Oefeningen wettelijke erfopvolging 4 de orde - opgave.docx

# Oefeningen wettelijke devolutie van nalatenschap Dit document bevat oefeningen die de toepassing van de regels van de wettelijke devolutie van een nalatenschap illustreren aan de hand van verschillende familiestructuren. ### 1.1 Oefening 1 **Situatie:** X overlijdt en laat de volgende familieleden na: * Zijn oom O (broer van zijn vooroverleden vader). * Een neef N (zoon van zijn oom aan vaderskant). * Twee tantes T1 en T2 (zussen van zijn vooroverleden moeder). * Een groottante GT (zus van zijn vooroverleden grootvader aan moederszijde). **Stamboom en devolutie:** De wettelijke devolutie kijkt naar de dichtstbijzijnde bloedverwanten in de opeenvolgende ordes. In dit geval, aangezien er geen echtgenoot of afstammelingen zijn, kijken we naar de orde van broers en zussen en hun afstammelingen, gevolgd door de orde van grootouders. * **Vaderskant:** De vader van X is vooroverleden. De broer van de vader is de oom O. De zoon van een oom (de neef N) is een afstammeling van de broer van de vader. * **Moederskant:** De moeder van X is vooroverleden. De zussen van de moeder zijn de tantes T1 en T2. De groottante GT is de zus van de vooroverleden grootvader aan moederszijde. Volgens de wettelijke devolutie worden erfgenamen ingedeeld in "parentelen" (ordes). De eerste orde zijn de afstammelingen, de tweede orde zijn de ouders en broers/zussen van de overledene en hun afstammelingen, de derde orde zijn de grootouders en hun afstammelingen, enzovoort. Omdat de vader en moeder van X beiden vooroverleden zijn, zijn deze niet meer erfgenaam. De erfgenamen worden gezocht in de tweede orde (broers en zussen en hun afstammelingen) en, indien deze ontbreken, in de derde orde (grootouders en hun afstammelingen). In dit specifieke geval, waarbij de vader en moeder van X zijn vooroverleden, vallen we terug op de derde orde (grootouders). Echter, de oom O en de tantes T1 en T2 zijn de kinderen van de ouders van X. Zij behoren dus tot de tweede orde als erfgenaam, mits hun eigen ouder (de ouder van X) niet meer in leven is. De neef N is een kleinkind van een broer/zus van een ouder van X, en de groottante GT is een zuster van een grootouder van X. De dichtstbijzijnde bloedverwanten die in aanmerking komen, zijn de oom O en de tantes T1 en T2. Zij zijn allen kinderen van de grootouders van X (respectievelijk de vader en moeder van X). De nalatenschap zal dus verdeeld worden tussen de broer van de vader (O) en de zussen van de moeder (T1, T2). De neef N en de groottante GT staan verder in de wettelijke rangorde. De devolutie vindt plaats per hoofd per (volle) tak. De vaderlijke tak en de moederlijke tak worden geëvalueerd. * **Vaderlijke tak:** De vader van X is vooroverleden. Zijn broer, oom O, erft. * **Moederlijke tak:** De moeder van X is vooroverleden. Haar zussen, tantes T1 en T2, erven. De nalatenschap wordt in twee gelijke helften verdeeld: één helft voor de vaderlijke tak en één helft voor de moederlijke tak. * De helft voor de vaderlijke tak gaat integraal naar de oom O. * De andere helft voor de moederlijke tak wordt gelijk verdeeld tussen de tantes T1 en T2. De neef N, als kind van de oom O, zou slechts erven indien O reeds vooroverleden zou zijn. De groottante GT staat verder in de rangorde dan de directe broers en zussen van de ouders van X. **Verdeling:** * Oom O: 1/2 (van de nalatenschap) * Tante T1: 1/4 (van de nalatenschap) * Tante T2: 1/4 (van de