Hoofdstuk 1 Basisbegrippen.pptx

# Basisbegrippen van evidence-based practice (EBP) Dit hoofdstuk introduceert de fundamentele concepten van evidence-based practice (EBP), waarbij de nadruk ligt op de definitie, de drie pijlers, het vijfstappenproces en de relevantie ervan in de zorg, naast het belang van een kritische houding. ### 1.1 Wat is evidence-based practice (EBP)? Evidence-based practice (EBP) is een benadering in de zorg die gericht is op het verbeteren van de kwaliteit van zorg door het toepassen van onderzoeksresultaten en bestaande kennis. Het is de kunst om onderzoek te verbinden met de dagelijkse praktijk, met als doel goed onderbouwde beslissingen te nemen met betrekking tot specifieke behandelingen of interventies. Een kritische houding ten opzichte van informatie, met name in populaire media, is hierbij essentieel, aangezien gewoonte geen garantie biedt voor kwaliteit. > **Tip:** Wees kritisch ingesteld en stel de betrouwbaarheid van informatie in vraag, vooral wanneer deze afkomstig is uit populaire media. #### 1.1.1 De drie pijlers van EBP De beslissing om een bepaalde behandelmethode of interventie te kiezen voor een specifieke cliënt binnen EBP steunt op drie pijlers: 1. **Klinische expertise:** Dit omvat de kennis, het inzicht en de ervaring van de zorgprofessional. 2. **Het best beschikbare bewijs uit systematisch onderzoek (evidence from research):** Dit verwijst naar de resultaten van wetenschappelijk onderzoek. 3. **De voorkeuren en ervaringen van de cliënt:** De individuele behoeften, wensen en achtergrond van de patiënt/cliënt spelen een centrale rol. Een vierde, aanvullende pijler die soms wordt genoemd, is de organisatorische en financiële haalbaarheid. Het is een veelvoorkomend misverstand dat EBP enkel en alleen draait om wetenschappelijk onderzoek; de andere pijlers zijn minstens zo belangrijk. #### 1.1.2 Definitie van EBP Evidence-based practice wordt gedefinieerd als: ‘Het zorgvuldig, expliciet en oordeelkundig gebruik van het huidige beste bewijsmateriaal om beslissingen te nemen voor de individuele patiënten/cliënten. De praktijk van evidence-based medicine impliceert het integreren van individuele klinische expertise met het beste externe bewijsmateriaal dat vanuit systematisch onderzoek beschikbaar is. De voorkeuren, wensen en verwachtingen van de patiënt/cliënt spelen bij de besluitvorming een centrale rol.’ #### 1.1.3 Evidence-based handelen Evidence-based handelen houdt in dat beslissingen voor individuele cliënten worden genomen op basis van: * De beschikbare informatie. * De voorkeuren van de cliënten. * De eigen ervaring van de zorgverlener. Deze beslissingen kunnen betrekking hebben op diagnostiek, therapie/behandeling of interventies. Het centraal stellen van het gebruik van het huidige beste bewijsmateriaal om handelingen in de zorg te onderbouwen, is de kern van EBP. ### 1.2 Het vijfstappenproces van EBP Het EBP-proces bestaat uit vijf systematische stappen die zorgprofessionals helpen bij het nemen van weloverwogen beslissingen: #### 1.2.1 Stap 1: Een beantwoordbare vraag formuleren (PICO) De eerste stap is het vertalen van een praktische vraag of klinisch probleem naar een specifieke, beantwoordbare vraag. Hiervoor wordt vaak het PICO-acroniem gebruikt: * **P - Populatie, Patiëntengroep of Probleem:** De specifieke groep cliënten of het probleem waarin men geïnteresseerd is (bijvoorbeeld een bepaalde leeftijdsgroep, een specifieke problematiek zoals dementie). * **I - Intervention (Interventie):** De behandeling, therapie, operatie of medicatie die onderzocht wordt. * **C - Control of Comparison (Controle