251202 examenles.pdf

# Verschillende bedrijfstypes en hun impact op duurzaamheid Dit onderwerp verkent de positionering van bedrijven op een spectrum tussen winstgedreven en missiegedreven, en hoe deze keuzes hun duurzaamheidsinspanningen beïnvloeden [3](#page=3). ### 1.1 Het spectrum van bedrijfstypes Bedrijven kunnen worden geplaatst op een spectrum dat loopt van puur "profit first motive" tot "mission first motive". Dit spectrum helpt bij het analyseren van de primaire drijfveren achter bedrijfsbeslissingen en hun relatie tot duurzaamheid [4](#page=4). ### 1.2 Identificatie van bedrijfstypes Verschillende bedrijfstypes worden onderscheiden op basis van hun doelstellingen en operaties: #### 1.2.1 Profit-gedreven bedrijven Deze bedrijven richten zich primair op het genereren van winst. Duurzaamheidsinitiatieven worden vaak ondernomen omdat ze wettelijk verplicht zijn of strategisch voordeel bieden, niet noodzakelijkerwijs als kerndoel. * **Bedrijf A:** Een multinational in de voedingsindustrie die duurzaamheidsverslagen opstelt conform wettelijke verplichtingen. De focus ligt op CO₂-reductie en energie-efficiëntie, zonder extra initiatieven buiten de wettelijke vereisten, en de doelstellingen zijn niet concreet [4](#page=4). #### 1.2.2 Non-profit organisaties (VZW's) Non-profit organisaties (Verenigingen zonder winstoogmerk) hebben als primair doel het realiseren van maatschappelijke impact en werken zonder winstdoel. Ze zijn vaak afhankelijk van donaties en vrijwilligers [6](#page=6). * **Bedrijf C:** Een VZW die zich inzet voor kankerpreventie via campagnes. Het primaire doel is maatschappelijke impact op het gebied van gezondheid en preventie [6](#page=6). * **Care4Life:** Opgericht als VZW met de missie "Gezonde voeding toegankelijk maken voor iedereen". Organiseert workshops en verkoopt biologische maaltijdboxen, met nadruk op de maatschappelijke doelstelling [8](#page=8). #### 1.2.3 Impactbedrijven (Impact-driven bedrijven) Impactbedrijven integreren zowel winstgevendheid als een sterke maatschappelijke missie. Ze streven ernaar om naast financiële resultaten ook positieve sociale en/of ecologische impact te genereren, vaak door middel van innovatieve bedrijfsmodellen en een transparante waardeketen. * **Bedrijf D:** Een Belgische KMO die chocoladelollies produceert. Streeft naar volledige transparantie in de waardeketen, garandeert eerlijke lonen voor cacaoboeren en investeert actief in projecten die de leefomstandigheden van boeren verbeteren [7](#page=7). * **ChocoFair:** Een commerciële chocoladeproducent die zichzelf positioneert als een "fun merk". Kernstrategie omvat volledige traceerbaarheid van cacao, investeringen in coöperaties in West-Afrika, betaling van premies boven Fairtrade-standaard, en het formuleren van concrete impactdoelstellingen in een jaarlijks impactrapport. Lagere marges worden geaccepteerd om doelen te realiseren en managementbonussen zijn gekoppeld aan sociale impact [9](#page=9). #### 1.2.4 Bedrijven met gemengde motieven Sommige bedrijven opereren op de grens tussen profit- en missiegedreven. Ze kunnen winst als primair doel hebben, maar wel duurzaamheidsmaatregelen implementeren vanuit risicobeheersing of een bredere maatschappelijke verantwoordelijkheid. * **Bedrijf B:** Een producent in de sigarenindustrie, sterk profitgericht, maar heeft maatregelen genomen om boeren in de supply chain te beschermen tegen klimaatopwarming na een risicoanalyse [5](#page=5). ### 1.3 Invloed van strategische en operationele keuzes op duurzaamheid De strategische richting en operationele beslissingen van een bedrijf hebben een