Les 2a Houtconstructie.pdf

# Structuur en planning van de cursus constructie en materiaalleer scenografie Dit document geeft een gedetailleerd overzicht van de geplande activiteiten, inclusief praktische sessies, hoorcolleges en speciale bezoeken, met de bijbehorende data en tijden voor de cursus constructie en materiaalleer scenografie. ### 1.1 Overzicht van de cursusonderdelen en planning De cursus is opgebouwd uit een reeks hoorcolleges, praktische sessies en speciale bezoeken. Hieronder volgt een gedetailleerd schema van de geplande activiteiten: #### 1.1.1 Practicum * **Donderdag 18 september:** 10u30 - 12u30 [2](#page=2). #### 1.1.2 Hoorcolleges * **Donderdag 2 oktober:** 13u30 - 16u30 (hoorcollege 1) [2](#page=2). * **Donderdag 9 oktober:** 9u30 - 12u30 (hoorcollege 2) [2](#page=2). * **Donderdag 16 oktober:** 9u30 - 12u30 (hoorcollege 3) [2](#page=2). * **Donderdag 23 oktober:** 9u30 - 12u30 (hoorcollege 4) [2](#page=2). * **Donderdag 30 oktober:** 9u30 - 12u30 (hoorcollege 5) [2](#page=2). * **Donderdag 6 november:** 9u30 - 12u30 (hoorcollege 6 akoestiek) [2](#page=2). * **Donderdag 13 november:** 9u30 - 12u30 (hoorcollege 7 akoestiek) [2](#page=2). * **Donderdag 20 november:** 9u30 - 12u30 (hoorcollege 8) [2](#page=2). #### 1.1.3 Speciale bezoeken en gastcolleges * **Donderdag 23 oktober:** 19u30 - 21u00 (gastcollege door Klaas Rommelaere in Z33) [2](#page=2) [3](#page=3). * Kosten: zeven komma vijf euro [3](#page=3). * **Vrijdag 24 oktober:** 11u30 - 12u30 (materialenbeurs) [2](#page=2). * **Woensdag 19 november:** 18u20 - 20u30 (bezoek "techniek achter de schermen" in C-mine cultuurcentrum) [2](#page=2) [3](#page=3) [4](#page=4). * Kosten: zeven komma vijf euro [3](#page=3). > **Tip:** Let goed op de specifieke locaties en tijden voor de speciale bezoeken, aangezien deze afwijken van de reguliere hoorcollege-momenten. De kosten voor deze bezoeken zijn ook vermeld. > **Voorbeeld:** Het gastcollege van Klaas Rommelaere vindt plaats op donderdag 23 oktober van 19u30 tot 21u00 in Z33 en kost zeven komma vijf euro. * * * # Houten producten: massief hout Massief hout is een natuurlijk, hernieuwbaar materiaal dat wordt verkregen uit de stam van bomen en rechtstreeks wordt verwerkt tot diverse producten zoals balken, planken en latten, zonder significante kunstmatige toevoegingen of structurele wijzigingen aan de celstructuur van het hout. Dit deel van de studie behandelt verschillende soorten massief hout, waaronder vuren en grenen, en gestandaardiseerde afmetingen zoals CLS en SLS [13](#page=13) [5](#page=5) [8](#page=8). ### 1.1.1 Vuren Vurenhout is afkomstig van de fijnspar, botanisch bekend als \_Picea abies of \_Picea excelsa, behorend tot de familie Pinaceae. In de volksmond wordt de fijnspar vaak verward met de den (\_Pinus sylvestris), mede door de benaming 'Witte Noordse Den' die door Zweden, Finland en Rusland voor de export van fijnspar wordt gebruikt. Vurenhout wordt zowel lokaal geproduceerd als geïmporteerd uit landen als Zweden, Finland, Rusland, Polen, Tsjechië en de Baltische staten [16](#page=16). **Eigenschappen:** * **Kleur:** Zeer lichtkleurig, variërend van witachtig tot crèmekleurig. Fijnsparren uit bergstreken kunnen glanzend en zelfs parelmoerachtig zijn [17](#page=17). * **Structuur:** Kern- en spinthout zijn niet te onderscheiden. Het