bijz ovk les 12 .pptx

# Begrip en essentie van lastgeving Dit gedeelte van de studiehandleiding behandelt de definitie, kerncomponenten, terminologie en het belang van rechtshandelingen in het kader van lastgeving. ### 1.1 Definitie en kern van lastgeving Lastgeving is een contract waarbij een lastgever de lasthebber belast met het stellen van een rechtshandeling, zowel voor rekening als in naam van de lastgever, en waarbij de lasthebber deze opdracht aanvaardt. Het is een klassiek contract dat in de toekomst geïntegreerd wordt in het algemene recht van dienstencontracten, maar ondanks deze evolutie blijft het van groot praktisch belang. #### 1.1.1 Terminologie * **Lastgeving** wordt ook aangeduid met termen als volmacht of mandaat. * **Partijen:** * Lastgever (ook: vertegenwoordigde, volmachtgever, mandant, opdrachtgever) * Lasthebber (ook: vertegenwoordiger, volmachtdrager, mandataris, opdrachtnemer) #### 1.1.2 Essentiële elementen * **Rechtshandelingen:** Lastgeving heeft uitsluitend betrekking op het verrichten van rechtshandelingen (zoals het sluiten, opzeggen van contracten, instellen van rechtsmiddelen, indienen van aanvragen). Louter materiële handelingen vallen hier niet onder. * **Aanvaarding door de lasthebber:** Lastgeving is een consensueel contract dat tot stand komt door aanbod en aanvaarding. De aanvaarding van de lasthebber kan uitdrukkelijk of stilzwijgend gebeuren, bijvoorbeeld door de opdracht gewoon uit te voeren. ### 1.2 Verschillende vormen van lastgeving Lastgeving kan op verschillende manieren worden ingedeeld, voornamelijk op basis van de vertegenwoordigingsbevoegdheid. #### 1.2.1 Onmiddellijke vertegenwoordiging (zuivere lastgeving) Dit is de klassieke vorm van lastgeving, zoals beschreven in artikel 1.8, § 1 van het Burgerlijk Wetboek (BW). * **Kenmerken:** De lasthebber stelt een rechtshandeling **in naam van** en **voor rekening van** de lastgever. * **Gevolgen:** * De derde weet met wie hij contracteert (de lastgever). * Het contract komt rechtstreeks tot stand tussen de **lastgever** en de **derde**. * De rechten en verplichtingen vallen rechtstreeks in het vermogen van de lastgever. * De lasthebber wordt geen contractspartij en is niet persoonlijk gebonden tegenover de derde. > **Voorbeelden van onmiddellijke vertegenwoordiging:** > * Syndicus van een vereniging van mede-eigenaars. > * Bestuurders van rechtspersonen (vennootschappen, vzw's). > * Advocaten die rechtsmiddelen instellen of procederen in naam van de cliënt. > * Gerechtsdeurwaarders die exploten betekenen in naam van een opdrachtgever. > * Notariële medewerkers die optreden "voor en in naam van" partijen. #### 1.2.2 Lastgeving zonder vertegenwoordiging (middellijke of onvolkomen vertegenwoordiging) Hierbij treedt de lasthebber niet op in naam van de lastgever, hoewel hij wel voor diens rekening handelt. * **Kenmerken:** De lasthebber sluit het contract **in eigen naam**, maar **inwendig** is overeengekomen dat hij voor rekening van de lastgever handelt. De derde weet niet dat er een lastgever is. * **Rechtsfiguren:** * **Naamlening (prête-nom):** De lasthebber leent zijn naam uit aan de lastgever. Tegenover de derde lijkt de lasthebber de koper of verkoper, terwijl het intern voor de lastgever is. Dit kan om redenen van discretie of discretie. * **Commissiecontract:** In het handelsverkeer koopt of verkoopt een commissionair in eigen naam, maar voor rekening van de opdrachtgever. Er is geen directe contractuele band tussen de opdrachtgever en de derde. ### 1.3 Juridische kenmerken van lastgeving Lastgeving vertoont een aantal specifieke kenmerken: * **Consensueel contract:** Het komt tot stand door loutere wilsovereenstemming, zonder vormvereisten of afgifte van zaken. * **Aanvaarding:** Kan uitdrukkelijk of stilzwijgend (door de uitvoering van de opdracht) geschieden. * **Kosteloos karakter (historisch):** In het oude BW werd lastgeving gezien als een vriendendienst, in principe kosteloos. Recente rechtspraak en het nieuwe Boek 7 BW erkennen echter dat het een bezwarende titel kan hebben, vooral wanneer de lasthebber een onderneming is. De mogelijkheid voor de rechter om een afgesproken loon te verminderen, wordt in Boek 7 niet meer behouden. * **Wederkerig of eenzijdig:** * **Eenzijdig:** Indien er geen loon is afgesproken; enkel de lasthebber heeft een uitvoeringsplicht. * **Wederkerig:** Indien er loon is afgesproken; beide partijen hebben verplichtingen (prestatie tegenover loon). ### 1.4 Soorten lastgeving Lastgeving kan worden ingedeeld naargelang de bron van de bevoegdheid. * **Conventionele lastgeving:** Ontstaat door contract tussen lastgever en lasthebber (bv. zorgmandaat). * **Wettelijke lastgeving:** Vertegenwoordiging die rechtstreeks uit de wet voortvloeit (bv. ouders voor minderjarigen). * **Gerechtelijke lastgeving (opdracht):** Wanneer personen door de rechtbank worden benoemd om te vertegenwoordigen of te beheren (bv. bewindvoerder, lasthebber ad hoc, notaris bij openbare verkoop). Deze worden vaak eerder als opdrachten beschouwd, omdat ze niet op contractuele basis tot stand komen. ### 1.5 Gemengde contracten en vergelijking met andere figuren Lastgeving komt vaak voor als onderdeel van een gemengd contract, waarbij regels van verschillende contracttypen van toepassing kunnen zijn (cumulatietheorie of absorptietheorie). #### 1.5.1 Gemengde contracten (cumulatie vs. absorptie) * **Cumulatietheorie:** Regels van de verschillende contracten worden naast elkaar toegepast. * **Absorptietheorie:** Het overheersende contract bepaalt het toepasselijke statuut. > **Voorbeelden van gemengde contracten:** > * **Advocaat:** Aanneming (advies) en lastgeving (rechtsmiddelen instellen). > * **Vastgoedmakelaar:** Aanneming (zoektocht, publiciteit) en eventueel lastgeving (contracten tekenen). > * **Architect:** Aanneming (ontwerp, werfcontrole) en eventueel lastgeving (aanvraag omgevingsvergunning). #### 1.5.2 Vergelijking met andere rechtsfiguren * **Verkoop met tussenpersoon vs. lastgeving:** Bij lastgeving is er één verkoop tussen lastgever en derde. Bij een tussenpersoon die koopt en verkoopt, zijn er twee verkopen, met andere fiscale en risico-implicaties. * **Handelsagent vs. commissionair vs. alleenverkoper:** Handelsagenten werken in naam van de principaal (onmiddellijke vertegenwoordiging), commissionairs in eigen naam (middellijke vertegenwoordiging), en alleenverkopers/concessiehouders kopen en verkopen zelf. * **Commandverklaring:** Een bijzondere notariële techniek waarbij de uiteindelijke koper pas later wordt aangeduid. De eerste koper kan kiezen om zelf te blijven of door te geven, wat een verschil is met zuivere lastgeving. * **Sterkmaking:** Iemand belooft dat een derde een contract zal aangaan. De derde moet bekrachtigen; de sterkmaker is bij mislukking gehouden tot schadevergoeding. * **Aanneming:** Verschilt van lastgeving door het voorwerp (materiële/intellectuele prestaties vs. rechtshandelingen) en het kosteloze karakter (aanneming is steeds bezwarend). * **Zaakwaarneming:** Een oneigenlijk contract waarbij vrijwillig een nuttige handeling wordt gesteld in geval van nood, zonder opdracht. ### 1.6 Geldigheidsvereisten van lastgeving Voor een geldige lastgeving zijn zowel grondvereisten als vormvereisten essentieel. #### 1.6.1 Grondvereisten * **Toestemming:** Wederzijdse instemming van lastgever en lasthebber. * **Bekwaamheid:** * **Lastgever:** Moet bekwaam zijn om de rechtshandeling zelf te stellen. Bij onbekwaamheid is de lastgeving (en dus de vertegenwoordiging) nietig. > **Uitzondering:** Het zorgmandaat (zorgvolmacht) doorbreekt deze regel en maakt vertegenwoordiging mogelijk, zelfs na verlies van bekwaamheid. * **Lasthebber:** Moet bekwaam zijn om de rechtshandeling uit te voeren. Onbekwaamheid van de lasthebber kan leiden tot nietigheid van de rechtshandeling. * **Bijzondere onbekwaamheden:** Bepaalde veroordeelden of gefailleerden kunnen beperkingen hebben. * **Voorwerp:** De rechtshandeling moet bepaald, geoorloofd en mogelijk zijn. * **Belangenconflict / Zelfcontracteren:** De lasthebber mag in principe niet zelf de wederpartij zijn van zijn lastgever in dezelfde transactie, tenzij met uitdrukkelijke of stilzwijgende instemming van de lastgever. Dit leidt dan tot stilzwijgende herroeping van de lastgeving voor die specifieke handeling. #### 1.6.2 Vormvereisten * **Principe:** Lastgeving is consensueel en kent geen algemene vormvereisten. * **Afhankelijkheid van de rechtshandeling:** Indien de te stellen rechtshandeling een specifieke vorm vereist (bv. authentieke akte), moet de volmacht vaak in dezelfde vorm worden opgesteld. * **Bewijs:** Schriftelijk bewijs is vereist vanaf 3.500 euro, tenzij uitzonderingen (begin van bewijs, bekentenis, etc.). Tegenover derden geldt een gunstiger bewijsregime voor de derde (alle middelen van recht, inclusief getuigen en vermoedens). ### 1.7 Omvang van de lastgeving De omvang van de volmacht bepaalt welke rechtshandelingen de lasthebber kan stellen. * **Kwantitatieve omvang:** * **Bijzondere lastgeving:** Betreft één of meer omschreven rechtshandelingen. * **Algemene lastgeving:** Betreft alle zaken van de lastgever (bv. beheer van een patrimonium). * **Kwalitatieve omvang:** * **Lastgeving in algemene bewoordingen:** Geldt voor daden van beheer en bewaring. * **Uitdrukkelijke lastgeving:** Nodig voor daden van beschikking (verregaande rechtshandelingen die de rechtspositie definitief wijzigen). Deze worden restrictief geïnterpreteerd. ### 1.8 Verbintenissen van de lasthebber De lasthebber heeft diverse verplichtingen tegenover de lastgever. * **Uitvoering van de lastgeving:** De opdracht moet worden uitgevoerd zoals overeengekomen, met de zorg van een voorzichtig en redelijk persoon. Dit is in principe een **inspanningsverbintenis**, geen resultaatsverbintenis. * **Aansprakelijkheid:** De lasthebber is aansprakelijk voor opzet en fouten die schade veroorzaken. De aansprakelijkheidsdrempel is hoger bij bezoldigde lastgeving dan bij kosteloze lastgeving. * **Overmacht:** Bij onvoorzienbare en onvermijdelijke gebeurtenissen die uitvoering onmogelijk maken, is de lasthebber niet aansprakelijk. * **Bevrijdingsbedingen:** Deze zijn mogelijk, maar kunnen geen vrijstelling bieden voor opzet of zware fout. * **Aansprakelijkheid tegenover derden:** De lasthebber is persoonlijk buitencontractueel aansprakelijk voor onrechtmatige daden die hij stelt. * **Plaatsvervanging:** In principe toegelaten, tenzij uitdrukkelijk verboden. Het nieuwe Boek 7 BW neemt de rechtspraak over die stelt dat plaatsvervanging toegelaten is tenzij uitdrukkelijk verboden. * **Meerdere lasthebbers:** In principe geen hoofdelijkheid, tenzij afgesproken, maar wel mogelijke aansprakelijkheid "in solidum". * **Rekenschap geven:** De lasthebber moet informatie verstrekken over de uitvoering en alles wat hij heeft ontvangen, teruggeven aan de lastgever. Dit leidt tot kwijting voor de lasthebber. ### 1.9 Verbintenissen van de lastgever Ook de lastgever heeft verplichtingen tegenover de lasthebber. * **Voorschotten en kosten vergoeden:** Noodzakelijke en nuttige uitgaven moeten worden vergoed. Excessieve kosten kunnen geweigerd worden. * **Loon betalen:** Indien bedongen. Bij een kosteloze lastgeving is loon niet verschuldigd. * **Schadeloos stellen:** De lastgever moet de lasthebber vergoeden voor schade die hij heeft geleden in het kader van de lastgeving, tenzij de lasthebber zelf een fout beging. * **Waarborgen:** De lasthebber heeft rechten zoals hoofdelijkheid tussen meerdere lastgevers, een voorrecht voor kosten tot behoud, en de niet-uitvoeringsexceptie (enac). ### 1.10 Gevolgen van de lastgeving jegens derden De impact van lastgeving op de relatie met derden hangt af van de wijze waarop de lasthebber optreedt. * **Lasthebber handelt in eigen naam (middellijke vertegenwoordiging):** Er is geen directe band tussen de lastgever en de derde. De lasthebber is gebonden tegenover de derde. * **Lasthebber handelt in naam van de lastgever (onmiddellijke vertegenwoordiging):** * **Binnen de perken van de lastgeving:** De lastgever is gebonden tegenover de derde, de lasthebber niet. * **Buiten de perken van de lastgeving:** De lastgever is in principe niet gebonden, tenzij er sprake is van bekrachtiging, zaakwaarneming, schijnmandaat (het opwekken van een schijn van bevoegdheid die aan de vertegenwoordigde toerekenbaar is en door de derde redelijkerwijs mocht worden aangenomen), of indien de rechtshandeling onlosmakelijk verbonden is met de opdracht. ### 1.11 Einde van de lastgeving De lastgeving kan op verschillende gronden eindigen: * **Gemeenrechtelijke gronden:** Verval van de termijn, onmogelijkheid van uitvoering, nietigheid, gerechtelijke ontbinding, uitdrukkelijke ontbindende voorwaarde. * **Gronden eigen aan lastgeving:** * **Overlijden van de lasthebber of lastgever:** De lastgeving eindigt, tenzij anders bepaald (bv. bij zorgmandaat). De erfgenamen van de lasthebber hebben wel bepaalde verplichtingen. * **Opzegging "ad nutum":** Beide partijen kunnen de lastgeving op elk moment opzeggen, zonder motivering, mits kennisgeving en zonder nodeloze schade te berokkenen. Dit geldt niet voor mandaten van gemeenschappelijk belang. * **Herroeping door de lastgever:** Kan "ad nutum", zonder opzegtermijn of schadevergoeding, tenzij er sprake is van een conventioneel onherroepelijke lastgeving of een mandaat van gemeenschappelijk belang. * **Onbekwaamverklaring:** Van de lastgever of lasthebber (uitzondering: zorgmandaat). * **Faillissement of kennelijk onvermogen:** Leidt tot een geschokt vertrouwen en einde van de lastgeving. #### 1.11.1 Gevolgen van beëindiging * **Tussen partijen:** Werkt in principe **ex nunc** (vanaf het moment van beëindiging). De lasthebber moet rekenschap geven, documenten teruggeven en de lastgever moet betalen voor gemaakte kosten en loon. * **Tegenover derden:** De beëindiging werkt ook **ex nunc**. Rechtshandelingen na beëindiging binden de lastgever niet, tenzij de derde te goeder trouw was en onwetend van de beëindiging. --- ## Begrip en essentie van lastgeving Dit onderwerp behandelt de definitie van lastgeving, de kerncomponenten ervan en de verschillende terminologieën die gebruikt worden voor de betrokken partijen, met speciale nadruk op het belang van rechtshandelingen. ### 1. Definitie en terminologie van lastgeving Lastgeving is een contract waarbij een lastgever aan een lasthebber de opdracht geeft om in zijn naam en voor zijn rekening rechtshandelingen te stellen, en waarbij de lasthebber deze opdracht aanvaardt. Het betreft altijd rechtshandelingen, geen louter materiële handelingen. * **Terminologie:** * **Lastgeving:** Kan ook aangeduid worden met de termen volmacht, mandaat of opdracht. * **Lastgever:** Wordt ook wel vertegenwoordigde, volmachtgever, mandant of opdrachtgever genoemd. * **Lasthebber:** Wordt ook wel vertegenwoordiger, volmachtdrager, mandataris of opdrachtnemer genoemd. ### 2. Essentiële elementen van lastgeving De kern van lastgeving bestaat uit de volgende elementen: * **Rechtshandelingen:** Het gaat steeds om handelingen die juridische gevolgen hebben, zoals het sluiten of opzeggen van contracten, het instellen van rechtsmiddelen, of het indienen van aanvragen. * **Aanvaarding door de lasthebber:** Lastgeving is een consensueel contract. De opdracht moet door de lasthebber worden aanvaard, wat uitdrukkelijk of stilzwijgend kan gebeuren (bijvoorbeeld door de uitvoering van de opdracht). ### 3. Onmiddellijke vertegenwoordiging (klassieke lastgeving) Dit is de meest zuivere vorm van lastgeving, beschreven in artikel 1.8, § 1 BW. Hierbij stelt de lasthebber een rechtshandeling: * **In naam van de lastgever:** De derde partij weet dus voor wie hij contracteert. * **Voor rekening van de lastgever:** De lasthebber handelt in het belang van de lastgever. **Gevolgen van onmiddellijke vertegenwoordiging:** * Het contract komt rechtstreeks tot stand tussen de lastgever en de derde. * Alle rechten en verplichtingen die voortvloeien uit de rechtshandeling vallen in het vermogen van de lastgever. * De lasthebber wordt geen contractspartij van de derde en is niet persoonlijk gebonden tegenover de derde. Hij heeft zelf geen vorderingsrechten uit het contract. ### 4. Lastgeving zonder vertegenwoordiging (middellijke of onvolkomen vertegenwoordiging) Bij middellijke vertegenwoordiging treedt de lasthebber niet op in naam van de lastgever. De derde weet dus niet dat er een lastgever is. * **Naamlening (prête-nom):** De lasthebber leent zijn naam aan de lastgever. Tegenover de derde lijkt de lasthebber de contractspartij, maar intern handelt hij voor rekening van de lastgever. Dit kan bijvoorbeeld om discretie- of familiale redenen worden gebruikt. Indien dit wordt misbruikt om wettelijke verboden te omzeilen, leidt dit tot nietigheid. * **Commissiecontract:** Dit is een handelscontract waarbij de commissionair in eigen naam, maar voor rekening van de opdrachtgever, koopt of verkoopt. Juridisch gezien wordt het contract gesloten tussen de commissionair en de derde, waarna intern de opdrachtgever wordt betrokken. ### 5. Juridische kenmerken van lastgeving * **Consensueel contract:** Lastgeving komt tot stand door loutere wilsovereenstemming, zonder specifieke vormvereisten of de afgifte van zaken. * **Kosteloos karakter (historisch):** In het oud BW werd lastgeving als een vriendendienst beschouwd en was ze in principe kosteloos. De rechter kon echter een excessief loon verminderen. Dit principe wordt niet overgenomen in het nieuwe Boek 7 BW. * **Bezwarende titel of kosteloos:** In het voorgestelde Boek 7 BW valt lastgeving onder de dienstencontracten, die kosteloos of bezwarend kunnen zijn. Er geldt een vermoeden van bezwarendheid wanneer de opdrachtnemer een onderneming is. * **Eenzijdig of wederkerig:** Afhankelijk van de afspraak over loon kan lastgeving eenzijdig (zonder loon, enkel lasthebber heeft uitvoeringplicht) of wederkerig (met loon, beide partijen hebben verplichtingen) zijn. ### 6. Soorten lastgeving * **Conventionele lastgeving:** Ontstaat door contract tussen lastgever en lasthebber (art. 1984-2010 oud BW). Dit omvat ook het zorgmandaat (vooruitziende vertegenwoordiging bij wilsonbekwaamheid). * **Gerechtelijke lastgeving (opdracht):** Personen benoemd door de rechtbank om iets te beheren of vertegenwoordigen (bv. bewindvoerder, lasthebber ad hoc in strafzaken). Deze zijn strikt genomen opdrachten en geen klassieke lastgevingen omdat de opdracht niet uit contract voortkomt. ### 7. Gemengde contracten Lastgeving kan deel uitmaken van een gemengd contract, waarbij de regels van de verschillende contracttypes naast elkaar worden toegepast (cumulatietheorie) of waarbij één type overheerst (absorptietheorie). Voorbeelden zijn: * **Advocaat:** Deeltaken bestaan uit aanneming/opdracht (advies) en lastgeving (optreden in rechte). * **Vastgoedmakelaar:** Kan zowel aanneming/opdracht (zoeken naar kopers) als lastgeving (zelf contracten tekenen) omvatten. * **Architect:** Kan aanneming/dienstencontract (ontwerp) en lastgeving (aanvraag vergunning) inhouden. ### 8. Vergelijking met andere figuren * **Lastgeving vs. Twee opeenvolgende verkopen:** Bij lastgeving is er één verkoop (lastgever-derde), wat fiscaal voordeliger is dan twee verkopen (verkoper-tussenpersoon, tussenpersoon-koper). * **Handelsagent vs. Commissionair vs. Concessiehouder:** * **Handelsagent:** Zoekt klanten en brengt contracten tot stand in naam van de principaal (directe vertegenwoordiging). * **Commissionair:** Koopt/verkoopt in eigen naam voor rekening van de opdrachtgever (middellijke vertegenwoordiging). * **Concessiehouder/Alleenverkoper:** Koopt goederen van de fabrikant en verkoopt ze door; dit is geen lastgeving. * **Commandverklaring:** Een notariële techniek waarbij een koper zich sterk maakt dat de koop aan een ander zal toekomen. De eerste koper heeft een keuze om zelf te blijven of door te geven, wat een essentieel verschil is met lastgeving waar de lasthebber niet zelf partij mag worden. * **Sterkmaking:** Iemand belooft dat een bepaald contract tot stand zal komen met een derde. De sterkmaker wordt niet gebonden