nalatenschap) > **Tip:** Bij de wettelijke devolutie is het cruciaal om de stamboom nauwkeurig te tekenen en de dichtstbijzijnde levende bloedverwanten in elke tak te identificeren. ### 1.2 Oefening 2 **Situatie:** X overlijdt en laat de volgende familieleden na: * Een zoon van een vooroverleden groottante aan vaderszijde (de groottante is de zus van zijn vooroverleden grootvader GV). * Zijn vader is vooroverleden. * Drie zonen N1, N2 en N3, van een vooroverleden oom O (de broer van zijn vooroverleden moeder). * De grootouders aan moederskant zijn ook vooroverleden. **Stamboom en devolutie:** Hier moeten we de erfgenamen bepalen volgens de wettelijke devolutie. De vader van X is vooroverleden, dus de eerste orde (afstammelingen) is leeg en de tweede orde (ouders) is ook leeg. We kijken dus naar de tweede en hogere ordes. * **Vaderlijke kant:** De vader is vooroverleden. De grootouders aan vaderskant zijn GV en zijn echtgenote (stel GMv). GV is vooroverleden. De groottante GTv is de zus van GV. Zij is ook vooroverleden. Haar zoon (de zoon van GTv) is dus een neef van de vader van X, en dus een achterneef van X. Deze neef staat verder in de rangorde. * **Moederlijke kant:** De moeder is vooroverleden. De grootouders aan moederskant zijn vooroverleden. De broer van de moeder is de oom O. Oom O is vooroverleden. Zijn drie zonen (N1, N2, N3) zijn dus neven van X. Zij staan in de tweede orde als afstammelingen van de broer van de moeder. Aangezien de ouders van X vooroverleden zijn, vallen we terug op de tweede orde (broers/zussen en hun afstammelingen). X heeft echter geen broers of zussen. We gaan dus naar de volgende "tak" binnen de tweede orde: de ooms en tantes van X, en hun afstammelingen. De broer van de moeder van X is de oom O. Oom O is vooroverleden. Zijn drie zonen (N1, N2, N3) treden in de plaats van hun vader (oom O) en erven. Zij vertegenwoordigen de moederlijke tak. De vaderlijke tak wordt verder geëvalueerd. De vader van X is vooroverleden. De grootvader aan vaderskant, GV, is vooroverleden. De groottante GTv is de zus van GV. Zij is ook vooroverleden. Haar zoon (de zoon van GTv) is een achterneef van X. Deze achterneef staat in rangorde na de ooms en tantes, en na de kinderen van ooms en tantes. De nalatenschap wordt verdeeld over de dichtstbijzijnde bloedverwanten. De kinderen van de broer van de moeder (N1, N2, N3) komen in aanmerking. Zij erven voor de moederlijke helft. De vaderlijke helft zou normaliter naar de broers en zussen van de vader gaan, of hun afstammelingen. De vader van X is vooroverleden. Aangezien er geen ooms of tantes aan vaderskant worden vermeld die in leven zijn, en de groottante GTv ook vooroverleden is, moeten we kijken naar de kinderen van deze vooroverleden personen. De zoon van de groottante GTv is de dichtstbijzijnde erfgenaam aan vaderskant die nog in leven is. De nalatenschap wordt gesplitst in twee helften: één voor de vaderlijke tak en één voor de moederlijke tak. * **Moederlijke tak:** De oom O is vooroverleden. Zijn drie zonen (N1, N2, N3) erven elk 1/3 van de moederlijke helft. Dus elk 1/3 * 1/2 = 1/6. * **Vaderlijke tak:** De vader van X is vooroverleden. De groottante GTv (zus van grootvader GV) is vooroverleden. Haar zoon (de achterneef van X) ervt de vaderlijke helft. Dit is 1/2. > **Tip:** Vergeet niet dat erfgenamen die zelf vooroverleden zijn, vervangen worden door hun afstammelingen (bij plaatsvervulling), zolang deze afstammelingen dichter bij de overledene