen met gestabiliseerde psychische problemen die niet zelfstandig kunnen leven maar geen ziekenhuisopname meer nodig hebben. Biedt een vervangende woonvorm. * **Openbaar psychiatrisch zorgcentrum (OPZ Geel):** Groot psychiatrisch ziekenhuis in de regio Kempen. * **Universitair psychiatrisch centrum (UPC Duffel, UPC Kortenberg):** Universitaire centra gespecialiseerd in psychiatrische zorg. * **Psychiatrisch ziekenhuis (PZ):** Een ziekenhuis dat zich specialiseert in psychiatrische zorg (bv. OPZ Geel, UPZ Duffel). * **PAAZ (Psychiatrische afdeling algemeen ziekenhuis):** Een open afdeling voor diverse psychische klachten, gericht op crisisopname, diagnostiek, oriëntatie of kortdurende psychotherapeutische behandeling. * **VAPH (Vlaams agentschap voor personen met een handicap):** Kent budgetten en tegemoetkomingen toe aan personen met een handicap voor het financieren van zorg en ondersteuning op maat. * **ARKTOS:** Vlaams expertisecentrum voor kinderen en jongeren (6-25 jaar) in kwetsbare situaties en personen met een beperking, voor wie aansluiting op school, werk en samenleving minder evident is. * **VAD (Vlaams expertisecentrum alcohol en andere drugs):** Kenniscentrum op het gebied van alcohol en andere drugs. * **Sensoa:** Vlaams expertisecentrum voor seksuele gezondheid. * **CPAN (PANGG 0-18):** Samenwerkingsverband geestelijke gezondheid kinderen en jongeren in de provincie Antwerpen. * **Tele-Onthaal:** Biedt een helpend gesprek via telefoon of chat voor iedereen die een luisterend oor zoekt of zich zorgen maakt. * **Awel:** Hulplijn voor jongeren (telefonisch of chat). * **CPZ (Centrum ter preventie van zelfdoding):** Kenniscentrum, vormingsdienst en zelfmoordlijn. * **Overkophuizen:** Ontmoetingsplekken voor jongeren (12-25 jaar) waar ze elkaar kunnen ontmoeten en een veilige plek wordt aangeboden, met focus op vrije tijd, welbevinden en geestelijke gezondheidsbevordering. * **CPT (Commissie testaangelegenheden Nederland):** Beoordeelt de kwaliteit van testmaterialen. * **COTAN (Commissie testaangelegenheden Nederland):** Zie CPT. * **FOD (Federale overheidsdienst):** Algemene overheidsdienst. * **RIZIV (Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering):** Organisatie binnen de gezondheidszorg. * **KCE (Federaal kenniscentrum voor de gezondheidszorg):** Onderzoeksinstelling die wetenschappelijke adviezen geeft over gezondheidszorg. * **LOGO (Lokaal gezondheidsoverleg):** Streeft Vlaamse gezondheidsdoelstellingen na. * **VVSG (Vlaamse vereniging steden en gemeentes):** Koepelorganisatie. * **POV (Provinciaal onderwijs Vlaanderen):** Koepelorganisatie. * **OVSG (Onderwijsvereniging van steden en gemeenten):** Koepelorganisatie. * **FOPEM (Federatie van onafhankelijke pluralistische emancipatorische methodescholen):** Koepelonderwijs. * **GO! (Gemeenschapsonderwijs):** Onderwijskoepel. * **vzw Emmaüs:** Grote speler in de provincie Antwerpen rond zorg. ### 3.6 Diagnostiek en behandeling * **Handelingsgerichte diagnostiek:** Een cyclisch zoek- en beslissingsproces waarbij informatie over het individu en zijn omgeving wordt verzameld, geïntegreerd en afgewogen om problemen, onderwijsbehoeften of hulpvragen te objectiveren, analyseren en verklaren met het oog op adequate advisering voor het handelen. * **Diagnostisch en statistisch handboek van psychische stoornissen (DSM):** Amerikaans classificatiesysteem voor psychische aandoeningen. * **Eerstelijns psychologische ondersteuning (ELP-zorg):** Een kortdurende reeks generalistische interventies, licht tot matig intensief. Kan groeps- of individueel zijn, gericht op vraagverheldering, veerkrachtondersteuning en psycho-educatie ter preventie of vroegtijdige opsporing van psychische problemen. Er is een maximum aantal sessies per jaar voor specifieke leeftijdsgroepen. * **Eerstelijnspsychologische behandeling van lichte tot matige problemen (ELP-zorg):** Focust op een assessment van de vraag en stelt doelen op die verder gaan dan veerkrachtversterking. Ook hier zijn specifieke sessielimieten per leeftijdsgroep. * **Gemeenschapsgerichte interventies (ELP-zorg):** Groepsbegeleiding voor personen met een niet expliciete zorgvraag, gericht op zelfzorg, veerkracht en psycho-educatie. * **Mobiele teams 2A (crisisteam):** Een multidisciplinair team dat ingezet kan worden in acute crisissituaties, op vraag van een huisarts. Behandeling beperkt tot 3 weken. * **Mobiele teams 2B (rehabilitatie- en herstelteam):** Kan ingezet worden na een opname of na begeleiding door een mobiel crisisteam. De behandeltijd is gericht op zo kort mogelijk, maar zo lang als nodig. * **Outreachend werken:** Hulpverlening vindt plaats buiten de organisatie, in de context of leefomgeving van de cliënt (bv. mobiele teams). * **Residentiële behandeling:** Behandeling met opname en overnachting. * **Ambulante behandeling:** Behandeling zonder opname of overnachting. * **Blended hulpverlening:** Gebruik van online tools als aanvullende methodiek. Fysiek contact wordt gemengd met online hulp. * **Evidence based praktijk (EBP):** Gewetensvol, expliciet en oordeelkundig gebruik van het beste recente wetenschappelijke bewijs bij het maken van keuzes over zorg voor een individuele patiënt. * **Stepped care principe:** Cliënten worden niet te snel doorverwezen naar specialistische hulp, maar er wordt eerst getracht problemen op een snellere, goedkopere en minder gespecialiseerde wijze aan te pakken. * **Wachtverzachter in GGZ:** Een ervaringsdeskundige, hulpverlener of online begeleidingsprogramma die ondersteuning biedt terwijl de zorgvrager op een wachtlijst