hout heeft een zeer rechte draad [17](#page=17). * **Duurzaamheid:** Geklassificeerd als 'niet duurzaam' en gevoelig voor blauwschimmel, vervuuring, houtrot en aantasting door insecten, met name de huisboktor. Impregnatie is moeilijk [18](#page=18). * **Bewerking:** Gemakkelijk bewerkbaar en verzaagbaar, en goed verlijmbaar. Het splijt echter gemakkelijk bij nagelen of schroeven; schroeven met een langere schroefdraad en grotere diameter zijn daarom aan te raden [19](#page=19). * **Beschikbaarheid:** Verkrijgbaar tot een lengte van 5,40 meter [20](#page=20). * **Gewicht:** Zwaarder dan grenen [20](#page=20). > **Tip:** Voor constructiehout is voorafgaande verduurzaming van vurenhout noodzakelijk vanwege de lage natuurlijke duurzaamheid [18](#page=18). ### 1.1.2 Grenen Grenen is de commerciële naam voor \_Pinus sylvestris, ook wel bekend als grove den. De meeste \_Pinus-soorten zijn afkomstig van het noordelijk halfrond [23](#page=23). **Eigenschappen:** * **Kleur:** Het kernhout is licht tot roodbruin-geel. Het spinthout is wit tot geelachtig wit. Beide kleuren worden donkerder na blootstelling aan licht [24](#page=24). * **Duurzaamheid:** Het kernhout heeft een matige tot geringe natuurlijke duurzaamheid (klasse III-IV), terwijl het spinthout niet duurzaam is (klasse V). Grenen is een van de meest toegepaste houtsoorten, geschikt voor zowel binnen- als buitentoepassingen mits verduurzaming [24](#page=24). * **Bewerking:** Grenen is goed te boren, frezen, schuren, spijkeren, schroeven en te lijmen. Hars kan zich soms aan schaafmessen hechten, wat regelmatig ontvetten vereist. Het kernhout is moeilijk te verduurzamen, maar het spinthout neemt impregnatie wel gemakkelijk op [25](#page=25). * **Beschikbaarheid:** Verkrijgbaar tot een lengte van ongeveer 7 meter [26](#page=26). * **Gewicht:** Lichter dan vuren [26](#page=26). > **Tip:** Na een hittebehandeling is grenen uitermate geschikt voor toepassingen die blootgesteld worden aan weersinvloeden [25](#page=25). ### 1.1.3 CLS en SLS CLS en SLS verwijzen naar gestandaardiseerde afmetingen en specificaties voor houtproducten, met name constructie- en timmerhout. #### 1.1.3.1 CLS (Canadian/American Lumber Sizes) CLS staat voor Canadian/American Lumber Sizes. Deze standaardmaten worden vastgelegd en bewaakt door de Canadese CLSAB. CLS-producten zijn geschaafde latten en kepers, vervaardigd uit diverse houtsoorten zoals vuren (fijnspar, \_Abies), grenen (\_Pinus), dennen (\_Abies alba) en lariks (\_Picea). Het hout wordt tegenwoordig niet alleen in Canada, maar wereldwijd gewonnen uit gebieden als China, Afrika, Irak en Europa [32](#page=32). **Kenmerken:** * De latten hebben afgeronde ribben [33](#page=33). * Gestandaardiseerde diktes variëren van 38, 64 en 89 mm [33](#page=33). * Gestandaardiseerde breedtes lopen van 38 tot 286 mm [33](#page=33). #### 1.1.3.2 SLS (Scandinavian Lumber Standard) SLS staat voor Scandinavian Lumber Standard. Dit product en de bijbehorende afmetingen zijn vergelijkbaar met die van CLS (Canadian Lumber Standard). Echter, SLS biedt niet dezelfde strenge criteria en controle als CLS [35](#page=35). * * * # Houten producten: samengestelde balken Samengestelde houten balken zijn constructieve elementen die door middel van verlijming of andere fabricagetechnieken uit meerdere houtdelen worden