of Vergelijking):** Het alternatief waarmee de interventie wordt vergeleken, zoals een placebo, een andere therapie of geen interventie. * **O - Outcome (Uitkomst):** Het beoogde resultaat of de uitkomst die met de interventie bereikt moet worden (bijvoorbeeld het verminderen van een complicatie). > **Example:** Een zorgverlener vraagt zich af of het toepassen van een nieuwe fysiotherapietechniek (I) effectiever is in het verminderen van chronische rugpijn (O) bij volwassenen met langdurige rugklachten (P) vergeleken met de standaardbehandeling (C). #### 1.2.2 Stap 2: Wetenschappelijke literatuur zoeken en selecteren In deze fase wordt gezocht naar wetenschappelijke literatuur die relevant is om de geformuleerde vraag te beantwoorden. De selectie gebeurt vaak op basis van de titel en het abstract (samenvatting) van de artikelen. #### 1.2.3 Stap 3: Artikelen kritisch beoordelen en resultaten interpreteren De gevonden artikelen worden kritisch beoordeeld op hun methodologische kwaliteit, het onderzoeksontwerp en de gehanteerde data-analyse. Het interpreteren van de onderzoeksresultaten is hierbij cruciaal. > **Tip:** Dit proces kan tijdrovend zijn. Een alternatief is het gebruikmaken van reeds ontwikkelde richtlijnen die gebaseerd zijn op kritische literatuurbeoordeling. #### 1.2.4 Stap 4: Beslissen op basis van de beschikbare evidence Op grond van de kritisch beoordeelde wetenschappelijke literatuur wordt een beslissing genomen over de meest geschikte handelwijze voor de individuele cliënt. Hierbij worden de drie pijlers van EBP geïntegreerd. #### 1.2.5 Stap 5: Evidentie evalueren De laatste stap is het evalueren van de geïmplementeerde evidentie. Dit betekent nagaan of de gekozen aanpak het gewenste resultaat heeft opgeleverd en of er eventuele aanpassingen nodig zijn. ### 1.3 Eisen aan wetenschappelijk onderzoek Wetenschappelijk onderzoek moet voldoen aan diverse eisen om betrouwbaar en bruikbaar te zijn. #### 1.3.1 Definitie van wetenschappelijk onderzoek Wetenschappelijk onderzoek is een doelgericht proces waarbij op systematische wijze, op basis van een onderzoeksonderwerp, data worden verzameld en geanalyseerd. Het doel is om onderzoeksvragen, die deel uitmaken van een probleemstelling, op een betrouwbare en geldige manier te beantwoorden. **Kernkenmerken:** * Doelgericht proces. * Systematische aanpak. * Gebaseerd op een onderzoeksontwerp. * Vereist betrouwbaarheid en validiteit. #### 1.3.2 Soorten onderzoek Onderzoek kan op verschillende manieren worden ingedeeld: **1. Indeling naar doel:** * **Praktijkgericht onderzoek (toegepast onderzoek):** Gericht op het oplossen van concrete problemen in de maatschappij. De aanleiding is een vraag uit de praktijk en het onderzoek draagt bij aan praktische oplossingen. > **Example:** Onderzoek naar de effectiviteit van een nieuwe revalidatiemethode voor patiënten met een beroerte. * **Fundamenteel onderzoek:** Gericht op het vergroten van kennis en het ontwikkelen of toetsen van theorieën. Het leidt tot nieuwe beschrijvingen of verklaringen. > **Example:** Onderzoek naar de mechanismen van neurale plasticiteit in de hersenen. Vaak is onderzoek een combinatie van beide, waarbij theoretische inzichten worden toegepast op praktische problemen, met name in de gezondheidszorg. **2. Indeling naar grondvorm:** * **Kwalitatief onderzoek:** Richt zich op belevingen, ervaringen en attitudes. Het tracht attitudes en achterliggende oorzaken te doorgronden. Methoden zijn onder andere interviews, observaties en focusgroepdiscussies. * **Kwantitatief onderzoek:** Richt zich op meetbare uitkomsten die in cijfers kunnen