indien de derde niet bekrachtigt, maar is wel schadevergoeding verschuldigd. De sterkmaker wordt nooit zelf contractspartij. ### 9. Grondvereisten voor lastgeving * **Toestemming:** Wilsovereenstemming tussen lastgever en lasthebber. Bij gerechtelijk mandaat is ook aanvaarding door de mandataris vereist. * **Lastgever:** Moet bekwaam zijn om de rechtshandeling zelf te stellen. Uitzondering: zorgmandaat. * **Lasthebber:** Moet bekwaam zijn om de rechtshandelingen uit te voeren. Bij onbekwaamheid van de lasthebber is de rechtshandeling nietig. * **Zorgmandaat:** Doorbrekt de regel dat onbekwaamheid van de lastgever tot nietigheid leidt; maakt vertegenwoordiging mogelijk na verlies van bekwaamheid. * **Geldig voorwerp:** De rechtshandeling moet bepaald, geoorloofd en mogelijk zijn. * **Belangenvermenging / Zelfcontracteren:** De lasthebber mag in principe niet zelf de tegenpartij zijn van zijn lastgever, tenzij met uitdrukkelijke of stilzwijgende instemming van de lastgever. Dit leidt tot nietigheid, tenzij de lastgever instemt. ### 10. Vormvereisten bij lastgeving * **In principe geen vormvereiste:** Lastgeving is consensueel en kan mondeling, stilzwijgend of schriftelijk. * **Vorm van de rechtshandeling slaat over op de volmacht:** Indien de te stellen rechtshandeling een specifieke vorm vereist (bv. authentieke akte), moet de lastgeving in die vorm gebeuren. * **Bewijsrecht:** De bewijsregels van Boek 8 BW gelden voor schriftelijke lastgevingen. ### 11. Bewijs van lastgeving * **Tussen partijen:** Gemeen recht, afhankelijk van de waarde (vanaf € 3.500 in principe schriftelijk). * **Tegenover derden:** Degene die de lastgeving inroept, moet het bewijs leveren. De derde die de lastgeving inroept, mag alle bewijsmiddelen gebruiken, inclusief getuigen en vermoedens. ### 12. Omvang van de volmacht (vertegenwoordigingsbevoegdheid) * **Bijzondere lastgeving:** Betrekking op specifieke rechtshandelingen. * **Algemene lastgeving:** Betrekking op alle zaken van de lastgever (bv. beheer patrimonium). * **Intrinsieke omvang:** * **Uitdrukkelijke lastgeving:** Vereist voor daden van beschikking (verregaande handelingen), wordt restrictief geïnterpreteerd. ### 13. Verbintenissen van de lasthebber * **Uitvoering van de opdracht:** Handelen als een zorgvuldig en redelijk persoon, rekening houdend met de aard, bedoeling, omstandigheden en gebruiken. * **Inspanningsverbintenis:** De lasthebber garandeert geen resultaat, maar wel een zorgvuldige inspanning. * **Aansprakelijkheid:** Voor opzet en fouten die leiden tot schade of mislukking van de transactie. De norm varieert tussen culpa levis in abstracto (professionele lasthebber) en culpa levis in concreto (kosteloze lastgeving). * **Geen garantie voor derde of verborgen gebreken:** Tenzij uitdrukkelijk overeengekomen. * **Overmacht:** Kan de lasthebber bevrijden van aansprakelijkheid. * **Bevrijdingsbedingen:** Mogelijk, maar niet voor opzet of zware fouten. * **Aansprakelijkheid tegenover derden:** Extracontractueel indien de derde schade lijdt door het handelen van de lasthebber (bv. misleiding). * **Plaatsvervanging:** Toegelaten tenzij uitdrukkelijk verboden. De lastgever kan de plaatsvervanger rechtstreeks aanspreken. * **Rekenschap geven:** Verplichting om uitleg te verstrekken over de uitvoering en alles wat ontvangen werd terug te geven. Dit omvat ook wat van derden ontvangen werd. * **Kwijting (discharge):** Recht op kwijting na correcte rekenschap, enkel voor wat de lastgever kent. ### 14. Verbintenissen van de lastgever * **Voorschotten en kosten vergoeden:** Noodzakelijke en nuttige uitgaven, met uitzondering van excessieve kosten. * **Loon betalen:** Enkel indien bedongen. * **Schadeloos stellen voor verliezen:** Mits er een verband is met de uitvoering van de lastgeving en de lasthebber geen fout beging. * **Waarborgen lasthebber:** Hoofdelijkheid tussen meerdere lastgevers; voorrecht voor kosten tot behoud van de zaak; niet-uitvoeringsexceptie (retentierecht). ### 15. Uitwerking lastgeving jegens derden * **Lasthebber handelt in eigen naam:** Middellijke vertegenwoordiging. Geen rechtstreekse band tussen lastgever en derde. Vereist overdracht van schuldvordering om de band bij de lastgever te krijgen. * **Binnen de perken van de lastgeving:** Lastgever is gebonden, lasthebber niet. * **Buiten de perken van de lastgeving:** In principe geen vertegenwoordiging en lastgever niet gebonden. Mogelijkheden tot redding: bekrachtiging, zaakwaarneming, ongerechtvaardigde verrijking, schijnmandaat. * **Schijnvertegenwoordiging (art. 1.8, § 5 BW):** De vertegenwoordigde is gebonden indien de schijn van bevoegdheid hem toerekenbaar is en de derde redelijkerwijze mocht vertrouwen. ### 16. Einde van de lastgeving * **Gemeenrechtelijke gronden:** Verval van de termijn, onmogelijkheid van uitvoering, nietigheid, gerechtelijke ontbinding, ontbindende voorwaarde. * **Overlijden van lasthebber of lastgever:** Leidt tot einde van de lastgeving (intuitu personae), tenzij anders overeengekomen (bv. zorgmandaat, meerdere lasthebbers). Erfgenamen van de lasthebber hebben verplichtingen. * **Onbekwaamverklaring:** Leidt tot einde, tenzij zorgmandaat. * **Kennelijk onvermogen en faillissement:** Gelijkgesteld aan overlijden. * **Opzegging 'ad nutum':** Beide partijen kunnen de lastgeving op elk moment en zonder reden beëindigen, mits kennisgeving en zonder nodeloze schade. * **Mandaat van gemeenschappelijk belang:** Beperkt de opzeggingsvrijheid. * **Herroeping door lastgever:** Kan altijd, zonder reden of schadevergoeding. * **Onherroepelijke lastgeving:** Indien contractueel bedongen. ### 17. Gevolgen van de beëindiging * **Tussen partijen:** Werkt ex nunc (vanaf het moment van de gebeurtenis). De gewezen lasthebber moet rekenschap geven en alles afgeven. De lastgever moet nog loon, kosten vergoeden en kwijting geven. * **T.a.v. derden:** Werkt in principe ook ex nunc. Uitzondering: derden te goeder trouw die onwetend zijn van de beëindiging blijven beschermd. --- # Begrip en essentie van lastgeving Lastgeving is een contract waarbij de ene partij (de lastgever) de andere partij (de lasthebber) belast met het stellen van een rechtshandeling, voor rekening en in naam van de lastgever, en waarbij de lasthebber deze opdracht aanvaardt. ## 1. Inleiding tot lastgeving Lastgeving is een klassiek contract dat in het Belgische recht reeds lang geregeld is in het oude burgerlijk wetboek (artikelen 1984 tot 2010). Hoewel een deel van de regeling van vertegenwoordiging, een kernaspect van lastgeving, reeds is geïntegreerd in boek 1 van het Burgerlijk Wetboek (art. 1.8), blijft lastgeving een zeer belangrijk contract in de praktijk. Ondanks de integratie in het algemene dienstencontractenrecht, behoudt het specifieke eigen rechtgevolgen die een correcte kwalificatie vereisen. ### 1.1 Terminologie De terminologie rond lastgeving is divers en omvat de volgende termen: * **Lastgeving:** synoniem voor volmacht of mandaat; opdracht. * **Lastgever:** ook wel vertegenwoordigde, volmachtgever, mandant, of opdrachtgever genoemd. * **Lasthebber:** ook wel vertegenwoordiger, volmachtdrager, mandataris, of opdrachtnemer genoemd. ## 2. Definitie en essentie van lastgeving De kern van lastgeving ligt in de opdracht die de lastgever aan de lasthebber geeft om rechtshandelingen te stellen. ### 2.1 Essentiële elementen * **Rechtshandelingen:** Lastgeving heeft uitsluitend betrekking op het verrichten van rechtshandelingen (bijvoorbeeld het sluiten van contracten, het indienen van aanvragen, het instellen van rechtsmiddelen), en niet op louter materiële handelingen. * **Aanvaarding door de lasthebber:** Lastgeving is een consensueel contract dat tot stand komt door de aanvaarding van de opdracht door de lasthebber. ### 2.2 Onmiddellijke vertegenwoordiging (klassieke lastgeving) Dit type lastgeving, beschreven in artikel 1.8, §1 BW, is de meest zuivere vorm waarbij de lasthebber optreedt: * **In naam van de lastgever:** De derde partij weet voor wie de lasthebber handelt. **Gevolg:** Het contract komt rechtstreeks tot stand tussen de lastgever en de derde. De lasthebber wordt geen partij bij het contract en is niet persoonlijk gehouden tot de prestatie tegenover de derde. > **Voorbeeld:** Een syndicus van een VME (vereniging van mede-eigenaars) handelt in naam en voor rekening van de VME bij het sluiten van onderhoudscontracten. ### 2.3 Lastgeving zonder vertegenwoordiging (middellijke of onvolkomen vertegenwoordiging) Hierbij treedt de lasthebber in eigen naam op, maar wel voor rekening van de lastgever. De derde partij is zich er niet van bewust dat de lasthebber voor rekening van een lastgever handelt. * **Naamlening (prête-nom):** De lasthebber leent zijn naam uit aan de lastgever. Tegenover de derde lijkt de lasthebber de contractpartij, maar intern is het voor rekening van de lastgever. * **Commissiecontract:** In het handelsverkeer koopt of verkoopt een commissionair in eigen naam, maar voor rekening van de opdrachtgever. Juridisch ontstaat er een contract tussen de commissionair en de derde, dat intern vervolgens wordt doorgeschoven naar de opdrachtgever. ## 3. Juridische kenmerken van lastgeving ### 3.1 Consensueel contract Lastgeving komt tot stand door de enkele wilsovereenstemming van partijen (aanbod en aanvaarding), zonder bijkomende vormvereisten of afgifte van een zaak. De aanvaarding kan uitdrukkelijk of stilzwijgend (door de uitvoering van de opdracht) geschieden. ### 3.2 Karakter van de prestatie * **Oud recht:** Lastgeving werd in principe geacht kosteloos te zijn (als een vriendendienst). Er bestond wel de mogelijkheid voor de rechter om een excessief loon te verminderen. * **Nieuw recht (Boek 7 BW):** Als dienstencontract kent lastgeving een kostenloos of bezwarend karakter, afhankelijk van de afspraak. Bij professionele opdrachtnemers wordt een bezwarend karakter vermoed. De rechter kan een afgesproken loon niet meer eenzijdig verminderen. ### 3.3 Eenzijdig of wederkerig * **Eenzijdig:** Indien kosteloos, heeft enkel de lasthebber een uitvoeringsplicht. * **Wederkerig:** Indien er loon is afgesproken, hebben beide partijen verplichtingen (prestatie tegenover loon). ## 4. Soorten lastgeving * **Conventionele lastgeving:** Ontstaat door contract tussen lastgever en lasthebber (art. 1984-2010 oud BW). Hieronder valt ook het zorgmandaat. * **Wettelijke lastgeving:** Vertegenwoordiging die rechtstreeks uit de wet voortvloeit (bv. ouders die minderjarigen vertegenwoordigen). * **Gerechtelijke lastgeving (opdracht):** Opdracht gegeven door de rechter aan een persoon om iemand of iets te beheren of vertegenwoordigen (bv. bewindvoerder, lasthebber ad hoc in strafzaken). Deze vallen strikt genomen niet onder de klassieke lastgeving wegens het ontbreken van een contractuele basis met de vertegenwoordigde. ## 5. Gemengde contracten en vergelijking met andere contracten ### 5.1 Gemengde contracten Lastgeving komt vaak voor als onderdeel van een gemengd contract, waarbij de regels van verschillende contracttypes naast elkaar worden toegepast (cumulatietheorie) of waarbij één type overheerst (absorptietheorie). > **Voorbeeld:** Een advocaat verleent diensten die deels onder aanneming vallen (advies geven) en deels onder lastgeving (optreden als vertegenwoordiger in rechte). ### 5.2 Vergelijking met andere figuren * **Verkoop vs. Lastgeving:** Bij lastgeving met vertegenwoordiging komt de verkoop rechtstreeks tot stand tussen lastgever en derde (één verkoop, één keer verkooprecht). Bij een tussenpersoon die eerst zelf koopt en dan doorverkoopt, zijn er twee verkopen en dus tweemaal verkooprecht. * **Handelsagent vs. Commissionair vs. Concessiehouder:** Een handelsagent werkt in naam van de principaal (directe vertegenwoordiging), een commissionair in eigen naam maar voor rekening van de opdrachtgever (middellijke vertegenwoordiging), en een concessiehouder koopt en verkoopt zelf. * **Commandverklaring:** Een notariële techniek waarbij een koper binnen een termijn een andere persoon kan aanduiden als de werkelijke koper. Dit verschilt van lastgeving doordat de oorspronkelijke koper een keuzemogelijkheid behoudt om zelf te blijven kopen. * **Sterkmaking:** Iemand belooft dat een derde een contract zal sluiten. De sterkmaker wordt niet gebonden indien de derde niet bekrachtigt, maar is wel schadevergoeding verschuldigd. Dit verschilt van lastgeving doordat de sterkmaker nooit zelf contractspartij wordt. * **Aanneming vs. Lastgeving:** Aanneming betreft materiële of intellectuele prestaties, terwijl lastgeving zich richt op rechtshandelingen. Aanneming is altijd bezwarend, lastgeving kan kosteloos zijn. De aannemer is doorgaans onafhankelijk, de lasthebber kan ook een aangestelde zijn. ## 6. Geldigheidsvereisten van lastgeving ### 6.1 Grondvereisten * **Toestemming:** Wilsovereenstemming tussen lastgever en lasthebber. * **Lastgever:** Moet bekwaam zijn om de rechtshandeling zelf te stellen. Een uitzondering hierop is het zorgmandaat, waarbij een reeds onbekwame lastgever toch vertegenwoordigd kan worden door de vooraf aangeduide lasthebber. * **Lasthebber:** Moet bekwaam zijn om de rechtshandeling te verrichten. Onbekwaamheid van de lasthebber kan leiden tot nietigheid van de rechtshandeling. * **Belangenconflict/Zelfcontracteren:** De lasthebber mag in principe niet zelf de tegenpartij zijn van zijn lastgever in dezelfde transactie, tenzij de lastgever hier uitdrukkelijk of stilzwijgend mee instemt. Dit leidt dan tot een stilzwijgende herroeping van de lastgeving voor die specifieke handeling. ### 6.2 Vormvereisten * **Principe:** Lastgeving is consensueel en kent in principe geen vormvereisten. * **Uitzondering:** Indien de rechtshandeling waarvoor vertegenwoordiging plaatsvindt, een specifieke vorm vereist (bv. authentieke akte voor schenking), moet de lastgeving vaak in dezelfde vorm gebeuren. * **Bewijs:** Voor rechtshandelingen boven een bepaalde waarde is schriftelijk bewijs vereist. Tegenover derden geniet de derde een gunstiger bewijsregime (alle middelen van recht). ## 7. Bewijs van lastgeving * **Tussen partijen:** Het gemeen recht (Boek 8 BW) is van toepassing. Vanaf een bepaalde waarde is schriftelijk bewijs vereist. De uitvoering van de lastgeving kan ook als bewijs dienen. * **Tegenover derden:** Degene die de lastgeving wil inroepen tegen een derde moet de gewone bewijsregels volgen. De derde die de lastgeving inroept, mag alle middelen van recht gebruiken (getuigen, vermoedens). ## 8. Omvang van de volmacht * **Bijzondere lastgeving:** Betreft één of meerdere omschreven rechtshandelingen. * **Algemene lastgeving:** Betreft alle zaken van de lastgever. * **Kwantitatieve/Kwalitatieve omvang (intrinsiek):** * **Uitdrukkelijke lastgeving:** Nodig voor daden van beschikking (verreikende handelingen). Deze wordt restrictief geïnterpreteerd. ## 9. Verbintenissen van de lasthebber * **Uitvoering van de lastgeving:** Handelen conform de opdracht, met de zorg van een voorzichtig en redelijk persoon. Dit is in principe een inspanningsverbintenis. * **Aansprakelijkheid:** De lasthebber is aansprakelijk voor opzet en fout. De aansprakelijkheidsdrempel is hoger bij bezoldigde lastgeving dan bij kosteloze lastgeving. * **Overmacht:** De lasthebber is niet aansprakelijk indien uitvoering onmogelijk wordt door overmacht. * **Bevrijdingsbedingen:** Zijn mogelijk, maar beperkt voor opzet of zware fout. * **Aansprakelijkheid tegenover derden:** Indien de lasthebber buitencontractueel handelt, is hij persoonlijk aansprakelijk. * **Plaatsvervanging:** Is in principe toegelaten, tenzij uitdrukkelijk verboden. De lastgever kan een onbevoegde plaatsvervanger soms toch binden via bekrachtiging, zaakwaarneming of schijnvertegenwoordiging. * **Meerdere lasthebbers:** In principe geen hoofdelijkheid, tenzij afgesproken. * **Rekenschap geven:** De lasthebber moet de lastgever informeren over de uitvoering en alles wat hij ontvangen heeft afgeven. Dit leidt tot kwijting voor de lasthebber. ## 10. Verbintenissen van de lastgever * **Schadeloos stellen:** Voor verliezen die de lasthebber lijdt als gevolg van de uitvoering van de lastgeving. * **Waarborgen:** De lasthebber geniet van o.a. een voorrecht voor kosten tot behoud van de zaak en kan de niet-uitvoeringsexceptie inroepen bij niet-betaling. ## 11. Uitwerking lastgeving jegens derden * **Onmiddellijke vertegenwoordiging:** Lastgever is gebonden t.a.v. de derde, lasthebber niet. Dit geldt indien de lasthebber binnen de perken van zijn lastgeving handelt. * **Middellijke vertegenwoordiging:** Lasthebber is gebonden t.a.v. de derde, lastgever niet direct. Er is een extra handeling nodig om de rechtsverhouding bij de lastgever te krijgen. * **Handelen buiten de perken van de lastgeving:** De lastgever is in principe niet gebonden, tenzij er sprake is van bekrachtiging, zaakwaarneming, schijnvertegenwoordiging (indien de schijn aan de lastgever toerekenbaar is en de derde te goeder trouw was) of indien de schade onlosmakelijk verbonden is met de rechtshandeling. De lasthebber kan wel aansprakelijk zijn tegenover de derde. * **Toerekening van (quasi-)delicten:** De lastgever is in principe niet aansprakelijk voor onrechtmatige daden van de lasthebber, tenzij deze onrechtmatige daad inherent is aan de rechtshandeling of indien de lasthebber een aangestelde is van de lastgever. ## 12. Einde van de lastgeving * **Gemeenrechtelijke gronden:** Verval van termijn, onmogelijkheid tot uitvoering, nietigheid, gerechtelijke ontbinding, ontbindende voorwaarde. * **Overlijden:** Van lastgever of lasthebber (intuitu personae). De erfgenamen van de lasthebber hebben wel verplichtingen. * **Opzegging (ad nutum):** Beide partijen kunnen de lastgeving opzeggen, tenzij er sprake is van een mandaat van gemeenschappelijk belang of specifieke regels uit het economisch recht. * **Herroeping door lastgever:** Kan te allen tijde, tenzij de lastgeving onherroepelijk is gemaakt of bij mandaat van gemeenschappelijk belang. * **Onbekwaamverklaring:** Van lastgever of lasthebber, met als belangrijke uitzondering het zorgmandaat. * **Kennelijk onvermogen en faillissement:** Leiden tot beëindiging wegens geschokt vertrouwen. ### 12.1 Gevolgen van de beëindiging * **Tussen partijen:** Werkt in principe *ex nunc* (vanaf het moment van de beëindiging). De lasthebber moet nog rekenschap geven en goederen afgeven. De lastgever moet nog loon, kosten vergoeden en kwijting verlenen. * **T.a.v. derden:** Werkt eveneens in principe *ex nunc*. Rechtshandelingen na beëindiging binden de lastgever niet, tenzij de derde te goeder trouw was en onwetend van de beëindiging (bescherming van de derde te goeder trouw). --- # Verschillende soorten en kenmerken van lastgeving Hieronder volgt een gedetailleerd overzicht van de verschillende soorten en kenmerken van lastgeving, essentieel voor uw studiewezen. ## 2. Verschillende soorten en kenmerken van lastgeving Lastgeving is een contract waarbij een lastgever de lasthebber belast met het stellen van rechtshandelingen, voor rekening en in naam van de lastgever, waarbij de lasthebber dit aanvaardt. Het contract, geregeld in het oude Burgerlijk Wetboek (art. 1984-2010) en deels in Boek 1 BW (art. 1.8), blijft ondanks de integratie in het algemene dienstencontractenrecht een zeer belangrijk contract in de praktijk. ### 2.1 Typen lastgeving Er zijn diverse vormen van lastgeving te onderscheiden, gebaseerd op hun ontstaansgrond en context: #### 2.1.1 Conventionele lastgeving Dit is de meest courante vorm, die voortvloeit uit een contract tussen de lastgever en de lasthebber, zoals geregeld in de artikelen 1984 tot 2010 van het oude Burgerlijk Wetboek. * **Zorgmandaat (of zorgvolmacht):** Een bijzondere vorm van conventionele lastgeving waarbij iemand vooruitlopend een lasthebber aanwijst om hem te vertegenwoordigen op het moment dat hij wilsonbekwaam wordt. Dit dient ter buitengerechtelijke bescherming. #### 2.1.2 Wettelijke lastgeving Hierbij ontstaat de vertegenwoordigingsbevoegdheid rechtstreeks uit de wet. Voorbeelden zijn de vertegenwoordiging van minderjarigen door hun ouders of voogden, of de vertegenwoordiging van beschermde