wet verpleegkunde WUG 25.pptx

# Wettelijke regeling en bescherming van gezondheidszorgberoepen Hieronder volgt de samenvatting voor het examenonderwerp "Wettelijke regeling en bescherming van gezondheidszorgberoepen", opgesteld als een gedetailleerd studieboekdeel. ## 1. Wettelijke regeling en bescherming van gezondheidszorgberoepen Dit onderwerp behandelt de wettelijke kaders die de uitoefening van gezondheidszorgberoepen regelen, met specifieke aandacht voor beroeps- en titelbescherming en de algemene indeling van deze beroepen. ### 1.1 Indeling van gezondheidszorgberoepen Gezondheidszorgberoepen kunnen worden ingedeeld in verschillende categorieën, waaronder: * **Geneeskundige beroepen:** * Arts * Tandarts * Vroedvrouw * Klinisch psycholoog * Klinisch orthopedagoog * **Paramedische beroepen:** * Apotheker * Kinesitherapeuten * **Verpleegkundigen** * **Zorgkundigen** * **Helper-ambulancier** ### 1.2 Beroepsbescherming en titelbescherming De wettelijke bescherming van de uitoefening van gezondheidszorgberoepen is gebaseerd op twee pijlers: beroepsbescherming en titelbescherming. #### 1.2.1 Beroepsbescherming Beroepsbescherming houdt in dat een wettelijk bepaalde beroepsactiviteit enkel mag worden uitgevoerd door een wettelijk bepaalde beroepsgroep. Dit betekent dat de uitoefening van bepaalde handelingen voorbehouden is aan specifieke beroepsbeoefenaars die aan wettelijke vereisten voldoen. #### 1.2.2 Titelbescherming Titelbescherming houdt in dat het dragen van een bepaalde titel voorbehouden is aan personen die op wettelijk vereiste wijze deze titel of het bijbehorende diploma hebben behaald. ### 1.3 Het wettelijk monopolie van de arts #### 1.3.1 Wettelijk monopolie op de uitoefening van de geneeskunde De geneeskunde mag in beginsel enkel beoefend worden door een arts. Dit monopolie omvat het gewoonlijk verrichten van handelingen die tot doel hebben: * Het onderzoeken van de gezondheidstoestand. * Het opsporen van ziektes of gebreken. * Het stellen van een diagnose. * Het instellen en uitvoeren van een behandeling van een fysische, psychische, werkelijke of vermeende pathologische toestand. * Het toedienen van inentingen. * Het toezicht uitoefenen op zwangerschap, bevalling en postpartum, inclusief elke ingreep die hiermee verband houdt. * Het uitvoeren van esthetische ingrepen. #### 1.3.2 Absoluut en juridische uitzonderingen Het monopolie van de arts is in beginsel absoluut. Juridische uitzonderingen laten echter toe dat bepaalde deelgebieden van de geneeskunde in beperkte mate zelfstandig beoefend worden door andere beroepsgroepen, zoals: * Vroedvrouwen * Tandartsen * Klinisch psychologen * Klinisch orthopedagogen Hoewel de arts het volledige domein van de geneeskunde mag beoefenen, is er een tendens tot "afbrokkeling" van dit monopolie, wat het belang van expertise en doorverwijzen onderstreept. #### 1.3.3 Voorwaarden voor de uitoefening van het artsenberoep Om het artsenberoep uit te oefenen, zijn de volgende voorwaarden vereist: * Het bezit van een geldig diploma. * Het in bezit zijn van een visum. * Het lidmaatschap van de Orde der artsen. ### 1.4 Wettelijke regeling van het verpleegkundig beroep De wettelijke regeling van het verpleegkundig beroep is cruciaal voor de bescherming van de patiënt en de kwaliteit van de zorg. Dit wordt gewaarborgd door specifieke beroeps- en titelbescherming. #### 1.4.1 Beroepsbescherming voor verpleegkundigen Om beroepsbescherming te genieten als verpleegkundige, moet men voldoen aan de volgende criteria: 1. **Titel of diploma:** In het bezit zijn van de titel van verpleegkundige verantwoordelijk voor algemene zorg (bachelor) of basisverpleegkundige (HBO5), of een gelijkgesteld beroep. 2. **Visum:** In het bezit zijn van een visum, afgeleverd door het Directoraat-Generaal Gezondheidsberoepen van de FOD Volksgezondheid. Dit visum garandeert dat de beroepsbeoefenaar voldoet aan de wettelijke vereisten en onderworpen is aan toezicht. De toezichtscommissie speelt een rol bij het toezicht op de praktijkvoering, de fysieke en psychische gesteldheid van de verpleegkundige, en de naleving van wetgeving. Bij overtredingen kunnen tuchtsancties worden opgelegd, zoals schorsing of intrekking van het visum. #### 1.4.2 Differentiatie binnen het verpleegkundig beroep Het verpleegkundig beroep kent verschillende niveaus met eigen bevoegdheden en verantwoordelijkheden: * **Basisverpleegkundige (HBO5):** * Beoefenaar van de verpleegkunde in minder complexe zorgsituaties. * Kan autonoom handelen in minder complexe zorgsituaties. * In complexe zorgsituaties: samenwerken binnen een gestructureerd zorgteam, in nauwe samenwerking met verpleegkundigen verantwoordelijk voor algemene zorg en artsen. * Heeft een eigen profiel, maar met bevoegdheidsbeperkingen ten opzichte van hoger opgeleide verpleegkundigen. * **Verpleegkundige verantwoordelijk voor algemene zorg (VVAZ - Bachelor):** * Dit is het nieuwe profiel voor de bachelor verpleegkundige sinds de wet van 28 juni 2023. * Heeft uitgebreidere bevoegdheden dan de basisverpleegkundige. * Is verantwoordelijk voor het vaststellen van de zorgnoden, de complexiteit van een situatie en het opstellen van een verpleegplan op basis van eigen klinisch oordeel. * Werkt samen in teamverband en neemt vaak een coördinerende rol op zich. * Focus ligt op preventie, behoud en bevordering van gezondheid in relatie tot kwaliteit van leven. * Is inzetbaar in elke type complexiteit. * **Gespecialiseerd verpleegkundige:** * VVAZ met een bijkomende specialisatieopleiding in een specifiek zorgdomein (bv. pediatrie, geriatrie, GGZ). * Is bevoegd om de verpleegkundige praktijk uit te oefenen als deskundige in dat specifieke domein. * Het huidige wettelijk kader (KB van 27 september 2006) is nog van toepassing, maar de wet van 28 juni 2023 breidt de mogelijkheden uit. * **Verpleegkundig specialist:** * Academisch opgeleide verpleegkundige (masteropleiding) met aanzienlijke klinische ervaring. * Beschikt over een breed takenpakket, zowel op klinisch als op wetenschappelijk vlak. * Heeft