worden uitgedrukt. Methodes zijn bijvoorbeeld vragenlijsten, gegevens uit medische dossiers en metingen. Dit onderzoek is vaak minder tijdrovend. **3. Indeling naar tijdsperspectief:** * **Dwarsdoorsnede-onderzoek:** Data worden op één enkel meetmoment verzameld. * **Longitudinaal onderzoek:** Data worden op meerdere meetmomenten verzameld (follow-up onderzoek). * **Prospectief onderzoek:** De uitkomst die onderzocht wordt, moet bij de start van het onderzoek nog optreden. Er wordt vooruit in de tijd gekeken. * **Retrospectief onderzoek:** De uitkomst is reeds opgetreden bij de start van het onderzoek. Er wordt teruggekeken in de tijd. #### 1.3.3 Eisen aan de kwaliteit van onderzoek Wetenschappelijk onderzoek moet voldoen aan de volgende criteria: * **Empirisch:** Het onderzoek moet gericht zijn op zintuiglijk waarneembare fenomenen in de werkelijkheid. Dit betekent dat men verschijnselen beschrijft of nagaat of veronderstellingen kloppen met de werkelijkheid. > **Example:** Een zorgverlener observeert dat patiënten na een whiplash klachten vermijden. De theorie kan zijn dat er angst is om te bewegen. * **Inductie:** Het proces van het formuleren van een algemene theorie op basis van specifieke waarnemingen. * **Deductie:** Het proces van het afleiden van specifieke hypothesen uit een algemene theorie, om deze vervolgens in de praktijk te toetsen. Een hypothese is een toetsbare stelling die een voorlopig antwoord geeft op de onderzoeksvraag. * **Betrouwbaar (precisie, reproduceerbaarheid):** Onderzoek is betrouwbaar als een herhaalde uitvoering tot dezelfde of vergelijkbare resultaten leidt. Problemen met betrouwbaarheid kunnen worden verminderd door de onderzoeksgroep te vergroten. * *Vraag:* Leidt herhaald onderzoek tot hetzelfde resultaat? * **Valide (geldigheid, juistheid):** Meet het onderzoek daadwerkelijk wat het beoogt te meten? Komen de resultaten overeen met de werkelijkheid, zonder vertekend te zijn door storende factoren? * *Vraag:* Meet ik wat ik wil meten? #### 1.3.4 Ethische eisen aan onderzoek Wetenschappelijk onderzoek moet voldoen aan strikte ethische normen: * **Recht op informatie:** Deelnemers moeten volledig geïnformeerd worden over het onderzoek. * **Vrijwilligheid:** Deelname aan onderzoek moet altijd vrijwillig zijn, zonder dwang of druk. * **Anonimiteit en vertrouwelijkheid:** Persoonlijke gegevens van deelnemers moeten anoniem en vertrouwelijk behandeld worden. **Verwerking van ethische eisen:** * **Informed consent:** Een schriftelijke toestemmingsverklaring van de participant, waarin alle relevante informatie (doel, procedures, risico's, voordelen) is opgenomen. * **Minimale schade:** Het onderzoek mag geen onevenredige schade toebrengen aan de deelnemer. * **Inzagerecht:** Deelnemers hebben recht op inzage van hun onderzoeksgegevens. * **Contactgegevens:** Duidelijke contactgegevens van de onderzoekers moeten beschikbaar zijn. * **Recht op stopzetting:** Deelnemers moeten te allen tijde het recht hebben om hun deelname te beëindigen. **Medisch Ethische Commissie (MEC):** Elk onderzoeksvoorstel dat potentieel risico's inhoudt voor proefpersonen, moet worden voorgelegd aan een medisch ethische commissie (MEC) voor goedkeuring. Deze commissie toetst het belang, de aard en het doel van het onderzoek, de keuze en begeleiding van proefpersonen, de risico's, de verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid van de onderzoeker, en de verzekering. --- # Eisen aan wetenschappelijk onderzoek Wetenschappelijk onderzoek moet voldoen aan specifieke criteria om betrouwbaar en valide inzichten te genereren die praktisch