personen door hun wettelijk aangestelde bewindvoerders. #### 2.1.3 Gerechtelijke lastgeving (of opdracht) In dit geval benoemt een rechter personen om iemand of iets te beheren of te vertegenwoordigen. Dit is formeel anders dan een klassieke lastgeving omdat de opdracht niet voortkomt uit een contract tussen de vertegenwoordigde en de vertegenwoordiger, maar uit een rechterlijke beslissing. De klassieke regels van lastgeving, zoals vrije opzegging, zijn hier niet zomaar toepasbaar. * **Voorbeelden:** * Bewindvoerder van een meerderjarige onder bewind. * Lasthebber ad hoc in strafzaken, bijvoorbeeld wanneer een vennootschap en haar bestuurder persoonlijk worden vervolgd, en voor de vennootschap een aparte advocaat moet worden aangesteld. * Notaris als uitvoerder van een gedwongen verkoop (bij beslag of openbare verkoop). > **Tip:** Hoewel er formele gelijkenissen zijn met lastgeving, worden gerechtelijke opdrachten door de literatuur vaak als een aparte categorie beschouwd, vanwege de specifieke wettelijke en rechterlijke context. ### 2.2 Kenmerken van lastgeving Lastgeving wordt gekenmerkt door verschillende juridische eigenschappen: #### 2.2.1 Consensueel karakter Lastgeving is een consensueel contract. Dit betekent dat er geen specifieke vormvereisten zijn, zoals de afgifte van zaken (wat bij zakelijke contracten wel het geval is). Het contract komt tot stand door de enkele wilsovereenstemming, de aanvaarding van de opdracht door de lasthebber, hetzij uitdrukkelijk, hetzij stilzwijgend door de uitvoering van de opdracht. #### 2.2.2 Kosteloos of bezwarend karakter * **Oud recht:** Volgens het oude Burgerlijk Wetboek werd lastgeving in principe als kosteloos beschouwd. Dit vloeide voort uit het historische idee van lastgeving als een vriendendienst of een uit goodwill verleende opdracht. Hoewel een loon kon worden afgesproken, bestond er rechtspraak die de rechter toeliet een excessief loon te verminderen, met de redenering dat de aard van lastgeving een vriendendienst was. * **Nieuw recht (Boek 7):** In het voorgestelde Boek 7, dat lastgeving onderbrengt bij de dienstencontracten, vervalt dit automatische kosteloze karakter. Een dienstencontract kan kostenloos of bezwarend zijn. Er geldt een vermoeden dat, indien de opdrachtnemer een onderneming is, het contract bezwarend is. De rechter kan het loon niet meer zomaar verminderen. * **Huidige praktijk:** Lastgeving kan nog steeds kosteloos zijn, maar dit hangt af van wat partijen overeenkomen, niet langer van een automatische wettelijke regel. #### 2.2.3 Wederkerigheid De wederkerigheid van het contract hangt af van de afspraak over loon: * **Zonder loon:** De lastgeving is eenzijdig. Enkel de lasthebber heeft een uitvoeringplicht; de lastgever heeft geen wederkerige verplichting tot betaling. * **Met loon:** De lastgeving wordt wederkerig. Beide partijen hebben verbintenissen: de lasthebber heeft zijn prestatieplicht en de lastgever heeft een verplichting tot betaling van het loon. ### 2.3 Vergelijking met andere contracten Het is essentieel om lastgeving te onderscheiden van andere contracten met vergelijkbare kenmerken, zoals aanneming, zaakwaarneming en verkoop. #### 2.3.1 Lastgeving versus aanneming * **Voorwerp:** Aanneming betreft de uitvoering van materiële of intellectuele prestaties (werken, diensten), terwijl lastgeving gericht is op het stellen van rechtshandelingen (contracten sluiten, opzeggen, verzoekschriften indienen). * **Prijs:** Bij aanneming is een prijs essentieel en is het contract altijd bezwarend. Bij lastgeving kan het kostenloos zijn, afhankelijk van de afspraak. * **Juridische positie:** Een lasthebber kan ook een werknemer of aangestelde zijn en staat niet noodzakelijk als onafhankelijke ondernemer tegenover de lastgever. Een aannemer is daarentegen typisch onafhankelijk. * **Einde door overlijden:** In principe eindigt lastgeving door het overlijden van de lastgever of lasthebber, wat wijst op een vertrouwenskarakter. Bij aanneming blijft het contract bij overlijden van de opdrachtgever in principe bestaan, maar eindigt het bij overlijden van de aannemer (natuurlijk persoon). * **Einde door opzegging:** Bij lastgeving kan elke partij in principe op elk moment opzeggen (ad nutum). Bij aanneming kan de opdrachtgever eenzijdig beëindigen onder voorwaarden, maar de aannemer kan niet zomaar stoppen. #### 2.3.2 Lastgeving versus zaakwaarneming Zaakwaarneming betreft het vrijwillig stellen van een nuttige handeling in geval van nood, zonder daartoe wettelijk of contractueel verplicht te zijn. Het is een oneigenlijk contract waarbij de zaakwaarnemer verplicht is de handeling te voltooien en een vergoeding voor nuttige en noodzakelijke kosten kan eisen. Er geldt geen hoofdelijkheid, en de zaakwaarnemer is gebonden indien de handeling behoorlijk werd waargenomen, conform de zorg van een voorzichtig en redelijk persoon. #### 2.3.3 Lastgeving versus verkoop met tussenpersoon * **Risico en fiscale gevolgen:** Bij lastgeving (onmiddellijke vertegenwoordiging) staat de lastgever direct tegenover de derde, wat leidt tot één verkoop en éénmaal verkooprechten. Bij een tussenpersoon die zelf koopt en doorverkoopt, zijn er twee transacties, wat fiscaal meer impact heeft en waarbij het risico tussentijds bij de tussenpersoon kan liggen. * **Handelsagent vs. Commissionair:** Een handelsagent treedt op in naam van de principaal (directe vertegenwoordiging). Een commissionair koopt of verkoopt in eigen naam, maar voor rekening van de opdrachtgever (middellijke vertegenwoordiging). #### 2.3.4 Lastgeving versus commandverklaring Bij een commandverklaring koopt iemand een goed en kan hij binnen een bepaalde termijn een andere persoon aanduiden als werkelijke koper. Juridisch wordt de eerste koper dan beschouwd als lasthebber. Het cruciale verschil met lastgeving is dat de eerste koper de keuze heeft om zelf koper te blijven, wat bij zuivere lastgeving niet kan. Fiscaal kan een tijdige commandverklaring leiden tot één verkooprecht. #### 2.3.5 Lastgeving versus sterkmaking Bij sterkmaking belooft iemand te zorgen dat een derde een contract zal aangaan. De derde moet nadien bekrachtigen om gebonden te zijn. Indien dit niet gebeurt, is de sterkmaker niet gebonden bij contract, maar wel gehouden tot schadevergoeding. De sterkmaker wordt nooit zelf contractspartij, wat verschilt van een commandverklaring waarbij de eerste koper wel definitief koper kan blijven. ### 2.4 Gemengde contracten Lastgeving komt vaak voor als onderdeel van een gemengd contract, waarin elementen van verschillende contracttypes verenigd zijn. Bij de analyse hiervan kunnen twee theorieën worden toegepast: * **Cumulatietheorie:** De regels van de verschillende contracttypes worden naast elkaar toegepast op de delen van het contract waar ze het meest passend zijn. * **Absorptietheorie:** Het overheersende contracttype bepaalt het toepasselijke statuut voor het gehele contract. De cumulatietheorie is vaak logischer wanneer de verschillende componenten van een gemengd contract goed te onderscheiden zijn, zoals bij vrije beroepen. Bijvoorbeeld: * **Advocaat:** Aanneming (advies, opstellen stukken) en lastgeving (rechtsmiddelen instellen, procederen). * **Vastgoedmakelaar:** Aanneming (zoeken naar kopers/huurders) en lastgeving (tekenen huur- of koopcontracten). * **Architect:** Aanneming (ontwerp, controle werf) en lastgeving (aanvragen omgevingsvergunning). ### 2.5 Omvang van de volmacht (vertegenwoordigingsbevoegdheid) De omvang van de volmacht kan zowel **kwantitatief** (één of meer omschreven rechtshandelingen) als **kwalitatief** (alle zaken, beheer, beschikking) worden bepaald. #### 2.5.1 Kwalitatieve omvang: Bijzondere vs. Algemene lastgeving * **Bijzondere lastgeving:** Behelst één specifieke rechtshandeling of een beperkt aantal gelijkaardige handelingen binnen eenzelfde domein. * **Algemene lastgeving:** Omvat "alle zaken" van de lastgever, zoals het beheer van een volledig patrimonium of het besturen van een handelszaak of vennootschap. Dit onderscheid wordt ook overgenomen in het voorgestelde Boek 7. #### 2.5.2 Kwalitatieve omvang: Beheer/bewaring vs. Beschikking * **Lastgeving in algemene bewoordingen (onbepaald naar aard):** Geldt voor daden van beheer en bewaring (bv. dagelijkse bestuurshandelingen, innen facturen, procederen). * **Uitdrukkelijke lastgeving:** Is vereist voor daden van beschikking (verreikende handelingen die de rechtspositie definitief wijzigen of aantasten), zoals het sluiten van een dading, afstand doen van een vordering, of berusten in een vonnis. Deze volmachten worden restrictief geïnterpreteerd. > **Tip:** Een lasthebber met een algemene lastgeving mag niet zomaar daden van beschikking stellen. Daarvoor is altijd een specifieke, uitdrukkelijke volmacht nodig. ### 2.6 Grondvereisten voor lastgeving Voor de geldigheid van een lastgeving zijn bepaalde fundamentele vereisten noodzakelijk: #### 2.6.1 Toestemming Er is toestemming nodig van zowel de lastgever (die de opdracht geeft) als de lasthebber (die de opdracht aanvaardt). Dit geldt ook voor gerechtelijke mandaten. #### 2.6.2 Bekwaamheid * **Lastgever:** Moet bekwaam zijn om de rechtshandeling zelf te stellen op het moment van de opdracht. Wordt de lastgever pas later onbekwaam, dan is de rechtshandeling zelf, gesteld door de lasthebber, mogelijk nietig indien de lastgever op dat moment onbekwaam is. * **Uitzondering zorgmandaat:** Hierbij kan een lasthebber ook rechtsgeldige handelingen stellen nadat de lastgever wilsonbekwaam is geworden. * **Lasthebber:** Moet bekwaam zijn om de rechtshandelingen uit te voeren. Een gebrek aan bekwaamheid bij de lasthebber tast de geldigheid van de rechtshandeling aan, omdat de vertegenwoordiging dan gebrekkig was. #### 2.6.3 Voorwerp De rechtshandeling die de lasthebber moet stellen, moet geoorloofd, mogelijk en bepaalbaar zijn, conform de algemene regels van het contractenrecht. #### 2.6.4 Belangenvermenging / Zelfcontracteren De lasthebber mag in principe niet zelf de tegenpartij zijn van zijn lastgever in dezelfde transactie, tenzij de lastgever uitdrukkelijk of stilzwijgend instemt. Dit wordt beschouwd als een vorm van belangenvermenging. In geval van instemming wordt de lastgeving voor die specifieke handeling als het ware herroepen, waardoor een rechtstreeks contract tussen lastgever en lasthebber ontstaat. ### 2.7 Vormvereisten In principe kent lastgeving geen vormvereisten; het is een consensueel contract dat mondeling, stilzwijgend of schriftelijk kan worden gesloten. Echter: * **Vorm van de rechtshandeling:** Indien de rechtshandeling die door de lasthebber moet worden gesteld een specifieke vorm vereist (bv. authentieke akte), moet de volmacht vaak in dezelfde vorm worden opgesteld. * **Bewijs:** Schriftelijk bewijs kan nodig zijn, vooral bij bezoldigde lastgevingen of wanneer de waarde de wettelijke drempel overschrijdt, conform de regels van het bewijsrecht. ### 2.8 Bewijs van lastgeving Het bewijs van lastgeving verschilt naargelang de context: * **Tussen partijen:** De algemene bewijsregels van Boek 8 BW zijn van toepassing, waarbij voor rechtshandelingen boven een bepaalde waarde schriftelijk bewijs vereist is. * **Tegenover derden:** Degene die de lastgeving inroept, moet het bestaan ervan bewijzen. De derde die het bestaan van de lastgeving wil inroepen, geniet een gunstiger regime en mag bewijzen met alle middelen, inclusief getuigen en vermoedens. > **Tip:** In geval van twijfel over de omvang van een mandaat, is het voor de derde altijd verstandig om de bevoegdheid van de lasthebber te verifiëren. ### 2.9 Soorten lastgeving op basis van vertegenwoordiging * **Onmiddellijke vertegenwoordiging (klassieke lastgeving):** De lasthebber treedt op in naam en voor rekening van de lastgever. De rechtsgevolgen van de rechtshandeling treffen rechtstreeks de lastgever. * **Middellijke vertegenwoordiging (lastgeving zonder vertegenwoordiging):** De lasthebber treedt op in eigen naam, maar voor rekening van de lastgever. De derde heeft geen directe band met de lastgever. Rechtsfiguren hierbij zijn o.a. naamlening en het commissiecontract. ### 2.10 Einde van de lastgeving De lastgeving kan op verschillende gronden eindigen: #### 2.10.1 Gemeenrechtelijke gronden * Verval van de termijn. * Onmogelijkheid van uitvoering wegens overmacht. * Nietigheid van de overeenkomst. * Gerechtelijke ontbinding bij wanprestatie. * Vervulling van een uitdrukkelijke ontbindende voorwaarde. #### 2.10.2 Gronden eigen aan lastgeving * **Overlijden:** Het overlijden van de lastgever of lasthebber doet de lastgeving in principe eindigen, vanwege het *intuitu personae*-karakter. De erfgenamen van de lasthebber hebben wel verplichtingen, zoals kennisgeving, het stellen van dringende handelingen en rekenschap geven. * **Opzegging (ad nutum):** Zowel lastgever als lasthebber kunnen de lastgeving op elk moment en zonder motivering opzeggen, mits de andere partij hiervan op de hoogte wordt gebracht en er geen nodeloze schade wordt berokkend. * **Uitzondering:** Dit geldt niet voor mandaten van gemeenschappelijk belang of in bepaalde consumentenrelaties, waar economisch recht beperkingen oplegt. * **Herroeping door de lastgever:** De lastgever kan de lastgeving altijd herroepen, in principe zonder opzegtermijn of schadevergoeding. Stilzwijgende herroeping (bv. aanstelling van een nieuwe lasthebber) is ook mogelijk. Een conventioneel onherroepelijke lastgeving is echter mogelijk. * **Onbekwaamverklaring:** De onbekwaamverklaring van de lastgever of lasthebber leidt tot het einde van de lastgeving, met als belangrijke uitzondering het zorgmandaat. * **Kennelijk onvermogen en faillissement:** Deze situaties worden met overlijden gelijkgesteld en beëindigen de lastgeving wegens het geschokte vertrouwen. ### 2.11 Gevolgen van de beëindiging * **Tussen partijen:** De beëindiging werkt *ex nunc* (vanaf het moment van de gebeurtenis). De gewezen lasthebber moet rekenschap geven en toebehoren teruggeven. De lastgever moet nog verschuldigd loon, kosten en eventuele schade vergoeden en kwijting geven. * **Tegenover derden:** De beëindiging werkt eveneens *ex nunc*. Rechtshandelingen na de beëindiging binden de lastgever niet, tenzij de derde te goeder trouw was en geen kennis had van de beëindiging. --- Dit deel behandelt de diverse vormen van lastgeving, zoals conventionele, wettelijke en gerechtelijke lastgeving, evenals de juridische kenmerken zoals het consensuele karakter, het kosteloze of bezwarende karakter en de wederkerigheid. ### 2.1 Begrip en essentie van lastgeving Lastgeving, ook wel volmacht of mandaat genoemd, is een contract waarbij een lastgever een lasthebber belast met het stellen van een rechtshandeling, voor rekening en in naam van de lastgever, en de lasthebber dit aanvaardt. Het is een klassiek contract dat in de toekomst geïntegreerd zal worden in het algemene dienstencontractenrecht, maar blijft van groot belang in de praktijk. Terminologie omvat lastgever (ook vertegenwoordigde, volmachtgever, mandant, opdrachtgever) en lasthebber (ook vertegenwoordiger, volmachtdrager, mandataris, opdrachtnemer). De kern van lastgeving betreft het stellen van *rechtshandelingen* (zoals het sluiten van contracten, het instellen van rechtsmiddelen, of het indienen van aanvragen), niet louter materiële handelingen. De aanvaarding door de lasthebber is essentieel, wat het tot een consensueel contract maakt. #### 2.1.1 Onmiddellijke vertegenwoordiging (klassieke lastgeving) Dit is de zuivere vorm van lastgeving waarbij de lasthebber optreedt *in naam* en *voor rekening* van de lastgever. De derde weet dus dat hij contracteert met een vertegenwoordiger. * **Rechtsgevolgen:** * Het contract komt rechtstreeks tot stand tussen de lastgever en de derde. * Alle rechten en plichten vallen in het vermogen van de lastgever. * De lasthebber wordt geen contractspartij van de derde en is niet persoonlijk gehouden tegenover de derde. * Syndicus van een VME (Vereniging van Mede-eigenaars). * Bestuurders van rechtspersonen (vennootschappen, vzw's). * Advocaten die procederen in naam van hun cliënt. * Gerechtsdeurwaarders die exploten betekenen. * Notariële medewerkers die optreden voor partijen die niet aanwezig zijn. #### 2.1.2 Lastgeving zonder vertegenwoordiging (middellijke of onvolkomen vertegenwoordiging) Hier treedt de lasthebber niet op in naam van de lastgever; de derde weet niet dat hij met een vertegenwoordiger te maken heeft. De lasthebber sluit het contract in eigen naam, maar handelt intern voor rekening van de lastgever. * **Naamlening (prête-nom):** * De lasthebber leent zijn naam uit aan de lastgever. De derde ziet de lasthebber als de contractpartij, terwijl intern de lastgever de werkelijke begunstigde is. * Wordt gebruikt voor discretie of om familiale redenen. Kan echter leiden tot wetsontduiking (bv. voogd die via een derde koopt). * **Commissiecontract:** * In het handelsverkeer koopt of verkoopt de commissionair in eigen naam, maar voor rekening van de opdrachtgever. * Het contract wordt gesloten tussen de commissionair en de derde, waarna het intern wordt "doorgeleverd" aan de opdrachtgever. ### 2.2 Juridische kenmerken van lastgeving Lastgeving kent verschillende kenmerken die haar definiëren: * **Consensueel karakter:** * De lastgeving komt tot stand door loutere overeenstemming (aanbod en aanvaarding). * Er zijn geen vormvereisten of afgifte van zaken nodig. * De aanvaarding door de lasthebber kan uitdrukkelijk of stilzwijgend (door uitvoering van de opdracht) gebeuren. * *Voorbeeld stilzwijgende aanvaarding:* Een partner die boodschappen doet voor het huishouden zonder expliciete volmacht. * **Kosteloos of bezwarend karakter:** * **Oud recht:** Lastgeving werd in principe als kosteloos beschouwd (vriendendienst). Echter, een loon kon worden afgesproken, en de rechter kon een excessief loon verminderen. * **Nieuw recht (Boek 7):** Lastgeving valt onder dienstencontracten en kan kostenloos of bezwarend zijn. Er geldt een vermoeden dat als de opdrachtnemer een onderneming is, het contract bezwarend is. De rechter kan het loon niet zomaar verminderen. * **Eenzijdig of wederkerig karakter:** * **Zonder loon:** De lastgeving is eenzijdig, met enkel een uitvoeringplicht voor de lasthebber. * **Met loon:** De lastgeving wordt wederkerig, met wederzijdse verplichtingen (prestatie tegenover loon). ### 2.3 Soorten lastgeving Lastgeving kan worden onderverdeeld in verschillende categorieën: * **Conventionele lastgeving:** * De klassieke lastgeving die voortvloeit uit een contract tussen de lastgever en de lasthebber (bv. artikelen 1984-2010 oud BW). * Omvat ook het **zorgmandaat**: een vooraf opgestelde lastgeving om iemand te vertegenwoordigen bij wilsonbekwaamheid, bedoeld voor buitengerechtelijke bescherming. * **Wettelijke lastgeving:** * Vertegenwoordiging die rechtstreeks uit de wet voortvloeit, zoals de vertegenwoordiging van minderjarigen door ouders of voogden, of van beschermde personen door bewindvoerders. * **Gerechtelijke lastgeving (opdracht):** * Personen die door de rechtbank worden benoemd om iemand of iets te beheren of te vertegenwoordigen. * Voorbeelden: bewindvoerder van een meerderjarige onder bewind, lasthebber ad hoc in strafzaken, notaris als uitvoerder van een gedwongen verkoop. * Deze zijn geen klassieke lastgevingen omdat de opdracht niet via contract tot stand komt en de specifieke lastgevingsregels (zoals vrije opzegging) niet altijd toepasbaar zijn. ### 2.4 Vergelijking met andere contracten en figuren Het is cruciaal om lastgeving te onderscheiden van gelijkaardige juridische figuren omwille van de uiteenlopende rechtsgevolgen, met name op het gebied van risico en fiscaliteit. * **Lastgeving vs. tussenpersoon die zelf koopt/verkoopt:** Bij lastgeving is er één verkoop (lastgever - derde). Bij een tussenpersoon die eerst koopt en dan doorverkoopt, zijn er twee verkopen (verkoper - tussenpersoon; tussenpersoon - uiteindelijke koper), met mogelijke verschillen in risico en fiscale behandeling. * **Handelsagent vs. commissionair vs. concessiehouder:** * **Handelsagent:** Zoekt klanten, brengt contracten tot stand tussen