een beschermde titel met specifieke erkenningscriteria. * Heeft een aparte handelingslijst en mag delegeren naar andere zorgbeoefenaars binnen een gestructureerd zorgteam. * **Klinisch verpleegkundig onderzoeker:** * Verpleegkundige met een bachelor in de verpleegkunde, een master en een doctoraat. * Richt zich op wetenschappelijk onderzoek binnen de verpleegkunde. #### 1.4.3 Beroepsprofielen en overgangsmaatregelen De wet van 28 juni 2023 introduceert nieuwe beroepsprofielen, met name voor de basisverpleegkundige (niveau 5) en de VVAZ (niveau 6). * **Gegradueerd verpleegkundige (HBO5 - oud profiel):** Dit is een bestaand beroepsprofiel. Voor het academiejaar 2023-2024 geldt nog het oude profiel. Afgestudeerden na 2025 vallen onder het nieuwe profiel. Er wordt voorzien in behoud van verworven rechten, inclusief de zogenaamde B1/B2/C-handelingen. De titel was "verantwoordelijk algemeen ziekenverpleeg(st)er". * **Basisverpleegkundige (nieuw profiel - niveau 5):** * Dit is een nieuw beroepsprofiel dat geldt vanaf het academiejaar 2023-2024. * Wordt gekenmerkt door de inzetbaarheid op basis van de complexiteit van de zorg. * Kan autonoom handelen in minder complexe zorg. * Kan in teamverband samenwerken met VVAZ en/of arts. * De graduaatsopleiding HBO5 heeft een nieuw curriculum. * **B1/B2 handelingen:** Mogen enkel uitgevoerd worden volgens een standaard verpleegplan of procedure. Er is een aparte lijst met toegestane handelingen. * **Bevoegdheidsbeperking:** Er is een bevoegdheidsbeperking ten opzichte van de oude HBO5 opleiding. **C-handelingen zijn niet meer toegestaan.** #### 1.4.4 Bevoegdheden van de basisverpleegkundige * De basisverpleegkundige mag autonoom handelen in functie van de complexiteit van de zorg. * De inschatting en frequente herevaluatie van de complexiteit gebeurt door de VVAZ of de arts. * De initiële inschatting van de complexiteit kan soms door de basisverpleegkundige gebeuren. * Technische prestaties die kortstondig worden uitgevoerd door de basisverpleegkundige (minder dan 24 uur) zijn toegestaan, bijvoorbeeld in een arbeidsgeneeskundige dienst of bij Kind en Gezin. #### 1.4.5 Bevoegdheden van de VVAZ (verpleegkundige verantwoordelijk voor algemene zorg) * **Nieuw beroepsprofiel:** De wet van 28 juni 2023 definieert een nieuw profiel met uitgebreide bevoegdheden. * **Uitbreiding bevoegdheden:** Er is een uitbreiding van de lijst met verpleegkundige handelingen, waarbij sommige B2-handelingen nu B1-handelingen zijn, en nieuwe bevoegdheden zijn toegevoegd. * **Aanpassing C-handelingen:** De lijst met C-handelingen is aangepast en uitgebreid, maar deze handelingen blijven voorbehouden aan gespecialiseerde verpleegkundigen. De VVAZ mag wel delegeren aan andere zorgbeoefenaars binnen een gestructureerd zorgteam. * **Inschatten complexiteit van zorg:** De inschatting van de complexiteit van de zorg moet gebeuren door de VVAZ of een arts, op basis van klinisch oordeel. Factoren die hierbij een rol spelen zijn de complexiteit van de handeling, kenmerken van de patiënt, samenstelling van het zorgteam en de planning/voorspelbaarheid van de zorg. De frequentie van herevaluatie wordt bepaald door de VVAZ of arts. #### 1.4.6 Bevoegdheden van de verpleegkundig specialist * Heeft een beschermde titel en een aparte handelingslijst. * **Voorwaarden voor formele erkenning:** * Diploma: Bachelor + Master in de verplegingswetenschap. * Klinische expertise. * Permanente vorming: minimum 80 uur per 4 jaar. * Actief zijn als verpleegkundig specialist: minimum 1500 uur in de afgelopen 4 jaar. * Portfolio (conform de kwaliteitswet). * **Klinische activiteiten en medische handelingen:** * Uitvoeren van handelingen binnen het specifieke zorgdomein. * Deze handelingen zijn een uitbreiding op de lijst voor de VVAZ (B1/B2/C). * Autonoom handelen is mogelijk onder bepaalde voorwaarden. * **Wettelijke voorwaarden voor het uitvoeren van klinische activiteiten en medische handelingen:** * Routinematige activiteiten binnen de zorgcontext. * Beperkte medische complexiteit. * Interprofessionele samenwerkingsovereenkomst (IPSO). * Risico's zijn overzienbaar, met waarschuwingscriteria in het IPSO. * **Verdere bevoegdheden:** * Beslissingen rond medische diagnostiek, behandeling en opvolging van totaalzorg. * Doorverwijzen van patiënten naar andere zorgverleners (vanaf januari 2026). * Opstellen van medische attesten (vanaf januari 2026). * Beslissingen rond opname- en ontslagbeleid. #### 1.4.7 Onwettige uitoefening van de verpleegkunde Onwettige uitoefening van de verpleegkunde treedt op wanneer de wettelijke voorwaarden niet worden voldaan, maar de verpleegkunde toch op gewoonlijke basis wordt uitgeoefend. * **Sancties:** Gevangenisstraf van 8 dagen tot 3 maanden en/of een geldboete van 20 tot 2000 euro (*8). #### 1.4.8 Uitzonderingen op de beroepsbescherming Er zijn specifieke uitzonderingen waarbij personen die niet onder de beschermde beroepen vallen, toch bepaalde handelingen mogen uitvoeren: * **Gelijkgestelde beroepen:** Bepaalde beroepen worden wettelijk gelijkgesteld, zoals artsen, vroedvrouwen (met bevoegdheidsbeperking na 2018), zorgkundigen, kinesisten en andere paramedische beroepen, mits ze binnen hun eigen beroepsprofiel blijven. * **Studenten verpleegkunde:** Studenten verpleegkunde of gelijkgestelde beroepen mogen bepaalde handelingen uitvoeren, vaak onder supervisie. * **Personen die diagnostische oriëntatietesten afnemen:** Met toestemming van de patiënt en na opleiding door een arts. * **Mantelzorgers:** Gemandateerde mantelzorgers die deel uitmaken van de omgeving van de zorgvrager. Ze moeten opleiding ontvangen van een verpleegkundige of arts, werken volgens een opgestelde procedure of zorgplan, en de toestemming moet schriftelijk vastgelegd zijn met vermelding van duur en voorwaarden. Frequente herevaluatie van de gezondheidstoestand door een verpleegkundige of arts is vereist. * **Bekwame helper:** In het kader van een beroep of als vrijwilliger, buiten een zorgvoorziening. Zij moeten een procedure of zorgplan volgen opgesteld