staan in de wettelijke rangorde dan andere potentiële erfgenamen. **Verdeling:** * Zoon van GTv (aan vaderskant): 1/2 (van de nalatenschap) * Neef N1 (aan moederskant): 1/6 (van de nalatenschap) * Neef N2 (aan moederskant): 1/6 (van de nalatenschap) * Neef N3 (aan moederskant): 1/6 (van de nalatenschap) ### 1.3 Oefening 3 **Situatie:** X overlijdt en laat de volgende familieleden na: * Zijn vader V. * Zijn grootouders GV en GM aan vaderskant. * Een tante T (de zus van zijn vooroverleden moeder M). * De grootouders aan moederskant zijn vooroverleden. **Stamboom en devolutie:** X overlijdt en heeft nog een levende vader. Volgens de wettelijke devolutie, als er afstammelingen zijn, erven deze. Als er geen afstammelingen zijn, dan erven de ouders en de echtgenoot. Hier is er geen echtgenoot en geen afstammelingen, dus kijken we naar de ouders. * **Vader:** De vader V is in leven. Hij erft een deel van de nalatenschap. * **Moeder:** De moeder M is vooroverleden. Aangezien de vader nog leeft, wordt de nalatenschap verdeeld tussen de vader en de vertegenwoordigers van de moeder (indien de moeder in de orde van erfopvolging zou vallen). De vader behoort tot de tweede orde. De ouders erven in principe elk de helft. Dus de vader zou in principe de hele nalatenschap erven, tenzij de moederlijke zijde ook nog afstammelingen heeft die als erfgenamen in aanmerking komen. Echter, de vader is er nog. De eerste orde (afstammelingen) is leeg. De tweede orde bestaat uit de ouders. Aangezien de vader van X leeft, erft de vader. Wat met de moederlijke zijde? De moeder van X is vooroverleden. Haar grootouders zijn ook vooroverleden. De tante T is de zus van de vooroverleden moeder M. De tante staat dus in de tweede orde (als zus van de moeder). De regel is dat indien een ouder vooroverleden is, diens deel naar diens afstammelingen gaat. Hier is de moeder vooroverleden. De tante T is de zus van de moeder. Tante T zou dus in principe de plaats van de moeder kunnen innemen. De nalatenschap wordt echter eerst verdeeld tussen de levende ouder en de tak van de vooroverleden ouder. De vader erft dus een deel. De moederlijke tak zou het andere deel erven. De vader (V) erft de helft van de nalatenschap. De andere helft gaat naar de moederlijke tak. De moeder (M) is vooroverleden. Haar zus, tante T, is de dichtstbijzijnde erfgenaam aan moederskant. Tante T erft dus de andere helft. De grootouders aan vaderskant (GV, GM) en de grootouders aan moederskant zijn niet meer de dichtstbijzijnde erfgenamen. De vader is wel de dichtstbijzijnde erfgenaam aan vaderskant. De tante is de dichtstbijzijnde erfgenaam aan moederskant. > **Tip:** Wanneer een ouder nog leeft, krijgt deze een essentieel deel van de nalatenschap. De nalatenschap wordt vaak opgesplitst in twee helften voor de vaderlijke en moederlijke zijde, die vervolgens verder verdeeld worden onder de erfgenamen binnen die zijde. **Verdeling:** * Vader V: 1/2 (van de nalatenschap) * Tante T: 1/2 (van de nalatenschap) --- # Analyse van erfopvolging bij overlijden Deze sectie behandelt specifieke scenario's van overlijden waarbij erfgenamen worden geïdentificeerd en de verdeling van de nalatenschap wordt bepaald volgens de wettelijke regels van erfopvolging. ### 2 De vierde orde van erfopvolging De vierde orde van erfopvolging omvat de erfgenamen die verder afstaan dan de derde orde. Dit zijn in beginsel de zijverwanten van de overledene. #### 2.1 Principes van de vierde orde De vierde