producent en klant, werkt in naam van de principaal (directe vertegenwoordiging). * **Commissionair:** Koopt of verkoopt in eigen naam, maar voor rekening van de opdrachtgever (middellijke vertegenwoordiging). * **Concessiehouder/Alleenverkoper:** Koopt zelf goederen en verkoopt ze door aan de eindklant; dit is geen lastgeving. * **Commandverklaring:** Een notariële techniek waarbij een koper binnen een termijn de uiteindelijke koper kan aanduiden. De eerste koper wordt dan beschouwd als lasthebber. Verschil met lastgeving: de eerste koper kan zelf koper blijven. * **Sterkmaking (art. 5.106 BW):** Iemand belooft dat een derde een contract zal sluiten. De derde moet nadien bekrachtigen. De sterkmaker wordt niet gebonden, maar is schadevergoeding verschuldigd indien het contract niet tot stand komt. * **Lastgeving vs. aanneming:** * **Voorwerp:** Aanneming betreft materiële/intellectuele prestaties (werken, diensten); lastgeving betreft rechtshandelingen. * **Bezwarend karakter:** Aanneming is altijd bezwarend; lastgeving kan kostenloos zijn. * **Juridische positie:** Een lasthebber kan een aangestelde zijn, een aannemer is typisch onafhankelijk. * **Einde door overlijden:** Overlijden van de opdrachtgever beëindigt aanneming niet noodzakelijk, wel bij overlijden van de aannemer. Bij lastgeving eindigt het contract in principe bij overlijden van beide partijen. * **Einde door opzegging:** Lastgeving kan door beide partijen "ad nutum" worden opgezegd; bij aanneming zijn hier meer beperkingen op. * **Lastgeving vs. zaakwaarneming:** Zaakwaarneming is het vrijwillig stellen van een nuttige handeling in een noodsituatie, wat een oneigenlijk contract is. Bij lastgeving is er een voorafgaande opdracht. ### 2.5 Geldigheidsvereisten voor lastgeving Om geldig te zijn, moet lastgeving aan bepaalde vereisten voldoen: * **Toestemming:** Overeenstemming tussen lastgever en lasthebber. Ook bij gerechtelijk mandaat is aanvaarding van de mandataris vereist. * **Bekwaamheid:** * **Lastgever:** Moet bekwaam zijn om de rechtshandeling zelf te stellen. Indien de lastgever op het ogenblik van de rechtshandeling onbekwaam is, is de rechtshandeling nietig. * *Uitzondering:* Zorgmandaat, waarbij de lasthebber kan handelen ook na wilsonbekwaamheid van de lastgever. * **Lasthebber:** Moet bekwaam zijn om de rechtshandeling uit te voeren. Onbekwaamheid van de lasthebber tast de geldigheid van de vertegenwoordiging aan. * **Bijzondere onbekwaamheden:** Veroordeelden, gefailleerden, en in bepaalde gevallen notarissen mogen niet optreden als lasthebber in specifieke situaties. * **Voorwerp:** De rechtshandeling die moet worden gesteld, moet bepaald, geoorloofd en mogelijk zijn. * **Belangenvermenging / Zelfcontracteren (Self-Dealing):** De lasthebber mag in principe niet optreden als tegenpartij van zijn eigen lastgever in dezelfde transactie. Dit is verboden, tenzij met uitdrukkelijke of stilzwijgende instemming van de lastgever. In dat geval wordt de lastgeving voor die specifieke handeling stilzwijgend herroepen. ### 2.6 Vormvereisten bij lastgeving * **In principe geen vormvereiste:** Lastgeving is consensueel en kan mondeling, stilzwijgend of schriftelijk tot stand komen. * **Vorm van de rechtshandeling:** Indien de rechtshandeling waarvoor vertegenwoordiging wordt verleend een specifieke vorm vereist (bv. authentieke akte), moet de volmacht vaak in dezelfde vorm worden opgesteld. * **Bewijs:** Bij niet-bezoldigde lastgeving volstaat een exemplaar van een volmachtformulier. Bij bezoldigde lastgeving gelden de algemene bewijsregels (meerdere exemplaren). Mondelinge en stilzwijgende lastgevingen zijn geldig maar kunnen bewijsproblemen opleveren. ### 2.7 Bewijs van lastgeving * **Tussen partijen:** Geldt het gemeen recht (Boek 8 BW), waarbij vanaf een bepaald bedrag schriftelijk bewijs vereist is, tenzij er uitzonderingen zijn. * **Tegenover derden:** * Wie een derde wil tegenwerpen dat er een lastgeving bestond, moet voldoen aan de gewone bewijsregels. * De derde die het bestaan van de lastgeving wil inroepen, mag dat met alle middelen van recht doen (getuigen, vermoedens). ### 2.8 Omvang van de volmacht (vertegenwoordigingsbevoegdheid) De omvang van de volmacht kan kwalitatief en kwantitatief worden bepaald. * **Kwantitatieve omvang:** * **Bijzondere lastgeving:** Betreft één of meerdere omschreven rechtshandelingen. * **Algemene lastgeving:** Betreft alle zaken van de lastgever (bv. beheer van een patrimonium). * **Kwalitatieve omvang:** * **Lastgeving in algemene bewoordingen:** Geldt voor daden van beheer en bewaring. * **Uitdrukkelijke lastgeving:** Vereist voor daden van beschikking (verregaande ingrepen die de rechtspositie definitief wijzigen). Deze volmacht wordt restrictief geïnterpreteerd. ### 2.9 Verbintenissen van de lasthebber * **Uitvoering van de lastgeving:** De lasthebber moet de opdracht uitvoeren zoals overeengekomen, rekening houdend met omstandigheden en gebruiken. * **Zorgvuldigheidsnorm:** Handelen als een voorzichtig en redelijk persoon in dezelfde omstandigheden. Dit is in principe een inspanningsverbintenis, geen resultaatsverbintenis. * **Aansprakelijkheid:** Aansprakelijk voor opzet en fout die schade veroorzaken. * **Onbezoldigde lastgeving (vriendendienst):** Milder beoordelingscriterium ("in concreto"). * **Bezoldigde lastgeving (professionele lasthebber):** Strengere norm, vergeleken met een zorgvuldige beroepspersoon. * **Overmacht:** Kan de lasthebber bevrijden van aansprakelijkheid indien de uitvoering objectief onmogelijk wordt. * **Bevrijdingsbedingen:** Beperkingen van aansprakelijkheid zijn mogelijk, maar niet voor opzet of zware fout. * **Aansprakelijkheid tegenover derden:** De lasthebber kan buitencontractueel aansprakelijk zijn jegens derden voor schade veroorzaakt door zijn foutief handelen. * **Plaatsvervanging:** In principe toegelaten, tenzij uitdrukkelijk verboden. Een toegelaten plaatsvervanging geeft de lastgever een rechtstreekse vordering tegen de plaatsvervanger. * **Meerdere lasthebbers:** In principe geen hoofdelijkheid, tenzij afgesproken. * **Rekenschap geven:** De lasthebber moet de lastgever informeren over de uitvoering van de opdracht en alles wat hij heeft ontvangen, afgeven. ### 2.10 Verbintenissen van de lastgever * **Kostenvergoeding:** De lastgever moet nodige en nuttige kosten vergoeden, maar kan excessieve kosten weigeren. * **Loon:** Enkel verschuldigd indien bedongen. * **Schadeloosstelling:** De lastgever moet de lasthebber vergoeden voor schade die hij heeft geleden in het kader van de uitvoering van de lastgeving, tenzij de lasthebber zelf een fout beging. * **Waarborgen:** Hoofdelijkheid tussen meerdere lastgevers, voorrecht van kosten tot behoud van de zaak, en de niet-uitvoeringsexceptie (enac) voor de lasthebber. ### 2.11 Uitwerking lastgeving jegens derden * **Lasthebber handelt in eigen naam (middelijke vertegenwoordiging):** Geen directe band tussen lastgever en derde. De lasthebber is contractpartij. * **Lasthebber handelt in naam van de lastgever (onmiddellijke vertegenwoordiging):** * **Binnen de perken van de lastgeving:** Lastgever is gebonden, lasthebber niet. * **Buiten de perken van de lastgeving:** In principe is de lastgever niet gebonden, tenzij via bekrachtiging, zaakwaarneming, schijnmandaat, of indien de schijn van bevoegdheid aan de lastgever toerekenbaar is en de derde te goeder trouw handelde. De lasthebber kan wel aansprakelijk zijn jegens de derde. ### 2.12 Einde van de lastgeving * **Gemeenrechtelijke gronden:** Verstrijken van de termijn, onmogelijkheid tot uitvoering (overmacht), nietigheid, gerechtelijke ontbinding, vervullen van een ontbindende voorwaarde. * **Gronden eigen aan lastgeving:** * **Overlijden van de lasthebber of lastgever:** De lastgeving eindigt, tenzij anders bedongen of in het geval van een zorgmandaat. De erfgenamen hebben wel bepaalde verplichtingen. * **Opzegging "ad nutum":** Beide partijen kunnen de lastgeving op elk moment en zonder motivering beëindigen, mits kennisgeving en zonder nodeloos schade te berokkenen. * **Mandaat van gemeenschappelijk belang:** Beperkt de vrije opzegging. * **Herroeping door de lastgever:** De lastgever kan de lastgeving te allen tijde herroepen. * **Onbekwaamverklaring:** Van de lastgever of lasthebber, met uitzondering van het zorgmandaat. * **Kennelijk onvermogen of faillissement:** Leidt tot einde van de lastgeving wegens geschokt vertrouwen. ### 2.13 Gevolgen van de beëindiging * **Tussen partijen:** De beëindiging werkt in principe *ex nunc* (vanaf het moment van de beëindiging). De (gewezen) lasthebber moet rekenschap geven en ontvangen documenten teruggeven. De lastgever moet loon, kosten vergoeden en kwijting geven. * **Tegenover derden:** De beëindiging werkt ook *ex nunc*. Rechtshandelingen na de beëindiging binden de lastgever niet, tenzij de derde te goeder trouw was en onwetend van de beëindiging. --- Hieronder volgt een gedetailleerd overzicht van de verschillende soorten en kenmerken van lastgeving. Lastgeving is een contract waarbij een lastgever een lasthebber de opdracht geeft om rechtshandelingen te stellen in zijn naam en voor zijn rekening, waarna de lasthebber deze opdracht aanvaardt. ### 2.1 Juridische kenmerken van lastgeving #### 2.1.1 Consensueel karakter Lastgeving is een **consensueel contract**. Dit betekent dat het tot stand komt door de loutere wilsovereenstemming tussen de partijen (aanbod en aanvaarding) en dat er geen specifieke vormvereisten of de afgifte van zaken nodig zijn. De aanvaarding door de lasthebber kan uitdrukkelijk zijn, maar ook stilzwijgend gebeuren door de uitvoering van de opdracht. > **Tip:** Denk aan het huishoudelijk mandaat tussen feitelijk samenwonenden als een voorbeeld van stilzwijgende aanvaarding. Eén partner doet boodschappen of sluit kleine contracten zonder expliciete volmacht, maar in het belang van de huishouding. #### 2.1.2 Kosteloos of bezwarend karakter Historisch gezien werd lastgeving in het oude Burgerlijk Wetboek als een **kosteloos** contract beschouwd, analoog aan een vriendendienst uit het Romeins recht. Hoewel de wet een loon niet verbood, bestond er rechtspraak die de rechter toeliet een excessief loon te verminderen. Deze visie is echter achterhaald. In het voorgestelde Boek 7 wordt lastgeving geïntegreerd in het concept van dienstencontracten. Een dienstencontract kan zowel kosteloos als bezwarend zijn. Er geldt een **vermoeden dat het bezwarend is indien de opdrachtnemer een onderneming is**. De rechter kan een afgesproken loon niet meer eenzijdig verminderen. Lastgeving kan dus nog steeds kosteloos zijn, maar dit is afhankelijk van de wilsovereenkomst van de partijen en niet langer een automatische regel. #### 2.1.3 Wederkerigheid De wederkerigheid van lastgeving hangt af van de afspraak over loon: * **Zonder loon:** De lastgeving is **eenzijdig**, aangezien enkel de lasthebber een uitvoeringplicht heeft en de lastgever geen tegenprestatie verschuldigd is. * **Met loon:** De lastgeving wordt **wederkerig**, aangezien beide partijen verbintenissen hebben (de lasthebber de prestatie, de lastgever het loon). #### 2.1.4 Consensueel contract Zoals reeds vermeld, is lastgeving een **consensueel contract**. Dit betekent dat het tot stand komt door de overeenstemming van de wil van de partijen. ### 2.2 Soorten lastgeving Lastgeving kan worden onderverdeeld in verschillende soorten, afhankelijk van de bron van de bevoegdheid of de specifieke context: #### 2.2.1 Conventionele lastgeving Dit is de **klassieke lastgeving** die voortvloeit uit een contract tussen de lastgever en de lasthebber, zoals geregeld in de artikelen 1984 tot 2010 van het oude Burgerlijk Wetboek. Hieronder valt ook het **zorgmandaat** (of zorgvolmacht), waarbij iemand vooruitlopend een lasthebber aanduidt om hem te vertegenwoordigen zodra hij wilsonbekwaam wordt. Dit dient als buitengerechtelijke bescherming. #### 2.2.2 Wettelijke lastgeving Bij wettelijke lastgeving vloeit de vertegenwoordigingsbevoegdheid **rechtstreeks uit de wet voort**. Voorbeelden hiervan zijn de vertegenwoordiging van minderjarigen door hun ouders of voogden, of de vertegenwoordiging van beschermde personen door bewindvoerders. #### 2.2.3 Gerechtelijke lastgeving (opdracht) Dit betreft situaties waarin de rechtbank een persoon aanstelt om iemand of iets te beheren of te vertegenwoordigen. Denk hierbij aan: * Bewindvoerders van meerderjarigen onder bewind. * Lasthebbers ad hoc in strafzaken (bv. een advocaat die de vennootschap vertegenwoordigt wanneer de bestuurder persoonlijk vervolgd wordt). * Een notaris als uitvoerder van een gedwongen verkoop. Hoewel er formele gelijkenissen zijn met lastgeving, komt de opdracht hier niet tot stand door een contract tussen de vertegenwoordigde en de vertegenwoordiger, maar door een rechterlijke beslissing. De klassieke lastgevingsregels zijn hierdoor niet altijd direct toepasbaar. ### 2.3 Lastgeving met en zonder vertegenwoordiging #### 2.3.1 Lastgeving met vertegenwoordiging (Onmiddellijke vertegenwoordiging) Dit is de "zuivere" lastgeving zoals beschreven in artikel 1.8, §1 BW. De lasthebber stelt een rechtshandeling: * **In naam van de lastgever:** De derde partij weet voor wie hij contracteert. * **Voor rekening van de lastgever:** De gevolgen van de rechtshandeling komen ten goede aan of ten laste van de lastgever. **Juridische consequenties:** * De rechten en verplichtingen uit de rechtshandeling ontstaan rechtstreeks in het vermogen van de lastgever. * De lasthebber wordt geen contractspartij van de derde en is niet persoonlijk gebonden. > **Voorbeelden:** > * Syndicus van een VME (vereniging van mede-eigenaars). > * Bestuurders van rechtspersonen (vennootschappen, vzw's). > * Advocaten die procederen in naam van hun cliënt. > * Gerechtsdeurwaarders die exploten betekenen in naam van een opdrachtgever. #### 2.3.2 Lastgeving zonder vertegenwoordiging (Middellijke of onvolkomen vertegenwoordiging) Hier treedt de lasthebber op **in eigen naam**, maar wel **voor rekening van de lastgever**. De derde partij weet niet dat er een lastgever is. **Rechtsfiguren:** * **Naamlening (prête-nom):** De lasthebber leent zijn naam uit aan de lastgever. Tegenover de derde lijkt de lasthebber de partij te zijn, maar intern handelt hij voor rekening van de lastgever. Dit kan gebruikt worden voor discretie of om familiale redenen, maar mag niet worden misbruikt om wettelijke verboden te omzeilen. * **Commissiecontract:** In het handelsverkeer koopt of verkoopt een commissionair in eigen naam, maar voor rekening van de opdrachtgever. Er is geen directe contractuele relatie tussen de opdrachtgever en de derde. ### 2.4 Gemengde contracten en vergelijking met andere contracten Lastgeving kan deel uitmaken van een gemengd contract, waarbij elementen van verschillende contracttypes samenkomen. De bepaling van de toepasselijke regels gebeurt via de cumulatietheorie (regels van verschillende contracten worden naast elkaar toegepast) of de absorptietheorie (de regels van het overheersende contract gelden). > **Voorbeelden van gemengde contracten:** > * **Advocaat:** Aanneming (advies) en lastgeving (rechtsmiddelen instellen). > * **Vastgoedmakelaar:** Aanneming (zoeken naar kopers/huurders) en lastgeving (contracten tekenen). > * **Architect:** Aanneming (ontwerp) en lastgeving (aanvraag vergunning). **Vergelijking met andere figuren:** * **Verkoop met tussenpersoon vs. lastgeving:** Bij lastgeving is er één verkoop tussen lastgever en derde. Bij een tussenpersoon die zelf koopt en doorverkoopt, zijn er twee verkopen, met andere fiscale en risico-gevolgen. * **Handelsagent vs. commissionair vs. alleenverkoper:** Een handelsagent treedt op in naam van de principaal (directe vertegenwoordiging). Een commissionair treedt op in eigen naam voor rekening van de opdrachtgever (middellijke vertegenwoordiging). Een alleenverkoper koopt zelf en verkoopt door. * **Commandverklaring:** Een bijzondere notariële techniek waarbij de koper binnen een termijn de werkelijke koper kan aanduiden. De eerste koper wordt dan beschouwd als lasthebber. Het verschil met klassieke lastgeving is dat de commandverklaarder zelf koper kan blijven. * **Sterkmaking:** Iemand belooft dat een derde een bepaald contract zal aangaan. De derde moet bekrachtigen. Indien niet, is de sterkmaker aansprakelijk voor schadevergoeding, maar wordt hij zelf geen contractspartij. * **Aanneming:** Verschilt van lastgeving door het voorwerp (materiële/intellectuele prestaties vs. rechtshandelingen), de prijs (altijd bezwarend bij aanneming vs. kosteloos mogelijk bij lastgeving), de juridische positie (onafhankelijkheid aannemer vs. mogelijke ondergeschiktheid lasthebber) en de beëindigingsgronden (overlijden aannemer doet contract eindigen vs. overlijden lasthebber/lastgever doet lastgeving eindigen). * **Zaakwaarneming:** Vrijwillig stellen van een nuttige handeling in geval van nood, zonder opdracht. Het is een oneigenlijk contract. ### 2.5 Geldigheidsvereisten van lastgeving #### 2.5.1 Grondvereisten * **Toestemming:** Er is wilsovereenstemming nodig tussen lastgever en lasthebber. Zelfs bij gerechtelijke mandaten moet de mandataris aanvaarden. * **Lastgever:** Moet bekwaam zijn om de rechtshandeling zelf te stellen. Als de lastgever bij aanvang onbekwaam is, is de lastgeving nietig. Als hij later onbekwaam wordt, is de rechtshandeling met de derde nietig, tenzij het een zorgmandaat betreft, waarbij de aangewezen lasthebber nog kan optreden. * **Lasthebber:** Moet bekwaam zijn om de rechtshandeling uit te voeren. Onbekwaamheid van de lasthebber kan leiden tot de nietigheid van de rechtshandeling omdat de vertegenwoordiging gebrekkig was. Bijzondere wettelijke onbekwaamheden (bv. voor veroordeelden of gefailleerden) zijn ook van toepassing. * **Voorwerp:** De rechtshandeling die gesteld moet worden, moet bepaald, geoorloofd en mogelijk zijn. * **Belangenconflict/Zelfcontracteren:** De lasthebber mag in principe niet optreden als wederpartij van zijn lastgever, tenzij de lastgever uitdrukkelijk of stilzwijgend instemt. Dit leidt tot een (stilzwijgende) herroeping van de lastgeving voor die specifieke handeling. #### 2.5.2 Vormvereisten In principe is lastgeving **niet onderworpen aan vormvereisten** (sol consensu). Echter, als de rechtshandeling waarvoor wordt vertegenwoordigd een specifieke vorm vereist (bv. een authentieke akte voor een schenking), moet de volmacht vaak in diezelfde vorm worden opgesteld. Bij onderhandse volmachten gelden de regels van het bewijsrecht. De bewijsfunctie van een schriftelijke volmacht is belangrijker bij bezoldigde lastgeving. ### 2.6 Bewijs van lastgeving * **Tussen partijen:** De algemene bewijsregels uit Boek 8 BW zijn van toepassing. Vanaf een bepaald bedrag (€3.500) is schriftelijk bewijs vereist, tenzij er uitzonderingen zijn. De uitvoering van de lastgeving kan ook als bewijs dienen. * Wie de lastgeving wil **inroepen tegen een derde**, moet voldoen aan de algemene bewijsregels (bv. schriftelijk bewijs boven €3.500). * De **derde die de lastgeving wil inroepen** (bv. tegen de lastgever) heeft een gunstiger regime en mag bewijzen met alle middelen van recht, inclusief getuigen en vermoedens. ### 2.7 Omvang van de volmacht (vertegenwoordigingsbevoegdheid) * **Algemene lastgeving:** Betreft "alle zaken" van de lastgever (bv. beheer van een patrimonium). * **Intrinsieke omvang:** * **Uitdrukkelijke lastgeving:** Is vereist voor daden van **beschikking** (verreikende rechtshandelingen die de rechtspositie definitief aantasten). Dergelijke volmachten worden restrictief geïnterpreteerd. ### 2.8 Verbintenissen van de lasthebber * **Uitvoering van de opdracht:** De lasthebber moet de opdracht uitvoeren zoals overeengekomen, met de zorg van een voorzichtig en redelijk persoon. Dit is in principe een **inspanningsverbintenis**. * **Aansprakelijkheid:** De lasthebber is aansprakelijk voor opzet en fout. De aansprakelijkheidsdrempel is strenger voor bezoldigde lastgevingen (vergelijking met een zorgvuldig beroepsfiguur) dan voor onbezoldigde lastgevingen (beoordeling "in concreto"). Hij staat in principe niet in voor de solvabiliteit