door een verpleegkundige of arts en toestemming hebben voor A- of B-verstrekkingen. Er moet een document zijn met identificatie, de handeling, duur, voorwaarden en waarschuwingscriteria, en modaliteiten voor overleg. * **Uitvoeren van verpleegkundige handelingen zonder financieel oogmerk:** Bijvoorbeeld een ouder die een ziek kind verzorgt, of iemand die zijn bejaarde moeder verzorgt. * **Niet-bevoegde personen met speciale opleiding:** De Koning heeft de bevoegdheid om verpleegkundige activiteiten te bepalen die door personen met een speciale opleiding mogen worden uitgevoerd, bijvoorbeeld bij tekorten aan bevoegde personen (zoals in crisissituaties). Deze bevoegdheid is nog niet gebruikt. #### 1.4.9 Competenties van verpleegkundigen Verpleegkundigen, in het bijzonder de VVAZ, moeten beschikken over de volgende competenties: * **Kennis en vaardigheden:** * Wetenschappelijke basis (anatomie, fysiologie, bio-psycho-sociale impact van gezondheid en ziekte). * Ethiek en recht. * Adequate klinische ervaring en vaardigheden. * Bekwaamheid en motivatie om deel te nemen aan opleiding en samenwerking. * **Toepassen van competenties:** * Verpleegkundige diagnoses, zorgplannen en noden in kaart brengen, organiseren en uitvoeren. * Efficiënt samenwerken. * Ondersteuning bieden bij een gezonde levensstijl. * Levensreddende handelingen bij crises of rampen. * Ondersteunen, informeren en promoten van zelfzorg bij de zorgvrager en naasten (met inachtneming van het beroepsgeheim). * Duidelijke communicatie. * Evaluatie van de kwaliteit van zorg met bijsturing waar nodig. ### 1.5 Verpleegkundige activiteiten De wet onderscheidt verpleegkundige activiteiten op basis van de wettelijke omkadering en de bevoegdheden van de beoefenaars: #### 1.5.1 Algemene omschrijving en uitvoeringsbesluiten De algemene omschrijving van voorbehouden activiteiten staat in de wet, terwijl de uitwerking en precisering plaatsvinden in uitvoeringsbesluiten. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: * **A-verstrekking:** Globale verpleegkundige activiteiten die de verpleegkundige autonoom mag uitvoeren. * **B-verstrekking:** Technisch verpleegkundige prestaties, onderverdeeld in B1 en B2. * **C-verstrekking:** Toevertrouwde medische handelingen die door een arts aan een verpleegkundige worden gedelegeerd. #### 1.5.2 A-handelingen * Deze handelingen mag de verpleegkundige volledig autonoom uitvoeren, zonder medisch voorschrift. * **Voorbeelden:** * Omschrijven van een verpleegprobleem. * Observeren en vastleggen van een gezondheidsstatus. * Informeren en bijstaan van de zorgvrager. * Uitvoeren van handelingen gericht op behoud, verbetering of herstel van de gezondheid. * Palliatieve zorgen, stervensbegeleiding, begeleiding bij rouwverwerking. * Stellen van urgente levensreddende handelingen en handelen bij crisis/ramp. * Analyse van de kwaliteit van de zorg om de eigen beroepsuitoefening te verbeteren. #### 1.5.3 B-handelingen * **B1-prestatie (zonder medisch voorschrift):** * Voorbeelden: zuurstoftoediening, hygiënische zorgen, controle vitale parameters, aspireren, zorg voor tracheostoma, reanimatie (CPR), wondzorg, stomazorg. * **B2-prestatie (op medisch voorschrift):** * Voorbeelden: inspuitingen, blaassondage, gebruik en toezicht op een thoraxdrainagesysteem, toezicht en toediening van infuus, lavement, maagspoeling, verwijderen van hechtingen, toedienen van medicatie. #### 1.5.4 C-handelingen * Dit zijn toevertrouwde medische handelingen die door een arts aan een verpleegkundige worden gedelegeerd. * Niet alle medische handelingen kunnen gedelegeerd worden; de wet bepaalt wat mogelijk is. * **Voorbeelden:** Toedienen van chemotherapie, debrideren van decubituswonden, vervangen van een externe tracheacanule. * Deze handelingen zijn specifiek uitgewerkt in bijlagen van uitvoeringsbesluiten. #### 1.5.5 Uitvoeringsregels voor B- en C-handelingen De uitvoering van B- en C-handelingen is gebonden aan specifieke regels: 1. **Aan de hand van een standaardverpleegplan, standaardprocedure of staand order:** * Opgesteld in samenspraak tussen artsen en verpleegkundigen (uitzondering voor B1: opgesteld door verpleegkundige). * Moeten steeds aangepast worden aan de individuele noden van de patiënt. * Een **staand order** is een vooraf vastgesteld schriftelijk behandelingsplan door een arts, verwijzend naar standaardverpleegplannen en procedures. * Een **standaardverpleegplan** benadert systematisch de zorg voor een zorgvrager met een bepaald gezondheidsprobleem. * Een **standaardprocedure** beschrijft de uitvoeringswijze van een technische verpleegkundige handeling of een medisch toevertrouwde handeling. 2. **Na opdracht middels een voorschrift (R/):** * **Schriftelijk medisch voorschrift:** Geschreven, elektronisch of via telefax. * **Mondeling geformuleerd medisch voorschrift:** Telefonisch, radiofonisch of via webcam. De verpleegkundige herhaalt het voorschrift, noteert het en de arts geeft zo snel mogelijk een schriftelijk voorschrift. De verpleegkundige kan weigeren een voorschrift uit te voeren indien deze niet kan uitvoeren. * **Identificatie:** Bij een voorschrift moet de identificatie van de patiënt (naam, voornaam), arts (naam, RIZIV-nummer, handtekening), en bij medicatie ook het product, hoeveelheid, posologie, toedieningswijze en periode vermeld worden. 