directe impact op de mate waarin duurzaamheid wordt geïntegreerd. * **Care4Life-casus:** Hoewel Care4Life begon als een VZW met een duidelijke maatschappelijke missie, heeft de strategische keuze om een premium lijn te lanceren gericht op high-end klanten en de focus op groei in het luxesegment, geleid tot een meer winstgedreven aanpak. De winst wordt gebruikt om aandeelhouders te vergoeden. Dit positioneert het bedrijf minder impact-gedreven dan oorspronkelijk [8](#page=8). * **ChocoFair-casus:** ChocoFair combineert een winstgevend commercieel model met een sterke sociale missie. De strategische keuzes om te investeren in de waardeketen, boeren te ondersteunen, en managers te koppelen aan sociale impact, tonen een duidelijke impact-gedreven benadering, ondanks de commerciële focus. Dit illustreert hoe een commercieel bedrijf wel degelijk diepgaand impact-gedreven kan opereren [9](#page=9). > **Tip:** Bij het analyseren van een bedrijf is het cruciaal om verder te kijken dan de communicatie of het wettelijke kader. De daadwerkelijke strategische keuzes, operationele praktijken en de allocatie van middelen geven de ware positie op het winst- versus missiespectrum weer. > **Voorbeeld:** Een bedrijf dat communiceert over duurzaamheid maar wiens kernactiviteiten aanzienlijke milieuvervuiling veroorzaken zonder concrete mitigatiestrategieën, kan op het spectrum meer richting "profit first" worden geplaatst dan een bedrijf dat kleinere initiatieven onderneemt maar deze volledig integreert in zijn bedrijfsmodel en een meetbare positieve impact genereert. --- # Toepassing van verduurzamingstools en analyse van initiatieven Dit deel behandelt de praktische toepassing van duurzaamheidstools zoals de waardeketen en stakeholderanalyse, en evalueert de maatschappelijke en milieu-impact van bestaande duurzaamheidsinitiatieven, inclusief kritische analyse op potentiële tekortkomingen zoals greenwashing [10](#page=10) [13](#page=13). ### 2.1 Verduurzamings-tools in bedrijfscontext Het toepassen van verduurzamings-tools op een bedrijfscontext helpt bij het identificeren van mogelijke verbeteringen en het evalueren van de toepasbaarheid binnen een organisatie [10](#page=10). #### 2.1.1 De waardeketen als analyse-tool De waardeketen (value chain) kan worden gebruikt om de verschillende stappen in een bedrijfsproces te plotten en te analyseren, van grondstofwinning tot afvalverwerking. Hierbij worden de kernactiviteiten van een organisatie in kaart gebracht, inclusief ondersteunende functies, om inzicht te krijgen in waar impact kan worden gemaakt [11](#page=11). > **Tip:** Het correct plaatsen van elke stap op de waardeketen is essentieel voor een accurate analyse [11](#page=11). **Voorbeeld van stappen in een waardeketen:** * Ontginnen grondstoffen [11](#page=11). * Verwerking grondstoffen [11](#page=11). * Manufacturing [11](#page=11). * Verkoop [11](#page=11). * O&O (Onderzoek & Ontwikkeling) [11](#page=11). * Afvalverwerking [11](#page=11). #### 2.1.2 Stakeholderanalyse Stakeholders zijn alle partijen die invloed hebben op of beïnvloed worden door de organisatie. Het plotten van stakeholders op de waardeketen helpt bij het begrijpen van hun relatie met de verschillende bedrijfsprocessen en het identificeren van hun belangen en mogelijke impact [12](#page=12). **Voorbeelden van stakeholders:** * Klanten [12](#page=12). * Leveranciers [12](#page=12). * Fabrikant stof [12](#page=12). * Overheid [12](#page=12). * Natuur [12](#page=12). > **Tip:** Het toevoegen van zelf geïdentificeerde stakeholders aan de analyse kan een completer beeld geven [12](#page=12). ### 2.2 