van de derde of voor verborgen gebreken, tenzij anders overeengekomen of indien zijn professionele rol dit vereist. * **Overmacht:** Kan de lasthebber bevrijden van aansprakelijkheid indien de uitvoering van de opdracht objectief onmogelijk wordt. * **Bevrijdingsbedingen:** Kunnen de aansprakelijkheid beperken, maar niet voor opzet of zware fout. * **Aansprakelijkheid tegenover derden:** De lasthebber is persoonlijk buitencontractueel aansprakelijk voor schade die hij aan derden berokkent. * **Plaatsvervanging:** Is in principe toegelaten tenzij uitdrukkelijk verboden. Bij verboden plaatsvervanging is de lasthebber aansprakelijk en zijn de handelingen van de plaatsvervanger niet geldig tegenover de lastgever. * **Rekenschap geven:** De lasthebber moet de lastgever informeren over de uitvoering van de opdracht en alles wat hij heeft ontvangen (ook van derden) afgeven. Dit leidt tot kwijting voor de lasthebber. ### 2.9 Verbintenissen van de lastgever * **Kostenvergoeding:** De lastgever moet de nodige en nuttige kosten vergoeden die de lasthebber heeft gemaakt. Excessieve kosten zijn niet altijd verhaalbaar. * **Schadeloosstelling:** De lastgever moet de lasthebber vergoeden voor de schade die hij heeft geleden, mits er een duidelijk verband is met de uitvoering van de opdracht. * **Waarborgen:** Hoofdelijkheid tussen meerdere lastgevers, voorrecht van de kosten tot behoud, en de niet-uitvoeringsexceptie (enac) voor de lasthebber. ### 2.10 Uitwerking van lastgeving jegens derden * **Onmiddellijke vertegenwoordiging:** Lastgever is gebonden t.a.v. de derde; lasthebber niet. * **Middellijke vertegenwoordiging:** Lasthebber is gebonden t.a.v. de derde; lastgever niet (tenzij via overdracht van schuldvordering). * **Buiten de perken van de lastgeving:** De lastgever is in principe niet gebonden, tenzij er sprake is van bekrachtiging, zaakwaarneming, schijnmandaat of ongerechtvaardigde verrijking. De lasthebber kan wel aansprakelijk zijn tegenover de derde. * **Onrechtmatige daden van de lasthebber:** Kunnen onder omstandigheden aan de lastgever worden toegerekend, zeker indien de lasthebber een aangestelde is. ### 2.11 Einde van de lastgeving * **Gemeenrechtelijke gronden:** Verval van de termijn, onmogelijkheid van uitvoering, nietigheid, gerechtelijke ontbinding, ontbindende voorwaarde. * **Overlijden:** Van de lasthebber of lastgever (tenzij zorgmandaat). De erfgenamen van de lasthebber hebben specifieke verplichtingen. * **Opzegging (ad nutum):** Beide partijen kunnen de lastgeving op elk moment en zonder motivering beëindigen, mits kennisgeving en zonder onnodige schade te berokkenen. Uitzonderingen zijn mandaten van gemeenschappelijk belang en regels uit economisch recht ter bescherming van consumenten. * **Herroeping door de lastgever:** De lastgever kan in principe altijd herroepen, zonder opzegtermijn of schadevergoeding, tenzij er sprake is van een conventioneel onherroepelijke lastgeving of een mandaat van gemeenschappelijk belang. * **Onbekwaamverklaring:** Van de lastgever (tenzij zorgmandaat) of lasthebber. * **Kennelijk onvermogen en faillissement:** Leidt tot einde van de lastgeving wegens geschokt vertrouwen. De gevolgen van de beëindiging werken in principe **ex nunc** (vanaf het moment van de beëindiging), maar er zijn uitzonderingen voor derden te goeder trouw die niet op de hoogte waren van de beëindiging. --- # Geldigheidsvereisten en omvang van de lastgeving Dit hoofdstuk behandelt de essentiële voorwaarden waaraan een lastgevingsovereenkomst moet voldoen om geldig te zijn, evenals de grenzen van de volmacht die aan de lasthebber wordt verleend. ### 3.1 Geldigheidsvereisten van de lastgeving Voor een geldige lastgeving zijn verschillende grondvereisten van belang: #### 3.1.1 Toestemming Er is een wederzijdse toestemming vereist tussen de lastgever en de lasthebber. Dit betekent dat de lastgever een opdracht moet geven en de lasthebber deze opdracht moet aanvaarden. Bij een gerechtelijk mandaat geldt dezelfde aanvaardingsplicht voor de mandataris. #### 3.1.2 Bekwaamheid Zowel de lastgever als de lasthebber moeten bekwaam zijn om rechtshandelingen te stellen. * **Bekwaamheid van de lastgever:** De lastgever moet bekwaam zijn om de rechtshandeling die hij opdraagt zelf te stellen. Indien de lastgever vanaf het begin onbekwaam is, is de lastgeving nietig. Wordt de lastgever pas later onbekwaam, dan is de rechtshandeling die de lasthebber stelt nietig als de lastgever op dat moment onbekwaam is. * **Uitzondering: zorgmandaat:** Een zorgmandaat (ook zorgvolmacht genoemd) is een conventionele lastgeving die vooraf wordt opgesteld voor het geval van wilsonbekwaamheid. Hierbij kan de lasthebber, zelfs na het verlies van bekwaamheid van de lastgever, rechtsgeldig handelen in diens naam. Dit doorbreekt de klassieke regel van nietigheid bij onbekwaamheid van de lastgever. * **Bekwaamheid van de lasthebber:** De lasthebber moet bekwaam zijn op het moment van de onderhandelingen en het sluiten van het contract. Onbekwaamheid van de lasthebber kan de geldigheid van de rechtshandeling aantasten doordat de vertegenwoordiging gebrekkig was. * **Bijzondere onbekwaamheden:** Personen zoals veroordeelden of gefailleerden kunnen wettelijk beperkt zijn in hun bekwaamheid om bepaalde mandaten uit te oefenen. Een notaris mag bijvoorbeeld niet als partij optreden in een akte waarvoor hij optreedt als openbare ambtenaar. #### 3.1.3 Geldig voorwerp Het voorwerp van de lastgeving is de rechtshandeling die gesteld moet worden. Deze rechtshandeling moet voldoen aan de algemene contractuele vereisten: ze moet geoorloofd, mogelijk en bepaalbaar zijn. * **Belangenvermenging (zelfcontracteren):** Een specifieke regel verbiedt de lasthebber om zelf de tegenpartij te zijn van zijn lastgever in dezelfde transactie, tenzij met uitdrukkelijke of stilzwijgende instemming van de lastgever. Bij zo'n instemming wordt de lastgeving voor die specifieke handeling stilzwijgend herroepen, en wordt de lastgever geacht rechtstreeks een contract te sluiten met de (voormalige) lasthebber. #### 3.1.4 Vormvereisten In beginsel is lastgeving een **consensueel contract**, wat betekent dat er geen specifieke vormvereisten zijn voor de geldigheid ervan. Lastgeving kan mondeling, stilzwijgend of schriftelijk tot stand komen. * **Vorm van de rechtshandeling:** Echter, als de rechtshandeling waarvoor de lasthebber optreedt, een specifieke vorm vereist (zoals een authentieke akte voor schenkingen of hypotheekverlening), dan moet de lastgeving in principe diezelfde vorm aannemen. * **Bewijs:** Voor bewijsrechtelijke doeleinden, vooral bij bezoldigde lastgevingen of bij geschillen, is een schriftelijk bewijs van de lastgeving vaak vereist, zeker voor transacties boven een bepaalde waarde. ### 3.2 Omvang van de volmacht De omvang van de volmacht bepaalt welke handelingen de lasthebber mag stellen en met welk bereik. Dit kan zowel kwalitatief als kwantitatief worden bekeken. #### 3.2.1 Kwalitatieve omvang (bijzondere versus algemene lastgeving) * **Bijzondere lastgeving:** Deze heeft betrekking op één welomschreven rechtshandeling of een beperkt aantal gelijkaardige handelingen binnen een specifieke sfeer (bv. het sluiten van één specifiek huurcontract, het instellen van een rechtsmiddel in één zaak). * **Algemene lastgeving:** Deze strekt zich uit tot "alle zaken" van de lastgever, wat doorgaans neerkomt op het beheer van een volledig patrimonium, het leiden van een handelszaak of het besturen van een vennootschap. #### 3.2.2 Kwalitatieve omvang (daden van beheer/bewaring versus daden van beschikking) * **Lastgeving in algemene bewoordingen:** Deze dekt de normale beheers- en bewaringsdaden (bv. dagelijkse bestuurshandelingen, innen van facturen, procederen). * **Uitdrukkelijke lastgeving:** Voor verregaande rechtshandelingen die de rechtspositie definitief wijzigen of aantasten (daden van beschikking), zoals het sluiten van een dading, afstand doen van een vordering, of het berusten in een vonnis, is een uitdrukkelijke volmacht vereist. * **Restrictieve interpretatie:** Volmachten voor daden van beschikking worden restrictief geïnterpreteerd. Handelingen die niet duidelijk onder de uitdrukkelijke macht vallen, mogen niet worden verondersteld. Zo mag een rentmeester die bevoegd is huur te innen en het patrimonium te beheren, niet automatisch een huur opzeggen zonder specifieke volmacht daarvoor. #### 3.2.3 Kwantitatieve omvang De kwantitatieve omvang betreft het aantal rechtshandelingen dat de lasthebber mag stellen. Dit kan variëren van één specifieke transactie tot een continu mandaat voor een reeks gelijkaardige handelingen. --- **Tip:** De kwalificatie van de volmacht (algemeen versus bijzonder, beheer versus beschikking) is cruciaal. Bij twijfel of een handeling een daad van beschikking inhoudt, is het aangewezen om een expliciete volmacht te vragen om latere betwistingen te vermijden. **Voorbeeld:** Een lastgever verleent een advocaat een mandaat om een zaak te behandelen. Dit mandaat laat hem toe om conclusies te nemen en te pleiten. Indien de advocaat echter een dading wil sluiten, een schikking met de tegenpartij, heeft hij hiervoor een uitdrukkelijke volmacht nodig, aangezien dit een daad van beschikking is die de rechten van de lastgever definitief regelt. --- Dit onderdeel behandelt de essentiële voorwaarden waaraan een lastgevingsovereenkomst moet voldoen om geldig te zijn, alsook de afbakening van de bevoegdheden van de lasthebber. Voor een geldige lastgeving zijn de volgende grondvereisten essentieel: Er dient sprake te zijn van wederzijdse toestemming: de lastgever moet de opdracht geven en de lasthebber moet deze aanvaarden. Zelfs bij een gerechtelijk mandaat is de aanvaarding door de mandataris vereist; een advocaat of notaris kan bijvoorbeeld weigeren een opdracht te aanvaarden. De algemene bekwaamheidsregels uit boek 1 van het Burgerlijk Wetboek zijn van toepassing. Zowel de lastgever als de lasthebber moeten bekwaam zijn om de rechtshandeling te stellen of uit te voeren. * **Bekwaamheid van de lastgever:** De lastgever moet bekwaam zijn om de rechtshandeling die hij opdraagt zelf te stellen. Indien de lastgever reeds bij aanvang van de lastgeving onbekwaam was, is de lastgeving nietig bij gebrek aan geldige volmacht. Indien de lastgever pas onbekwaam wordt *na* het sluiten van de lastgeving maar *voor* het stellen van de rechtshandeling door de lasthebber, is de rechtshandeling zelf nietig wegens onbekwaamheid van de vertegenwoordigde op het moment van uitvoering. * **Uitzondering – Zorgmandaat:** Een belangrijk uitzondering hierop vormt het zorgmandaat (of zorgvolmacht). Hierbij duidt de lastgever, terwijl hij nog bekwaam is, een lasthebber aan voor het geval hij later wilsonbekwaam wordt. Zelfs na het verlies van bekwaamheid kan de aangeduide lasthebber dan rechtsgeldige handelingen stellen in naam van de lastgever. Dit doorbreekt de klassieke regel dat onbekwaamheid van de lastgever leidt tot nietigheid. * **Bekwaamheid van de lasthebber:** De lasthebber moet bekwaam zijn op het moment van de onderhandelingen en het sluiten van het contract. Indien de lasthebber onbekwaam is, is zijn wil gebrekkig, wat de vertegenwoordiging aantast en kan leiden tot nietigheid van het contract met de derde. * **Bijzondere onbekwaamheden:** Personen die wettelijk niet mogen optreden als vertegenwoordiger (zoals bepaalde veroordeelden of gefailleerden) zijn ook onbekwaam. Ook mag een notaris niet optreden als partij in een akte waarvoor hij als ambtenaar optreedt, noch als vertegenwoordiger van partijen in die akte. Het voorwerp van de lastgeving, zijnde de rechtshandeling die gesteld moet worden, moet voldoen aan de algemene contractuele voorwaarden: het moet bepaalbaar, geoorloofd en mogelijk zijn. * **Belangenvermenging / Zelfcontracteren:** Een specifieke regel is dat de lasthebber niet zomaar de tegenpartij van zijn lastgever mag zijn in dezelfde transactie. Dit verbod op belangenvermenging is een algemeen rechtsbeginsel en is ook gecodificeerd. * **Uitzondering – Instemming lastgever:** De rechtshandeling is geldig indien de lastgever uitdrukkelijk of stilzwijgend instemt met de zelfhandeling. Juridisch gezien wordt de lastgeving in dat geval op dat punt stilzwijgend herroepen, en ontstaat er een rechtstreeks contract tussen de lastgever en de (voormalige) lasthebber. In principe is lastgeving een **consensueel contract**, wat betekent dat er geen specifieke vormvereisten gelden voor de geldigheid ervan. Het contract komt tot stand door loutere wilsovereenstemming. * **Vorm van de rechtshandeling slaat over op de volmacht:** Indien de rechtshandeling waarvoor vertegenwoordiging wordt verleend zelf een specifieke vorm vereist (bv. een authentieke akte voor schenkingen of hypotheken), dan moet de volmacht tot het stellen van die rechtshandeling in principe dezelfde vorm aannemen. * **Onderhandse volmacht en bewijsfunctie:** Een onderhandse volmacht kan geldig zijn, maar de regels van het bewijsrecht (Boek 8 BW) zijn dan van toepassing. Bij niet-bezoldigde lastgeving kan één exemplaar volstaan voor het bewijs, terwijl bij bezoldigde lastgeving de algemene bewijsregels gelden (meerdere exemplaren naargelang het aantal partijen). In de praktijk komen mondelinge en stilzwijgende lastgevingen veel voor, wat het bewijs soms kan bemoeilijken. De omvang van de volmacht bepaalt welke rechtshandelingen de lasthebber kan stellen. Dit kan zowel kwalitatief als kwantitatief worden afgebakend. #### 3.2.1 Kwalitatieve omvang: bijzondere versus algemene lastgeving * **Bijzondere lastgeving:** Deze heeft betrekking op één welomschreven rechtshandeling of een beperkt aantal gelijkaardige rechtshandelingen binnen dezelfde sfeer (bv. een specifieke huurovereenkomst sluiten, een rechtsmiddel instellen in één bepaalde zaak). * **Algemene lastgeving:** Deze heeft betrekking op "alle zaken" van de lastgever, wat doorgaans neerkomt op het beheer van het volledige patrimonium, het besturen van een handelszaak of een vennootschap. Het ontwerp van Boek 7 BW neemt dit onderscheid over. #### 3.2.2 Kwalitatieve omvang: beheer/bewaring versus beschikking Naast de algemene of bijzondere aard van de lastgeving, wordt er ook een onderscheid gemaakt op basis van de aard van de handelingen: * **Lastgeving in algemene bewoordingen (onbepaald naar aard):** Deze omvat daden van beheer en bewaring. Dit zijn de normale, dagelijkse handelingen die nodig zijn voor het behoud en beheer van het vermogen (bv. dagelijkse bestuurshandelingen in een handelszaak, het voeren van een proces door een advocaat). * **Uitdrukkelijke lastgeving voor daden van beschikking:** Voor verregaande rechtshandelingen die de rechtspositie definitief wijzigen of aantasten (daden van beschikking), is een uitdrukkelijke volmacht vereist. Dit omvat onder meer het sluiten van dadingen, het berusten in een vonnis, of het afstand doen van een vordering. > **Tip:** Een lastgeving in algemene bewoordingen die bedoeld is voor daden van beheer, mag niet worden gebruikt om daden van beschikking te stellen, tenzij dit expliciet is toegestaan. De interpretatie van de volmacht voor dergelijke daden is restrictief. De kwantitatieve omvang van de volmacht slaat op het aantal rechtshandelingen dat de lasthebber mag stellen. Dit kan variëren van één specifieke handeling tot alle handelingen binnen een bepaald domein. **Voorbeeld:** Een lasthebber kan de opdracht krijgen om één specifieke auto te verkopen (bijzondere, kwantitatieve beperking), of om alle onroerende goederen van de lastgever te beheren (algemene, kwalitatieve omvang). --- Dit hoofdstuk behandelt de fundamentele voorwaarden voor een geldige lastgeving, de omvang van de volmacht, en de specifieke vereisten die de geldigheid en reikwijdte ervan bepalen. Voor een geldige lastgeving dienen er een aantal grondvereisten aanwezig te zijn: Er is toestemming vereist van zowel de lastgever (die de opdracht geeft) als de lasthebber (die de opdracht aanvaardt). Deze aanvaarding kan uitdrukkelijk of stilzwijgend gebeuren, bijvoorbeeld door de uitvoering van de opdracht. Bij een gerechtelijk mandaat dient de mandataris (zoals een advocaat of notaris) de opdracht ook te aanvaarden, en kan hij deze weigeren. Algemene bekwaamheidsregels, zoals bepaald in Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek, zijn van toepassing. * **Bekwaamheid van de lastgever:** De lastgever moet zelf bekwaam zijn om de rechtshandeling te stellen die hij opdraagt. Indien de lastgever van aanvang af onbekwaam is, is de lastgeving nietig. Wordt de lastgever pas later onbekwaam, dan is de rechtshandeling met de derde nietig op het moment van de rechtshandeling indien de lastgever dan onbekwaam is. * **Uitzondering: Zorgmandaat:** Bij een zorgmandaat (ook wel zorgvolmacht genoemd) kan een bekwaam persoon vooruitlopend een lasthebber aanwijzen die hem zal vertegenwoordigen op het moment dat hij wilsonbekwaam wordt. Hierdoor kan de lasthebber, ook na het verlies van bekwaamheid van de lastgever, rechtsgeldige handelingen stellen. Dit doorbreekt de klassieke regel dat onbekwaamheid van de lastgever tot nietigheid leidt. * **Bekwaamheid van de lasthebber:** De lasthebber moet bekwaam zijn om de rechtshandelingen uit te voeren. Indien de lasthebber onbekwaam is op het moment van onderhandelen of contracteren, kan dit leiden tot nietigheid van het contract met de derde wegens een gebrekkige vertegenwoordiging. * **Bijzondere onbekwaamheden:** Personen die wettelijk uitgesloten zijn van bepaalde functies (zoals veroordeelden of gefailleerden) of specifieke beroepsbeperkingen hebben (zoals een notaris die niet zelf als partij kan optreden in een akte waarvoor hij ambtenaar is), kunnen niet als lasthebber optreden in die specifieke contexten. Het voorwerp van de lastgeving is de rechtshandeling die de lasthebber moet stellen. Deze rechtshandeling moet voldoen aan de algemene contractuele voorwaarden: geoorloofd, mogelijk en bepaalbaar zijn. #### 3.1.4 Belangenvermenging en zelfcontractering Een specifiek verbod geldt voor belangenvermenging, waarbij de lasthebber niet zomaar de tegenpartij mag zijn van zijn lastgever in dezelfde transactie. Dit is een toepassing van het algemene principe van verbod op zelfcontractering. * **Uitzondering:** De rechtshandeling is slechts geldig indien de lastgever uitdrukkelijk of stilzwijgend instemt met de zelfhandeling door de lasthebber. In dat geval wordt de lastgeving geacht stilzwijgend herroepen te zijn voor die specifieke handeling, en treedt de lastgever rechtstreeks in de plaats van de lasthebber ten aanzien van de derde. #### 3.1.5 Vormvereisten In principe is lastgeving een consensueel contract en kent het geen specifieke vormvereisten voor de geldigheid ervan. Mondelinge, stilzwijgende of schriftelijke overeenkomsten zijn geldig. * **Overname van vormvereisten:** Indien de rechtshandeling waarvoor de lastgeving geldt, een specifieke vorm vereist (bv. een authentieke akte voor schenkingen of hypotheken), dan moet de lastgeving in diezelfde vorm worden gegoten. * **Bewijs:** Schriftelijke lastgevingen dienen te voldoen aan de algemene bewijsregels. Bij niet-bezoldigde lastgevingen kan één exemplaar van een volmacht volstaan. Bij bezoldigde lastgevingen gelden de algemene regels voor onderhandse akten, waarbij er doorgaans meerdere exemplaren nodig zijn. De omvang van de volmacht bepaalt welke rechtshandelingen de lasthebber mag stellen. Dit kan kwalitatief en kwantitatief worden afgebakend. * **Bijzondere lastgeving:** Beperkt zich tot één welomschreven rechtshandeling of een beperkt aantal gelijkaardige rechtshandelingen. Voorbeelden zijn het sluiten van een specifiek huurcontract, het instellen van een rechtsmiddel in één zaak, of het opzeggen van een bepaald contract. * **Algemene lastgeving:** Omvat alle zaken van de lastgever, zoals het beheer van een volledig patrimonium, het besturen van een handelszaak of een vennootschap. #### 3.2.2 Kwalitatieve omvang (beheer/bewaring versus beschikking) Dit onderscheid is cruciaal voor de interpretatie van de volmacht: * **Lastgeving in algemene bewoordingen (onbepaald naar aard):** Deze omvat daden van beheer en bewaring. Dit zijn normale dagelijkse handelingen, zoals het innen van facturen, het betalen van rekeningen, of het voeren van een proces (mandaat ad litem). * **Uitdrukkelijke lastgeving:** Is vereist voor daden van beschikking, die verdergaande impact hebben op de rechtspositie van de lastgever. Voorbeelden zijn het sluiten van een dading, het berusten in een vonnis, of het afstand doen van een vordering. > **Tip:** Een volmacht die niet expliciet de bevoegdheid tot beschikken verleent, zal restrictief worden geïnterpreteerd. Zo kan een rentmeester met een algemene volmacht tot beheer van immobiliën niet automatisch de huur opzeggen zonder specifieke lastgeving daartoe. #### 3.2.3 Kwalitatieve omvang (tweedeling met de derde) * **Lasthebber handelt in eigen naam (middellijke vertegenwoordiging):** De derde weet niet dat de lasthebber optreedt voor rekening van een lastgever. De lasthebber is zelf contractspartij. Om de rechtsgevolgen alsnog bij de lastgever te krijgen, is een extra rechtshandeling (zoals een overdracht van schuldvordering) nodig. * **Lasthebber handelt in naam van de lastgever (onmiddellijke vertegenwoordiging):** De derde weet dat de lasthebber optreedt voor rekening van de lastgever. * **Binnen de perken van de lastgeving:** De lastgever is gebonden tegenover de derde, en de lasthebber is niet gebonden. * **Buiten de perken van de lastgeving:** In principe is de lastgever niet gebonden. De lasthebber kan wel aansprakelijk zijn tegenover de derde voor de schade die hij lijdt, tenzij de derde wist dat de lasthebber buiten zijn mandaat handelde. Rechtsfiguren zoals bekrachtiging, zaakwaarneming of schijnvertegenwoordiging kunnen de lastgever toch binden. Schijnvertegenwoordiging is mogelijk wanneer de schijn van bevoegdheid aan de vertegenwoordigde kan worden toegerekend en de derde deze schijn redelijkerwijs mocht aannemen. --- # Verbintenissen van de lasthebber en lastgever Hier volgt een gedetailleerd studiemateriaal over de verbintenissen van de lasthebber en de lastgever. ## 4. Verbintenissen van de lasthebber en lastgever Dit hoofdstuk behandelt de wederzijdse verplichtingen die voortvloeien uit een lastgevingsovereenkomst, zowel voor de lasthebber als voor de lastgever. ### 4.1 Verbintenissen van de lasthebber De lasthebber heeft een aantal kerntaken en verplichtingen die voortvloeien uit de aanvaarde opdracht. #### 4.1.1 Uitvoering van de opdracht De hoofdverbintenis van de lasthebber is het correct uitvoeren van de opdracht die hem werd toevertrouwd. De precieze inhoud van deze opdracht wordt bepaald door de overeenkomst tussen de lastgever en de lasthebber. Bij gebreke aan specifieke afspraken, worden de omstandigheden, gebruiken en de gebruikelijke praktijk in vergelijkbare situaties als leidraad genomen. #### 4.1.2 Zorgvuldigheidsnorm De lasthebber dient te handelen als een voorzichtig en redelijk persoon in dezelfde omstandigheden, rekening houdend met zijn professionele hoedanigheid, de aard van de rechtshandeling, en de specifieke context. Dit impliceert een **inspanningsverbintenis**, en geen resultaatsverbintenis. De lasthebber garandeert dus niet per se een bepaald resultaat, maar wel dat hij zich naar best vermogen zal inspannen om de opdracht succesvol uit te voeren volgens de geldende normen. #### 4.1.3 Aansprakelijkheid van de lasthebber De lasthebber is aansprakelijk wanneer hij door opzet of door een fout (nalatigheid, verkeerde beoordeling, verzuim) schade veroorzaakt aan de lastgever, of wanneer de transactie mislukt als gevolg van zijn handelen. * **Inspanningsverbintenis:** De lasthebber verbindt zich ertoe zich in te zetten, niet om een bepaald resultaat te garanderen. * **Geen garantie tegenover derden (in principe):** Tenzij anders overeengekomen, staat de lasthebber normaal gesproken niet in voor de solvabiliteit van de derde, noch voor verborgen gebreken van goederen die hij in opdracht van de lastgever aankoopt. De opdracht kan echter wel uitgebreid worden met specifieke onderzoeksplichten (bv. solvabiliteitsonderzoek, technische controle). #### 4.1.4 Verschil in aansprakelijkheidsdrempel (loon) * **Onbezoldigde lastgeving:** Bij een kosteloze opdracht (bv. een vriendendienst) wordt de fout van de lasthebber beoordeeld "in concreto", rekening houdend met de persoon en de specifieke omstandigheden. De maatstaf is hier milder. * **Bezoldigde lastgeving:** Bij een lastgeving waarvoor loon wordt betaald, wordt de lasthebber vergeleken met een zorgvuldige beroepspersoon. Dit is een strengere norm. De professionele lasthebber dient meer onderzoek te doen naar solvabiliteit, zekerheden en eigendomsbewijzen. #### 4.1.5 Overmacht en bevrijdingsbedingen * **Overmacht:** Een onvoorzienbare en onvermiijdbare gebeurtenis die de uitvoering van de opdracht objectief onmogelijk maakt, kan de lasthebber bevrijden van aansprakelijkheid. * **Bevrijdingsbedingen:** Partijen kunnen de aansprakelijkheid van de lasthebber contractueel beperken (bv. "niet aansprakelijk voor lichte fout"). Echter, exoneratie voor opzet of zware fout is niet toegestaan. Voor professionele lasthebbers gelden bovendien beperkingen vanuit het economisch recht. #### 4.1.6 Aansprakelijkheid tegenover derden De lasthebber kan ook aansprakelijk zijn tegenover derden, maar deze aansprakelijkheid is in principe **extracontractueel** (onrechtmatige daad), omdat er tussen de lasthebber en de derde geen contract bestaat bij onmiddellijke vertegenwoordiging. Schade door misleiding, onjuiste informatie of verzwijging kan leiden tot aansprakelijkheid van de lasthebber. #### 4.1.7 Plaatsvervanging * **Toegelaten plaatsvervanging:** Indien uitdrukkelijk toegelaten of stilzwijgend door de lastgever aanvaard, mag de lasthebber zich laten vervangen. De lastgever kan de plaatsvervanger rechtstreeks aanspreken. * **Verboden plaatsvervanging:** De lasthebber is aansprakelijk voor handelingen van een onbevoegde plaatsvervanger, en de lastgever is niet gebonden door diens handelingen. Er bestaat wel een vordering van de lastgever tegen de plaatsvervanger voor veroorzaakte schade. * **Geen regeling in het oud BW:** Het oud BW zwijgt hierover, maar rechtspraak erkent de mogelijkheid van plaatsvervanging, tenzij uitdrukkelijk verboden. Boek 7 BW neemt dit over. #### 4.1.8 Rekenschap geven (rekening en verantwoording) De lasthebber is verplicht rekening en verantwoording af te leggen aan de lastgever over de uitvoering van zijn opdracht. Dit omvat: * **Uitleg verstrekken:** Over de wijze van uitvoering, tussentijds of na afloop. * **Afgifte van ontvangen zaken:** Alle documenten, goederen en gelden die de lasthebber heeft ontvangen in het kader van de opdracht, moeten worden teruggegeven aan de lastgever. Dit geldt ook voor bedragen die hij van derden ontvangt. * **Interesten:** Indien de lasthebber geld van de lastgever onrechtmatig gebruikt, kan hij interesten verschuldigd zijn. #### 4.1.9 Kwijting (discharge) Na het afleggen van rekenschap heeft de lasthebber recht op kwijting, wat bevestigt dat hij correct heeft gehandeld voor wat hij heeft gerapporteerd. Kwijting geldt enkel voor wat de lastgever kent en is niet van toepassing op verzwegen feiten. Materiële vergissingen kunnen altijd worden rechtgezet. ### 4.2 Verbintenissen van de lastgever De lastgever heeft ook een aantal verplichtingen om de lasthebber te ondersteunen en te beschermen. #### 4.2.1 Voorschotten en kosten vergoeden De lastgever moet de kosten vergoeden die de lasthebber heeft gemaakt bij de uitvoering van de opdracht. Dit geldt voor **noodzakelijke en nuttige uitgaven**. Excessieve kosten kunnen worden geweigerd, tenzij vooraf overeengekomen. #### 4.2.2 Loon betalen (indien bedongen) Loon is niet automatisch verschuldigd bij lastgeving. Het is enkel verschuldigd indien bedongen. Bij een kosteloze lastgeving kan de lasthebber geen loon eisen. Bij professionele lasthebbers is vergoeding echter meestal impliciet of expliciet overeengekomen. #### 4.2.3 Schadeloosstellen voor verliezen De lastgever moet de lasthebber vergoeden voor schade die hij lijdt als gevolg van de uitvoering van de lastgeving, mits er een duidelijk verband is met de opdracht. Dit geldt niet indien de schade te wijten is aan een fout van de lasthebber zelf. #### 4.2.4 Waarborgen van de lasthebber * **Hoofdelijkheid tussen meerdere lastgevers:** Indien er meerdere lastgevers zijn, zijn zij hoofdelijk aansprakelijk voor de verbintenissen tegenover de lasthebber. * **Voorrecht voor kosten tot behoud:** De lasthebber heeft een bevoorrecht recht voor kosten die noodzakelijk waren voor het behoud van de zaken van de lastgever (bv. opslagkosten, verzekeringskosten). * **Niet-uitvoeringsexceptie (exceptio non adimpleti contractus):** Als de lastgever zijn financiële verplichtingen niet nakomt, kan de lasthebber de afgifte van goederen of gelden inhouden totdat hij betaald is, mits dit te goeder trouw gebeurt en er een redelijke verhouding is tussen de tekortkoming en de reactie. ### 4.3 Gevolgen van de beëindiging van de lastgeving De beëindiging van de lastgeving werkt in principe **ex nunc** (vanaf het moment van de gebeurtenis). #### 4.3.1 Tussen partijen * De (gewezen) lasthebber moet rekenschap afleggen en toevertrouwde documenten teruggeven. * De lastgever moet nog steeds loon, voorschotten en kosten vergoeden en kwijting verlenen. * Lopende zaken moeten, in principe, door de lasthebber worden voltooid. #### 4.3.2 Tegenover derden * **Algemene regel:** Rechtshandelingen na de beëindiging binden de lastgever niet. * **Uitzondering: derde te goeder trouw:** Indien de derde onwetend is van de beëindiging (bv. bij overlijden van de lastgever waarvan de lasthebber en derde niet op de hoogte zijn), blijven de lastgever en zijn erfgenamen gebonden. Dit is een beschermingsregel voor de derde te goeder trouw. --- Absoluut! Hier is een gedetailleerd studiehandleidingonderdeel over de verbintenissen van de lasthebber en lastgever, opgesteld volgens jouw specificaties. Dit onderwerp behandelt de wederzijdse verplichtingen tussen de lastgever en de lasthebber in het kader van een lastgevingsovereenkomst, met focus op de uitvoering van de opdracht, het geven van rekenschap en de verplichtingen tot vergoeding en schadeloosstelling. De lasthebber heeft als voornaamste verplichtingen de uitvoering van de lastgeving, het geven van rekenschap en het mogelijk aanstellen van een plaatsvervanger, met bijbehorende aansprakelijkheden. #### 4.1.1 Uitvoering van de lastgeving De kernverplichting van de lasthebber is het uitvoeren van de opdracht zoals overeengekomen in het contract, rekening houdend met de omstandigheden, gebruiken en de bedoeling van de lastgever. * **Wijze van uitvoering:** De lasthebber dient te handelen als een zorgvuldig en redelijk persoon, rekening houdend met de aard van de rechtshandeling, de professionele hoedanigheid van de lasthebber en de concrete omstandigheden. Dit impliceert een **inspanningsverbintenis** en geen resultaatsverbintenis. * **Aansprakelijkheid:** De lasthebber is aansprakelijk voor opzet en fouten die leiden tot het mislukken van de transactie of schade aan de lastgever. * **Onbezoldigde lastgeving (vriendendienst):** De rechter beoordeelt de fout "in concreto", met mildere maatstaf. * **Bezoldigde lastgeving (professionele lasthebber):** Een strengere norm geldt, waarbij de lasthebber wordt vergeleken met een zorgvuldige beroepspersoon. Dit impliceert dat een professionele lasthebber onderzoek moet doen naar solvabiliteit, zekerheden en eigendomsbewijzen. * **Geen garantie voor derden of verborgen gebreken:** In principe staat de lasthebber niet in voor de solvabiliteit van de derde of voor verborgen gebreken, tenzij de opdracht expliciet een dergelijke onderzoeksplicht inhoudt. > **Tip:** Het onderscheid tussen onbezoldigde en bezoldigde lastgeving is cruciaal voor de beoordeling van de aansprakelijkheid van de lasthebber. #### 4.1.2 Overmacht en bevrijdingsbedingen * **Overmacht:** Indien de uitvoering van de opdracht objectief onmogelijk wordt gemaakt door een onvoorzienbare en onvermijdbare gebeurtenis, is de lasthebber niet aansprakelijk. * **Bevrijdingsbedingen:** Partijen kunnen in het contract een bevrijdingsbeding opnemen om de aansprakelijkheid van de lasthebber te beperken. Dit geldt echter niet voor opzet of zware fout. Voor professionele lasthebbers gelden bovendien beperkingen vanuit het consumenten- en economisch recht. #### 4.1.3 Aansprakelijkheid tegenover derden De lasthebber kan buitencontractueel (delictueel) aansprakelijk zijn tegenover derden voor schade veroorzaakt door zijn handelen tijdens de uitvoering van de opdracht, indien er geen contractuele relatie bestaat tussen de lasthebber en de derde. #### 4.1.4 Plaatsvervanging * **Regeling:** Indien de lastgeving dit toelaat (expliciet of stilzwijgend), kan de lasthebber een plaatsvervanger aanstellen. Dit geldt ook voor de nieuwe regeling in Boek 7 BW. * **Gevolgen:** Bij toegelaten plaatsvervanging kan de lastgever de plaatsvervanger rechtstreeks aanspreken. * **Verboden plaatsvervanging:** Indien plaatsvervanging expliciet verboden is, zijn de handelingen van de plaatsvervanger niet geldig ten aanzien van de lastgever, en is de lasthebber aansprakelijk. De lastgever heeft wel een directe vordering tegen de plaatsvervanger voor door hem veroorzaakte schade. #### 4.1.5 Rekenschap geven De lasthebber heeft een dubbele verplichting: 1. **Uitleg verstrekken over de wijze van uitvoering:** Dit dient te gebeuren na uitvoering of tussentijds. De lasthebber kan hierdoor kwijting verkrijgen. 2. **Afgifte van wat ontvangen werd:** Dit omvat alle documenten, voorwerpen en gelden die de lasthebber in het kader van de opdracht heeft ontvangen, ook van derden. 3. **Interesten op ontvangen gelden:** Indien de gelden hadden moeten worden belegd of gebruikt, kan de lasthebber intresten verschuldigd zijn. > **Tip:** Rekenschap geven is essentieel voor de lasthebber om kwijting te verkrijgen en zichzelf te beschermen tegen aansprakelijkheidsclaims. De nieuwe regeling in Boek 7 BW codificeert deze verplichtingen. #### 4.1.6 Meerdere lasthebbers In principe geldt er geen hoofdelijkheid tussen meerdere lasthebbers, tenzij afgesproken. Wel kan er een *in solidum* aansprakelijkheid zijn indien zij samen fouten begaan. In het ondernemingsrecht wordt hoofdelijkheid wel vermoed. De lastgever heeft tot doel de lasthebber te faciliteren in de uitvoering van zijn opdracht en hem te beschermen. De lastgever is gehouden de **noodzakelijke en nuttige uitgaven** te vergoeden die de lasthebber heeft gemaakt voor de uitvoering van de opdracht. * **Excessieve kosten:** De lastgever kan weigeren excessieve kosten te vergoeden. Het is aan te raden om kosten vooraf af te spreken. Enkel redelijke kosten zijn terugvorderbaar. #### 4.2.2 Loon betalen Loon is enkel verschuldigd indien dit expliciet is bedongen. Bij een kosteloze lastgeving kan de lasthebber geen loon eisen. Bij professionele lasthebbers is vergoeding meestal contractueel of gebruikelijk. #### 4.2.3 Schadeloos stellen voor verliezen Indien de lasthebber schade lijdt die een **duidelijk verband** heeft met de uitvoering van de lastgeving, dient de lastgever deze te vergoeden, tenzij de lasthebber zelf een fout heeft begaan die leidt tot vermindering of verval van dit recht. * **Hoofdelijkheid tussen meerdere lastgevers:** Indien er meer dan één lastgever is, zijn zij hoofdelijk aansprakelijk ten aanzien van de lasthebber. * **Voorrecht van de kosten tot behoud van de zaak:** De lasthebber heeft een bevoorrechte vordering voor kosten die de zaak van de lastgever helpen behouden (bv. opslagkosten), met voorrang bij faillissement van de lastgever. * **Niet-uitvoeringsexceptie (exceptio non adimpleti contractus):** De lasthebber kan goederen of gelden die hij normaal moet afgeven inhouden totdat de lastgever zijn financiële verplichtingen nakomt, mits dit te goeder trouw gebeurt. ### 4.3 Verbintenissen van de lastgever ten aanzien van derden De verbintenissen van de lastgever ten aanzien van derden hangen af van de manier waarop de lasthebber optreedt. * **Lasthebber handelt in eigen naam (middellijke vertegenwoordiging):** Er is geen directe band tussen de lastgever en de derde. De lasthebber is gebonden ten aanzien van de derde. Om de rechtsverhouding bij de lastgever te krijgen, is een bijkomende rechtshandeling (zoals schuldoverdracht) nodig. * **Lasthebber handelt in naam van de lastgever (onmiddellijke vertegenwoordiging):** * **Binnen de perken van de lastgeving:** De lastgever is gebonden ten aanzien van de derde; de lasthebber niet. * **Buiten de perken van de lastgeving:** In principe is de lastgever niet gebonden. Echter, de lastgever kan gebonden zijn via: * **Bekrachtiging (ratificatie):** Achteraf goedkeuren van de handeling. * **Zaakwaarneming:** Indien de handeling in het belang van de lastgever was en aan de voorwaarden van zaakwaarneming wordt voldaan. * **Ongerechtvaardigde verrijking:** Indien de lastgever voordeel heeft gehaald uit de handeling. * **Schijnmandaat/schijnvertegenwoordiging:** Indien de lastgever door zijn gedragingen de schijn van bevoegdheid heeft gewekt, en de derde te goeder trouw mocht vertrouwen op die schijn. Dit is gecodificeerd in artikel 1.8, § 5 BW. > **Tip:** Het onderscheid tussen handelend in eigen naam en in naam van de lastgever is fundamenteel voor de rechtsgevolgen ten aanzien van derden. Wees alert op de voorwaarden voor schijnvertegenwoordiging. ### 4.4 Einde van de lastgeving De lastgeving kan op verschillende gronden eindigen, zowel gemeenrechtelijk als specifiek voor lastgeving. #### 4.4.1 Gemeenrechtelijke gronden * Verval van de termijn (bij lastgeving voor bepaalde duur). * Onmogelijkheid van uitvoering wegens overmacht. * Nietigheid van de overeenkomst. * Gerechtelijke ontbinding wegens wanprestatie. * Vervulling van een uitdrukkelijk ontbindende voorwaarde. #### 4.4.2 Gronden eigen aan lastgeving * **Overlijden van de lasthebber of lastgever:** Dit leidt in principe tot het einde van de lastgeving, gezien het *intuitu personae* karakter. De erfgenamen van de lasthebber hebben echter verplichtingen tot kennisgeving, het stellen van dringende handelingen en het geven van rekenschap. * **Opzegging ad nutum:** Beide partijen kunnen de lastgeving op elk moment, zonder motivering, beëindigen. De beëindiging moet wel worden meegedeeld en mag geen onnodige schade berokkenen. * **Mandaat van gemeenschappelijk belang:** Dit vormt een uitzondering op de vrije opzegging. * **Economisch recht:** In B2C-situaties zijn er beperkingen aan de opzeggingsvrijheid van de professionele lasthebber (bv. vergoeding bij vroegtijdige beëindiging van een lastgeving voor bepaalde duur, redelijke opzegtermijn voor onbepaalde duur). * **Herroeping door de lastgever:** De lastgever kan de lastgeving te allen tijde herroepen, in principe zonder schadevergoeding. Stilzwijgende herroeping is mogelijk door het aanstellen van een nieuwe lasthebber of het zelf uitvoeren van de rechtshandeling. * **Onbekwaamverklaring:** De onbekwaamverklaring van de lastgever of lasthebber leidt tot het einde van de lastgeving, tenzij er sprake is van een zorgmandaat. * **Kennelijk onvermogen en faillissement:** Deze situaties, die het vermogen van de lastgever of lasthebber ernstig aantasten, worden met overlijden gelijkgesteld en leiden tot het einde van het mandaat wegens geschokt vertrouwen. #### 4.4.3 Gevolgen van de beëindiging * **Tussen partijen:** De beëindiging werkt in principe *ex nunc* (vanaf het moment van de gebeurtenis). De gewezen lasthebber moet nog rekenschap geven en ontvangen goederen afgeven. De lastgever moet nog loon, kosten en eventuele schade vergoeden, en kwijting verlenen. * **Tegenover derden:** De beëindiging werkt ook *ex nunc*. Rechtshandelingen na de beëindiging binden de lastgever niet. Een uitzondering geldt voor derden te goeder trouw die niet op de hoogte waren van de beëindiging. --- Hier is een gedetailleerde samenvatting van de verbintenissen van de lasthebber en lastgever, gebaseerd op de verstrekte documentatie, met de nadruk op de relevante