3. **Uitvoering behoort tot de normale kennis en bekwaamheid van de verpleegkundige:** * Alleen toegestaan aan verpleegkundigen met de nodige competenties, opleiding en ervaring om een veilige en correcte uitvoering te waarborgen. ### 1.6 Wettelijke omkadering van het beroep Verschillende organen en wetgeving dragen bij aan de wettelijke omkadering van de gezondheidszorgberoepen: * **Federale Raad voor Verpleegkunde:** Opgericht bij wet, fungeert als adviesorgaan voor de federale overheid en gemeenschappen (bevoegd voor onderwijs). Adviseert over de uitoefening, kwalificaties, studies en opleiding van verpleegkundigen. * **Technische Commissie voor Verpleegkunde:** Levert adviserend advies over de voorwaarden voor C-handelingen, de lijst van C-handelingen, uitvoeringsmodaliteiten en kwalificatievoorwaarden voor technische verpleegkundige prestaties. * **Erkenningscommissie voor de beoefenaars van de verpleegkunde:** Adviseert over de erkenning van beroepstitels, controleert registratieregels en volgt wettelijke voorwaarden op. Stelt sancties voor bij niet-naleving. * **Toezichtscommissie:** Bevoegd voor toezicht op de uitoefening van de gezondheidszorgberoepen, opgericht door de zorgkwaliteitswet. ### 1.7 Wettelijke bepalingen inzake financiële aspecten en sancties * De wet voorziet in sancties voor de onwettige uitoefening van beroepen. Dit kan leiden tot gevangenisstraffen en geldboetes. * De Koning heeft de bevoegdheid om verpleegkundige activiteiten te bepalen die mogen worden uitgevoerd door niet-bevoegde personen met een speciale opleiding, met name in situaties van tekorten of noodsituaties. Deze bevoegdheid is echter nog niet gebruikt. * Bij handelingen zonder financieel oogmerk, zoals mantelzorg, gelden specifieke regels en beperkingen. --- **Tip:** De evolutie van wetgeving, zoals de wet van 28 juni 2023, is cruciaal. Bestudeer de nieuwe beroepsprofielen en de wijzigingen in bevoegdheden, met name voor de basisverpleegkundige en de VVAZ. Begrijp de overgangsmaatregelen en de implicaties daarvan. **Tip:** Maak een schema van de verschillende niveaus binnen de verpleegkunde (basisverpleegkundige, VVAZ, gespecialiseerd verpleegkundige, verpleegkundig specialist) en noteer per niveau de kernbevoegdheden en beperkingen. Dit helpt bij het onderscheiden van de rollen en verantwoordelijkheden. --- # Beroepsactiviteiten en bevoegdheden van verpleegkundigen Dit deel behandelt de wettelijke bevoegdheden, specifieke handelingen (A, B, C) en de differentiatie tussen basisverpleegkundigen en verpleegkundigen verantwoordelijk voor algemene zorg. ## 1 Beroepsbescherming en titelbescherming Wettelijke bescherming van gezondheidszorgberoepen houdt in dat wettelijk bepaalde beroepsactiviteiten enkel mogen worden uitgevoerd door een wettelijk bepaalde beroepsgroep. Titelbescherming reserveert het dragen van een specifieke titel aan personen die op wettelijk vereiste wijze deze titel of diploma hebben behaald. ### 1.1 Wettelijk monopolie van de arts Het uitoefenen van geneeskunde is in beginsel voorbehouden aan artsen en omvat handelingen gericht op het onderzoeken van de gezondheidstoestand, het opsporen van ziektes, het stellen van diagnoses, en het instellen of uitvoeren van behandelingen. Er zijn echter juridische uitzonderingen, zoals vroedvrouwen, tandartsen, klinisch psychologen en klinisch orthopedagogen, die deelgebieden van de geneeskunde zelfstandig mogen uitoefenen. ### 1.2 Wettelijke regeling van het verpleegkundig beroep Om het beroep van verpleegkundige uit te oefenen, zijn twee voorwaarden essentieel: 1. Het bezitten van de titel of het diploma van verpleegkundige verantwoordelijk voor algemene zorg (bachelor) of basisverpleegkundige (HBO5), of een gelijkgesteld beroep. 2. Het in bezit zijn van een visum, toegekend door het Directoraat-Generaal Gezondheidsberoepen, medische bewaking en welzijn op het werk van de FOD Volksgezondheid. De toezichtscommissie houdt toezicht op de praktijkvoering, de fysieke en psychische gesteldheid van de beoefenaar, en de naleving van wetgeving, met mogelijke tuchtsancties. ## 2 Differentiëring tussen basisverpleegkundige en verpleegkundige verantwoordelijk voor algemene zorg De wettelijke regeling van het verpleegkundig beroep kent een differentiatie op basis van het opleidingsniveau en de daarmee samenhangende bevoegdheden. ### 2.1 Basisverpleegkundige (HBO5) * **Opleiding:** Graduaatsopleiding HBO5 (nieuwe curriculum vanaf AJ 23-24). * **Profiel:** Beoefenaar van de verpleegkunde in minder complexe zorgsituaties. * **Autonome handeling:** Mag autonoom handelen in minder complexe zorgsituaties. * **Teamverband:** In complexe zorgsituaties werkt de basisverpleegkundige binnen een gestructureerd zorgteam in nauwe samenwerking met de verpleegkundige verantwoordelijk voor algemene zorg (VVAZ) en/of een arts. * **Bevoegdheidsbeperking:** De bevoegdheid is beperkter dan die van de VVAZ. * **Handelingen:** * B1- en B2-handelingen mogen enkel worden uitgevoerd volgens een standaardverpleegplan of een procedure. * Geen C-handelingen. * Er is een aparte lijst met toegestane handelingen. > **Tip:** De basisverpleegkundige heeft een eigen profiel, maar met specifieke bevoegdheidsbeperkingen ten opzichte van de VVAZ. #### 2.1.1 Autonoom handelen van de basisverpleegkundige De basisverpleegkundige mag autonoom handelen in functie van de complexiteit van de zorg. De inschatting en frequente herevaluatie van de complexiteit worden uitgevoerd door de VVAZ of een arts. Een initiële inschatting van de complexiteit kan soms door de basisverpleegkundige gebeuren indien de technische prestatie kortstondig wordt uitgevoerd (minder dan 24 uur), bijvoorbeeld bij een arbeidsgeneeskundige dienst of Kind en Gezin (K&G). ### 2.2 Verpleegkundige verantwoordelijk voor algemene zorg (VVAZ - Bachelor) * **Opleiding:** Bachelor verpleegkundige (Niveau 6). * **Profiel:** Nieuw beroepsprofiel met uitgebreide bevoegdheden. * **Verantwoordelijkheden:** * Vaststellen van de zorgnoden. * Inschatten van de complexiteit van een situatie. * Opstellen van een verpleegplan op basis van eigen klinisch oordeel. * Coördinerende rol binnen het zorgteam. * **Focus:** Preventie, behoud en bevordering van gezondheid in relatie tot de kwaliteit van leven. * **Inzetbaarheid:** Inzetbaar in elke type complexiteit. * **Nieuwe aspecten:** * Uitbreiding van de lijst met verpleegkundige handelingen (sommige B2 worden B1). * Nieuwe bevoegdheden zijn toegevoegd. * Aanpassing van de lijst met C-handelingen (uitbreiding). * De lijst met C-handelingen is voorbehouden aan gespecialiseerde verpleegkundigen. * **Delegatie:** Mag delegeren naar andere zorgbeoefenaars binnen een gestructureerd zorgteam. > **Tip:** De VVAZ is verantwoordelijk voor het vaststellen