toepasbaar zijn. ### 1.1 De definitie van wetenschappelijk onderzoek Wetenschappelijk onderzoek wordt gedefinieerd als een doelgericht proces waarbij, op een systematische manier en op basis van een afgebakend onderzoeksontwerp, data worden verzameld en geanalyseerd. Dit alles gebeurt met als doel onderzoeksvragen, die deel uitmaken van een probleemstelling, op een betrouwbare en geldige wijze te beantwoorden. ### 1.2 Empirisch karakter Een fundamentele eis aan wetenschappelijk onderzoek is dat het empirisch moet zijn. Dit houdt in dat het onderzoek gericht is op onderwerpen die zintuiglijk waarneembaar zijn in de werkelijkheid. Het doel is om fenomenen uit de werkelijkheid te beschrijven of om veronderstellingen, ook wel hypothesen genoemd, te toetsen aan de hand van concrete waarnemingen. * **Inductie:** Het proces waarbij men vanuit concrete waarnemingen tot een meer abstracte theorie komt. * **Deductie:** Het proces waarbij men vanuit een abstracte theorie specifieke hypothesen formuleert om deze vervolgens in de realiteit te toetsen. Een hypothese is een toetsbare stelling die een voorlopig antwoord geeft op een onderzoeksvraag en die door middel van onderzoek bevestigd of verworpen kan worden. ### 1.3 Betrouwbaarheid Wetenschappelijk onderzoek moet betrouwbaar zijn, wat verwijst naar de exactheid en reproduceerbaarheid van de resultaten. Onderzoek is betrouwbaar als het bij herhaalde uitvoering tot hetzelfde of vergelijkbare resultaten leidt. Problemen met de betrouwbaarheid kunnen worden beperkt door de omvang van de onderzoeksgroep(en) te vergroten. Betrouwbaarheid wordt ook wel precisie, reproduceerbaarheid of herhaalbaarheid genoemd. ### 1.4 Validiteit Validiteit, ook wel geldigheid of juistheid genoemd, houdt in dat het onderzoek daadwerkelijk meet wat het beoogt te meten. Het resultaat van het onderzoek moet overeenkomen met de werkelijkheid, zonder vertekend te zijn door storende factoren. ### 1.5 Ethische eisen Wetenschappelijk onderzoek is gebonden aan strikte ethische eisen om de rechten en het welzijn van deelnemers te waarborgen. Deze eisen omvatten: * **Recht op informatie:** Deelnemers moeten volledig geïnformeerd worden over de aard, het doel, de procedures, de mogelijke risico's en de voordelen van het onderzoek. * **Vrijwilligheid:** Deelname aan het onderzoek moet altijd vrijwillig zijn, zonder enige vorm van dwang of druk. * **Anonimiteit en vertrouwelijkheid:** Persoonlijke gegevens van deelnemers moeten anoniem en vertrouwelijk behandeld worden. Om aan deze ethische eisen te voldoen, worden onderzoeksvoorstellen voorgelegd aan een Medisch Ethische Commissie (MEC). Deze commissie beoordeelt onder andere het belang, de aard en het doel van het onderzoek, de keuze, begeleiding en eventuele vergoeding van proefpersonen, de risico's, en de verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid van de onderzoeker. #### 1.5.1 Informed consent Een cruciaal onderdeel van de ethische eisen is het 'informed consent', ofwel de toestemmingsvereiste. Dit is een formulier waarmee de schriftelijke toestemming van de participant wordt verkregen. Het garandeert dat deelname vrijwillig is, zonder schadeberokkening, en met waarborg van anonimiteit. Het informed consent formulier bevat doorgaans informatie over: * De onderzoeksinstantie * De contactgegevens van de onderzoekers * Een duidelijke uitleg van het onderzoeksproces * De risico's en voordelen van deelname * De garantie van anonimiteit en vertrouwelijkheid * De mogelijkheid om op elk moment deelname te stoppen #### 1.5.2 Rol van de Medisch Ethische Commissie (MEC) Elk ziekenhuis, psychiatrisch