opgebouwd, wat resulteert in verbeterde mechanische eigenschappen en grotere dimensionale stabiliteit dan massief hout. Deze categorie omvat diverse types zoals Glulam, LVL en I-joists [45](#page=45). ### 1.2.1 Glulam Glulam, een samentrekking van 'glued laminated timber', is synoniem voor gelamelleerd hout. Het product wordt samengesteld door individuele lamellen hout met gelijke draadrichting met elkaar te verlijmen. Dit verschilt van producten zoals multiplex, waarbij de draadrichting van opeenvolgende lagen haaks op elkaar staat [47](#page=47). De ontwikkeling van de techniek begon rond 1850, met het eerste patent in 1872. Glulam is met name geschikt voor draagconstructies vanwege de hoge mechanische weerstand. Door de lamellen vóór het verlijmen te buigen, kunnen er dragerconstructies in vrijwel elke vorm en grote afmetingen worden geproduceerd. De sterkste en meest toegepaste verbindingstechniek is momenteel de gelijmde 'vingerlas', waarbij speciaal gefreesde patronen in elkaar passen [48](#page=48). ### 1.2.2 LVL LVL staat voor Laminated Veneer Lumber. Een LVL-balk is opgebouwd uit meerdere lagen dunne fineerplaten, typisch 3 tot 6 millimeter dik, van grenen en vuren. Deze fineerlagen worden onderling verlijmd met watervaste organische bindmiddelen. De fineerlagen liggen doorgaans parallel, hoewel soms ook gekruist toegepast kan worden [49](#page=49) [50](#page=50). Een strenge selectie van de fineerbladen zorgt voor de productie van zeer homogene bouwelementen. Deze constructie verleent LVL-balken een maximale sterkte en een hoge dimensionele stabiliteit [50](#page=50). ### 1.2.3 I-joist De houten I-balk, ook bekend als I-joist (Engels), is een 'engineered woodproduct' ontworpen om de nadelen van conventionele houten balken te ondervangen. Het product werd in 1969 uitgevonden. De balk bestaat uit twee opstaande flenzen met aan de binnenzijde een groef waarin een houten blad is geklemd, wat resulteert in een doorsnede die lijkt op de hoofdletter 'I' [52](#page=52). Een significant voordeel van de I-balk is de verhoogde sterkte in verhouding tot zijn grootte en gewicht. Met minder materiaal dan een massief houten balk kan hij zwaardere lasten dragen. Bovendien is de I-balk niet onderhevig aan typische problemen van massief hout, zoals buigen, krimpen, splijten of kromtrekken. Dit zorgt ervoor dat vloeren op I-balken niet kraken, piepen of schuren, wat bij massief houten roosteringen wel vaak voorkomt. Door deze voordelen heeft de I-ligger sinds zijn introductie massieve balken als drager grotendeels vervangen [53](#page=53). * * * # Decorconstructie en digitale schrijnwerkerij Deze sectie verkent elementen van decorconstructie, waaronder decorvakken en schoren, evenals technieken in digitale schrijnwerkerij zoals vouwstructuren en vlechtstructuren [6](#page=6) [7](#page=7). ### 4.1 Decorconstructie Decorconstructie omvat fundamentele elementen voor het bouwen van decors. #### 4.1.1 Decorvak Een decorvak is een basiseenheid in de constructie van decors [6](#page=6). #### 4.1.2 Schoren Schoren worden gebruikt om structurele stabiliteit te bieden aan decorstukken [6](#page=6). #### 4.1.3 Vrijstaande wanden Vrijstaande wanden zijn elementen die zelfstandig kunnen staan en deel uitmaken van een decor [6](#page=6). ### 4.2 Digitale schrijnwerkerij Digitale schrijnwerkerij