van de complexiteit van de zorg. Deze inschatting gebeurt op basis van factoren zoals de moeilijkheidsgraad van de handeling, de kenmerken van de patiënt, de samenstelling van het zorgteam, en de planning en voorspelbaarheid van de zorg (acuut versus chronisch). ### 2.3 Gespecialiseerde verpleegkundige De gespecialiseerde verpleegkundige is een VVAZ met een bijkomende opleiding in een specifiek zorgdomein (bv. pediatrie, geriatrie, GGZ). Zij is bevoegd om de verpleegkundige praktijk uit te oefenen als deskundige binnen dat domein. Dit vereist een bachelor diploma verpleegkunde plus een specialisatieopleiding (bv. BNA of PG). ### 2.4 Verpleegkundig specialist * **Opleiding:** Academisch opgeleide verpleegkundige met een voortgezette masteropleiding in de verplegingswetenschap. * **Profiel:** Breed takenpakket, zowel op klinisch als op wetenschappelijk vlak. * **Titel:** Beschermde titel met specifieke erkenningscriteria. * **Handelingen:** Beschikt over een aparte handelingslijst, die een uitbreiding is op de lijst voor VVAZ (B1/B2/C-handelingen). Kan autonoom handelen binnen voorwaarden. * **Erkenning:** Formele erkenning moet worden aangevraagd en vereist: * Diploma: bachelor + master. * Klinische expertise. * Permanente vorming (minimum 80 uur per 4 jaar). * Actief zijn als verpleegkundig specialist (minimaal 1500 uur in de afgelopen 4 jaar). * Portfolio. * **Klinische activiteiten:** Omvatten medische handelingen ter opvolging van een patiënt binnen het specifieke zorgcontext of specialisatiedomein. * **Voorwaarden voor handelingen:** * Routinematige activiteiten volgens bepaalde routine of gewoonte. * Beperkte medische complexiteit. * Interprofessionele samenwerkingsovereenkomst (IPSO). * Risico's zijn te overzien met duidelijke waarschuwingscriteria in het IPSO. * **Beslissingsbevoegdheid:** * Beslissingen rond medische diagnostiek, behandeling en opvolging van totaalzorg. * Doorverwijzen van patiënten naar andere zorgverleners. * Opstellen van medische attesten (vanaf januari 2026). * Beslissingen rond opname- en ontslagbeleid. ### 2.5 Klinisch verpleegkundig onderzoeker * **Diploma:** Bachelor verpleegkunde + master + doctoraat. ## 3 Verpleegkundige activiteiten en handelingen (A, B, C) De wet bepaalt de activiteiten die voorbehouden zijn aan beoefenaars van een beschermd beroep. Dit wordt uitgewerkt in uitvoeringsbesluiten. ### 3.1 A-verstrekkingen (Algemene verpleegkundige activiteiten) Dit zijn globale verpleegkundige activiteiten die de verpleegkundige volledig autonoom mag uitvoeren, zonder medisch voorschrift. * **Wat:** * Omschrijven van verpleegproblemen. * Observeren en vastleggen van een gezondheidsstatus. * Informeren en bijstaan bij het uitvoeren van handelingen gericht op behoud, verbetering of herstel van de gezondheid. * Palliatieve zorgen, stervensbegeleiding, begeleiding bij rouwverwerking. * Stellen van urgente levensreddende handelingen en handelen bij crisis/ramp. * Analyseren van de kwaliteit van zorg om eigen beroepsuitoefening te verbeteren. > **Tip:** Denk bij A-handelingen aan de bredere, niet-technische, verpleegkundige zorg. ### 3.2 B-verstrekkingen (Verpleegtechnische prestaties) Dit zijn technische verpleegkundige prestaties, onderverdeeld in B1 en B2. #### 3.2.1 B1-prestaties (zonder medisch voorschrift) Deze handelingen mogen door de verpleegkundige zonder medisch voorschrift worden uitgevoerd. * **Voorbeelden:** Zuurstoftoediening, hygiënische zorgen, controle van vitale parameters, aspiratie, zorg voor een tracheostoma, reanimatie (CPR), wondzorg, stomazorg. #### 3.2.2 B2-prestaties (op medisch voorschrift) Deze handelingen vereisen een medisch voorschrift. * **Voorbeelden:** Injecties, blaassondage, gebruik en toezicht op een thoraxdrainagesysteem, toezicht en toediening van infuus, lavement, maagspoeling, verwijderen van hechtingen, toedienen van medicatie. ### 3.3 C-verstrekkingen (Toevertrouwde medische handelingen) Dit zijn geneeskundige handelingen die door een arts aan een verpleegkundige zijn toevertrouwd. Niet alles kan gedelengeerd worden. * **Voorbeelden:** Toedienen van chemotherapie, debrideren van decubituswonden, vervangen van een externe tracheacanule. * **Verplichtingen voor de arts:** * **Selectieverplichting:** Beoordelen van de bekwaamheid van de verpleegkundige. * **Instructieverplichting:** Duidelijke informatie verschaffen aan de verpleegkundige. * **Toezichts- en begeleidingsverplichting:** Arts moet aanwezig of bereikbaar zijn. * **Controleverplichting.** > **Tip:** C-handelingen vereisen specifieke voorwaarden voor de arts en de verpleegkundige, en worden vastgelegd in bijlagen van de wetgeving. ## 4 Uitvoeringsregels voor B- en C-handelingen De uitvoering van B- en C-handelingen is aan strikte regels gebonden om de veiligheid en correctheid te waarborgen. ### 4.1 Uitvoering aan de hand van gestandaardiseerde plannen of orders * **Standaardverpleegplan:** Systematische benadering van een zorgvrager met een bepaald gezondheidsprobleem. * **Standaardprocedure:** Beschrijft de uitvoeringswijze van een technische verpleegkundige of medisch toevertrouwde handeling. * **Staand order:** Een vooraf door een arts vastgesteld schriftelijk behandelingsplan dat verwijst naar standaardverpleegplannen en -procedures. Deze plannen en procedures moeten altijd worden aangepast aan de individuele noden van de patiënt. De verantwoordelijkheid ligt bij het hoofd van de medische en verpleegkundige dienst. ### 4.2 Uitvoering na opdracht via een voorschrift (R/) * **Soorten voorschriften:** Schriftelijk (geschreven, elektronisch, fax) of mondeling (telefonisch, radiofonisch, webcam). * **Vereisten schriftelijk voorschrift:** * Duidelijke identificatie van de patiënt (naam, voornaam). * Duidelijke identificatie van de arts (naam, RIZIV-nummer, handtekening). * Naam of nummer van de procedure of het verpleegplan/staand order. * Datum. * Bij geneesmiddelen: naam, hoeveelheid, posologie, toedieningswijze, toedieningsperiode of frequentie. * **Vereisten mondeling voorschrift:** De verpleegkundige