Analyse van maatschappelijke en milieu-impact van duurzaamheidsinitiatieven Het analyseren van de maatschappelijke en milieu-impact van bestaande duurzaamheidsinitiatieven is cruciaal om de effectiviteit ervan te beoordelen en om potentiële tekortkomingen, zoals greenwashing, te identificeren [13](#page=13) [14](#page=14). #### 2.2.1 Case: GreenWear GreenWear, een kledingretailer met 120 winkels, heeft diverse duurzaamheidsinitiatieven gelanceerd [13](#page=13). * **Initiatief 1: Duurzame materialen:** 40% van de collectie is van biologisch katoen en gerecycled polyester; de rest is conventioneel geproduceerd [13](#page=13). * **Initiatief 2: Energie-efficiëntie:** Alle winkels maken gebruik van LED-verlichting en slimme thermostaten [13](#page=13). * **Initiatief 3: Transport:** Gebruik van vrachtwagens op fossiele brandstoffen zonder beleid rond CO₂-reductie in het eigen distributiecentrum [13](#page=13). * **Initiatief 4: Sociale verantwoordelijkheid:** Jaarlijkse audits bij leveranciers in Azië, zonder transparantie over leefbare lonen [13](#page=13). * **Initiatief 5: Marketingcampagne:** Promotie als "100% duurzaam" in advertenties en sociale media [13](#page=13). #### 2.2.2 Opdracht: Analyse en aanbevelingen De analyse van GreenWear's initiatieven omvat [14](#page=14): * **Huidige initiatieven analyseren:** Identificeren van de positieve impact op milieu en maatschappij, en de risico's of tekortkomingen, zoals greenwashing, supply chain problemen en CO₂-uitstoot [14](#page=14). * **Formuleren van een concreet verbetertraject:** Gebruikmakend van best practices zoals circulaire economie, transparantie en science-based targets [14](#page=14). * **Verwijzen naar relevante bronnen:** Zoals de Sustainable Development Goals (SDG's), de Digital Markets Act (DMA), of benchmarkanalyses [14](#page=14). * **Uitleggen van de bijdrage:** Hoe de aanbevelingen bijdragen aan zowel strategische als operationele verduurzaming [14](#page=14). > **Voorbeeld van potentiële tekortkoming:** Een marketingcampagne die claimt "100% duurzaam" te zijn, terwijl slechts 40% van de collectie uit duurzame materialen bestaat en er geen beleid is voor CO₂-reductie in transport, kan worden gezien als greenwashing [13](#page=13) [14](#page=14). > **Tip:** Best practices zoals het implementeren van een circulaire economie model, het verhogen van transparantie in de gehele supply chain, en het stellen van science-based targets voor CO₂-reductie zijn essentiële elementen voor een succesvol verbetertraject [14](#page=14). --- # Formuleren van Key Performance Indicators (KPI's) en duurzaamheidscommunicatie Dit hoofdstuk behandelt het opstellen van onderbouwde KPI's voor duurzaamheidsdoelstellingen, met een focus op maatschappelijke en milieu-impact binnen specifieke bedrijfscontexten, en analyseert de principes van goede duurzaamheidscommunicatie aan de hand van voorbeelden. ### 3.1 Het formuleren van onderbouwde kpi's voor duurzaamheidsdoelstellingen Het leerdoel is het formuleren van een onderbouwde KPI voor een gekozen verduurzamingsdoelstelling, gericht op maximale maatschappelijke en milieu-impact binnen een specifieke bedrijfscontext [15](#page=15). #### 3.1.1 Case: Slagerij Het Ambacht Slagerij Het Ambacht is een kleine, zelfstandige slagerij in een landelijke gemeente die zich wil onderscheiden door duurzaamheid en lokale verankering [15](#page=15). * **Activiteiten:** Verkoop van vers vlees, charcuterie en bereide maaltijden [15](#page=15). * **Huidige initiatieven:** * Gebruik van 50% lokaal vlees van boeren uit de regio [15](#page=15). * Gebruik van herbruikbare koelboxen voor