staat. ### 3.7 Algemene en ethische termen * **Beroepsgeheim:** De plicht om geheimen die men door beroepsoefening is toevertrouwd, niet openbaar te maken. * **Discretieplicht:** Een lichtere vorm van beroepsgeheim. Informatie mag enkel gedeeld worden met bevoegde personen (bv. een zorgleerkracht die een suïcidedreiging meldt aan de directeur). * **Stigma:** Een negatieve sociale stempel die invloed heeft op hoe mensen met psychische problemen zichzelf en hoe anderen hen zien. * **Ervaringsdeskundige:** Personen die zelf een traject hebben afgelegd binnen de GGZ, een eigen psychische kwetsbaarheid hebben en gemotiveerd zijn om andere cliënten te begeleiden in hun herstelproces. * **EMD (Elektronisch medisch dossier):** Digitaal medisch dossier. * **Intervisie:** Gelijkwaardige leden die een cliëntgesprek doen en nagaan wat ze anders/beter kunnen doen in functie van de cliëntbegeleiding. * **Supervisie:** 1. Cliëntbespreking waarbij een persoon met meer specialisatie leiding geeft, gericht op het eigen aandeel en het inzetten van nieuwe technieken om de cliëntbegeleiding te verbeteren. 2. Het uitvoeren van een opdracht namens een autonoom GGZ-beroep, met regelmatige terugkoppeling en bijsturing. * **Methode:** Een duidelijk stappenplan om een cliënt te begeleiden (bv. KOP-model). * **Techniek:** Een manier van werken die op elk moment van het begeleidingsproces kan worden ingezet (bv. exposure). * **Herstelgericht werken:** Focust op de krachten van de hulpvrager en op het leren omgaan met uitdagingen, in plaats van enkel te focussen op 'genezen'. * **Herstelgericht groepsoverleg (HERGO):** Overleg tussen jeugdrechter/sociale dienst jeugdrechtbank, minderjarige delictpleger en slachtoffer. * **Aanklampend werken:** Men laat de cliënt en diens gezin niet los, reikt kansen aan en stuurt het hulpverleningsproces mee. Het welzijn en de veiligheid van kinderen en jongeren worden telkens opnieuw bespreekbaar gemaakt. * **Maatwerk:** Tewerkstellingsplaats voor personen die niet in het reguliere arbeidscircuit terecht kunnen. * ** Mantelzorger:** Iemand die zorgt voor een naaste die niet (meer) voor zichzelf kan zorgen. * **STICORDI / REDICODI:** Ezelsbruggetjes voor specifieke didactische methoden: stimuleren, compenseren, remediëren, differentiëren, dispenseren (en soms: introduceren, coördineren). * **Redelijke aanpassingen:** Worden getoetst op hun redelijkheid qua financiële impact, organisatorische impact, frequentie en duur van gebruik, en impact op omgeving en andere gebruikers. * **VTE (Voltijds equivalent):** Uitdrukking bij aanwerving die het deeltijdse karakter van een aanstelling aangeeft (bv. 0,7 VTE is 70% werken). * **VZW (Vereniging zonder winstoogmerk):** Rechtspersoonlijkheid voor niet-commerciële organisaties. * **NGO (Non-governmental organization):** Niet-gouvernementele organisatie. * **WHO (World Health Organization):** Wereldgezondheidsorganisatie. * **IB (Interne begeleider):** Zie zorgcoördinator. * **Zorggebruiker:** De cliënt of patiënt die gebruik maakt van de aangeboden zorg. * **VAGGA:** CGG in Antwerpen. * **ARKTOS:** Vlaams expertisecentrum voor kinderen en jongeren (6-25 jaar) in kwetsbare situaties en personen met een beperking, voor wie aansluiting op school, werk en samenleving minder evident is. * **CLB (Centrum voor leerlingenbegeleiding):** Hoofdtaken zijn leren en studeren, schoolloopbaan, gezondheid & psychisch en sociaal functioneren. * **COS (Centrum voor ontwikkelingsstoornissen):** Een multidisciplinair team verricht gespecialiseerde onderzoeken. * **ELP (Eerstelijnspsychologische zorg):** Zie eerder onder diagnostiek en behandeling. * **EMD (Elektronisch medisch dossier):** Digitaal medisch dossier. * **FRGGZ (Federale raad Geestelijke gezondheidszorg):** Schrijft adviezen voor de minister omtrent GGZ-beleid. * **K-dienst (Kinderpsychiatrische afdeling):** Afdeling gespecialiseerd in kinderpsychiatrie. * **KOPP (Kinderen van ouders met psychische problemen):** Groep van kinderen wiens ouders psychische problemen hebben. * **KOV (Kind van ouders met een verslaving):** Groep van kinderen wiens ouders een verslaving hebben. * **MDO (Multi-disciplinair overleg):** Overleg tussen verschillende disciplines. * **MDT (Multi-disciplinair team):** Team bestaande uit professionals uit verschillende disciplines. * **MDV (Multi disciplinair verslag):** Verslag opgesteld door een multidisciplinair team. * **Netwerk SARA (Samenwerkingsverband gemeenschapsgerichte geestelijke gezondheidszorg Regio Antwerpen):** Samenwerkingsverband binnen de GGZ in Antwerpen. * **NGO (Non govermental organization):** Niet-gouvernementele organisatie. * **NRTJ (Niet-rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp):** Hulpverlening die pas toegankelijk wordt na een doorverwijzing. * **OBC (Observatie- en behandlingscentrum):** Zie eerder onder ondersteunings- en hulpverleningsinstanties. * **OCJ (Ondersteuningscentrum Jeugdzorg):** Zie eerder onder ondersteunings- en hulpverleningsinstanties. * **OCMW (Openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn):** Sociaal-culturele instelling. * **OLO-Rotonde VZW:** Grote organisatie in Noord-Antwerpen in bijzondere jeugdzorg, onderwijs & personen met een handicap. * **Ondersteunend GGZ-beroep:** Beroep dat met voorschrift en onder supervisie handelingen uitvoert gericht op preventie, opsporing of diagnose, en personen behandelt of begeleidt. * **Ontwikkelingsdoelen:** Zie eerder onder opleidingsvormen. * **OOOC (Onthaal-, oriëntatie- en observatiecentrum):** Zie eerder onder ondersteunings- en hulpverleningsinstanties. * **OPZ Geel (Openbaar psychiatrisch Zorgcentrum Geel):** Zie eerder onder diagnostiek en behandeling. * **Outreachend werken:** Zie eerder onder diagnostiek en behandeling. * **Overkophuizen:** Zie eerder onder ondersteunings- en hulpverleningsinstanties. * **OVOK (Ouders van overleden kinderen):** Belangenvereniging. * **OVSG (Onderwijsvereniging van steden en gemeenten):** Koepelonderwijs. * **OV 1, OV 2, OV 3, OV 4:** Zie onder opleidingsvormen. * **OV4-verslag:** Zie onder opleidingsvormen. * **PAAZ (Psychiatrische afdeling algemeen ziekenhuis):** Zie eerder onder diagnostiek en behandeling. * **PAB (Persoonlijk assistentie budget):** Zorgbudget toegekend door VAPH voor personen met een erkende handicap. * **PANGG 0-18:** Zie eerder onder diagnostiek en behandeling. * **POV (Provinciaal onderwijs Vlaanderen):** Koepelonderwijs. * **PMT (Psychomotorische therapie):** Therapeutische aanpak die beweging en motoriek centraal stelt. * **PPC (Psychopedagogisch consulent):** Zie eerder onder CLB en gerelateerde rollen. * **PPW (Psychopedagogisch werker):** Zie eerder onder CLB en gerelateerde rollen. * **PSY-107.be:** Website met informatie over artikel 107 en mobiel werken. * **Psyche:** Organisatie actief in de geestelijke gezondheidszorg, gericht op herstelgerichte zorg en mentale gezondheid. * **PVT (Psychiatrisch verzorgingstehuis):** Zie eerder onder diagnostiek en behandeling. * **PZ (Psychiatrisch ziekenhuis):** Zie eerder onder diagnostiek en behandeling. * **PZ Stuyvenbergh:** Psychiatrisch ziekenhuis in Antwerpen Noord. * **Redelijke aanpassingen:** Zie eerder onder algemene en ethische termen. * **REDICODI:** Zie eerder onder algemene en ethische termen. * **Residentiële behandeling:** Zie eerder onder diagnostiek en behandeling. * **RIZIV (Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering):** Zie eerder onder juridische en beleidskaders. * **RTJ (Rechtstreeks toegankelijke hulp):** Hulp waar men zonder veel administratie en aanvraagprocedure terecht kan. * **RVA (Rijdsdienst voor arbeidsvoorziening):** Dienst voor arbeidsbemiddeling. * **RVT (Rust- en verzorgingstehuis):** Zorginstelling voor ouderen. * **SDJ (Sociale dienst Jeugdrechtbank):** Doet maatschappelijk onderzoek in opdracht van de jeugdrechtbank. * **Sensoa:** Zie eerder onder ondersteunings- en hulpverleningsinstanties. * **SGGG (Staten Generaal Geestelijke gezondheid):** Organisatie die streeft naar een gedeelde visie op GGZ. * **Similes:** Familievereniging voor familieleden van personen met GGZ-problematiek. * **Sociotherapeut:** Eerste aanspreekpunt voor cliënten, helpt hen invulling te geven aan hun dagelijks leven. * **Stepped care principe:** Zie eerder onder diagnostiek en behandeling. * **STICORDI:** Zie eerder onder algemene en ethische termen. * **Stigma:** Zie eerder onder algemene en ethische termen. * **STUVO (Studentenvoorzieningen):** Financiële en psychische ondersteuning in het Hoger Onderwijs. * **Subsidiariteitsbeginsel:** Zie eerder onder juridische en beleidskaders. * **Supervisie:** Zie eerder onder algemene en ethische termen. * **Techniek:** Zie eerder onder algemene en ethische termen. * **TEJO (Therapie voor jongeren):** Gratis en anonieme therapiedienst voor jongeren. * **Tele-Onthaal:** Zie eerder onder ondersteunings- en hulpverleningsinstanties. * **TG (Therapeutische gemeenschap):** Zie eerder onder diagnostiek en behandeling. * **Time-out:** Biedt gedurende twee weken een gestructureerd en gemonitord aanbod om de dialoog met een betrokken voorziening te hervatten. * **Trajectteam:** Zie eerder onder CLB en gerelateerde rollen. * **Type 2, 3, 4, 6, 7, 9, basisaanbod:** Zie onder opleidingsvormen. * **Uitbreiding van zorg:** Zie onder het zorgcontinuüm. * **UKJA (Universitair kinder- en jeugdpsychiatrie Antwerpen):** Universitair centrum voor kinder- en jeugdpsychiatrie. * **UPC Duffel, UPC Kortenberg:** Zie eerder onder diagnostiek en behandeling. * **VAD (Vlaams expertisecentrum alcohol en andere drugs):** Zie eerder onder ondersteunings- en hulpverleningsinstanties. * **VAGGA:** CGG in Antwerpen. * **VAPH (Vlaams agentschap voor personen met een handicap):** Zie eerder onder ondersteunings- en hulpverleningsinstanties. * **VCLB (CLB van het vrije onderwijs):** Zie eerder onder CLB en gerelateerde rollen. * **VDAB (Vlaamse dienst voor arbeidsbemiddeling en beroepsopleiding):** Dienst voor arbeidsbemiddeling en beroepsopleiding. * **VDIP (Vroegdetectie en interventie Psychiatrische (psychotische) stoornis):** Vroegtijdige opsporing en interventie bij psychotische stoornissen. * **Verhoogde zorg:** Zie onder het zorgcontinuüm. * **VK (Vertrouwenscentrum kindermishandeling):** Zie eerder onder ondersteunings- en hulpverleningsinstanties. * **VOS (Verontrustende opvoedingssituatie):** Situatie die zorgwekkend is voor de opvoeding. * **VTE (Voltijds equivalent):** Zie eerder onder algemene en ethische termen. * **VVKP (Vlaamse vereniging voor klinisch psychologen):** Beroepsvereniging. * **VVSG (Vlaamse vereniging steden en gemeentes):** Koepelorganisatie. * **VVSP (Vlaamse vereniging voor schoolpsychologie):** Beroepsvereniging. * **vzw Emmaüs:** Zie eerder onder ondersteunings- en hulpverleningsinstanties. * **Wachtverzachter in GGZ:** Zie eerder onder diagnostiek en behandeling. * **Wet:** Zie eerder onder juridische en beleidskaders. * **WHO (World Health Organization):** Zie eerder onder juridische en beleidskaders. * **WZC (Woonzorgcentrum):** Zorginstelling voor ouderen. * **Zit stil:** Kenniscentrum ADHD/ADD. * **Zorgcontinuüm:** Zie eerder onder brede