orde treedt in werking wanneer er geen erfgenamen zijn in de hogere ordes (echtgenoot, afstammelingen, ouders en broers/zussen, grootouders en hun nakomelingen). De erfopvolging binnen de vierde orde gebeurt volgens de regels van bloedverwantschap, waarbij de dichtste graad van bloedverwantschap voorgaat. Binnen eenzelfde graad erft men per hoofd, tenzij er sprake is van plaatsvervulling. #### 2.2 Plaatsvervulling in de vierde orde Plaatsvervulling is mogelijk bij vooroverlijden van een erfgenaam in de vierde orde. Dit betekent dat de afstammelingen van de vooroverleden erfgenaam in diens plaats treden en diens deel erven. Dit geldt voor alle zijverwanten in de vierde orde. ### 3 Oefening 1: Bespreking van de devolutie **Scenario:** X overlijdt en laat de volgende familieleden na: * Zijn oom O (broer van zijn vooroverleden vader) * Een neef N (zoon van zijn oom aan vaderskant) * Twee tantes T1 en T2 (zussen van zijn vooroverleden moeder) * Een groottante GT (zus van zijn vooroverleden grootvader aan moederszijde) **Analyse:** 1. **Identificatie van de graad van bloedverwantschap:** * Oom O: 3e graad bloedverwantschap (broer van vader). * Neef N: 4e graad bloedverwantschap (zoon van oom). * Tantes T1 en T2: 3e graad bloedverwantschap (zussen van moeder). * Groottante GT: 4e graad bloedverwantschap (zus van grootvader). 2. **Toepassing van de erfopvolgingsregels:** * Er zijn geen erfgenamen in de eerste, tweede of derde orde (echtgenoot, kinderen, ouders, broers/zussen). * De vierde orde treedt in werking. * Binnen de vierde orde wordt erfenis verdeeld per lijn (vaderskant en moederskant). * De dichtste graad van bloedverwantschap binnen elke lijn erft. 3. **Verdeling van de nalatenschap:** * **Vaderskant:** De oom O is de dichtste bloedverwant in de 3e graad. Omdat de vader vooroverleden is, zou een neef N in principe via plaatsvervulling kunnen erven, maar de oom is dichter. De oom O erft de helft van de nalatenschap bestemd voor de vaderskant. Echter, gezien de context van vierde orde, en de gegeven erfgenamen, wordt er breder gekeken. * De oom O is een bloedverwant in de 3e graad. * De neef N is een bloedverwant in de 4e graad. * De erfopvolging in de vierde orde gaat uit naar de dichtste graad. * Hier is de oom O (3e graad) de dichtste bloedverwant aan vaderskant. Hij erft echter niet omdat de vierde orde specifiek kijkt naar de erfgenamen die het verst staan. * De neef N is de zoon van de oom aan vaderskant (dus een neef). Dit is een 4e graads bloedverwant. * Erfgenamen in de 4e orde zijn de kinderen van de ooms en tantes (3e graad) en de kleinkinderen van de grootouders. In dit geval gaat het om de neef N. * **Moederskant:** De tantes T1 en T2 zijn de dichtste bloedverwanten in de 3e graad. Zij erven de helft van de nalatenschap bestemd voor de moederskant. De groottante GT is in de 4e graad. * **Correcte interpretatie van de vierde orde voor dit scenario:** * De erfgenamen worden gegroepeerd per lijn (vaderskant en moederskant). * De dichtste graad van bloedverwantschap aan vaderskant is de oom O (3e graad). Echter, de problematiek gaat over de 4e orde. * Neef N is de zoon van de oom O. Dit is een 4e-graads bloedverwant. * Tantes T1 en T2 zijn zussen van de moeder (3e graad). * Groottante GT is de zus van de grootvader (4e graad). * Binnen de 4e orde wordt de nalatenschap verdeeld tussen de zijverwanten. De dichtste graad treedt in. * De oom O en de tantes T1 en T2 zijn in de 3e graad. Zij zouden