catering [15](#page=15). * Verpakking van charcuterie in plastic folie [15](#page=15). * Eigen koelinstallatie die veel energie verbruikt [15](#page=15). * **Ambitie:** Tegen 2030 de milieu-impact drastisch verminderen en bijdragen aan de lokale gemeenschap [15](#page=15). * **Gekozen verduurzamingsdoelstelling:** “Verlagen van verpakkingsafval en stimuleren van herbruikbare verpakkingen bij klanten.” [15](#page=15). #### 3.1.2 Het formuleren van een relevante KPI Om de doelstelling "Verlagen van verpakkingsafval en stimuleren van herbruikbare verpakkingen bij klanten" meetbaar te maken voor Slagerij Het Ambacht, is een KPI nodig die zowel maatschappelijke als milieu-impact omvat. > **Tip:** Een goede KPI is specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdsgebonden (SMART). Een mogelijke onderbouwde KPI voor Slagerij Het Ambacht zou zijn: * **KPI:** Percentage van de verkochte producten dat verpakt is in herbruikbaar materiaal (door de klant meegebracht of door de slagerij aangeboden met retoursysteem) ten opzichte van het totale aantal verkochte producten. **Relevantie voor de bedrijfscontext van een kleine slagerij:** * **Maatschappelijke impact:** * Stimuleert klantbetrokkenheid bij duurzaamheid. * Bevordert een positief imago en klantloyaliteit door te voldoen aan de groeiende vraag naar duurzame opties. * Draagt bij aan de lokale gemeenschap door een zichtbare duurzame inspanning. * **Milieu-impact:** * Directe reductie van plastic afval en de bijbehorende milieuproblematiek. * Lagere afvalverwerkingskosten voor de slagerij op termijn. * Vermindert de ecologische voetafdruk van de verpakkingen. > **Tip:** De KPI kan verder worden verfijnd door onderscheid te maken tussen verpakkingen die door de klant worden meegebracht en verpakkingen die door de slagerij worden hergebruikt of aangeboden. #### 3.1.3 Toepasbaarheid van een KPI: Zonnepanelen De vraag of "Aantal zonnepanelen op het dak" een goede KPI is voor het verduurzamen van een slagerij, kan worden beantwoord met een "Nee" [18](#page=18). * **Motivatie:** Hoewel zonnepanelen bijdragen aan het verminderen van de energie-impact door het gebruik van fossiele brandstoffen, is het aantal zonnepanelen op zichzelf geen directe indicator van de algehele milieu-impact of duurzaamheidsinspanningen van de slagerij. Het meet niet de reductie in energieverbruik, de herkomst van de resterende energie, of andere belangrijke duurzaamheidsaspecten zoals afvalreductie of lokaal inkopen. * **Betere KPI:** Een betere KPI zou kunnen zijn: "Percentage van de totale energiebehoefte dat wordt gedekt door hernieuwbare energiebronnen" of "Reductie van de CO₂-uitstoot gerelateerd aan energieverbruik per verkocht product". Dit meet direct de impact van de energie-initiatieven en stimuleert efficiëntie. ### 3.2 Principes van goede duurzaamheidscommunicatie Goede duurzaamheidscommunicatie is essentieel om de inspanningen van een bedrijf geloofwaardig over te brengen aan stakeholders. Er zijn drie kernprincipes die hierbij centraal staan: Transparantie, Balans en Relevantie [17](#page=17). #### 3.2.1 Analyse van communicatiecases Om te beoordelen welke case voldoet aan de principes van goede duurzaamheidscommunicatie, analyseren we de voorbeelden van Brouwerij De Korenaar en FreshBite Fastfoodketen. **Bedrijf A: Brouwerij De Korenaar** * **Communicatie:** Publiceert jaarlijks een duurzaamheidsrapport met zowel successen als uitdagingen, inclusief concrete cijfers over CO₂-uitstoot en waterverbruik. De brouwerij organiseert ook klantbevragingen over duurzaamheid [17](#page=17). * **Analyse:** * **Transparantie:** Zeer