pagina's. Dit onderdeel behandelt de verplichtingen die voortvloeien uit een lastgevingsovereenkomst, zowel voor de partij die de opdracht ontvangt (lasthebber) als voor de partij die de opdracht geeft (lastgever). De lasthebber heeft als kernverplichting de hem opgedragen rechtshandeling naar behoren uit te voeren. * **Wat te doen:** De precieze inhoud van de opdracht wordt bepaald door de overeenkomst tussen de lastgever en de lasthebber. Indien de overeenkomst niet expliciet is, dient men te kijken naar de omstandigheden, gebruiken en de aard van de relatie of het beroep. * **Wijze van uitvoering:** De lasthebber moet handelen als een zorgvuldig en redelijk persoon. Dit houdt in dat de lasthebber de nodige inspanningen moet leveren conform de standaarden van zijn beroep en de gangbare praktijken in de sector. De maatstaf is een *inspanningsverbintenis* en geen resultaatsverbintenis; de lasthebber garandeert niet dat het beoogde resultaat bereikt wordt, maar wel dat hij zich naar best vermogen zal inspannen. * **Aansprakelijkheid voor opzet en fout:** De lasthebber is aansprakelijk indien hij opzettelijk de opdracht saboteert of een fout (nalatigheid, verkeerde beoordeling, verzuim) begaat die leidt tot mislukking van de transactie of schade voor de lastgever. > **Tip:** Het is cruciaal om het onderscheid te maken tussen een inspanningsverbintenis en een resultaatsverbintenis. Bij lastgeving is er in principe sprake van een inspanningsverbintenis, tenzij anders overeengekomen. #### 4.1.2 Inspanningsverbintenis versus Resultaatsverbintenis * De lasthebber verbindt zich ertoe om zijn best te doen de opdracht uit te voeren, niet om een specifiek resultaat te garanderen. Hierdoor is de lasthebber niet automatisch aansprakelijk als het beoogde contract met een derde niet tot stand komt. * **Geen garantie voor de derde of verborgen gebreken:** In principe staat de lasthebber niet in voor de solvabiliteit van de derde of voor verborgen gebreken aan aangekochte goederen. De zorgplicht van de lasthebber kan echter uitgebreid worden door specifieke afspraken in de opdracht, bijvoorbeeld door de lasthebber expliciet te belasten met het nakijken van solvabiliteit of technische aspecten. #### 4.1.3 Verschil in aansprakelijkheidsdrempel (bezoldigd versus onbezoldigd) * **Onbezoldigde lastgeving (vriendendienst):** De rechter beoordeelt de fout "in concreto", rekening houdend met de specifieke persoon en omstandigheden. De maatstaf is hier milder. * **Bezoldigde lastgeving (professionele lasthebber):** De lasthebber wordt vergeleken met een zorgvuldige beroepspersoon. Dit is een strengere norm. Een professionele lasthebber moet onder andere onderzoek doen naar de solvabiliteit van derden, de correctheid van zekerheden controleren, en eigendomsbewijzen natrekken, indien dit redelijkerwijze verwacht mag worden. #### 4.1.4 Overmacht * Indien een onvoorzienbare en onvermijdbare gebeurtenis de uitvoering van de opdracht objectief onmogelijk maakt, is er sprake van overmacht. De lasthebber is dan niet aansprakelijk voor het niet-uitvoeren of niet-voltooien van de opdracht, aangezien de tekortkoming niet aan hem kan worden toegerekend. #### 4.1.5 Bevrijdingsbedingen * Partijen kunnen in hun contract een bevrijdingsbeding opnemen om de aansprakelijkheid van de lasthebber te beperken of uit te sluiten. * **Beperkingen:** Deze bedingen zijn niet geldig voor opzet of zware fout. Voor professionele lasthebbers gelden bovendien extra grenzen vanuit het Wetboek Economisch Recht (WER) ter bescherming van consumenten en tegen onredelijke exoneratieclausules. * In geval van middellijke vertegenwoordiging (lasthebber handelt in eigen naam) is er geen contract tussen de lasthebber en de derde. Indien de derde schade lijdt door het gedrag van de lasthebber, is de aansprakelijkheid *extracontractueel* (onrechtmatige daad) en niet contractueel. Dit geldt wanneer de lasthebber de derde misleidt, onjuiste informatie geeft, of essentiële feiten verzwijgt. * In geval van onmiddellijke vertegenwoordiging, maar wanneer de lasthebber buiten de perken van zijn mandaat handelt en er geen bekrachtiging, zaakwaarneming of schijnvertegenwoordiging is, is de lastgever niet gebonden. De lasthebber kan wel aansprakelijk worden gesteld door de derde voor de geleden schade, doorgaans op basis van foutief handelen buiten mandaat. * In principe mag de lasthebber zich laten vervangen, tenzij dit uitdrukkelijk verboden is. * Indien plaatsvervanging is toegelaten, kan de lastgever de plaatsvervanger rechtstreeks contractueel aanspreken. * Indien plaatsvervanging uitdrukkelijk verboden is, zijn de handelingen van de onbevoegde plaatsvervanger niet geldig en is de lastgever niet gebonden. De lastgever kan echter wel een rechtstreekse vordering instellen tegen de plaatsvervanger voor door hem veroorzaakte schade. * In Boek 7 van het BW wordt de regel dat plaatsvervanging is toegelaten, tenzij uitdrukkelijk verboden, gecodificeerd. #### 4.1.8 Rekenschap geven * De lasthebber heeft een dubbele verplichting tot rekenschap: 1. **Uitleg verstrekken:** Informatie verstrekken over de wijze van uitvoering van de opdracht, zowel tussentijds als na afloop. Dit geeft de lastgever inzicht en beschermt de lasthebber tegen latere aansprakelijkstelling (kwijting). 2. **Afgifte van ontvangen zaken:** Alles wat de lasthebber ontvangt (documenten, voorwerpen, gelden) in het kader van de opdracht, moet hij afgeven aan de lastgever. Dit geldt ook voor gelden die hij van derden ontvangt, zelfs indien de lastgever deze te veel heeft betaald. * **Interesten:** De lasthebber kan interesten verschuldigd zijn op ontvangen gelden indien deze belegd hadden moeten worden of indien hij het geld van de lastgever strijdig met de afspraken voor zichzelf gebruikt. * **Kwijting (discharge):** Na het afleggen van rekenschap heeft de lasthebber recht op kwijting. Dit is een bevestiging dat de lasthebber correct heeft gehandeld voor wat hij heeft meegedeeld. De kwijting geldt enkel voor wat de lastgever kent; verborgen feiten vallen hier niet onder. Materiële vergissingen kunnen altijd rechtgezet worden. De lastgever heeft als belangrijkste verplichtingen het vergoeden van kosten en het betalen van een eventueel overeengekomen loon, alsook het schadeloosstellen van de lasthebber voor geleden verliezen. #### 4.2.1 Kosten vergoeden * De lastgever moet de kosten vergoeden die de lasthebber noodzakelijk of nuttig heeft gemaakt ter uitvoering van de opdracht (bv. reiskosten, transportkosten). * **Excessieve kosten:** De lastgever is niet verplicht excessieve kosten te vergoeden. Het is raadzaam om kosten op voorhand af te spreken. Enkel redelijke kosten zijn terugvorderbaar. * Loon is enkel verschuldigd indien dit tussen partijen is bedongen. Bij een kosteloze lastgeving kan de lasthebber geen loon eisen. * Bij professionele lasthebbers is vergoeding echter meestal impliciet of expliciet verschuldigd. #### 4.2.3 Schadevergoeding aan de lasthebber * Indien de lasthebber schade lijdt als gevolg van de uitvoering van de lastgeving, moet de lastgever hem vergoeden, op voorwaarde van een duidelijk verband met de opdracht en indien de lasthebber zelf geen fout heeft begaan die de vergoeding vermindert of doet vervallen. * **Voorrecht van de kosten tot behoud van de zaak:** De lasthebber heeft een bevoorrechte vordering voor kosten tot behoud van de zaak van de lastgever (bv. bewaar-, verzekeringskosten). Bij faillissement van de lastgever kan de lasthebber hierdoor bij voorrang betaald worden. * **Niet-uitvoeringsexceptie (exceptio non adimpleti contractus):** De lasthebber kan de afgifte van goederen of gelden inhouden zolang de lastgever zijn financiële verplichtingen niet nakomt. Dit moet wel te goeder trouw gebeuren en in een redelijke verhouding staan tot de tekortkoming van de lastgever. De beëindiging van de lastgeving werkt in principe *ex nunc* (vanaf het moment van de beëindiging), zowel tussen partijen als ten aanzien van derden. #### 4.3.1 Tussen partijen na beëindiging * De lasthebber moet nog steeds rekenschap afleggen en alle ontvangen documenten en goederen teruggeven. Hij moet lopende zaken die hij vóór de beëindiging sloot, tot een goed einde brengen. * De lastgever moet nog steeds loon, voorschotten en kosten vergoeden en de lasthebber kwijting verlenen. #### 4.3.2 Tegenover derden na beëindiging * **Algemene regel:** Rechtshandelingen gesteld na de beëindiging binden de lastgever niet. * **Uitzondering:** Derden die te goeder trouw handelen en onwetend zijn van de beëindiging (bv. de lasthebber en de derde wisten niet van het overlijden van de lastgever), worden beschermd. De lastgever of zijn erfgenamen blijven in dat geval gebonden door de handelingen. Dit is een specifieke beschermingsregel ten voordele van de derde te goeder trouw. --- # Uitwerking van lastgeving jegens derden en beëindiging Dit deel samenvatting behandelt de uitwerking van lastgeving jegens derden, inclusief vertegenwoordiging en het handelen buiten mandaat, en de diverse gronden en gevolgen van de beëindiging van een lastgevingsovereenkomst. ## 5. Uitwerking van lastgeving jegens derden en beëindiging ### 5.1 Lastgeving jegens derden De relatie tussen de lastgever, lasthebber en een derde wordt bepaald door de manier waarop de lasthebber optreedt. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen handelen in eigen naam en handelen in naam van de lastgever. #### 5.1.1 Handelen in eigen naam (middellijke vertegenwoordiging) Wanneer de lasthebber in eigen naam handelt, zonder aan de derde kenbaar te maken dat hij optreedt voor rekening van een lastgever, is er sprake van middellijke vertegenwoordiging. Dit wordt geregeld in artikel 1.8, §1 BW. * **Rechtsgevolgen:** Er ontstaat geen directe juridische band tussen de lastgever en de derde. De lasthebber wordt zelf contractpartij ten aanzien van de derde. Om de rechtsverhouding alsnog bij de lastgever te brengen, is een aanvullende rechtshandeling nodig, zoals een overdracht van schuldvordering. * **Aansprakelijkheid lasthebber:** De lasthebber is rechtstreeks gebonden jegens de derde. #### 5.1.2 Handelen in naam van de lastgever (onmiddellijke vertegenwoordiging) Wanneer de lasthebber optreedt in naam en voor rekening van de lastgever, en de derde op de hoogte is van deze vertegenwoordiging, spreken we van onmiddellijke vertegenwoordiging. Dit is de klassieke vorm van lastgeving. * **Binnen de perken van de lastgeving:** Als de lasthebber binnen de grenzen van zijn mandaat handelt, komen de rechten en plichten rechtstreeks in het vermogen van de lastgever. De lasthebber is dan niet persoonlijk verbonden jegens de derde. * **Schema:** * Lastgever <---> Derde (t.a.v. lastgeving) * Lasthebber (vertegenwoordiging) <---> Overeenkomst / rechtshandeling (lastgeving) * **Buiten de perken van de lastgeving:** Wanneer de lasthebber de grenzen van zijn mandaat overschrijdt, speelt het principe van vertegenwoordiging in beginsel niet. De lastgever is dan niet gebonden, tenzij één van de volgende "reddingsmechanismen" van toepassing is: * **Bekrachtiging (ratificatie):** De lastgever aanvaardt achteraf de door de lasthebber verrichte rechtshandeling, ook al viel deze buiten het mandaat. Dit werkt retroactief, alsof de handeling van bij de aanvang geldig was in naam van de lastgever (art. 1.8, §4 BW). * **Zaakwaarneming:** Indien de handeling, hoewel buiten mandaat, in het belang van de lastgever werd gesteld en aan de voorwaarden van zaakwaarneming is voldaan. * **Ongerechtvaardigde verrijking:** Indien de handeling van de lasthebber een vermogensrechtelijk voordeel oplevert voor de lastgever en een nadeel voor de derde. * **Schijnmandaat / schijnvertegenwoordiging (art. 1.8, §5 BW):** De lastgever is toch gebonden indien: 1. De schijn van een toereikende bevoegdheid aan de vertegenwoordigde (lastgever) kan worden toegerekend. 2. De derde, in de gegeven omstandigheden, deze schijn redelijkerwijze voor werkelijkheid mocht aannemen. * **Toerekenbaarheid van de schijn:** De schijn is toerekenbaar wanneer de vertegenwoordigde door zijn verklaringen of gedragingen (die niet onrechtmatig hoeven te zijn) heeft bijgedragen tot het wekken of in stand houden van die schijn. Het vereist geen fout van de vertegenwoordigde. * **Gevolg:** De rechtshandeling wordt geldig geacht ten aanzien van de lastgever. De derde wordt beschermd in zijn gerechtvaardigd vertrouwen. * **Aansprakelijkheid lasthebber bij buiten-mandaat handelen:** Indien geen van de "reddingsmechanismen" van toepassing is, is de lastgever niet gebonden. De lasthebber is dan wel aansprakelijk jegens de derde voor de geleden schade, tenzij de derde wist of redelijkerwijze had moeten weten dat de lasthebber buiten zijn mandaat handelde. #### 5.1.3 Toerekening van (quasi-)delicten aan de lastgever In principe is de lastgever niet aansprakelijk voor onrechtmatige daden van de lasthebber, tenzij de schade onlosmakelijk verbonden is met de rechtshandeling waarvoor de lasthebber wel een opdracht kreeg. Wanneer de lasthebber een aangestelde of ondergeschikte is, kan de lastgever wel aansprakelijk zijn krachtens de bepalingen over de aansprakelijkheid van de aansteller voor zijn aangestelden (art. 6.14, §1 BW). ### 5.2 Einde van de lastgeving De lastgeving kan op verschillende gronden eindigen. Deze gronden kunnen worden onderverdeeld in gemeenrechtelijke beëindigingsgronden en specifieke gronden eigen aan de lastgeving. #### 5.2.1 Gemeenrechtelijke beëindigingsgronden Deze gronden gelden voor de meeste wederkerige contracten: * **Verval van de termijn:** Bij lastgevingen voor een bepaalde duur. * **Onmogelijkheid van uitvoering wegens overmacht:** Indien de uitvoering objectief onmogelijk wordt. * **Nietigheid:** Indien de lastgevingsovereenkomst nietig was vanaf het begin. * **Gerechtelijke ontbinding:** Bij wanprestatie van één der partijen. * **Uitdrukkelijk ontbindende voorwaarde:** Indien een in het contract opgenomen voorwaarde zich vervult. #### 5.2.2 Specifieke beëindigingsgronden eigen aan lastgeving Deze gronden zijn specifiek voor de lastgevingsovereenkomst, vaak vanwege het *intuitu personae*-karakter. * **Overlijden van de lasthebber of lastgever (art. 2003 oud BW):** * **Bij overlijden lasthebber:** De lastgeving eindigt. De erfgenamen hebben wel de verplichting om de lastgever te informeren, dringende rechtshandelingen te stellen en rekening en verantwoording af te leggen. Indien er meerdere lasthebbers zijn, kan de lastgeving blijven doorlopen voor de overblijvende lasthebbers, tenzij gezamenlijk optreden vereist was. Bij toegelaten plaatsvervanging blijft de opdracht van de plaatsvervanger bestaan. * **Bij overlijden lastgever:** De lastgeving eindigt. Echter, indien de lasthebber te goeder trouw en onwetend van het overlijden verder handelt met derden die eveneens te goeder trouw zijn, blijven de door de lasthebber gesloten contracten geldig ten aanzien van de erfgenamen van de lastgever. Dit is een bescherming voor de derde te goeder trouw. * **Opzegging *ad nutum* door een partij:** * **Door de lasthebber:** Kan de lastgeving te allen tijde, zonder opgave van reden, opzeggen, mits kennisgeving aan de lastgever en zonder nodeloos schade te berokkenen. In B2C-situaties en bij lastgevingen voor bepaalde duur kunnen er beperkingen gelden door het economisch recht (bv. vergoeding voor de lastgever bij vroegtijdige beëindiging). * **Door de lastgever:** Kan de lastgeving te allen tijde, zonder opgave van reden, herroepen. In principe zonder opzegtermijn of schadevergoeding. Stilzwijgende herroeping kan gebeuren door een nieuwe lasthebber aan te stellen of de rechtshandeling zelf te stellen. * **Onbekwaamverklaring van de lastgever of lasthebber:** * **Onbekwaamheid lastgever:** Leidt tot einde van de lastgeving, tenzij er een zorgmandaat (zorgvolmacht) is, dat juist bedoeld is om te werken bij wilsonbekwaamheid. * **Onbekwaamheid lasthebber:** Leidt eveneens tot einde van de lastgeving. * **Kennelijk onvermogen en faillissement:** Deze situaties worden gelijkgesteld met overlijden en leiden tot het einde van de lastgeving wegens geschokt vertrouwen. * **Wederzijdse toestemming:** Beide partijen kunnen de lastgeving beëindigen door wederzijds akkoord. * **Mandaat van gemeenschappelijk belang:** In bepaalde situaties (bv. aandeelhoudersovereenkomsten) kan de lastgeving niet eenzijdig worden opgezegd door de lasthebber. #### 5.2.3 Gevolgen van de beëindiging De beëindiging van de lastgeving werkt in principe *ex nunc*, dat wil zeggen vanaf het moment van de beëindigingsgrond. * **Tussen partijen:** * De (gewezen) lasthebber moet rekening en verantwoording afleggen, en alle ontvangen documenten en goederen teruggeven aan de lastgever of diens erfgenamen. Hij moet lopende zaken nog voltooien. * De lastgever moet het loon, voorschotten en kosten vergoeden, en kwijting verlenen aan de lasthebber. De nieuwe regeling in Boek 7 spreekt van "aanvaarding na oplevering". * **T.a.v. derden:** * De beëindiging werkt *ex nunc*. Rechtshandelingen gesteld na de beëindiging binden de lastgever niet. * **Uitzondering voor derden te goeder trouw:** Indien de derde onwetend is van de beëindiging (bv. door overlijden van de lastgever), en zowel de derde als de lasthebber te goeder trouw zijn, dan blijft de lastgever (of zijn erfgenamen) gebonden door de door de lasthebber gesloten contracten. Dit is een bescherming van de derde te goeder trouw. --- Hieronder volgt een gedetailleerde studiehandleiding over "Uitwerking van lastgeving jegens derden en beëindiging", gebaseerd op de verstrekte documentatie. Dit deel onderzoekt hoe lastgeving werkt in relatie tot derden, inclusief situaties van vertegenwoordiging en buiten-mandaat handelen, en beschrijft de verschillende gronden voor het einde van een lastgeving en de gevolgen daarvan. #### 5.1.1 Handelen in naam van de lastgever (onmiddellijke vertegenwoordiging) Wanneer de lasthebber handelt in naam van de lastgever, binnen de grenzen van zijn mandaat, komen de rechtsgevolgen rechtstreeks tot stand tussen de lastgever en de derde. De lasthebber is in dit geval geen contractspartij en wordt niet verbonden ten aanzien van de derde. Dit principe van vertegenwoordiging zorgt ervoor dat de rechten en plichten die uit de rechtshandeling voortvloeien, rechtstreeks in het vermogen van de lastgever vallen. > **Tip:** Onthoud dat bij onmiddellijke vertegenwoordiging de derde weet dat hij contracteert met een vertegenwoordiger en voor wie hij contracteert. **Schema van onmiddellijke vertegenwoordiging:** ```mermaid graph LR A[Lastgever] -- overeenkomst / rechtshandeling --> B(Lasthebber); B -- vertegenwoordiging --> C[Derde]; A -- rechtsgevolgen --> C; ``` #### 5.1.2 Handelen in eigen naam (middellijke vertegenwoordiging) Wanneer de lasthebber in eigen naam handelt, maar voor rekening van de lastgever, is er sprake van middellijke vertegenwoordiging. De derde weet niet dat de lasthebber optreedt voor rekening van een lastgever. Hierdoor ontstaat er geen rechtstreekse band tussen de lastgever en de derde. De lasthebber wordt contractspartij ten aanzien van de derde. Om de rechtsverhouding toch bij de lastgever te krijgen, is een aanvullende rechtshandeling nodig, zoals een overdracht van schuldvordering. #### 5.1.3 Lasthebber handelt buiten de perken van de lastgeving Indien de lasthebber buiten de grenzen van zijn mandaat handelt, speelt het principe van vertegenwoordiging in beginsel niet, wat betekent dat de lastgever niet gebonden is ten aanzien van de derde. Dit kan echter tot problemen leiden, omdat derden vaak niet op de hoogte zijn van de precieze omvang van een mandaat. Er zijn echter mechanismen om deze situatie op te vangen: * **Bekrachtiging (ratificatie):** De lastgever kan achteraf de rechtshandeling die buiten het mandaat werd gesteld, bekrachtigen. Deze bekrachtiging werkt retroactief (ab initio) alsof de rechtshandeling vanaf het begin geldig in naam van de lastgever was gesteld. * **Zaakwaarneming:** Indien de handeling, hoewel buiten mandaat, in het belang van de lastgever werd gesteld en de voorwaarden van zaakwaarneming vervuld zijn, kan de lastgever