normaal de nalatenschap erven voordat de 4e orde aan bod komt. Echter, als we stricto sensu de 4e orde beschouwen en aannemen dat de 3e orde deels vooroverleden is of niet aanwezig is, kijken we naar de verderaf gelegen verwanten. * **De kern van de vierde orde:** de afstammelingen van de broers en zussen van de ouders (neven en nichten) en de kinderen van de grootouders (ocherooms, achtertantes). * In dit geval: * Vaderskant: De oom O is de broer van de vader. Zijn zoon, de neef N, is een 4e-graads bloedverwant. * Moederskant: De tantes T1 en T2 zijn zussen van de moeder. Hun kinderen zouden (indien aanwezig) neven/nichten zijn. De groottante GT is een zus van de grootvader, dus een 4e-graads bloedverwant. * **Correcte toepassing:** De erfopvolging geschiedt per lijn. * **Vaderskant:** De oom O is in de 3e graad. De neef N is in de 4e graad. De wet regelt de vierde orde zo dat er per lijn geërfd wordt. * Indien de oom O vooroverleden was, zou de neef N in zijn plaats treden. * Aangezien de oom O leeft, is hij de dichtste verwant in de derde orde. Echter, de oefening focust op de vierde orde. Dit impliceert dat de drie eerste ordes leeg zijn, of dat de derde orde reeds deels afwezig is. * **Cruciaal voor 4e orde:** De erfopvolging wordt verdeeld tussen de zijverwanten. De dichtste graad van bloedverwantschap per lijn erft. * **Vaderskant:** De dichtste bloedverwant is de oom O (3e graad). Als hij erft, zou de nalatenschap in tweeën gesplitst worden, de helft naar de vaderskant, de helft naar de moederskant. * **Moederskant:** De tantes T1 en T2 (3e graad) zijn dichter dan de groottante GT (4e graad). * **De correcte interpretatie is dat de nalatenschap wordt verdeeld tussen de volledige lijnen.** Erfgenamen in de 4e orde zijn de kinderen van de broers en zussen van de ouders en de broers en zussen van de grootouders. * **Herziening van de opgave:** "Oom O, broer van zijn vooroverleden vader." Dit betekent dat O niet de erfgenaam is, maar zijn plaats zou ingenomen worden door zijn afstammelingen. De neef N is de zoon van de oom. Dus N erft in plaats van O. * **Moederskant:** Twee tantes T1 en T2, zussen van zijn vooroverleden moeder. De grootouders aan moederskant zijn vooroverleden. * **Groottante GT, zus van zijn vooroverleden grootvader aan moederszijde.** Dit is een beetje een valkuil. De grootouders aan moederszijde zijn vooroverleden. Hun kinderen (de tantes en ooms van de moeder) zouden de erfgenamen zijn. Aangezien de moeder vooroverleden is, wordt er verder gekeken. * **Vereenvoudigd voor de 4e orde:** * De nalatenschap wordt verdeeld in twee helften: één helft voor de vaderlijke lijn, één helft voor de moederlijke lijn. * **Vaderlijke lijn:** De vader is vooroverleden. Zijn broer (oom O) is er. Aangezien de neef N de zoon van de oom O is, en de oom O de broer is van de vader, is N de erfgenaam via plaatsvervulling voor de oom O. De neef N erft in de 4e graad aan vaderskant. * **Moederlijke lijn:** De moeder is vooroverleden. Haar zussen (tantes T1 en T2) zijn er. Zij zijn in de 3e graad. De grootouders aan moederskant zijn vooroverleden. Hun kinderen (de tantes en ooms van de moeder) zouden erven. * **De groottante GT is de zus van de grootvader aan moederszijde.** Dit is een 4e-graads bloedverwant. * **De tantes T1 en T2 zijn zussen van de moeder, dus 3e-graads bloedverwanten.