hoog. Door zowel successen als uitdagingen te benoemen ("het vervangen van bierflesdoppen blijft een uitdaging") en concrete cijfers te delen, is de communicatie open en eerlijk [17](#page=17). * **Balans:** Goed. Het rapport deelt zowel de positieve progressie als de moeilijkheden die nog overwonnen moeten worden. Dit toont een realistische kijk [17](#page=17). * **Relevantie:** Hoog. De gedeelde cijfers (CO₂-uitstoot, waterverbruik) en de klantbevragingen zijn direct relevant voor de milieu-impact van een brouwerij en de verwachtingen van klanten [17](#page=17). * **Conclusie:** Brouwerij De Korenaar voldoet aan de 3 principes van goede duurzaamheidscommunicatie. **Bedrijf B: FreshBite Fastfoodketen** * **Communicatie:** Campagne met slogan "Wij zijn de groenste fastfoodketen ter wereld!" en vermelding van "gerecycleerde servetten". De focus ligt op lage prijs als Unique Selling Proposition (USP). 95% van de verpakkingen is plastic en er is geen aanbod voor vleesvervangers [17](#page=17). * **Analyse:** * **Transparantie:** Laag. De claim "groenste ter wereld" is breed en moeilijk te onderbouwen zonder concrete data of details. Het vermelden van "gerecycleerde servetten" is slechts een klein detail en camoufleert mogelijk grotere problemen. De communicatie focust op prijs, niet op duurzaamheid [17](#page=17). * **Balans:** Zeer laag. Er wordt geen melding gemaakt van de 95% plastic verpakkingen of het gebrek aan vleesvervangers, wat significante milieu- en maatschappelijke aspecten zijn. De communicatie is eenzijdig positief en misleidend [17](#page=17). * **Relevantie:** Laag. De claim is breed, en de genoemde punten (gerecycleerde servetten) zijn mogelijk niet de meest significante duurzaamheidsaspecten. De focus op prijs als USP staat haaks op de communicatie over groen zijn [17](#page=17). * **Conclusie:** FreshBite Fastfoodketen voldoet niet aan de principes van goede duurzaamheidscommunicatie. De communicatie is tendentieus en misleidend (greenwashing). > **Tip:** Vermijd vage claims zoals "groenste" zonder onderbouwing. Wees specifiek en laat zien hoe de claims ondersteund worden door data en acties. #### 3.2.2 Open Vragen en Toepasbaarheid ##### 3.2.2.1 Verplichte duurzaamheidsrapportering voor KMO's Of een Belgische (niet-beursgenoteerde) KMO verplicht moet rapporteren over zijn duurzaamheidsinspanningen in 2026, hangt af van specifieke wetgeving die in ontwikkeling is. De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) van de EU zal op termijn ook kleinere bedrijven raken, maar er zijn uitzonderingen en faseringen. Voor 2026 is het waarschijnlijk dat de directe verplichting voor niet-beursgenoteerde KMO's nog beperkt is, tenzij ze onder specifieke categorieën vallen die de EU of België definiëren. De wetgeving is complex en evolueert, dus specifieke KMO's dienen de meest actuele regelgeving te raadplegen [18](#page=18). ##### 3.2.2.2 Het "100% duurzaam product" label Het door een bedrijf zelf ontwikkelen van een label "100% duurzaam product" is problematisch en waarschijnlijk niet toegestaan zonder strenge externe validatie en onderbouwing. Dit kan worden beschouwd als misleidende handelspraktijk. Wetgeving, zoals de EU-richtlijnen inzake onrechtmatige handelspraktijken en green claims, vereist dat milieuclaims gebaseerd zijn op objectieve criteria en bewezen kunnen worden. Een eigen label zonder universeel erkende en gecontroleerde normen zou zeer waarschijnlijk de wet overtreden [18](#page=18). ##### 3.2.2.3 Relevantie van CO₂-footprintanalyse voor verschillende organisatiegroottes Ja, een CO₂-footprintanalyse is relevant