herhaalt het voorschrift, noteert het in het dossier, en de arts bezorgt zo snel mogelijk een schriftelijk voorschrift. De verpleegkundige mag een voorschrift weigeren als deze niet kan worden uitgevoerd. > **Tip:** Bij mondelinge voorschriften is het cruciaal om de informatie dubbel te controleren en te documenteren, en de arts onmiddellijk te verwittigen. ### 4.3 Uitvoering behoort tot de normale kennis en bekwaamheid B2- en C-handelingen mogen enkel worden uitgevoerd door verpleegkundigen met de nodige competenties, opleiding en ervaring. De handelingen moeten behoren tot de normale kennis en bekwaamheid van de verpleegkundige, om een veilige en correcte uitvoering te waarborgen. ## 5 Wettelijke omkadering en adviesorganen Verschillende organen spelen een rol in de regulering en advisering rond het verpleegkundig beroep. * **Federale Raad voor Verpleegkunde:** Adviseert de federale overheid en de gemeenschappen over de uitoefening van de verpleegkunde, kwalificaties, studies en opleiding. * **Technische Commissie voor Verpleegkunde:** Geeft advies over de uitvoeringsmodaliteiten en kwalificatievoorwaarden voor C-handelingen en technische verpleegkundige prestaties. * **Erkenningscommissie voor de beoefenaars van de verpleegkunde:** Adviseert over de erkenning van beroepstitels, controleert registratieregels en stelt sancties voor bij niet-naleving. * **Toezichtscommissie:** Bevoegd voor toezicht op de uitoefening van gezondheidszorgberoepen, opgericht door de Zorgkwaliteitswet. ## 6 Onwettige uitoefening van de verpleegkunde Het op gewoonlijke basis uitoefenen van de verpleegkunde zonder te voldoen aan de wettelijke voorwaarden wordt gesanctioneerd met gevangenisstraf en geldboetes. ### 6.1 Uitzonderingen en bijzondere situaties * **Gelijkgestelde beroepen:** Artsen, vroedvrouwen (met diploma vóór 2018), zorgkundigen, kinesisten en paramedici binnen de grenzen van hun eigen beroepsprofiel. * **Studenten verpleegkunde:** Tijdens hun opleiding. * **Specifieke tests:** Afnemen van diagnostische oriëntatietesten (bv. HIV-testing) met toestemming van de patiënt en na opleiding door een arts. * **Mantelzorgers:** Gemanipuleerde mantelzorgers die, na opleiding en met duidelijke procedures, een specifieke handeling mogen uitvoeren voor een welbepaalde patiënt. * **Bekwame helper:** In het kader van beroep of als vrijwilliger buiten een zorgvoorziening, mits opstelling van een procedure of zorgplan door een arts of verpleegkundige en toelating voor A- of B-verstrekkingen. * **Niet-financieel oogmerk:** Personen die verpleegkundige handelingen uitvoeren zonder financieel oogmerk (bv. ouder die ziek kind verzorgt). * **Speciale opleiding:** Personen die tijdens een speciale opleiding verpleegkundige activiteiten uitvoeren, bijvoorbeeld bij een tekort aan bevoegde personen (bv. rampen, pandemieën). De Koning heeft deze bevoegdheid nog niet gebruikt. ## 7 Competenties van de verpleegkundige verantwoordelijk voor algemene zorg De VVAZ beschikt over een breed scala aan competenties, zowel op het gebied van kennis als vaardigheden. ### 7.1 Kennis en vaardigheden * Wetenschappelijke basis (anatomie, fysiologie, psycho-sociale impact van gezondheid/ziekte). * Ethiek en recht. * Adequate klinische ervaring en vaardigheden. * Bekwaamheid en motivatie voor opleiding en samenwerking. ### 7.2 Toe te passen competenties * Verpleegkundige diagnoses, zorgplannen en noden in kaart brengen, organiseren en uitvoeren. * Efficiënt samenwerken. * Ondersteuning bieden aan een gezonde levensstijl van personen en gezinnen. * Levensreddende handelingen uitvoeren bij crisis of ramp. * Zorgvrager (en naasten) ondersteunen en informeren, bevordering van zelfzorg. * Duidelijke communicatie. * Evaluatie van de kwaliteit van zorg met bijsturing waar nodig. --- # Uitzonderingen en bijzondere gevallen in de uitoefening Dit gedeelte behandelt de uitzonderingen en bijzondere gevallen die voorkomen bij de uitoefening van gezondheidszorgberoepen, met een focus op situaties waarin afgeweken wordt van de standaardregels. ## 3. Uitzonderingen en bijzondere gevallen in de uitoefening ### 3.1 Gelijkgestelde beroepen Bepaalde beroepen worden als gelijkgesteld beschouwd met beroepsbeoefenaars die onder de wettelijke bescherming van de gezondheidszorgberoepen vallen, maar dit gebeurt binnen strikte grenzen van hun eigen beroepsprofiel. * **Artsen:** Vallen volledig onder de wettelijke regeling van de geneeskunde. * **Vroedvrouwen:** Voor diploma's behaald vóór 2018 geldt een bredere bevoegdheid; nadien is de bevoegdheid beperkt tot hun eigen werkveld. * **Zorgkundigen, kinesitherapeuten en paramedische beroepen:** Hun uitoefening is strikt beperkt tot de grenzen van hun eigen beroepsprofiel. * **Studenten verpleegkunde of gelijkgestelde beroepen:** Mogen bepaalde handelingen uitvoeren onder supervisie. * **Personen die diagnostische oriëntatietesten afnemen:** Bijvoorbeeld HIV-testen, mits toestemming van de patiënt, opleiding door een arts, en identificatie van de persoon en de specifieke technische prestatie. ### 3.2 Mantelzorg Een mantelzorger kan worden gemandateerd om specifieke handelingen uit te voeren, mits deze deel uitmaakt van de directe omgeving van de zorgvrager en hiervoor de nodige opleiding en procedures volgt. * **Vereisten voor mantelzorg:** * Opleiding door een verpleegkundige of arts. * Opstelling van een procedure of zorgplan. * Toestemming om specifieke B-handelingen uit te voeren bij één welbepaalde patiënt. * Een document opgesteld door een verpleegkundige of arts, met daarin de identiteit van de zorgvrager en de gemandateerde mantelzorger, de duur van de toelating, de voorwaarden en waarschuwingscriteria. * Frequente herevaluatie van de gezondheidstoestand van de patiënt door een verpleegkundige of arts ter supervisie. ### 3.3 Bekwame helper Een bekwame helper kan, in het kader van zijn of haar beroep of als vrijwilliger buiten een zorgvoorziening, bepaalde zorgtaken uitvoeren. * **Voorwaarden voor bekwame hulp:** * De zorgvrager wordt verzorgd volgens