centrum en andere zorgcentra beschikt over een Medisch Ethische Commissie (MEC). Goedkeuring door de MEC is altijd vereist voor het uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek bij mensen. De MEC controleert of het onderzoek voldoet aan alle wettelijke en ethische richtlijnen. > **Tip:** De 5 stappen van Evidence Based Practice (EBP) omvatten het vertalen van een vraag naar een PICO-formule, het zoeken en selecteren van literatuur, het kritisch beoordelen van artikelen, het nemen van een beslissing op basis van de evidentie, en het evalueren van de resultaten. > **Voorbeeld:** Een onderzoeker wil weten of een nieuwe therapie effectiever is dan de standaardbehandeling voor depressie. Dit kan worden vertaald naar een PICO-vraag: (P) Patiënten met depressie, (I) nieuwe therapie, (C) standaardbehandeling, (O) vermindering van depressieve symptomen. De betrouwbaarheid van het onderzoek zou getest worden door te controleren of herhaalde metingen vergelijkbare resultaten opleveren. De validiteit zou beoordeeld worden door na te gaan of de gebruikte meetinstrumenten daadwerkelijk depressie meten en niet andere aandoeningen. De ethische toetsing zou onder andere omvatten hoe de informed consent procedure verloopt voor patiënten met depressie. --- # Soorten wetenschappelijk onderzoek Dit hoofdstuk verschaft een overzicht van de verschillende manieren waarop wetenschappelijk onderzoek ingedeeld kan worden, gebaseerd op het doel, de grondvorm en het tijdsperspectief. ### 3.1 Wetenschappelijk onderzoek: basisbegrippen Wetenschappelijk onderzoek wordt gedefinieerd als een doelgericht proces waarbij op een systematische wijze, met behulp van een onderzoeksontwerp, data worden verzameld en geanalyseerd. Dit alles gebeurt om op een betrouwbare en geldige wijze onderzoeksvragen te beantwoorden die voortkomen uit een probleemstelling. Essentiële kenmerken zijn: * **Doelgericht proces:** Er is een duidelijke intentie en focus. * **Systematische wijze:** Het onderzoek volgt een gestructureerde aanpak. * **Op basis van onderzoek ontwerp:** Een afgebakend plan stuurt het onderzoek. * **Betrouwbaar en valide:** Dit zijn de basisvereisten voor de resultaten. #### 3.1.1 Eisen aan wetenschappelijk onderzoek Wetenschappelijk onderzoek dient aan een aantal kernprincipes te voldoen: * **Empirisch:** Het onderzoek richt zich op observeerbare fenomenen in de werkelijkheid. Dit kan het beschrijven van realiteiten zijn of het toetsen van veronderstellingen. * **Inductie:** Van concrete waarnemingen naar een meer abstracte theorie. * **Deductie:** Van een abstracte theorie naar concrete, toetsbare hypothesen. Een hypothese is een toetsbare stelling die een voorlopig antwoord geeft op een onderzoeksvraag, en die door onderzoek bevestigd of verworpen kan worden. * **Betrouwbaar:** Dit verwijst naar de exactheid van het onderzoek. Betrouwbaarheid betekent dat bij herhaalde uitvoering vergelijkbare resultaten worden verkregen. Hogere betrouwbaarheid kan verkregen worden door een grotere onderzoeksgroep. Synonymen zijn precisie, reproduceerbaarheid of herhaalbaarheid. * **Valide:** Meet het onderzoek daadwerkelijk wat het beoogt te meten? Komen de resultaten overeen met de werkelijkheid, zonder vertekening door verstorende factoren? Synoniemen zijn geldigheid of juistheid. * **Ethisch:** Onderzoek moet voldoen aan ethische eisen, waaronder het recht op informatie, vrijwilligheid van deelname, en anonimiteit en vertrouwelijkheid van gegevens. Onderzoeksvoorstellen worden voorgelegd aan een Medisch Ethische Commissie (MEC) en vereisen een Informed Consent formulier. > **Tip:** Een