voor zowel een kleine lokale bakkerij als een multinational, maar de toepasbaarheid en focus verschillen [18](#page=18). * **Toepasbaarheid:** * **Multinational:** Essentieel en complexer. Moet alle bedrijfsonderdelen, ketens en internationale operaties omvatten. De impact is significant en er is grote druk van stakeholders en regelgevers. * **Kleine lokale bakkerij:** Zeer relevant, maar kan eenvoudiger worden opgezet. Focus ligt op lokale inkoop, energieverbruik van de oven, verpakkingen en transport. De totale impact is kleiner, maar het is een belangrijke stap naar bewustzijn en verbetering. * **Motivatie:** Een CO₂-footprintanalyse identificeert de grootste uitstootbronnen binnen de organisatie. Voor een bakkerij kan dit het energieverbruik voor het bakken zijn, voor een multinational de productieketens en transport. Het biedt een basis om gericht reductiemaatregelen te nemen en de duurzaamheidsstrategie te onderbouwen, ongeacht de omvang van het bedrijf. ##### 3.2.2.4 De rol van SDG's in een duurzaamheidsstrategie Nee, het gebruik van de Sustainable Development Goals (SDG's) is niet voldoende om een duurzaamheidsstrategie voor een bedrijf volledig te onderbouwen, hoewel het een waardevolle start is [18](#page=18). * **Motivatie:** De SDG's zijn een breed kader van 17 globale doelen. Bedrijven kunnen niet alle SDG's even effectief beïnvloeden. Een effectieve strategie vereist dat een bedrijf selecteert welke SDG's het meest relevant zijn voor zijn activiteiten en daar specifieke, meetbare doelen en acties aan koppelt. * **Aanvullende bronnen/standaarden:** * **Global Reporting Initiative (GRI) Standards:** Bieden een raamwerk voor duurzaamheidsverslaggeving, gericht op wat materieel is voor de organisatie. * **Science Based Targets initiative (SBTi):** Helpt bedrijven om hun klimaatdoelstellingen in lijn te brengen met de wetenschap, wat cruciaal is voor het aanpakken van klimaatverandering. * **ISO 14001:** Een internationale standaard voor milieumanagementsystemen. * **Industriespecifieke standaarden en benchmarks:** Bieden context en vergelijkingspunten binnen een bepaalde sector. Door deze aanvullende bronnen te gebruiken, kan een bedrijf zijn duurzaamheidsstrategie verdiepen, meetbaarder maken en beter integreren in zijn kernactiviteiten. --- # Morele dilemma's en opschalen van sociaal ondernemerschap Dit onderwerp onderzoekt de definitie en herkenning van morele dilemma's binnen zakelijke contexten, alsook de strategieën die sociale ondernemingen hanteren om hun maatschappelijke impact te vergroten en het onderscheid tussen output en impact. ### 4.1 Morele dilemma's Een moreel dilemma kan worden geïdentificeerd aan de hand van de definitie van Jochanan Eynikel. Centraal staat een situatie waarin een handelende persoon voor een keuze staat tussen twee of meer handelingsopties, waarbij elke optie gevolgen heeft die ingaan tegen een morele norm of waarde. Er is sprake van een conflict tussen verschillende waarden of plichten [19](#page=19). #### 4.1.1 Situatie A: Dierenwelzijnsregels schenden Een kleine slager die ontdekt dat een leverancier structureel dierenwelzijnsregels schendt, staat voor een moreel dilemma [19](#page=19). * **Handelingsopties en gevolgen:** * **Stoppen met samenwerken:** Dit leidt tot het verlies van een belangrijke leverancier, potentieel stijgende kosten, en mogelijk een verlies van klanten door hogere prijzen [19](#page=19). * **Blijven samenwerken:** Dit zorgt voor behoud van winst en continuïteit, maar impliceert indirecte ondersteuning van dierenleed [19](#page=19). Dit is een moreel dilemma omdat de slager moet kiezen