toch gebonden worden of verantwoordelijk gehouden worden. * **Ongerechtvaardigde verrijking:** Als de handeling van de lasthebber buiten mandaat leidt tot een vermogensvoordeel voor de lastgever en een nadeel voor de derde, kan de derde zich beroepen op ongerechtvaardigde verrijking. * **Schijnmandaat / schijnvertegenwoordiging:** De vertegenwoordigde kan gebonden zijn door een rechtshandeling gesteld door een onbevoegde vertegenwoordiger indien: * De rechtshandeling een schijn van vertegenwoordigingsbevoegdheid opwekt. * Deze schijn aan de vertegenwoordigde kan worden toegerekend. Dit is het geval indien de vertegenwoordigde door zijn verklaringen of gedragingen (die niet onrechtmatig hoeven te zijn) heeft bijgedragen aan het wekken of in stand houden van die schijn. * De derde, in de gegeven omstandigheden, deze schijn redelijkerwijze voor werkelijk mocht aannemen. Deze regel is gecodificeerd in artikel 1.8, §5 BW. > **Tip:** Bij een schijnmandaat is het niet vereist dat de vertegenwoordigde een fout beging; toerekenbaarheid van de schijn volstaat. #### 5.1.4 Aansprakelijkheid van de lasthebber jegens derden Indien de lasthebber buiten de perken van zijn lastgeving handelt en er geen sprake is van bekrachtiging, zaakwaarneming of schijnmandaat, is de lastgever in principe niet gebonden. De lasthebber zelf is dan niet contractueel gebonden ten aanzien van de derde, omdat hij optrad in naam en voor rekening van de lastgever (zij het onbevoegd). Echter, de lasthebber kan wel aansprakelijk gesteld worden door de derde op basis van buitencontractuele aansprakelijkheid (onrechtmatige daad) voor de door de derde geleden schade, bijvoorbeeld als de derde kosten heeft gemaakt in het vertrouwen op een geldige overeenkomst. Dit geldt niet indien de derde wist of moest weten dat de lasthebber buiten zijn mandaat handelde. #### 5.1.5 Toerekening van (quasi-)delicten aan de lastgever In principe is de lastgever niet aansprakelijk voor onrechtmatige daden van de lasthebber tijdens de uitvoering van de opdracht. Een uitzondering geldt indien de schade die een derde lijdt onafscheidelijk verbonden is met de rechtshandeling waarvoor de lasthebber wel een opdracht kreeg. Daarnaast kan de lastgever wel aansprakelijk zijn voor quasi-delicten van de lasthebber indien de lasthebber een aangestelde of ondergeschikte is, op grond van artikel 6.14, §1 BW. De lasthebber zelf blijft uiteraard persoonlijk aansprakelijk voor de onrechtmatige daden die hij stelt. De lastgeving kan op verschillende gronden eindigen, zowel gemeenrechtelijke als specifieke gronden eigen aan de lastgeving. Dit zijn de algemene gronden die ook bij andere contracten gelden: * **Verval van de termijn:** Bij een lastgeving voor bepaalde duur eindigt deze vanzelf na het verstrijken van de termijn. * **Onmogelijkheid van uitvoering wegens overmacht:** Indien de uitvoering van de opdracht blijvend onmogelijk wordt door overmacht, eindigt de lastgeving. * **Nietigheid:** Indien de lastgevingsovereenkomst zelf nietig is, houdt ze op te bestaan. * **Gerechtelijke ontbinding:** Bij wanprestatie van een van de partijen kan de rechter de lastgeving ontbinden. * **Uitdrukkelijk ontbindende voorwaarde:** Indien een in de lastgeving opgenomen ontbindende voorwaarde zich vervult. #### 5.2.2 Gronden eigen aan lastgeving Deze gronden zijn specifiek voor de lastgeving en hebben vaak te maken met het *intuitu personae*-karakter ervan: * **Overlijden van de lasthebber of lastgever:** De lastgeving eindigt door het overlijden van de lasthebber of de lastgever. * **Bij overlijden van de lasthebber:** De erfgenamen moeten de lastgever in kennis stellen van het overlijden, dringende en onontbeerlijke rechtshandelingen stellen en rekenschap geven. Als er meerdere lasthebbers waren, kan de lastgeving doorlopen indien dit zo was afgesproken of indien de lasthebbers niet gezamenlijk moesten optreden. Bij toegelaten plaatsvervanging eindigt de opdracht van de plaatsvervanger niet. * **Bij overlijden van de lastgever:** Indien de lasthebber te goeder trouw de uitvoering van de lastgeving voortzet zonder kennis van het overlijden van de lastgever, zijn de door hem gesloten contracten met derden nog geldig ten aanzien van de erfgenamen van de lastgever, mits de derden ook te goeder trouw waren. * **Opzegging (ad nutum):** * **Door de lastgever:** De lastgever kan de lastgeving te allen tijde, zonder opgaaf van reden en in principe zonder opzegtermijn of schadevergoeding herroepen. Dit is een uiting van het vertrouwenskarakter. Stilzwijgende herroeping is mogelijk door het aanstellen van een nieuwe lasthebber of door de rechtshandeling zelf te stellen. * **Door de lasthebber:** De lasthebber kan de lastgeving in principe ook te allen tijde, zonder opgave van reden opzeggen, mits de kennisgeving de lastgever niet benadeelt. * **Mandaat van gemeenschappelijk belang:** Bij een mandaat dat zowel in het belang is van de lastgever als de lasthebber (bv. aandeelhoudersovereenkomsten), kan de lasthebber niet zomaar eenzijdig opzeggen. Dit vormt een uitzondering op de vrije opzegging *ad nutum*. * De onbekwaamverklaring van de lastgever leidt tot beëindiging van de lastgeving, tenzij er sprake is van een zorgmandaat/zorgvolmacht, die juist is bedoeld om te functioneren bij wilsonbekwaamheid. * De onbekwaamheid van de lasthebber leidt eveneens tot beëindiging. * **Kennelijk onvermogen en faillissement:** Deze situaties, die het vermogen van de lastgever of lasthebber ernstig aantasten, worden met overlijden gelijkgesteld als beëindigingsgrond wegens geschokt vertrouwen. * **Andere gronden:** Conform artikel VI.82-83 WER kunnen in B2C-situaties (onderneming als lasthebber, consument als lastgever) clausules die de beëindigingsvrijheid van de lasthebber beperken, onrechtmatig zijn. Bij lastgevingen van bepaalde duur kan vroegtijdige beëindiging door de lasthebber leiden tot een vergoeding. Bij lastgevingen van onbepaalde duur moet een redelijke opzegtermijn in acht worden genomen. * **Tussen partijen (ex nunc):** De beëindiging werkt in principe *ex nunc*, dus vanaf het moment van de beëindigingsgrond (bv. overlijden, onbekwaamverklaring). De gewezen lasthebber moet rekenschap afleggen, de ontvangen documenten teruggeven en lopende zaken voltooien. De lastgever moet nog steeds loon, voorschotten en kosten vergoeden en kwijting verlenen. De latere regeling in Boek 7 BW voorziet in "aanvaarding na oplevering" van de opdracht, wat neerkomt op de bestaande kwijting. * **Tegenover derden (ex nunc, met uitzondering):** Ook ten aanzien van derden werkt de beëindiging in principe *ex nunc*. Rechtshandelingen na de beëindiging binden de lastgever niet. Een belangrijke uitzondering geldt voor derden te goeder trouw die onwetend zijn van de beëindiging (bv. zij wisten niet van het overlijden van de lastgever). In dat geval zijn de lastgever of zijn erfgenamen toch gebonden. Dit is een specifieke beschermingsregel ten gunste van de derde te goeder trouw. --- Dit deel behandelt de juridische gevolgen van lastgeving voor derden, met speciale aandacht voor situaties waarin de lasthebber buiten de grenzen van zijn mandaat treedt, en de diverse gronden waarop een lastgeving kan eindigen, inclusief de rechtsgevolgen daarvan. ### 5.1 Uitwerking jegens derden De uitwerking van lastgeving jegens derden hangt primair af van de wijze waarop de lasthebber optreedt: in eigen naam of in naam van de lastgever. Wanneer de lasthebber in eigen naam optreedt, maar de rechtshandeling voor rekening van de lastgever verricht, spreekt men van middellijke vertegenwoordiging. * **Rechtsgevolgen:** Er ontstaat geen directe rechtsband tussen de derde en de lastgever. De lasthebber wordt zelf partij bij het contract met de derde. Om de rechtsverhouding alsnog bij de lastgever te laten landen, is een aanvullende rechtshandeling (zoals een schuldoverdracht) nodig. Lastgever <--------> Lasthebber (contract van lastgeving) ^ | | | (rechtshandeling in eigen naam) | v <------------------ Derde Bij onmiddellijke vertegenwoordiging treedt de lasthebber duidelijk op in naam en voor rekening van de lastgever. * **Binnen de perken van de lastgeving:** * **Rechtsgevolgen:** De rechtshandeling komt rechtstreeks tot stand tussen de lastgever en de derde. De lastgever is verbonden ten aanzien van de derde, terwijl de lasthebber zelf geen contractspartij wordt. | | (rechtshandeling in naam en voor rekening van lastgever) * **Buiten de perken van de lastgeving:** * **Problematiek:** De derde is vaak niet op de hoogte van de exacte omvang van het mandaat van de lasthebber, wat leidt tot praktische problemen. * **In principe geen binding van de lastgever:** Als de lasthebber zijn mandaat overschrijdt, is de lastgever in principe niet gebonden, aangezien de bevoegdheid niet werd verleend. * **"Reddingsmechanismen":** * **Bekrachtiging (ratificatie):** De lastgever kan achteraf de handeling, hoewel buiten mandaat, goedkeuren. Dit werkt retroactief (ab initio). * **Zaakwaarneming:** Indien de handeling, ondanks dat ze buiten mandaat viel, in het belang van de lastgever werd gesteld en aan de voorwaarden van zaakwaarneming is voldaan, kan de lastgever toch gebonden zijn. * **Ongerechtvaardigde verrijking:** Als de handeling een vermogensvoordeel oplevert voor de lastgever ten nadele van de derde, kan de derde zich hierop beroepen. * **Schijnvertegenwoordiging (art. 1.8, §5 BW):** De lastgever kán gebonden zijn door een rechtshandeling van een onbevoegde vertegenwoordiger indien: 1. Er een schijn van toereikende bevoegdheid is die aan de lastgever is toe te rekenen. 2. De derde deze schijn, in de gegeven omstandigheden, redelijkerwijze voor werkelijk mocht aannemen. De schijn is toerekenbaar indien de lastgever door zijn verklaringen of gedragingen (niet noodzakelijk onrechtmatig) heeft bijgedragen aan het wekken of in stand houden ervan. * **Gevolgen voor de lasthebber:** De lasthebber is niet contractueel gebonden jegens de derde (omdat hij optrad in naam van de lastgever), maar kan wel persoonlijk aansprakelijk worden gesteld door de derde voor de geleden schade, tenzij de derde wist dat de lasthebber buiten zijn mandaat handelde. In principe is de lastgever niet aansprakelijk voor onrechtmatige daden van de lasthebber, tenzij de schade onlosmakelijk verbonden is met de rechtshandeling die de lastgever wel heeft opgedragen. Indien de lasthebber een aangestelde is, kan de lastgever wel aansprakelijk zijn op grond van artikel 6.14, §1 BW (aansprakelijkheid aansteller voor aangestelde). De lastgeving kan op diverse gronden eindigen, zowel gemeenrechtelijk als specifiek voor lastgeving. Deze gronden zijn ook van toepassing op andere contracten: * **Verval van de termijn:** Bij lastgevingen voor bepaalde duur eindigt deze vanzelf na afloop van de termijn. * **Onmogelijkheid van uitvoering wegens overmacht:** Wanneer de uitvoering van de opdracht objectief onmogelijk wordt door een onvoorzienbare en onvermiijdbare gebeurtenis. * **Nietigheid:** Indien de lastgevingsovereenkomst zelf nietig is (bv. wegens gebrek aan bekwaamheid bij aanvang). * **Gerechtelijke ontbinding:** Bij wanprestatie van één der partijen kan de rechter de overeenkomst ontbinden. * **Uitdrukkelijk ontbindende voorwaarde:** Indien een in de overeenkomst opgenomen voorwaarde zich vervult. #### 5.2.2 Specifieke beëindigingsgronden voor lastgeving Deze gronden vloeien voort uit de aard van de lastgevingsovereenkomst. * **Overlijden van de lasthebber:** De lastgeving eindigt omdat deze vaak een *intuitu personae*-karakter heeft. * **Verplichtingen van de erfgenamen/rechtsverkrijgenden:** Zij moeten de lastgever kennis geven van het overlijden, dringende en onontbeerlijke rechtshandelingen stellen ter bescherming van de lastgever, en rekenschap afleggen van de uitgevoerde opdracht. * **Meerdere lasthebbers:** Bij overlijden van één lasthebber blijft de lastgeving doorlopen voor de overblijvende lasthebbers, tenzij gezamenlijk optreden vereist was. * **Plaatsvervanging:** Bij toegelaten plaatsvervanging eindigt de lastgeving door het overlijden van de lasthebber niet automatisch ten aanzien van de plaatsvervanger indien de plaatsvervanging geldig was. * **Overlijden van de lastgever:** De lastgeving eindigt, tenzij de lasthebber, niet op de hoogte van het overlijden, te goeder trouw verder handelt. In dit geval binden de door de lasthebber gesloten rechtshandelingen de erfgenamen van de lastgever, indien ook de derde te goeder trouw was en niet wist van het overlijden. * **Opzegging/beëindiging door partijen (ad nutum):** * **Lasthebber:** Kan de lastgeving te allen tijde en zonder motief opzeggen (*ad nutum*), mits kennisgeving aan de lastgever en zonder nodeloze schade te berokkenen. Beperkingen kunnen gelden bij mandaten van gemeenschappelijk belang of in consumentenrelaties (economisch recht). * **Lastgever:** Kan de lastgeving altijd, zonder motief en zonder opzegtermijn of schadevergoeding herroepen. Stilzwijgende herroeping is mogelijk door het aanstellen van een nieuwe lasthebber of het zelf verrichten van de rechtshandeling. * **Onherroepelijke lastgeving:** Indien contractueel overeengekomen, kan de lastgever niet eenzijdig herroepen. Dit geldt eveneens voor mandaten van gemeenschappelijk belang. * **Onbekwaamverklaring van de lastgever:** De lasthebber mag niet langer vertegenwoordigen, tenzij het een zorgmandaat betreft, dat juist is bedoeld om te functioneren bij onbekwaamheid. * **Onbekwaamheid van de lasthebber:** Leidt tot beëindiging van de lastgeving, omdat de vertegenwoordiging gebrekkig was. * **Met overlijden gelijkgestelde situaties:** Kennelijk onvermogen of faillissement van de lastgever of lasthebber, wat het vertrouwen ondermijnt. * **Tussen partijen:** De beëindiging werkt in beginsel *ex nunc* (vanaf het moment van de beëindigende gebeurtenis). * **Lasthebber:** Moet rekenschap geven van de uitgevoerde opdracht, alle ontvangen documenten en goederen teruggeven, en lopende zaken die al vóór de beëindiging werden aangevat, tot een goed einde brengen. Hij heeft recht op betaling van loon, vergoeding van kosten en kwijting. * **Lastgever:** Moet loon, voorschotten en kosten vergoeden, en kwijting verlenen aan de gewezen lasthebber. * **Boek 7:** Deze gevolgen worden grotendeels overgenomen onder de regeling van dienstencontracten, met de notie van "aanvaarding na oplevering". * **Tegenover derden:** * **Algemene regel:** De beëindiging werkt *ex nunc*. Rechtshandelingen gesteld na de beëindiging binden de lastgever niet. * **Uitzondering (derden te goeder trouw):** Indien de derde niet op de hoogte was van de beëindiging (bv. overlijden van de lastgever), binden de door de lasthebber te goeder trouw gesloten rechtshandelingen de lastgever of zijn erfgenamen toch. Dit is een beschermingsregel ten gunste van de derde te goeder trouw. --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Lastgeving | Een contract waarbij de lastgever de lasthebber opdracht geeft om in zijn naam en voor zijn rekening rechtshandelingen te stellen, en de lasthebber dit aanvaardt. Het gaat altijd om rechtshandelingen, niet om louter materiële handelingen. | | Lastgever | De partij die de opdracht geeft om rechtshandelingen te stellen. Wordt ook wel vertegenwoordigde, volmachtgever, mandant of opdrachtgever genoemd. | | Lasthebber | De partij die de opdracht aanvaardt om rechtshandelingen te stellen. Wordt ook wel vertegenwoordiger, volmachtdrager, mandataris of opdrachtnemer genoemd. | | Rechtshandeling | Een handeling die gericht is op het tot stand brengen van rechtsgevolgen, zoals het sluiten van een contract, het opzeggen van een overeenkomst of het instellen van een rechtsmiddel. | | Onmiddellijke vertegenwoordiging | De situatie waarbij de lasthebber in naam en voor rekening van de lastgever een rechtshandeling stelt, waardoor de rechtsgevolgen rechtstreeks tussen de lastgever en de derde ontstaan. | | Middellijke vertegenwoordiging | De situatie waarbij de lasthebber in eigen naam, maar voor rekening van de lastgever, een rechtshandeling stelt. De derde partij is zich niet bewust van de tussenkomst van de lastgever. | | Naamlening (prête-nom) | Een vorm van middellijke vertegenwoordiging waarbij de lasthebber zijn naam leent aan de lastgever om namens hem op te treden, zonder dat de derde weet dat de lastgever betrokken is. | | Commissiecontract | Een handelscontract waarbij de commissionair in eigen naam, maar voor rekening van de opdrachtgever, een transactie aangaat. De opdrachtgever blijft onzichtbaar voor de derde partij. | | Consensueel contract | Een contract dat door loutere wilsovereenstemming tot stand komt, zonder dat daarvoor specifieke vormvereisten of de afgifte van zaken nodig zijn. | | Zorgmandaat (zorgvolmacht) | Een conventionele lastgeving die opgesteld wordt vóór het verlies van bekwaamheid, met het oog op latere vertegenwoordiging wanneer de lastgever wilsonbekwaam wordt. Dit doorbreekt de klassieke regel dat onbekwaamheid van de lastgever tot nietigheid leidt. | | Bekrachtiging (ratificatie) | De eenzijdige rechtshandeling waarbij de lastgever achteraf een handeling die door de lasthebber buiten zijn mandaat werd gesteld, aanvaardt, waardoor deze handeling geldig wordt geacht vanaf het begin. | | Schijnvertegenwoordiging | Een juridische figuur waarbij een persoon toch gebonden kan zijn door een rechtshandeling gesteld door een onbevoegde vertegenwoordiger, indien de schijn van bevoegdheid aan de vertegenwoordigde kan worden toegerekend en de derde te goeder trouw mocht handelen. | | Gemengd contract | Een contract dat elementen van verschillende contractstypen bevat, zoals lastgeving in combinatie met aanneming of verkoop. De regels van de verschillende contractstypen kunnen naast elkaar worden toegepast (cumulatietheorie) of het overheersende type bepaalt het toepasselijke statuut (absorptietheorie). | | Aanneming | Een contract voor de uitvoering van materiële of intellectuele prestaties, waarbij de prijs essentieel is en het contract dus altijd bezwarend is. Dit verschilt van lastgeving die in principe kostenloos kan zijn. | | Zaakwaarneming | Het vrijwillig stellen van een nuttige handeling in geval van nood, zonder daartoe verplicht te zijn, maar met de verplichting de handeling te voltooien. Het is een oneigenlijk contract waarbij de lasthebber of waarnemer gebonden is indien hij behoorlijk waarneemt. | | Intuitu personae | Een karakteristiek van een contract waarbij de persoon van de contractant van doorslaggevend belang is. Bij lastgeving betekent dit dat het contract eindigt bij overlijden van de lasthebber omdat zijn persoonlijke hoedanigheid essentieel is. | | Ad nutum | Een juridische term die aangeeft dat iets op elk moment, zonder opgave van reden en zonder schadevergoeding, kan worden beëindigd of herroepen. Dit principe geldt onder meer voor de opzegging van een lastgeving door zowel de lastgever als de lasthebber. | | Kwijting (discharge) | De officiële bevestiging door de lastgever dat de lasthebber zijn opdracht naar behoren heeft uitgevoerd en dat er geen verdere aanspraken zullen zijn. Dit beschermt de lasthebber tegen verdere aansprakelijkstelling voor de reeds verantwoorde handelingen. | | Ongerechtvaardigde verrijking | Een principe waarbij iemand die ongerechtvaardigd verrijkt is ten koste van een ander, verplicht kan worden de verrijking aan de benadeelde te vergoeden. Dit kan in specifieke gevallen toegepast worden bij lastgeving, met name wanneer een handeling buiten mandaat toch een voordeel oplevert voor de lastgever. | | Plaatsvervanging | De handeling waarbij een lasthebber de uitvoering van zijn opdracht delegeert aan een derde (plaatsvervanger). Dit is toegestaan tenzij uitdrukkelijk verboden, en kan leiden tot een directe vordering van de lastgever tegen de plaatsvervanger. | | Rekenschap geven | De verplichting van de lasthebber om aan de lastgever uitleg te verschaffen over de wijze van uitvoering van de opdracht en om alles wat hij heeft ontvangen (ook van derden) af te geven. Dit is essentieel voor de bescherming van de lastgever en voor het verkrijgen van kwijting door de lasthebber. |