Informed Consent formulier waarborgt de vrijwilligheid, privacy en minimale schade voor de onderzoeksdeelnemer, en biedt hen informatie over het onderzoeksproces en de contactpersonen. ### 3.2 Soorten wetenschappelijk onderzoek Onderzoek kan op verschillende manieren worden ingedeeld: #### 3.2.1 Indeling naar doel * **Fundamenteel onderzoek:** * Heeft als doel kennisvermeerdering. * Leidt tot nieuwe beschrijvingen of verklaringen. * Onderwerpt theorieën aan kritische beschouwing. * Heeft vooral theoretische relevantie. * **Praktijkgericht onderzoek (toegepast onderzoek):** * Draagt oplossingen aan voor maatschappelijke problemen of specifieke vragen uit de praktijk. * Is gericht op het vinden van praktische oplossingen voor een bepaald probleem. * Heeft vooral maatschappelijke relevantie. Vaak is er een overlap tussen beide; onderzoek in de gezondheidszorg is doorgaans zowel theoretisch als praktisch relevant. #### 3.2.2 Indeling naar grondvorm * **Kwalitatief onderzoek:** * Richt zich op beleving, ervaringen of verwachtingen. * Doel is het doorgronden van attitudes en achterliggende oorzaken. * Methoden omvatten interviews, observaties en focusgroepdiscussies. * **Kwantitatief onderzoek:** * Produceert uitkomsten die gemakkelijk in cijfers uit te drukken zijn. * Maakt gebruik van minder tijdrovende methoden zoals vragenlijsten, gegevens uit medische dossiers of metingen. #### 3.2.3 Indeling naar tijdsperspectief * **Dwarsdoorsnede-onderzoek:** * Data worden op één enkel meetmoment verzameld. * **Longitudinaal onderzoek:** * Data worden op meerdere meetmomenten verzameld (follow-up onderzoek). * Binnen longitudinaal onderzoek kan verder onderscheid gemaakt worden: * **Prospectief onderzoek:** De uitkomst die men onderzoekt, moet bij de start van het onderzoek nog optreden; men kijkt vooruit in de tijd. * **Retrospectief onderzoek:** De uitkomst is bij de start van het onderzoek reeds opgetreden; men kijkt terug in de tijd. ### 3.3 Evidence Based Practice (EBP) Evidence-based practice (EBP) is een manier om onderzoek te verbinden met de praktijk en draagt bij aan de kwaliteit van zorg. Het houdt in dat beslissingen over behandelingen of interventies worden genomen op basis van een combinatie van drie pijlers: 1. **Klinische expertise:** De kennis, het inzicht en de ervaring van de professional. 2. **Het best beschikbare bewijs uit systematisch onderzoek:** Resultaten uit wetenschappelijk onderzoek. 3. **Voorkeuren en ervaringen van de cliënt:** De wensen en verwachtingen van de patiënt of cliënt. Vaak wordt een vierde pijler toegevoegd: de organisatorische en financiële haalbaarheid. > **Tip:** EBP is meer dan alleen wetenschappelijk onderzoek; het gaat om een geïntegreerde besluitvorming waarbij de cliënt centraal staat. Een kritische houding ten opzichte van informatie, met name uit populaire media, is essentieel. De vijf stappen van EBP zijn: 1. **Vraagformulering (PICO):** Een praktische vraag of klinisch probleem vertalen naar een beantwoordbare vraag, waarbij P staat voor Populatie/Probleem, I voor Interventie, C voor Control/Comparison, en O voor Outcome. 2. **Literatuuronderzoek:** Het zoeken en selecteren van relevante wetenschappelijke literatuur, vaak beginnend met een selectie op basis van titel en abstract. 3. **Kritische beoordeling:** Het evalueren van de gevonden artikelen, met name het onderzoeksontwerp en de data-analyse. Richtlijnen kunnen hierbij als alternatief dienen. 4. **Besluitvorming:** Een beslissing nemen op grond van het beschikbare bewijsmateriaal. 