tussen economische continuïteit en ethische principes van dierenwelzijn. #### 4.1.2 Situatie B: Kleur van de toonbank Een slager die twijfelt tussen een groene of rode toonbank om zijn winkel te vernieuwen, staat **niet** voor een moreel dilemma. De keuze betreft een esthetische of commerciële beslissing zonder directe ethische implicaties of conflicterende waarden [20](#page=20). #### 4.1.3 Situatie C: Diefstal door medewerker Een bakker die merkt dat een medewerker regelmatig brood meeneemt zonder te betalen, staat voor een moreel dilemma [21](#page=21). * **Handelingsopties en gevolgen:** * **Medewerker ontslaan:** Dit leidt tot het verlies van een ervaren kracht en mogelijk reputatieschade binnen de gemeenschap [21](#page=21). * **Niet ingrijpen:** Dit betekent het tolereren van diefstal, wat onrechtvaardig is tegenover andere medewerkers en klanten [21](#page=21). Dit is een moreel dilemma omdat de bakker geconfronteerd wordt met de keuze tussen het handhaven van orde en rechtvaardigheid (door in te grijpen tegen diefstal) en het vermijden van negatieve consequenties voor de werknemer en de reputatie van het bedrijf. ### 4.2 Opschalen van sociaal ondernemerschap: Endgames Sociale ondernemingen hanteren verschillende strategieën, ook wel "endgames" genoemd, om hun maatschappelijke impact te vergroten en te schalen. Er zijn zes geïdentificeerde endgames [22](#page=22): 1. **Mission achieved (missie volbracht):** De sociale onderneming heeft haar primaire missie bereikt en stopt mogelijk de operationele activiteiten, of de impact is zo breed geïntegreerd dat verdere actie door de oorspronkelijke entiteit niet meer noodzakelijk is. 2. **Open source:** De sociale innovatie van de onderneming wordt publiekelijk beschikbaar gesteld, zodat iedereen deze kan gebruiken en verder ontwikkelen. 3. **Replication (replicatie):** De succesvolle sociale innovatie wordt herhaald in andere contexten, bijvoorbeeld via franchiseconstructies of licentieovereenkomsten. 4. **Government adoption (overheidsadoptie):** Een overheidsinstantie neemt de sociale innovatie over, koopt deze aan, en schaalt deze zelf op binnen haar eigen systemen en beleid. 5. **Commercial adoption (commerciële adoptie):** Een commercieel bedrijf neemt de sociale innovatie over, koopt deze aan, en schaalt deze vervolgens zelf op binnen de markt. 6. **Sustained service (duurzame dienstverlening):** De onderneming blijft zelf de dienst of het product leveren waar zij excelleert, omdat niemand anders dit beter kan of wil doen, waardoor de impact continu gewaarborgd blijft. ### 4.3 Verschil tussen Output en Impact Het onderscheid tussen output en impact is cruciaal voor het meten en communiceren van de effectiviteit van sociale ondernemingen [23](#page=23). * **Output:** Dit zijn de directe, tastbare producten of diensten die een sociale onderneming levert. Het zijn de activiteiten en de resultaten daarvan op korte termijn. * **Impact:** Dit is de daadwerkelijke, bredere maatschappelijke verandering of het effect dat de output op de lange termijn teweegbrengt. Het gaat om de verandering in gedrag, levensomstandigheden, of systemen die voortvloeit uit de geleverde output. #### 4.3.1 Voorbeeld: Too Good To Go Voor Too Good To Go kan dit verschil als volgt worden beschreven [23](#page=23): * **Output:** Het aantal "Magic Bags" dat wordt verkocht en de hoeveelheid overgebleven voedsel die via de app wordt gered van verspilling. * **Impact:** De vermindering van voedselverspilling op een breder niveau, de bijdrage aan een duurzamer voedselsysteem, de financiële besparing voor consumenten en de mogelijkheid