maakt gebruik van geavanceerde technieken om complexe structuren te creëren. #### 4.2.1 Eischijven Eischijven zijn componenten die worden gebruikt binnen digitale schrijnwerkerij [7](#page=7). #### 4.2.2 Vouwstructuren Vouwstructuren zijn technieken waarbij materialen op specifieke wijze worden gevouwen om driedimensionale vormen te creëren [7](#page=7). #### 4.2.3 Cassette-opbouw Cassette-opbouw is een methode van constructie die bestaat uit het samenvoegen van cassettes [7](#page=7). #### 4.2.4 Vlechtstructuren Vlechtstructuren zijn constructies die ontstaan door het met elkaar verweven van materialen, wat leidt tot complexe en vaak lichte structuren [7](#page=7). * * * ## Veelgemaakte fouten om te vermijden * Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens * Let op formules en belangrijke definities * Oefen met de voorbeelden in elke sectie * Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Vurenhout | Het hout van de fijnspar (Picea abies), ook wel commercieel bekend als Picea excelsa. Het is lichtkleurig, recht van draad en gemakkelijk bewerkbaar, maar gevoelig voor insecten en blauwschimmel, wat verduurzaming vereist voor constructietoepassingen. | | Grenenhout | Commerciële benaming voor Pinus sylvestris. Het heeft een licht tot roodbruin-gele kern en een wit tot geelachtige spinthout. Het is matig tot niet duurzaam, maar goed te bewerken en te verduurzamen. | | CLS | Afkorting voor Canadian/American Lumber Sizes. Dit zijn gestandaardiseerde, geschaafde houtmaten, voornamelijk van vuren en grenen, met specifieke diktes en breedtes, en afgeronde ribben. | | SLS | Afkorting voor Scandinavian Lumber Standard. Dit product is vergelijkbaar met CLS in afmetingen, maar biedt minder strenge criteria en controle. | | Glulam | Afkorting voor "glued laminated timber", ook wel gelamelleerd hout genoemd. Dit houtproduct wordt samengesteld door lamellen met gelijkgerichte houtvezels onderling te verlijmen, wat resulteert in een grote mechanische weerstand en de mogelijkheid om complexe vormen te creëren. | | LVL | Afkorting voor Laminated Veneer Lumber. Een balk opgebouwd uit meerdere lagen dunne fineerbladen (3-6 mm), meestal parallel verlijmd. Dit zorgt voor een zeer homogene structuur met maximale sterkte en hoge dimensionele stabiliteit. | | I-joist | Een "engineered woodproduct" in de vorm van een houten I-balk, bestaande uit twee flenzen en een blad ertussen. Het biedt verhoogde sterkte ten opzichte van zijn grootte en gewicht en is minder gevoelig voor buigen, krimpen en scheuren dan massieve houten balken. | | Decorconstructie | Het bouwen van structuren en decors voor theatrale producties, evenementen of tentoonstellingen, waarbij rekening gehouden wordt met stabiliteit, esthetiek en praktische overwegingen. | | Digitale schrijnwerkerij | Het toepassen van digitale technologieën, zoals computergestuurde fabricage (CNC), in het bewerken en creëren van houtconstructies en -ontwerpen. | | Massief hout | Hout dat uit één stuk is gezaagd uit de stam van een boom, zonder te worden samengesteld uit meerdere lagen of delen. | | Samengestelde balken | Houtproducten die bestaan uit meerdere lagen hout, fineer of andere materialen die met lijm of mechanische verbindingen aan elkaar zijn bevestigd om specifieke sterkte- en stabiliteitseigenschappen te verkrijgen. |