basiszorg en het zorgcontinuüm. * **Zorgcoördinator:** Zie eerder onder CLB en gerelateerde rollen. * **Zorggebruiker:** Zie eerder onder algemene en ethische termen. * **Zorgleerkracht:** Zie eerder onder CLB en gerelateerde rollen. --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Aanklampend werken | Een methodiek waarbij hulpverleners de cliënt en het gezin niet loslaten, kansen blijven aanreiken en het hulpverleningsproces actief vasthouden en mee sturen, met continue aandacht voor welzijn en veiligheid van kinderen en jongeren. | | Agentschap opgroeien | Een Vlaams agentschap dat een breed aanbod biedt op het gebied van preventieve gezinsondersteuning, kinderopvang, groeipakket, pleegzorg, adoptie en jeugdhulp, inclusief de aanpak van jongeren die delicten plegen. | | Ambulante behandeling | Behandeling die plaatsvindt zonder opname of overnachting in een zorginstelling, waarbij de cliënt thuis blijft en de hulpverlening op externe locaties plaatsvindt. | | Ankerteam | Een team binnen het CLB dat fungeert als eerste aanspreekpunt en centrale coördinator voor alle vragen die vanuit een specifieke school binnenkomen, en dat de nodige ondersteuning en doorverwijzing regelt. | | Autonoom GGZ-beroep | Een psychische zorgprofessional die bevoegd is om zelfstandig, zonder voorschrift of supervisie, handelingen uit te voeren gericht op preventie, diagnose, behandeling of begeleiding van psychische of psychosomatische aandoeningen. | | Begeleidings- en gezinstehuis | Een residentiële voorziening die kinderen en jongeren opvangt, waarbij hun hoofdverblijfplaats niet thuis is, met als doel hen optimale ontwikkelingskansen te bieden in een aangepaste woon- en leefomgeving, waarbij de context maximaal betrokken wordt. | | Beroepsgeheim | De wettelijke plicht die bepaalde professionals hebben om vertrouwelijke informatie die hen tijdens hun beroepsuitoefening wordt toevertrouwd, te bewaren en te weigeren deze bekend te maken, tenzij specifieke wettelijke uitzonderingen van toepassing zijn. | | Blended hulpverlening | Een vorm van hulpverlening die online tools en digitale middelen integreert als aanvullende methodiek naast fysiek contact, waarbij bijvoorbeeld apps of websites worden gebruikt als onderdeel van de begeleiding. | | Brede basiszorg | De initiële zorg die elke leerkracht biedt aan alle leerlingen binnen een school, gericht op het nastreven van optimale ontwikkelingskansen door middel van kwaliteitsonderwijs, een krachtige leeromgeving, en actieve preventie van problemen door het versterken van beschermende factoren en het verminderen van risicofactoren. | | BZJ | Afkorting die staat voor Bijzondere Jeugdzorg, een overkoepelende term voor specifieke hulpverleningsvormen gericht op jongeren in kwetsbare situaties. | | CAR | Centrum voor Ambulante Revalidatie, een plek waar men terecht kan voor multidisciplinaire diagnostiek en behandeling door een team van diverse zorgprofessionals, aangepast aan de specifieke noden van de patiënt. | | CBAW | Contextbegeleiding in functie van autonoom wonen, een vorm van hulpverlening die jongeren vanaf 17 jaar ondersteunt bij de stap naar zelfstandig wonen, inclusief hulp bij woning zoeken, dagelijkse taken, psychosociale begeleiding en budgetbeheer. | | CGG | Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg, een instelling die hulpverlening biedt aan mensen met psychische problemen, met specifieke teams voor volwassenen, ouderen, kinderen en jongeren, samengesteld uit psychiaters, psychologen en maatschappelijk werkers. | | CIG | Centrum Integrale Jeugdzorg, dat hulp biedt aan gezinnen en (aanstaande) ouders met ernstige opvoedingsproblemen, met een focus op intensieve opvoedingshulp en gezinszorg, inclusief een speciaal aanbod voor tienerouders. | | CKL | Centrum voor Kinderzorg en Gezinsondersteuning, dat pedagogische begeleiding biedt aan gezinnen met opvoedings- of gezinsproblemen die op korte termijn opgelost of verbeterd kunnen worden. | | CLB | Centrum voor leerlingenbegeleiding, dat zich richt op de kerntaken leren en studeren, schoolloopbaan, gezondheid en psychisch en sociaal functioneren van leerlingen. | | Consultatieve leerlingbegeleiding | Een vorm van begeleiding waarbij een begeleider een gesprek aangaat met een leraar over een specifieke leerling, met als doel de leraar te helpen een professioneel werkprobleem rond die leerling aan te pakken. | | COS | Centrum voor ontwikkelingsstoornissen, waar een multidisciplinair team gespecialiseerde onderzoeken uitvoert bij kinderen en jongeren met ontwikkelingsstoornissen. | | COTAN | Commissie Testaangelegenheden Nederland, een instantie die de kwaliteit van testmaterialen beoordeelt, voornamelijk relevant voor psychologische en diagnostische instrumenten. | | CPZ | Centrum ter preventie van zelfdoding, dat fungeert als kenniscentrum, vormingsdienst en biedt een zelfmoordlijn aan via telefoonnummer 1813. | | Decreet | Een Vlaamse wet die is goedgekeurd door het Vlaams Parlement en bindende regels vaststelt voor de bevolking binnen Vlaanderen. | | De sleutel | Een therapeutische gemeenschap die op maat gemaakte zorg biedt aan personen die problemen ervaren als gevolg van problematisch gebruik van illegale drugs. | | Diplomavereiste AND | Een aanduiding voor een bekwaamheidsbewijs in het onderwijs, waarbij 'AND' staat voor "anderen", wat betekent dat iemand zonder de ideale vooropleiding kan worden aangeworven, maar doorgaans niet vast benoemd kan worden. | | Diplomavereiste VE | Een aanduiding voor een bekwaamheidsbewijs in het onderwijs, waarbij 'VE' staat voor "vereist", wat