een procedure of zorgplan opgesteld door een verpleegkundige of arts. * Toelating voor A- of B-verstrekkingen. * Een lijst met instructie- en opleidingsvoorwaarden (nog te bepalen door de Koning) voor specifieke technische verstrekkingen. * Een document met de identificatie van de helper en de patiënt, de specifieke handelingen, duur, bijkomende voorwaarden, waarschuwingscriteria en modaliteiten voor overleg met een arts of verpleegkundige. ### 3.4 Uitoefening van verpleegkundige handelingen zonder financieel oogmerk Dit betreft situaties waarin personen verpleegkundige handelingen verrichten zonder een financieel motief, zoals een ouder die voor een ziek kind zorgt, of iemand die zijn bejaarde moeder verzorgt. De Koning heeft de bevoegdheid om verpleegkundige activiteiten te bepalen die door niet-bevoegde personen met een speciale opleiding mogen worden uitgevoerd. * **Toepassingsgebieden:** * Personen tijdens hun opleiding. * Bij een tekort aan bevoegde personen (bv. tijdens rampen, oorlog of pandemieën). De Koning heeft deze bevoegdheid nog niet uitgeoefend. ### 3.5 Verpleegkundige handelingen en competenties De competenties van een verpleegkundige algemene zorg omvatten kennis, vaardigheden en ethische principes. * **Competenties verpleegkundige algemene zorg:** * **Kennis en vaardigheden:** Wetenschappelijke basis (anatomie, fysiologie, biopsychosociale impact), ethiek en recht, adequate klinische ervaring. Bekwaamheid en motivatie zijn cruciaal voor opleiding en samenwerking. * **Toegepaste competenties:** * Verpleegkundige diagnoses, zorgplannen en noden in kaart brengen, organiseren en uitvoeren. * Efficiënt samenwerken. * Ondersteunen van een gezonde levensstijl. * Levensreddende handelingen in crisissituaties of rampen. * Ondersteunen, informeren en promoten van zelfzorg bij de zorgvrager en naasten (met respect voor het beroepsgeheim). * Duidelijke communicatie. * Evaluatie en bijsturing van de kwaliteit van zorg. ### 3.6 Verpleegkundige activiteiten: A-, B- en C-verstrekkingen De wettelijke omschrijving van verpleegkundige activiteiten is breed en wordt nader uitgewerkt in uitvoeringsbesluiten. * **A-verstrekkingen:** Globale verpleegkundige activiteiten die een verpleegkundige autonoom mag uitvoeren, zonder medisch voorschrift. * **Wat:** Omschrijven van verpleegproblemen, observeren, vastleggen van gezondheidsstatussen, informeren, bijstaan bij handelingen gericht op behoud, verbetering of herstel van de gezondheid. Dit omvat palliatieve zorg, stervensbegeleiding, rouwverwerking, en het stellen van urgente levensreddende handelingen. Ook de analyse van de kwaliteit van eigen beroepsuitoefening valt hieronder. * **B-verstrekkingen:** Technische verpleegkundige prestaties. * **B1-prestaties:** Mogen zonder medisch voorschrift worden uitgevoerd. Voorbeelden zijn zuurstoftoediening, hygiënische zorgen, meten van vitale parameters, aspireren, wondzorg, stomazorg, en reanimatie. * **B2-prestaties:** Vereisen een medisch voorschrift. Voorbeelden zijn injecties, blaassondages, beheer van thoraxdrainagesystemen, toediening van infusen, lavementen, maagspoelingen, verwijderen van hechtingen, en medicatietoediening. * **C-verstrekkingen:** Toevertrouwde medische handelingen die door een arts aan een verpleegkundige worden gedelegeerd. * **Voorwaarden:** Niet alle medische handelingen kunnen worden gedelegeerd. De wet bepaalt welke handelingen gedelegeerd mogen worden. Voorbeelden zijn chemotherapie toedienen, decubituswonden debrideren, en het vervangen van een externe tracheacanule. * **Verplichtingen voor de arts:** Selectie van een bekwame verpleegkundige, instructie geven, en toezicht houden. * **Uitvoeringsregels:** C-handelingen mogen worden uitgevoerd aan de hand van een standaardverpleegplan, standaardprocedure of staand order, ofwel na opdracht middels een voorschrift (R/). De uitvoering vereist de nodige competenties, opleiding en ervaring om een veilige en correcte uitvoering te waarborgen. ### 3.7 Wettelijke omkadering en toezicht Verschillende organen zijn betrokken bij de regulering en het toezicht op de uitoefening van de verpleegkunde. * **Federale Raad voor Verpleegkunde:** Adviseert op federaal en gemeenschapsniveau over de uitoefening van de verpleegkunde, kwalificaties en opleidingen. * **Technische Commissie voor Verpleegkunde:** Geeft advies over de voorwaarden en uitvoeringsmodaliteiten van C-handelingen en technische verpleegkundige prestaties. * **Erkenningscommissie voor Beoefenaars van de Verpleegkunde:** Adviseert over de erkenning van beroepstitels en volgt de wettelijke voorwaarden voor het behoud ervan op. * **Toezichtscommissie:** Bevoegd voor het toezicht op de uitoefening van de gezondheidszorgberoepen, opgericht krachtens de zorgkwaliteitswet. --- > **Tip:** Bestudeer de specifieke lijsten met A-, B- en C-handelingen nauwkeurig, evenals de voorwaarden voor de verschillende niveaus van verpleegkundigen (basisverpleegkundige, VVAZ, gespecialiseerd verpleegkundige, verpleegkundig specialist). Begrijp de nuances tussen autonomie, medisch voorschrift en gedelegeerde handelingen. > **Tip:** Let goed op de verschillen in bevoegdheden tussen de 'basisverpleegkundige' (HBO5) en de 'verpleegkundige verantwoordelijk voor algemene zorg' (VVAZ, Bachelor), met name in relatie tot de complexiteit van de zorg en de aard van de handelingen. > **Tip:** De regels rond 'bekwame helpers' en 'mantelzorgers' zijn specifieke uitzonderingen. Zorg dat je de voorwaarden, zoals opleiding, documentatie en supervisie, goed onthoudt. --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Wettelijk statuut | De juridische status en de rechten en plichten die verbonden zijn aan een bepaald beroep of een persoon binnen een juridisch kader. Dit omvat de regels die de uitoefening van een beroep kaderen. | | Beroepsbescherming | Het wettelijk kader dat de uitoefening van specifieke beroepsactiviteiten voorbehoudt aan personen die voldoen aan bepaalde wettelijke vereisten, zoals het bezit van een specifiek diploma of