voor restaurants om economisch voordeel te halen uit overtollig voedsel. De impact is de uiteindelijke reductie van de ecologische voetafdruk van voedselverspilling. --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) | Een benadering waarbij bedrijven vrijwillig bijdragen aan een betere samenleving en een schoner milieu, naast hun economische activiteiten. Dit omvat aandacht voor milieu, sociale aspecten en ethiek in de bedrijfsvoering. | | Profitgedreven | Een bedrijfsoriëntatie waarbij de primaire focus ligt op het maximaliseren van financiële winst voor aandeelhouders en de continuïteit van de onderneming. Andere doelstellingen zijn secundair aan het economisch resultaat. | | Impactgedreven | Een bedrijfsoriëntatie waarbij het realiseren van een positieve maatschappelijke of milieu-impact centraal staat. Hoewel winstgevendheid belangrijk kan zijn voor duurzaamheid, is het niet het primaire doel van de organisatie. | | Impactbedrijf | Een organisatie die expliciet is opgericht met als doel een meetbare positieve maatschappelijke of milieu-impact te creëren, waarbij deze impact een integraal onderdeel is van de bedrijfsstrategie en bedrijfsvoering. | | Non-profit organisatie (VZW) | Een organisatie die geen winstoogmerk heeft en waarvan de eventuele winsten worden geherinvesteerd in het realiseren van de maatschappelijke missie van de organisatie. Ze zijn vaak afhankelijk van donaties en subsidies. | | Waardeketen | Een reeks activiteiten die een bedrijf onderneemt om zijn producten of diensten te ontwerpen, produceren, op de markt te brengen, te leveren en te ondersteunen. Het analyseren van de waardeketen helpt bij het identificeren van duurzaamheidskansen en -risico's. | | Stakeholders | Alle individuen, groepen of organisaties die een belang hebben bij, of worden beïnvloed door de activiteiten van een bedrijf, zoals werknemers, klanten, leveranciers, aandeelhouders en de gemeenschap. | | Greenwashing | Misleidende marketingpraktijken waarbij een bedrijf zichzelf presenteert als milieuvriendelijker dan het in werkelijkheid is, vaak om consumenten te misleiden over de duurzaamheid van hun producten of diensten. | | Key Performance Indicator (KPI) | Een meetbare waarde die aangeeft hoe effectief een bedrijf zijn belangrijkste zakelijke doelen bereikt. Voor duurzaamheid worden KPI's gebruikt om de voortgang op milieu- en sociale doelstellingen te volgen. | | Duurzaamheidscommunicatie | De manier waarop een bedrijf communiceert over zijn inspanningen op het gebied van duurzaamheid naar zijn stakeholders. Goede duurzaamheidscommunicatie is transparant, accuraat en betrouwbaar. | | Moreel dilemma | Een situatie waarin een persoon moet kiezen tussen twee of meer handelingsopties, die allemaal ethische implicaties hebben en waarbij geen enkele optie volledig vrij is van negatieve consequenties. | | Sociaal ondernemerschap | Het toepassen van commerciële strategieën om een sociale of milieu-uitdaging aan te pakken, waarbij de primaire focus ligt op het creëren van positieve impact. | | Output | De directe resultaten van een activiteit of project, bijvoorbeeld het aantal geproduceerde maaltijdboxen. | | Impact | Het bredere, langetermijneffect van de outputs van een organisatie op de samenleving of het milieu, bijvoorbeeld de verbetering van de volksgezondheid door gezonde voeding. | | Wetenschappelijk onderbouwde doelen (Science-based targets) | Duurzaamheidsdoelstellingen die wetenschappelijk worden onderbouwd om in lijn te zijn met de doelen van het Akkoord van Parijs om de opwarming van de aarde te beperken tot ruim onder 2 graden Celsius. |