impliceert dat men het ideale diploma bezit om de betreffende functie uit te oefenen. | | Diplomavereiste VO | Een aanduiding voor een bekwaamheidsbewijs in het onderwijs, waarbij 'VO' staat voor "voldoende", wat betekent dat het diploma voldoende is om de functie uit te voeren, ook al is het niet het ideale. | | Discretieplicht | Een lichtere vorm van het beroepsgeheim, waarbij informatie enkel gedeeld mag worden met personen die gerechtigd zijn er kennis van te nemen, in tegenstelling tot het strikte beroepsgeheim. | | DSM | Diagnostics and Statistical Manual of Mental Disorders, een Amerikaans classificatiesysteem dat psychische aandoeningen categoriseert en beschrijft. | | Eerstelijns psychologische ondersteuning (ELP) | Kortdurende, generalistische interventies gericht op vraagverheldering en het bevorderen van geestelijke gezondheid door veerkrachtondersteuning en psycho-educatie, voor lichte tot matige psychische problemen, met sessielimieten per leeftijdscategorie. | | Eindtermen | Beknopte omschrijvingen van de kennis, inzichten en vaardigheden waarover een leerling of student minimaal moet beschikken aan het einde van een opleiding of cursus; het beoogde leerresultaat. | | EBP | Evidence-Based Practice, een benadering in de zorg die berust op het gewetensvol, expliciet en oordeelkundig gebruik van het beste recente wetenschappelijke bewijs bij het maken van zorgbeslissingen voor individuele patiënten. | | Ervaringsdeskundige | Een persoon die zelf een traject heeft afgelegd binnen de GGZ, een eigen psychische kwetsbaarheid heeft en gemotiveerd is om andere cliënten te begeleiden in hun herstelproces. | | Ervaringsdeskundige (in GGZ) | Personen die zelf ervaring hebben met psychische problemen en hun herstelproces, en die hun expertise inzetten om andere cliënten te ondersteunen. | | FOPEM | Federatie van onafhankelijke pluralistische emancipatorische methodescholen, een koepelorganisatie binnen het onderwijs. | | Gemandateerde voorziening | Diensten die de bevoegdheid hebben om te beslissen of de overheid moet tussenkomen in de hulpverlening, zoals het OCJ en het VK. | | Gemeenschapsgerichte interventies | Groepssessies binnen de eerstelijns psychologische zorg gericht op zelfzorg, veerkracht en psycho-educatie, bedoeld voor personen met een niet expliciete zorgvraag. | | GGZ | Geestelijke Gezondheidszorg, een breed domein dat zich richt op de preventie, diagnose, behandeling en begeleiding van psychische problemen en aandoeningen. | | GO! | Gemeenschapsonderwijs, het onderwijs dat door de overheid wordt georganiseerd. | | GOK-decreet | Gelijke Onderwijs Kansen decreet, een wet die beoogt gelijke kansen te creëren voor alle leerlingen in het onderwijs. | | Handelingsgericht werken | Een aanpak die effectief onderwijs en leerlingbegeleiding concreet maakt, om onderwijsprofessionals beter in staat te stellen om te gaan met de overeenkomsten en verschillen tussen leerlingen. | | Handelingsgerichte diagnostiek | Een cyclisch proces van informatieverzameling, -integratie en -afweging om problemen, onderwijsbehoeften of hulpvragen te objectiveren, analyseren en verklaren met het oog op adequate advisering voor het handelen. | | HERGO | Herstelgericht Groepsoverleg, een overleg waarbij de jeugdrechter, de sociale dienst van de jeugdrechtbank, de minderjarige delictpleger en het slachtoffer betrokken zijn. | | Herstelgericht werken | Een benadering die focust op de krachten van de hulpvrager en op het leren omgaan met uitdagingen, in plaats van enkel te streven naar genezing. | | Hoogdringendheid | Gedwongen hulpverlening die door de jeugdrechtbank wordt bevolen in acute crisissituaties (problematische opvoedingssituatie), zonder dat er sprake is van een delict, met nadien onderzoek naar de mogelijkheid van vrijwillige hulpverlening. | | Huis van het Kind | Een samenwerkingsverband van organisaties die gezinnen ondersteunen rond opgroeien en opvoeden, toegankelijk voor aanstaande ouders, gezinnen, kinderen en jongeren, en erkend en gesubsidieerd door Opgroeien. | | ITP | Intersectorale toegangspoort, een instantie die de toegang regelt tot langdurige, intensieve en gespecialiseerde jeugdhulpverlening waarvoor een toelating nodig is. | | JAC | Jongeren Advies Centrum, een onderafdeling van het CAW die advies en ondersteuning biedt aan jongeren. | | Jeugdhulpregie | Het proces waarbij gezocht wordt naar een geschikte voorziening van niet-rechtstreeks toegankelijke hulpverlening die aansluit bij de hulpvraag van een jongere. | | Justitiehuis | Instanties die de opvolging van daders regelen, informatie verstrekken aan gerechtelijke overheden, en bijstand verlenen aan slachtoffers van strafbare feiten. | | KB 78 | Wet betreffende de uitoefening van de gezondheidszorgberoepen, een koninklijk besluit dat regels stelt voor de uitoefening van zorgberoepen. | | K-dienst | Kinderpsychiatrische afdeling, een afdeling binnen een ziekenhuis of instelling die gespecialiseerd is in de psychiatrische zorg voor kinderen. | | KOPP | Kinderen van Ouders met Psychische problemen, een specifieke doelgroep binnen de jeugdhulpverlening die ondersteuning behoeft vanwege de psychische problematiek van hun ouders. | | KOV | Kind van ouders met een verslaving, een specifieke doelgroep die ondersteuning nodig heeft vanwege de verslavingsproblematiek van hun ouders. | | Leersteuncentrum | Een centrum dat ondersteuning biedt in het gewoon onderwijs voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften en hun schoolteam. | | LOGO | Lokaal Gezondheidsoverleg, dat streeft naar het realiseren van Vlaamse