Les 10.pdf

# Duurzame ruimtelijke ontwikkeling en dichtheidsstrategieën Dit onderwerp bespreekt strategieën voor duurzame ruimtelijke ontwikkeling, met een focus op het verhogen van de bevolkingsdichtheid en het efficiënter gebruiken van ruimte binnen bestaande woongebieden door middel van uitbreiding, invulling en optimalisatie van woongelegenheden [1](#page=1). ### 1.1 Problematiek van ruimtegebruik Het opkrikken van de algemene bevolkingsdichtheid is onvoldoende; de leefdichtheid, gedefinieerd als het aantal inwoners per hectare bebouwing, is in Vlaanderen gedaald van 36 inwoners per hectare bebouwing in 1985 tot minder dan 25 inwoners per hectare bebouwing. Dit duidt op een steeds minder efficiënt ruimtegebruik. Het doel is daarom om het ruimtelijk rendement binnen het bestaande ruimtebeslag op te drijven met behoud van kwaliteit [1](#page=1). ### 1.2 Dichtheidsstrategieën volgens het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen Het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) heeft de volgende dichtheidsstrategieën opgesteld [1](#page=1): * Uitbreiding van de woongelegenheid [1](#page=1). * Invullen en afwerken van de bestaande woongelegenheid [1](#page=1). * Optimaliseren van de bestaande woongelegenheden [1](#page=1). #### 1.2.1 Uitbreiding van de woongelegenheid De huidige praktijk, waarbij individuen eigen grond kopen en daar een fermette op bouwen, leidt tot kleine percelen met weinig ruimtelijke kwaliteit. Nieuwe gebruiksmodaliteiten zoals collectief eigendom, semi-publieke ruimtes en tijdelijke toewijzing bieden mogelijkheden. Er dient te worden afgestapt van vrijstaande woningen, die te veel ruimte consumeren, en deze te vervangen door kwalitatief wonen in clusters of andere nieuwe woningtypes. Gemeenten moeten prioriteit geven aan kwaliteit boven kwantiteit, wat politieke moed vereist [1](#page=1). #### 1.2.2 Invullen of afwerken van de bestaande woongelegenheden Deze strategie is beter dan verkavelen, omdat ze gebruik maakt van beschikbare gebouwen en woongelegenheden. Vaak zijn er ook restruimtes, zoals oude spoorbeddingen of industriële sites, die benut kunnen worden. In stedelijk gebied worden inbreidingsprojecten gerealiseerd, vaak op bouwgrond die vrijkomt na sloop van oude, onbruikbare gebouwen. Bij deze projecten kan gekozen worden tussen het creëren van openbare ruimte of het realiseren van betere woningen. Een goed voorbeeld hiervan is de Site Gouden Boom in Brugge [1](#page=1). #### 1.2.3 Optimaliseren van de bestaande woongelegenheid Deze strategie richt zich op het verbeteren van de kwaliteit en efficiëntie van reeds bestaande woongelegenheden, zonder verdere uitbreiding of grootschalige invulling. Verdere details over deze strategie zijn niet verstrekt op de geciteerde pagina [1](#page=1). --- # De geschiedenis en uitdagingen van stedelijke ontwikkeling Dit gedeelte verkent de historische evolutie van stedelijke ontwikkeling, met specifieke aandacht voor de impact van het modernisme en de auto, en de hedendaagse uitdagingen om steden leefbaar te maken. ### 2.1 Geschiedenis van de stedelijke ontwikkeling De geschiedenis van stedelijke ontwikkeling wordt gekenmerkt door significante verschuivingen in stadsplanning en -ontwerp. Het modernisme had een ingrijpende invloed op het stedelijk weefsel door de stad als het ware uit elkaar te trekken. Deze periode kenmerkte zich door een verminderde aandacht voor publieke ruimte en de sociale interactie tussen inwoners [2](#page=2). ### 2.2 De invasie van de auto en de schaalvergroting Een cruciaal keerpunt in de stedelijke ontwikkeling was de 'invasie van de auto' in de jaren '60. Deze ontwikkeling had tot gevolg dat de schaal van de mens in stedelijke omgevingen volledig verdween. De nadruk kwam te liggen op autoverkeer, wat ten koste ging van de menselijke maat en de functionaliteit van de openbare ruimte voor voetgangers en fietsers [2](#page=2). ### 2.3 De grootste uitdaging: een aantrekkelijke leefruimte creëren De grootste uitdaging voor de hedendaagse stad is het aanbieden van een aantrekkelijke leefruimte aan haar doelpubliek. Dit impliceert een heroverweging van de principes die de stedelijke ontwikkeling in het verleden hebben gestuurd, met name de gevolgen van het modernisme en de autogebonden stadsplanning. Het creëren van leefbare, mensgerichte en sociale stedelijke omgevingen staat centraal in deze uitdaging [2](#page=2). --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Duurzame Ruimtelijke Ontwikkeling | Een vorm van ruimtelijke ontwikkeling die gericht is op het behoud van natuurlijke hulpbronnen, het bevorderen van sociale gelijkheid en het waarborgen van economische levensvatbaarheid voor huidige en toekomstige generaties. Het streeft naar een balans tussen ecologische, sociale en economische aspecten. | | Bevolkingsdichtheid | Het aantal inwoners per oppervlakte-eenheid, meestal uitgedrukt in inwoners per vierkante kilometer. Een hogere bevolkingsdichtheid kan duiden op een efficiënter gebruik van de ruimte en minder versnippering van het landschap. | | Leefdichtheid | Het aantal inwoners per hectare bebouwing. Dit is een specifiekere maatstaf dan de algemene bevolkingsdichtheid, omdat het zich richt op de dichtheid van bewoning binnen reeds bebouwde gebieden, en impliceert hoe efficiënt de ruimte binnen de bebouwing wordt benut. | | Ruimtelijk rendement | De mate waarin de beschikbare ruimte effectief en productief wordt gebruikt. Een hoger ruimtelijk rendement betekent dat er meer functies of bewoners op eenzelfde oppervlakte kunnen worden gehuisvest, vaak met een focus op kwaliteit en functionaliteit. | | Dichtheidsstrategieën | Plannen en methoden die gericht zijn op het verhogen van de bevolkingsdichtheid in stedelijke en residentiële gebieden. Dit kan door middel van verdichting, herontwikkeling en slimme inrichting van bestaande ruimtes om versnippering tegen te gaan. | | Verkavelen | Het opdelen van een groter stuk grond in kleinere percelen, meestal met het oog op woningbouw. Dit proces kan leiden tot versnippering van het landschap en een minder efficiënt ruimtegebruik als het niet zorgvuldig gebeurt. | | Inbreidingsprojecten | Ontwikkelingsprojecten die plaatsvinden op braakliggende of onderbenutte terreinen binnen bestaande stedelijke gebieden. Deze projecten maken gebruik van vrijgekomen bouwgrond na sloop of de herbestemming van industriële sites en andere verwaarloosde gebieden. | | Modernisme (in stadsontwikkeling) | Een architectuur- en stedenbouwkundige stroming die in de 20e eeuw dominant was, gekenmerkt door functionaliteit, rationele planning en een zekere afstandelijkheid van traditionele stedelijke vormen. Het leidde soms tot grootschalige projecten die de stad versnipperden en de publieke ruimte verwaarloosden. | | Publieke ruimte | Alle openbare toegankelijke gebieden binnen een stad of gemeenschap, zoals parken, pleinen, straten en openbare gebouwen. Een goed ontworpen publieke ruimte bevordert sociale interactie, ontmoeting en het algemene welzijn van de inwoners. |