5. **Evaluatie:** Het implementeren van de gevonden evidentie en het evalueren van de resultaten. --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Evidence-based practice (EBP) | Een benadering in de zorg waarbij beslissingen over behandeling en interventies worden genomen op basis van een zorgvuldige integratie van het beste beschikbare wetenschappelijke bewijsmateriaal, klinische expertise en de voorkeuren van de patiënt/cliënt. | | Empirisch onderzoek | Onderzoek dat gebaseerd is op zintuiglijk waarneembare feiten en gegevens uit de werkelijkheid. Het richt zich op het beschrijven van fenomenen en het toetsen van veronderstellingen door middel van waarnemingen en experimenten. | | Betrouwbaarheid (in onderzoek) | De mate waarin onderzoek bij herhaalde uitvoering dezelfde of vergelijkbare resultaten oplevert. Een betrouwbaar onderzoek is precies en reproduceerbaar, wat betekent dat toevalsfactoren de resultaten minimaal beïnvloeden. | | Validiteit (in onderzoek) | De mate waarin een onderzoek meet wat het beoogt te meten en of de resultaten overeenkomen met de werkelijkheid. Een valide onderzoek is juist en geeft een accurate weergave van de werkelijkheid, vrij van verstorende factoren. | | PICO | Een acroniem dat wordt gebruikt bij het formuleren van klinische onderzoeksvragen in het kader van evidence-based practice. Het staat voor Populatie, Interventie, Comparatie (of Controle) en Outcome. | | Praktijkgericht onderzoek | Onderzoek dat gericht is op het oplossen van concrete problemen in de maatschappij of de praktijk. De aanleiding is vaak een vraag uit het werkveld, en het draagt bij aan praktische toepassingen en oplossingen. | | Fundamenteel onderzoek | Onderzoek dat primair gericht is op het vergroten van algemene kennis en theoretisch inzicht. Het kan nieuwe beschrijvingen of verklaringen opleveren en theorieën aan een kritische beschouwing onderwerpen, met minder directe focus op directe praktische toepassingen. | | Kwalitatief onderzoek | Een onderzoeksbenadering die zich richt op het verzamelen van gegevens over belevingen, ervaringen en attitudes. Het doel is om de achterliggende oorzaken van gedrag te doorgronden, vaak met methoden zoals interviews en observaties. | | Kwantitatief onderzoek | Een onderzoeksbenadering die zich richt op het verzamelen van gegevens die in cijfers uitgedrukt kunnen worden. Dit type onderzoek maakt vaak gebruik van gestructureerde methoden zoals vragenlijsten en metingen, en leidt tot resultaten die statistisch geanalyseerd kunnen worden. | | Dwarsdoorsnede-onderzoek | Een onderzoeksmethodiek waarbij gegevens op één enkel meetmoment worden verzameld. Dit geeft een momentopname van een populatie of fenomeen. | | Longitudinaal onderzoek | Een onderzoeksmethodiek waarbij gegevens over een langere periode op meerdere meetmomenten worden verzameld. Dit maakt het mogelijk om veranderingen, trends en ontwikkelingen te bestuderen. | | Prospectief onderzoek | Een vorm van longitudinaal onderzoek waarbij de uitkomsten die worden onderzocht nog moeten plaatsvinden vanaf het startmoment van het onderzoek. De onderzoeker kijkt dus vooruit in de tijd. | | Retrospectief onderzoek | Een vorm van onderzoek waarbij de uitkomsten die worden onderzocht al hebben plaatsgevonden vóór het startmoment van het onderzoek. De onderzoeker kijkt dus terug in de tijd om informatie te verzamelen. | | Geïnformeerde toestemming (informed consent) | Een ethische vereiste waarbij potentiële deelnemers aan onderzoek volledig worden geïnformeerd over het doel, de procedures, de risico's en de voordelen van deelname. Op basis van deze informatie geven zij vrijwillig schriftelijk toestemming om deel te nemen. |