gezondheidsdoelstellingen op lokaal niveau. | | Maatwerk | Tewerkstellingsplaatsen voor personen die moeilijk terecht kunnen in het reguliere arbeidscircuit, vaak bedoeld voor mensen met een arbeidsbeperking. | | MANO | Maatschappelijke Noodzaak, een principe waarbij de samenleving ingrijpt in een jeugdzorgtraject wanneer hulpverlening niet succesvol is door gebrek aan medewerking van de jongere of ouders. | | Mantelzorger | Iemand die zorgt voor een naaste die niet (meer) voor zichzelf kan zorgen, vaak binnen de eigen leefomgeving. | | M-decreet | Maatregelen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften, een decreet dat regels en procedures vastlegt voor de ondersteuning van deze leerlingen. | | MDO | Multi-disciplinair Overleg, een bijeenkomst van professionals uit verschillende disciplines om een cliënt of casus te bespreken en een gezamenlijke aanpak te bepalen. | | MDT | Multi-disciplinair Team, een team samengesteld uit professionals uit diverse vakgebieden die samenwerken aan de zorg voor een cliënt. | | Methode | Een duidelijk stappenplan dat wordt gevolgd om een cliënt te begeleiden, waarbij specifieke fasen doorlopen worden om tot een begeleidingsproces te komen. | | mobiele teams 2A | Mobiele crisisteams die op vraag van een huisarts kunnen worden ingezet bij acute crisissituaties, bestaande uit specialisten die tijdelijk intensieve zorg bieden (maximaal 3 weken). | | mobiele teams 2B | Mobiele rehabilitatie- en herstelteams die ingezet kunnen worden na een opname of door een mobiel crisisteam, bestaande uit specialisten die thuis of elders intensieve zorg bieden op maat van de cliënt. | | Mobiele zorg | Zorg die thuis of in de directe leefomgeving van de cliënt wordt aangeboden, waarbij de hulpverlener zich verplaatst naar de cliënt. | | MOF | Misdrijf Omschreven Fout, een term die gebruikt wordt binnen de bijzondere jeugdzorg om een delict van een minderjarige aan te duiden. | | MSOC | Medisch Sociaal Opvangcentrum, dat medische, psychologische en sociale begeleiding biedt aan gebruikers van illegale drugs die zich nergens anders meer terecht kunnen voor hulp. | | Multiversum | Een organisatie die psychiatrische ziekenhuizen in de provincie Antwerpen (zuidrand) omvat. | | NAH | Niet Aangeboren Hersenletsel, een letsel aan de hersenen dat is opgetreden na de geboorte, met potentiële gevolgen voor cognitieve, emotionele en fysieke functies. | | Netwerk SARA | Een samenwerkingsverband binnen de gemeenschapsgerichte geestelijke gezondheidszorg in de regio Antwerpen. | | NGO | Non-Governmental Organization, een niet-gouvernementele organisatie die vaak actief is op maatschappelijk of humanitair gebied. | | NRTJ | Niet-rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp, hulpverlening die pas toegankelijk wordt na een doorverwijzing van een bevoegde instantie, zoals de intersectorale toegangspoort. | | OBC | Observatie- en Behandelingscentrum, dat zich richt op kinderen en jongeren met (een vermoeden van) gedrags- en/of emotionele stoornissen en hun context, en waarvoor niet-rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp geldt. | | OCJ | Ondersteuningscentrum Jeugdzorg, een gemandateerde voorziening die ingrijpt in situaties waarin de veiligheid van een kind en/of gezin bedreigd wordt. | | OCMW | Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn, een openbare instelling die sociale bijstand en hulpverlening verstrekt aan personen in armoede of met sociale problemen. | | Online apps Vlaanderen | Een website waar de kwaliteit van apps rond GGZ kan worden opgezocht en beoordeeld. | | Ontwikkelingsdoelen | Minimale doelstellingen die nagestreefd worden in het onderwijs, die de school moet nastreven maar niet noodzakelijk door elke leerling bereikt hoeft te worden, in tegenstelling tot eindtermen. | | OOOC | Onthaal-, Oriëntatie- en Observatiecentrum, een vorm van niet-rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp waar diagnostisch onderzoek wordt gestart op verzoek van politie, parket of sociale dienst van de jeugdrechtbank. | | OPZ Geel | Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum Geel, een groot psychiatrisch ziekenhuis in de regio Kempen. | | Outreachend werken | Een hulpverleningsaanpak waarbij de professional de cliënt opzoekt in diens eigen leefomgeving, buiten de muren van de organisatie. | | Overkophuizen | Ontmoetingsplekken voor jongeren (12-25 jaar) die gericht zijn op vrije tijd, welbevinden en bevordering van geestelijke gezondheid, en waar een veilige plek wordt aangeboden. | | OVOK | Ouders van Overleden Kinderen, een belangenvereniging voor ouders die een kind hebben verloren. | | OVSG | Onderwijsvereniging van Steden en Gemeenten, een koepelorganisatie binnen het onderwijs. | | OV 1 | Opleidingsvorm 1: gericht op maatschappelijk functioneren en participeren met ondersteuning, met nadruk op zelfredzaamheid, communicatie, senso-motoriek en sociale vorming. | | OV 2 | Opleidingsvorm 2: gericht op maatschappelijk functioneren, participeren en tewerkstelling in een werkomgeving met ondersteuning voor personen met een arbeidshandicap. | | OV 3 | Opleidingsvorm 3: gericht op zelfstandig functioneren en het leren van een beroep, voorbereidend op de reguliere arbeidsmarkt. | | OV 4 | Opleidingsvorm 4: algemeen, beroeps-, kunst- en technisch onderwijs gericht op het voortzetten van studies of werken op de gewone arbeidsmarkt, al dan niet met ondersteuning. | | OV4-verslag | Een verslag dat volgt het gewone curriculum van basis- of secundair onderwijs en kan ingedeeld worden in specifieke types van buitengewoon