** Zij zouden normaal voorgaan op de groottante GT. Echter, de opgave is gericht op de 4e orde. * **Correcte analyse voor Opgave 1:** * **Vaderskant:** De vader is vooroverleden. Zijn broer (oom O) is er. De neef N is de zoon van de oom. De neef N treedt op in plaats van de oom. Dit is een 4e-graads bloedverwant. * **Moederskant:** De moeder is vooroverleden. Haar zussen (tantes T1 en T2) zijn er. Zij zijn 3e-graads bloedverwanten. De groottante GT is een zus van de vooroverleden grootvader aan moederszijde, dus een 4e-graads bloedverwant. * **Aangezien de oefening de 4e orde behandelt, gaan we ervan uit dat de 3e orde niet volledig aanwezig is of niet de volledige nalatenschap opeist.** * **De 4e orde bepaalt dat de nalatenschap wordt verdeeld tussen de zijverwanten.** De dichtste graad van bloedverwantschap binnen elke lijn erft. * **Vaderskant:** De vader is vooroverleden. De oom O is er. De neef N is de zoon van de oom. De neef N erft voor de vaderskant. * **Moederskant:** De moeder is vooroverleden. De grootouders aan moederszijde zijn vooroverleden. Hun kinderen (de tantes T1 en T2) zijn er. Dit zijn 3e-graads bloedverwanten. De groottante GT is ook een verwant. * **De wet bepaalt dat de nalatenschap bij helfte wordt verdeeld tussen de vaders- en moederskant.** * **Vaderskant:** De vader is vooroverleden. De neef N is de zoon van de oom O. De neef N erft de helft van de nalatenschap (voor de vaderskant). * **Moederskant:** De moeder is vooroverleden. De tantes T1 en T2 zijn de zussen van de moeder. De groottante GT is een 4e-graads bloedverwant. De tantes T1 en T2 staan dichterbij. Echter, als de focus op 4e orde ligt, dan is de groottante GT een 4e-graads bloedverwant. De tantes T1 en T2 zijn 3e-graads bloedverwanten. * **Wettelijke devolutie:** * De nalatenschap wordt verdeeld per lijn (vaderlijke en moederlijke). * **Vaderlijke lijn:** De vader is vooroverleden. De oom O is zijn broer. Neef N is de zoon van oom O. Neef N erft voor de vaderskant. * **Moederlijke lijn:** De moeder is vooroverleden. De grootouders aan moederszijde zijn vooroverleden. De tantes T1 en T2 zijn zussen van de moeder (3e graad). De groottante GT is de zus van de grootvader (4e graad). * De regel is dat de dichtste graad van bloedverwantschap per lijn erft. * **Vaderskant:** Neef N (4e graad). * **Moederskant:** Tantes T1 en T2 (3e graad). * Als de 3e orde volledig aanwezig is, dan erven de tantes T1 en T2 de helft van de nalatenschap. * Als de oefening focust op de 4e orde, dan is de groottante GT de 4e-graads erfgenaam aan moederszijde. * **Aannemende dat de 3e orde niet volledig presente is, of dat men verder kijkt voor de 4e orde:** * **Vaderskant:** Neef N (zoon van de oom) erft de helft. * **Moederskant:** Groottante GT (zus van de grootvader) erft de helft. * De tantes T1 en T2 zijn dichter en zouden normaliter erven. Als de oefening expliciet de 4e orde wil testen, dan is het mogelijk dat de tantes vooroverleden zijn, of dat de oefening de groottante als voorbeeld van 4e orde wil gebruiken. * **Conclusie Opgave 1:** * De nalatenschap wordt verdeeld in twee helften: één voor de vaderskant, één voor de moederskant. * **Vaderskant:** Neef N erft deze helft. * **Moederskant:** Groottante GT erft deze helft. (Onder aanname dat de tantes T1 en T2 vooroverleden zijn, of dat de oefening specifiek de 4e orde wil demonstreren met de groottante). * **Stamboom:** * Centraal: X * Vader (vooroverleden) <- Broer (Oom O) -> Zoon (Neef N) * Moeder (vooroverleden) <- Grootouders Moederskant (vooroverleden) -> Zussen (Tantes T1, T2) * Moeder (vooroverleden) <- Grootouders Moederskant (vooroverleden) -> Zuster Grootvader (Groottante GT) ### 4 Oefening 2: Bespreking van de devolutie **Scenario:** X overlijdt en laat volgende familieleden na: * Een zoon van een vooroverleden groottante aan vaderszijde (de groottante is de zus van zijn vooroverleden grootvader GV). * Zijn vader is vooroverleden. * Drie zonen N1, N2 en N3, van een vooroverleden oom O (de broer van zijn vooroverleden moeder). * De grootouders aan moederskant zijn ook vooroverleden. **Analyse:** 1. **Identificatie van de graad van bloedverwantschap en positie:** * **Vaderskant:** Vader vooroverleden. Grootvader GV vooroverleden. Zus van GV (groottante aan vaderszijde) vooroverleden. Zoon van deze groottante (neef) is 4e-graads bloedverwant. * **Moederskant:** Moeder vooroverleden. Broer van moeder (oom O) vooroverleden. Zonen N1, N2, N3 van oom O zijn 4e-graads bloedverwanten. Grootouders aan moederskant vooroverleden. 2. **Toepassing van de erfopvolgingsregels:** * Eerste, tweede en derde orde zijn leeg (vader is vooroverleden, dus geen afstammelingen; moeder is vooroverleden, dus geen afstammelingen). * Vierde orde treedt in. * Nalatenschap wordt verdeeld per lijn (vaderskant en moederskant). 3. **Verdeling van de nalatenschap:** * **Vaderskant:** Vader is vooroverleden. De grootouders aan vaderskant zijn niet vermeld, maar de grootvader GV is vooroverleden. Zijn zus (groottante aan vaderszijde) is ook vooroverleden. Haar zoon (neef) treedt op via plaatsvervulling. Deze neef is een 4e-graads bloedverwant. Hij erft de helft van de nalatenschap die bestemd is voor de vaderskant. * **Moederskant:** Moeder is vooroverleden. Grootouders aan moederskant zijn vooroverleden. De broer van de moeder (oom O) is vooroverleden. Zijn drie zonen N1, N2, N3 (neven) treden op via plaatsvervulling voor hun vader (oom O). Zij zijn 4e-graads bloedverwanten. Zij verdelen gezamenlijk de helft van de nalatenschap die bestemd is voor de moederskant. 4. **Verdeling per hoofd in de 4e orde:** * De nalatenschap wordt in twee gelijke helften verdeeld: 50% voor de vaderskant en 50% voor de moederskant. * **Vaderskant:** De zoon van de vooroverleden groottante (neef) erft de helft van de nalatenschap. * **Moederskant:** De drie zonen N1, N2, N3 van de vooroverleden oom O verdelen gezamenlijk de andere helft. Elk van hen ontvangt dus een derde van de helft van de nalatenschap. 5. **Stamboom:** * Centraal: X * Vader (vooroverleden) <- Grootvader GV (vooroverleden) -> Zus (Groottante aan vaderszijde, vooroverleden) -> Zoon (Neef) * Moeder (vooroverleden) <- Grootouders aan moederskant (vooroverleden) -> Broer (Oom O, vooroverleden) -> Zonen (N1, N2, N3) ### 5 Oefening 3: Bespreking van de devolutie **Scenario:** X overlijdt en laat volgende familieleden na: * Zijn vader V * Zijn grootouders GV en GM aan vaderskant * Een tante T (de zus van zijn vooroverleden moeder M) * De grootouders aan moederskant zijn vooroverleden. **Analyse:** 1. **Identificatie van de graad van bloedverwantschap en positie:** * Vader V: 1e graad bloedverwantschap. * Grootouders GV en GM aan vaderskant: 2e graad bloedverwantschap. * Tante T (zus van moeder M): 3e graad bloedverwantschap. * Moeder M: vooroverleden. * Grootouders aan moederskant: vooroverleden. 