titel. | | Titelbescherming | Het wettelijk voorbehoud van het dragen van een bepaalde titel aan personen die deze titel of het bijbehorende diploma op de wettelijk voorgeschreven wijze hebben behaald en verkregen. | | Wettelijk monopolie uitoefening geneeskunde | Het exclusieve recht, verleend door de wet, aan artsen om handelingen uit te voeren die gericht zijn op het onderzoeken van de gezondheidstoestand, diagnosticeren van ziektes en instellen van behandelingen. | | Juridische uitzonderingen (geneeskunde) | Situaties waarin specifieke deelgebieden van de geneeskunde door andere wettelijk erkende beroepsgroepen, zoals vroedvrouwen of tandartsen, zelfstandig mogen worden uitgeoefend binnen hun eigen domein. | | Visum (gezondheidszorg) | Een officiële toelating, afgegeven door een bevoegde overheidsinstantie, die aantoont dat een zorgverlener voldoet aan de wettelijke vereisten voor het uitoefenen van zijn beroep, inclusief medische bewaking. | | Toezichtscommissie | Een commissie die belast is met het toezicht op de praktijkvoering van zorgverleners, inclusief het beoordelen van de fysieke en psychische gesteldheid, en het opleggen van tuchtmaatregelen indien nodig. | | Basisverpleegkundige (HBO5) | Een verpleegkundige die opgeleid is op niveau 5 (HBO5) en bevoegd is om autonoom te handelen in minder complexe zorgsituaties, en samen te werken binnen een team in complexere situaties. | | Verpleegkundige verantwoordelijk voor algemene zorg (Bachelor) | Een verpleegkundige met een bachelordiploma die een bredere verantwoordelijkheid draagt, waaronder het vaststellen van zorgnoden, het coördineren van zorg en het opstellen van verpleegplannen. | | Zorgladder in verpleegkunde | Een hiërarchisch model dat de verschillende niveaus van bevoegdheid en expertise binnen de verpleegkunde weergeeft, van basisverpleegkundige tot gespecialiseerde en universitaire niveaus. | | Gegradueerd verpleegkundige HBO5 | De benaming voor een basisverpleegkundige die een opleiding heeft genoten op HBO5 niveau, met specifieke bevoegdheidsgrenzen ten opzichte van hogere niveaus. | | VVAZ (Verpleegkundige verantwoordelijk voor algemene zorg) | De acroniem voor de verpleegkundige met een bachelordiploma, die een uitgebreider takenpakket en meer coördinerende bevoegdheden heeft dan een basisverpleegkundige. | | Gespecialiseerd verpleegkundige | Een verpleegkundige die, naast de algemene verpleegkundige opleiding, een aanvullende specialisatieopleiding heeft gevolgd binnen een specifiek zorgdomein. | | Verpleegkundig specialist | Een academisch opgeleide verpleegkundige met een masterdiploma en aanzienlijke klinische ervaring, die een breed takenpakket heeft op klinisch en wetenschappelijk vlak, en een beschermde titel bezit. | | Klinisch verpleegkundig onderzoeker | Een verpleegkundige die op doctoraal niveau is opgeleid en zich richt op het uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek binnen de verpleegkunde. | | Onwettige uitoefening verpleegkunde | Het plegen van verpleegkundige handelingen door personen die niet voldoen aan de wettelijke vereisten, wat kan leiden tot juridische sancties zoals gevangenisstraffen en geldboetes. | | Gelijkgestelde beroepen | Beroepen die wettelijk worden erkend als zijnde van gelijkwaardig niveau of met vergelijkbare bevoegdheden als een ander erkend beroep, vaak met specifieke toelatingen of beperkingen. | | Mantelzorger | Een persoon die niet professioneel betrokken is bij de zorg, maar vrijwillig zorg verleent aan een naaste, vaak na training en onder toezicht van een professional. | | Bekwame helper | Een persoon die, buiten een zorgvoorziening en zonder financieel oogmerk, hulp biedt bij verpleegkundige handelingen na een specifieke opleiding en binnen de grenzen van een door een professional opgesteld zorgplan. | | A-verstrekking | Een categorie van algemene verpleegkundige activiteiten die de verpleegkundige volledig autonoom mag uitvoeren, zonder medisch voorschrift, en gericht op het observeren, informeren en ondersteunen van de zorgvrager. | | B-verstrekking (B1 en B2) | Technisch verpleegkundige prestaties. B1-prestaties mogen zonder medisch voorschrift worden uitgevoerd, terwijl B2-prestaties een medisch voorschrift vereisen. | | C-verstrekking | Medische handelingen die door een arts aan een verpleegkundige zijn toevertrouwd, waarbij specifieke wettelijke bepalingen en kwalificatievereisten van toepassing zijn. | | Standaardverpleegplan | Een systematische benadering voor de verpleging van zorgvragers met een specifiek gezondheidsprobleem, opgesteld om een consistente en kwalitatieve zorg te waarborgen. | | Standaardprocedure | Een gedetailleerde beschrijving van hoe een specifieke technische verpleegkundige handeling of een aan een verpleegkundige toevertrouwde medische handeling moet worden uitgevoerd. | | Staand order | Een vooraf door een arts vastgesteld schriftelijk behandelingsplan dat verwijst naar standaardverpleegplannen en procedures, en dat identificeerbaar is voor een specifieke patiënt. | | Medisch voorschrift (R/) | Een schriftelijke of mondelinge opdracht van een arts voor medicatie of medische handelingen, die de basis vormt voor de uitvoering door de verpleegkundige. | | Wettelijke omkadering beroep | Het geheel van wetten, decreten, besluiten en reglementen die de uitoefening van een bepaald beroep, zoals verpleegkunde, regelen en kaderen. | | Federale raad voor verpleegkunde | Een adviesorgaan dat advies verstrekt aan de federale overheid en gemeenschappen over zaken betreffende de uitoefening van de verpleegkunde, kwalificaties en opleidingen. | | Technische commissie voor verpleegkunde | Een adviserend orgaan dat zich buigt over de uitvoeringsmodaliteiten en kwalificatievoorwaarden voor verschillende soorten verpleegkundige en medische handelingen. | | Erkenningscommissie voor de beoefenaars van de verpleegkunde | Een commissie die advies geeft over de erkenning van beroepstitels, de registratie van verpleegkundigen en de naleving van wettelijke voorwaarden voor het behoud van hun titel. |