onderwijs, waarbij inschrijving in buitengewoon of gewoon onderwijs mogelijk is onder bepaalde voorwaarden. | | PAAZ | Psychiatrische Afdeling van een Algemeen Ziekenhuis, een open afdeling die zich richt tot patiënten met diverse psychische klachten voor korte crisisopnames, diagnostiek, oriëntatie of kortdurende psychotherapeutische behandeling. | | PAB | Persoonlijk Assistentie Budget, een budget toegekend door het VAPH aan personen met een erkende handicap om zorg en ondersteuning op maat te organiseren en te financieren. | | PANGG 0-18 | Samenwerkingsverband voor geestelijke gezondheid van kinderen en jongeren in de provincie Antwerpen. | | POV | Provinciaal Onderwijs Vlaanderen, een koepelorganisatie binnen het onderwijs. | | PMT | Psychomotorische Therapie, een therapeutische vorm die beweging en lichaamsbeleving gebruikt om psychische en motorische problemen aan te pakken. | | PPC | Psychopedagogisch Consulent, een functie binnen het CLB die overeenkomt met een psycholoog of orthopedagoog. | | PPW | Psychopedagogisch Werker, een functie binnen het CLB die overeenkomt met een psychologisch consulent. | | PSY-107.be | Een website die informatie biedt over artikel 107 en initiatieven rond mobiel werken in de GGZ. | | Psyche | Een organisatie die actief is binnen de geestelijke gezondheidszorg, initiatieven lanceert ter bevordering van herstelgerichte zorg en mentale gezondheid, en overleg organiseert binnen de sector. | | PVT | Psychiatrisch Verzorgingstehuis, een woonvorm met begeleiding en verzorging voor personen met gestabiliseerde psychische problemen die niet meer in een ziekenhuis opgenomen hoeven te worden, maar niet zelfstandig kunnen leven. | | PZ | Psychiatrisch Ziekenhuis, een ziekenhuis dat gespecialiseerd is in de psychiatrische zorg voor patiënten met ernstige psychische aandoeningen. | | Redelijke aanpassingen | Maatregelen (ook REDICODI-maatregelen genoemd) die worden getoetst op hun redelijkheid met betrekking tot financiële, organisatorische, frequentie-, duur- en impactaspecten op de omgeving en andere gebruikers. | | REDICODI | Een ezelsbruggetje voor remediëren, differentiëren, comenseren en dispenseren, een methode of benadering in het onderwijs of de zorg. | | Residentiële behandeling | Behandeling die plaatsvindt met opname en overnachting in een zorginstelling, waarbij de cliënt gedurende een bepaalde periode intensief wordt begeleid. | | RIZIV | Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering, een Belgische overheidsinstelling die instaat voor de financiering van de gezondheidszorg en uitkeringen bij ziekte en invaliditeit. | | RTJ | Rechtstreeks Toegankelijke Hulp, laagdrempelige jeugdhulpverlening waar jongeren en ouders zonder veel administratie of aanvraagprocedure terecht kunnen voor informatie, hulp of ondersteuning. | | RVA | Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening, een overheidsinstantie die zich bezighoudt met arbeidsbemiddeling en beroepsopleidingen. | | RVT | Rust- en Verzorgingstehuis, een instelling die zorg en verblijf biedt aan ouderen die niet meer zelfstandig kunnen wonen en nood hebben aan verpleegkundige zorg. | | SDJ | Sociale Dienst Jeugdrechtbank, die maatschappelijk onderzoek uitvoert in opdracht van de jeugdrechtbank om de situatie van minderjarigen te beoordelen. | | Sensoa | Het Vlaams expertisecentrum voor seksuele gezondheid, dat informatie, expertise en beleidsadvies biedt op het gebied van seksuele gezondheid. | | SGGG | Staten Generaal Geestelijke Gezondheid, een organisatie die de belangen behartigt van stakeholders binnen de geestelijke gezondheidszorg met als doel een gedeelde visie te ontwikkelen en de GGZ beter af te stemmen op de patiënt. | | Similes | Een familievereniging voor familieleden die een gezinslid hebben met GGZ-problematiek, die ondersteuning en informatie biedt aan betrokkenen. | | Sociotherapeut | Het primaire aanspreekpunt voor cliënten in een psychiatrische setting, die hen helpt bij het invullen van hun dagelijks leven en het bevorderen van hun welbevinden. | | Stepped care principe | Een zorgprincipe waarbij cliënten eerst worden behandeld met minder gespecialiseerde, snellere en goedkopere zorg, alvorens door te verwijzen naar meer specifieke en intensieve hulp indien nodig. | | STICORDI | Een ezelsbruggetje voor stimuleren, compenseren, remediëren, differentiëren en dispenseren, een methodiek die gebruikt wordt om leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften te ondersteunen. | | Stigma | Een negatieve sociale stempel die invloed heeft op hoe mensen met psychische problemen zichzelf zien (zelfstigma) en hoe ze door anderen worden waargenomen. | | STUVO | Studentenvoorzieningen, diensten die financiële en psychische ondersteuning bieden aan studenten in het Hoger Onderwijs. | | Subsidiariteitsbeginsel | Het principe dat zorgverlening minimaal moet zijn waar mogelijk, en enkel intensievere zorg moet worden ingezet indien dit strikt noodzakelijk is. | | Supervisie | Een proces waarbij een meer gespecialiseerde professional cliëntbesprekingen leidt om het eigen handelen te evalueren en nieuwe technieken te ontwikkelen, of waarbij een professional onder supervisie werkt van een autonoom GGZ-beroep. | | Techniek | Een specifieke werkwijze die op elk moment van het begeleidingsproces kan worden ingezet, in tegenstelling tot een methode die een volledige stappenplan omvat. | | TEJO | Therapie voor Jongeren, een gratis en anonieme dienst waar jongeren therapie kunnen krijgen van vrijwillig werkende therapeuten. | | Tele-onthaal | Een hulplijn die een helpend gesprek