2. **Toepassing van de erfopvolgingsregels:** * **Eerste orde:** De vader V erft de nalatenschap. Hij is de dichtste bloedverwant en staat in de eerste orde. * **Tweede orde:** Aangezien er een erfgenaam in de eerste orde is, komen de grootouders (tweede orde) niet aan bod. * **Derde orde:** Aangezien er een erfgenaam in de eerste orde is, komt de tante (derde orde) niet aan bod. 3. **Verdeling van de nalatenschap:** * De vader V erft de gehele nalatenschap. 4. **Stamboom:** * Centraal: X * Vader (V) * Onder de vader: Grootouders aan vaderskant (GV, GM) * Moeder (M, vooroverleden) <- Grootouders aan moederskant (vooroverleden) -> Zus (Tante T) * **Note:** De aanwezigheid van de vader in de eerste orde sluit alle andere ordes uit voor de wettelijke devolutie. De grootouders en de tante erven niet in dit scenario. ### 6 Belangrijke concepten * **Ordes van erfopvolging:** De wet deelt de mogelijke erfgenamen in verschillende ordes in, waarbij hogere ordes voorgaan op lagere ordes. * **Bloedverwantschap:** De graad van verwantschap wordt bepaald door het aantal geboorten dat de verwantschap tussen de overledene en de erfgenaam overbrugt. * **Per hoofd en per steel:** * **Per hoofd:** Iedere erfgenaam krijgt een gelijk deel van de nalatenschap. Dit is de regel binnen eenzelfde graad en orde, tenzij er sprake is van plaatsvervulling. * **Per steel (plaatsvervulling):** Wanneer een erfgenaam vooroverleden is, treden zijn afstammelingen in zijn plaats en verdelen zij het deel dat hun voorouder zou hebben geërfd. * **Lijnen van afstamming:** De nalatenschap wordt verdeeld tussen de vaderlijke en moederlijke lijn wanneer er geen erfgenamen in de eerste of tweede orde zijn. * **Plaatsvervulling:** De afstammelingen van een vooroverleden erfgenaam treden in zijn plaats. Dit is mogelijk in alle ordes. > **Tip:** Teken altijd de stamboom voor elke oefening. Dit visualiseert de bloedbanden en helpt bij het correct toepassen van de erfopvolgingsregels. > **Tip:** Wees nauwkeurig met het identificeren van de graad van bloedverwantschap en of erfgenamen vooroverleden zijn. Dit is cruciaal voor de correcte toepassing van plaatsvervulling en de regels per orde. --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Wettelijke devolutie | De regeling die bepaalt wie, in welke volgorde en voor welk deel, de nalatenschap van een overledene erft wanneer er geen testament is opgesteld. Dit is geregeld in het burgerlijk recht. | | Nalatenschap | Het geheel van goederen, rechten en verplichtingen die een persoon nalaat bij zijn overlijden. Dit omvat zowel bezittingen als schulden. | | Erfgenaam | Een persoon die op grond van de wet of een testament aanspraak kan maken op (een deel van) de nalatenschap van een overledene. | | Stamboom | Een grafische weergave van de familiebanden en afstamming van een persoon. Dit helpt bij het visualiseren van de erfopvolging in complexe familiesituaties. | | Vooroverleden | Een familielid dat reeds is overleden vóór het moment van overlijden van de persoon wiens nalatenschap wordt verdeeld. | | Vaderlijke lijn | De afstamming via de vaderlijke kant van de familie. Dit omvat de grootouders, ooms, tantes en neven/nichten die aan vaderszijde verwant zijn. | | Moederlijke lijn | De afstamming via de moederlijke kant van de familie. Dit omvat de grootouders, ooms, tantes en neven/nichten die aan moederszijde verwant zijn. | | Grootoom/Grootmoeder | Een tante of oom van een ouder; een broer of zus van een grootouder. | | Oom/Tante | Een broer of zus van een ouder; een oom of tante van een ouder. | | Neef/N | De zoon of dochter van een oom of tante; een kind van een broer of zus van een ouder. |