biedt aan iedereen die behoefte heeft aan een luisterend oor of zich zorgen maakt, bereikbaar via telefoon of chat. | | TG | Therapeutische Gemeenschap, een instelling die langdurige residentiële behandelingsprogramma's aanbiedt aan personen met ernstige problemen zoals verslaving of persoonlijkheidsstoornissen. | | Time-out | Een programma van twee weken met een gestructureerd en gemonitord aanbod, bedoeld om de dialoog met de betrokken voorziening te hervatten en de jongere te heroriënteren naar de oorspronkelijke dienst. | | Trajectteam | Een team dat ondersteuning biedt wanneer de expertise van een ankerpersoon van een school wordt overschreden, en dat gepaste hulpverlening of diagnostiek regelt voor leerlingen en leerkrachten. | | Type 2 | Leerling met een IQ lager dan 60 en belangrijke beperkingen in sociaal aanpassingsgedrag, die zich voor de leeftijd van 18 jaar manifesteren. | | Type 3 | Leerling met een emotionele of gedragsstoornis, IQ boven de 60, met problematiek zoals ADHD, ODD, angststoornis, stemmingsstoornis of hechtingsstoornis. | | Type 4 | Leerling met een motorische beperking. | | Type 6 | Leerling met een visuele beperking. | | Type 7 | Leerling met een spraakstoornis, zoals kinderafasie of ontwikkelingsafasie. | | Type 9 | Leerling met Autisme Spectrum Stoornis (ASS) zonder verstandelijke beperking. | | Type basisaanbod | Voor leerlingen waarvoor redelijke aanpassingen in het gewoon onderwijs ontoereikend en disproportioneel zijn, zonder specifieke diagnose of IQ-criteria. | | Uitbreiding van zorg | Een fase in het zorgcontinuüm waarbij het schoolteam versterking nodig heeft en het CLB-team wordt betrokken bij de probleemanalyse van een leerling, gericht op onderwijs- en opvoedingsbehoeften. | | UKJA | Universitair Kinder- en Jeugdpsychiatrie Antwerpen, een academische instelling die gespecialiseerde psychiatrische zorg voor kinderen en jongeren biedt. | | UPC Duffel | Universitair Psychiatrisch Centrum Duffel, een academische instelling gespecialiseerd in psychiatrische zorg. | | UPC Kortenberg | Universitair Psychiatrisch Centrum Kortenberg, een academische instelling gespecialiseerd in psychiatrische zorg, verbonden aan de KU Leuven. | | VAD | Vlaams expertisecentrum voor alcohol en andere drugs, dat informatie, preventie en ondersteuning biedt rond middelenmisbruik. | | VAGGA | Een CGG (Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg) in Antwerpen. | | VAPH | Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap, dat budgetten en tegemoetkomingen toekent aan personen met een handicap om hun zorg en ondersteuning op maat te financieren. | | VCLB | CLB (Centrum voor leerlingenbegeleiding) van het vrije onderwijs, dat leerlingen begeleidt binnen het vrije onderwijsnetwerk. | | VDAB | Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding, een overheidsinstantie die bemiddelt tussen werkgevers en werkzoekenden en opleidingen aanbiedt. | | VDIP | Vroegdetectie en Interventie bij Psychiatrische (psychotische) stoornissen, een aanpak gericht op het vroegtijdig opsporen en behandelen van psychotische stoornissen. | | Verhoogde zorg | Een fase in het zorgcontinuüm waarbij het schoolteam zelf deskundigheid inzet om leerlingen ontwikkelingskansen te bieden, bij voorkeur binnen de normale klascontext en met ondersteuning van het zorgteam. | | VK | Vertrouwenscentrum Kindermishandeling, een gemandateerde voorziening die hulp biedt bij kindermishandeling, seksueel misbruik en/of verwaarlozing. | | VOS | Verontrustende Opvoedingssituatie, een situatie waarin de opvoeding van een kind ernstig verontrustend is en mogelijk ingrijpen vereist. | | VTE | Voltijds Equivalent, een uitdrukking die wordt gebruikt bij aanwerving om het aantal uren werk aan te geven (bv. 0,7 VTE betekent 70% werken). | | VVKP | Vlaamse Vereniging voor Klinisch Psychologen, een beroepsvereniging voor klinisch psychologen in Vlaanderen. | | VVSG | Vlaamse Vereniging Steden en Gemeenten, een belangenorganisatie voor steden en gemeenten in Vlaanderen. | | VVSP | Vlaamse Vereniging voor Schoolpsychologie, een beroepsvereniging voor schoolpsychologen in Vlaanderen. | | vzw Emmaüs | Een grote speler in de provincie Antwerpen op het gebied van zorg en hulpverlening. | | Wachtverzachter in GGZ | Een ervaringsdeskundige, hulpverlener of online programma die ondersteuning biedt aan cliënten terwijl ze op een wachtlijst staan voor gepaste GGZ-hulp. | | Wet | Een Belgische wet die is goedgekeurd door het federale parlement en bindende regels vaststelt voor het hele land. | | WHO | World Health Organization, de Wereldgezondheidsorganisatie, een gespecialiseerd agentschap van de Verenigde Naties dat zich bezighoudt met internationale volksgezondheid. | | WZC | Woonzorgcentrum, een instelling die verblijf, zorg en ondersteuning biedt aan ouderen die niet meer zelfstandig kunnen wonen. | | Zit stil | Een kenniscentrum dat zich richt op ADHD en ADD, en informatie en ondersteuning biedt aan betrokkenen. | | Zorgcontinuüm | Een model dat beschrijft hoe het zorgbeleid in een basisschool kan worden uitgebouwd, bestaande uit vier fasen: brede basiszorg, verhoogde zorg, uitbreiding van zorg en individueel aangepast curriculum. | | Zorgcoördinator | De persoon die verantwoordelijk is voor het vormgeven van het zorgbeleid, en die het zorgoverleg organiseert en voorzit. | | Zorggebruiker | De cliënt of patiënt die gebruik maakt van aangeboden zorg of hulp vraagt aan een zorgorganisatie. | | Zorgleerkracht | Een persoon die individuele ondersteuning biedt aan leerlingen of leerkrachten binnen een schoolcontext. |